ես չեմ կարծում որ լէ կորբուզյէն, ամբողջ յարգանքով ու սիրով յանդերձ, մոդերնիզմի վառ արտայայտում էր։
իր՝ բարձրայարկերը, լայն աւտոճանապարհները, մայթի պէտք չլինելը՝ այդ ամէնը դնում էր մարդուն կախուածութեան մէջ՝ ինչի՞ց՝ մենաշնորհներից, խոշոր բիզնէսից, պետութիւնից՝ կենտրոններից։
իմ ընկալմամբ մոդերնիզմը ազատագրող շարժում ա, ու լէ կորբուզյէի մտքերը, իհարկէ, ազատ եւ ժողովրդավար եւ եւրոպայում դժուար թէ ընդունուէին՝ օրինակ փարիզի կենտրոնը քանդելու եւ մի քանի բարձրայարկով փոխարինելու նախագիծն իրատեսական չէր ֆրանսիայում՝ ուր համ գնահատւում ա պատմութիւնը, համ հնարաւոր չէր լինի էդքան մարդու հետ պայմանաւորուել, իսկ մասնաւոր սեփականութիւնը յարգուած ա։ իսկ այ խսհմ֊ում՝ խնդրեմ, ամէնը պատկանում ա պետութեանը, մրթմրթո՞ւմ ես քթի տակ՝ գուլագ, ու գրանդիոզ երազանքների միակ սահմանափակող յանգամանքը՝ փողի բացակայութիւնն էր։
#քաղաքականութիւն #ճարտարապետութիւն #նախագծում #քաղաք #մենաշնորհ #ժողովրդավարութիւն
ուզում եմ ասել, որ թրամփը, պուտինը, օրբանը, ալիեւը, նոյն վեկտորի յատկանիշներն են, ինչպէս redhat֊ը որ յսկողութիւն ա հաստատում centos֊ի վրայ, իսկ յետոյ սպանում այն (վերածում այլ բանի), docker֊ը, որ հաբի (կենտրոնի) շնորհիւ ա լծակներ ձեռք բերում, redis֊ը որ արտօնագիրն ա փոխում, եւ այլն։
պարզապէս էդպիսի ժամանակաշրջան ա՝ աւտորիտարի վերելք ա, ազատականութեան նահանջ։
ամէն թուարկածը՝ իշխանութիւն կենտրոնացնելու մասին են, ֆաշիզմի՝ էն առումով որ անձի ազատութիւնը չի կարեւորւում (նոյնիսկ այդ անձի կողմից, որ չէ որ «թաքցնելու բան չունի») ու էսօր աւելի քան երբեւէ կարեւոր ա չուժեղացնել աւտորիտար կենտրոնները։ եւ օգտուել եւ դրանով սատարել ապակենտրոն տէքնոլոգիաներին։
չօգտուել, չվճարել մի բանի համար որ կապում ա իր էկոհամակարգի հետ, մի բանի հետ որ լքելը բարդ ա։ սատարել փոխգործելիութիւն ապահովող նախագծերին՝ նոյն մաստոդոնին ուր հեշտ ա դատան վերցնել եւ տանել այլ դաշնեզերքի հանգոյց։
ոնց ասում էին՝ ոչ մի ձայն յանցաւոր ռեժիմին։
#ժամանակ #քաղաքականութիւն #փոխգործելիութիւն
մտածեցի պորտմանօ բառ՝
panoptimism՝ panopticon optimism
ժամանակ կար, փորձում էին սիրել ռումբը։ հիմա ջանում են եթէ ոչ սիրել, ապա ընդունել պանօպտիկոնը։
դէ շատ էդպիսի մարդ կայ, սկսած քուչի «թաքցնելու բան չունեցողներից» վերջացրած քաղաքագէտներով որ բացատրում են թէ էդպիսի կարգ ա հիմա, իրանք մեզ են նայում, մենք՝ իրանց ենք վերահսկում որպէս քաղ․ հասարակութիւն, ամէնը աննախադէպ թափանցիկ ա, գոհ ու երջանիկ եղէք որ ընտրութիւններ ունէք ու բիւրոկրատիա։
#պանօպտիկոն #լաւատեսութիւն #պորտմանօ #պորտմանտօ #հիբրիդային_բառ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
#սուրճ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #էկրանահան
իթ երբ արեւմուտքից հնչում ա՝ «ձեր ընտրութիւնն ա», ճիշտ են ասում։ էն առումով որ ոչ մանիպուլացիա ա, ոչ էլ կեղծում են։
իրենց պէտք չի իրենց համայնքում պուտինին փառաբանող, ստրկական հոգեբանութեամբ, կոռուպցիան նորմա համարող ժողովուրդ։
գիտակցում են որ զոռով չի ու կենսակայուն չի լինի։ ինչն, ի դէպ, ռդ֊ում չեն գիտակցում։
ուզում էք՝ վիզ դրէք, ձգտէ՛ք, մեր բարդ պայմաններին համապատասխանէք։
չէ՞ք ուզում։ աւելի լաւ, ձեզ վրայ փող պէտք չի լինի ծախսել, արդէն յունաստանի ձեռքն էլ ենք կրաւն ընկել, գնացէք երջանիկ փտէք ձեր միջնադարում։
#ժողովրդավարութիւն #քաղաքակրթութիւն #քաղաքականութիւն #հանրութիւն #ապագայ
պարբերաբար տարբեր ճամբարների մարդկանցից լսում եմ՝ սրանք գան իշխանութեան՝ ես կը գնամ հայաստանից։ երկու ճամբարից էլ լսւում են նման ձայներ։
ես ուզում եմ ասել, որ տէնց չի լինի։
հասկանում եմ որ բեւեռացուած են կարծիքները, ու հասկանում եմ որ բաժանումներ կան արժէքային։
բայց ո՞րտեղ չկան։
հիմա ինչ ունենք՝ էս հայաստանն ա։ էս ա էս մարդկանցով ու ուրիշը չկայ։
ինչի՞ չմնալ հայաստանում՝ օրինակ եթէ քո դէմ ադմինիստրատիւ, ուժային լծակներ կարող են կիրառել ազատ արտայայտուելու համար։
դա լուրջ պատճառ ա չմնալու։
ու ապա պէտք ա հասկանալ որ մեզ բոլորիս ա պէտք խօսքի ազատութիւնը եւ խաղի այլ ընդունուած կանոնները։
մեզ բոլորիս ա պէտք որ ընտրութիւնները չկեղծուեն՝ դա դաղալութիւն ա, դա խաղի կանոնների կոպիտ խախտում ա։
ես իմ վրայ էլ եմ զգում՝ ինչի՞ ես չեմ կարողանում նախկին վարչակարգի հետ աշխատած, իրանց սատարած մարդկանց ժպտալ կամ ձեռք սեղմել։ որովհետեւ՝ իրենք խաղի կանոններ խախտող էին։ ես չեմ ուզում այլեւս էդպէս լինի, ես ուզում եմ «ատելութեան էջը փակ լինի»։
բայց դրա համար մեզ պէտք ա որ բոլոր կողմերը ընդունեն, իսկապէս ընդունեն, որ խաղի կանոններ կան։ ում քուէարկեցին՝ նրան քուէարկեցին։ էդ ա։ միւս ընտրութիւններին սպասիր, ու աշխատիր էդ ընթացքում՝ նաեւ ազատ խօսքն օգտագործելով։
ու էստեղ այլ հարցեր են գալու՝ ով ա վերահսկում մեդիան, արդե՞օք հնարաւոր ա ազատ խօսքը հասցնել առանց «էստաբլիշմենթի» մեդիաների, եւ այլն։
ու եթէ ես իմանամ որ էդ մարդիկ այլեւս դաղալութիւն չեն անի՝ ես կը ժպտամ եւ ձեռքը կը սեղմեմ։ մենք բոլորս մի կեցութիւն ենք կիսում, ու պէտք ա հասկանալ որ ընդհանուր շահ ունենք։ ինչպէս եւ հակասող շահեր ունենք։ բայց ընդհանուր էլ ունենք։ ու էդ ընդհանուրը՝ ազատ խօսքն ա եւ խաղի այլ կանոնները՝ արդար ընտրութիւնները։ որի նախապայմանն էլ ա ազատ խօսքը եւ ուժեղ քաղաքացիական հանրութիւնը։
#բաժանում #հայաստան #ազատութիւն #քաղաքականութիւն #արտագաղթ #հանրութիւն
հիմա բջնի բացեցի, էլի թափուեց վրաս, մտածեցի՝ տես է, քանի տարի ա չեն կարողանում էդ խնդիրը լուծել։ ոչ նրանք, ոչ էլ ջերմուկը։
ու կրկին մտածեցի՝ բայց չէ՞ որ նաբեղլաւի երբ բացում ես՝ համ շատ յարմար ա, համ երբէք էդպէս չի լինում։
ու կրկին մտածեցի՝ դէ իրանք դրսի ինուեստիցիայով են նաբեղլաւին լաւացրել, ու նաեւ եւրոպական շուկայ են հանում, իսկ եւրոպական շուկայ չես կարող հանել մի բան որ ամէն անգամ քո վրայ թափւում ա։ դա կարող ես հանել ռդ, ուր ջերմուկ ունենալը փառք ա, ու մարդիկ որ սովէտի պայմաններին են դիմացել, ամէն ինչին էլ, ընդհանուր առմամբ, սովոր են դիմանալ։
էհ։
#ջերմուկ #բջնի #նաբեղլաւի #հայաստան #վրաստան #քաղաքականութիւն #մրցակցութիւն #արտահանում #տնտեսութիւն #հանքային_ջուր #ջուր
ուզում եմ ասել՝ մենք ամն֊ն ընկալում ենք որպէս շատ աջական, բայց այն նաեւ միաժամանակ բաւական ձախական երկիր ա։
լիքը բան շատ կարգաւորուած ա՝ էս տարածքում (գրեթէ բոլոր տարածքներում) կարելի ա շինել միայն մի ընտանիքի համար նախատեսուած առանձնատներ։ ու վարձով էլ տալ իրաւունք չունեն տէրերը։ ու աւտոտնակում իւղման կէտ կամ սրճարան բացել չեն կարող՝ էս տարածքում կոմերցիոն գործունէութիւնն էլ ա արգելուած՝ տունը ապրելու համար ա։
եթէ նկատել էք ֆիլմերում՝ պատեր չկան այդ առանձնատների մօտ։ փոստատարը, ոստիկանը, հիւրերը՝ գալիս հասնում են դռանը, որ փողոցից հասանելի ա, դուռը թակում են։ դռան դիմացի գազոնը պիտի խնամուած լինի, թէ չէ կը գան կը տուգանեն։ իսկ որոշ վայրերում նոյնիսկ ներքին բակդ ա, որ թւում ա թէ ներքին գործդ ա, կարգաւորուած։ օրինակ, լողաւազանը պիտի շրջապատուած լինի փոքրիկ պարիսպով։ դա սիրուն չի՛, տարօն, ու ոչ մէկ չի ուրախանում դա անելով։ բայց չի բացառւում չէ՞, որ խմած հարեւանդ գիշերը շփոթուի գայ ընկնի լողաւազանիդ մէջ ու խեղդուի։ էդ պատճառով էլ նման կանոն կայ։
մենք ասում ենք, որ կապիտալիզմը ստեղծել ա պայմանական «այֆօնը», բայց պետական ներդրումներն են ստեղծել ամերիկեան տտ արդիւնաբերութիւնը։
էսօր էլ՝ պետական ներդրումներով ա որ կառուցում են արիզոնայի չիպ տպելու գործարանը։ իսկ երէկ՝ պետ․ պատուէրով էր ստեղծուել էն ամէնը, ինչ էսօր լիքը փող ա բերում անկապ մարդկանց, եւ պետւթեանը։ պետութիւնը միշտ համագործակցում էր այ֊բի֊էմի հետ, պետութիւնը տուել էր մենաշնոր էյթի ընդ թի֊ին, որ ամբողջ երկրով ծառայութիւնները միատեսակ լինեն։ պետական պատուէրով են նախագծուել՝ տրանզիստորը, համակարգիչները, ծրագրային ապահովումը, ներառեալ իւնիքսն ու սի֊ն, համացանցը, եւ այլն։ եղել են լիքը պետական ուսման գրանտեր, ու էսօր էլ կայ պետական ուսման վարկեր՝ ցածր տոկոսներով։
#կարգաւորում #ամն #պետութիւն #համացանց #կապիտալիզմ #սոցիալիզմ #քաղաքականութիւն
մտածում եմ, եթէ օրինակ ռուսաստանի հիւսիսի ժողովուրդը, որ արտիկլներ են օգտագործում՝ բառավերջում աւելացնելով «-то», «-те» (իսկ «ստանդարտ» ռուսերէնում արտիկլներ չկան), ունենային իրենց դաշնեզերքի հանգոյցներն ու այնտեղ շփուէին ոչ թէ «ստանդարտ» «ճիշտ» ռուսերէնով այլ հէնց իրենց լեզուով կամ դիալեկտով, դա իրենց լեզուն մի տեսակ աւելի օրինական, լեգիտ կը դարձնէր՝ կարձանագրուէր որ այդ բարբառը կամ լեզուն օգտագործւում ա տեքնիկական խնդիրներ քննարկելու համար, քաղաքների բարեկարգումը, քաղաքականութիւնը՝ կունենար դէ ֆակտօ գրաւոր լեզուի կարգավիճակ։
իսկ դա կարձանագրէր հէնց էդ մարդկանց համար, որ իրենք ունեն այլ ինքնութիւն, որը պարտադիր չի լինի ռդ քաղաքացու ինքնութիւնը։ ու հետեւաբար իրենք չպէտք ա, օրինակ, ատեն ուկրաինացիներին, կամ վստահեն օստանկինեան քարոզչութեանը։
#ապակենտրոնացում #քաղաքականութիւն #համացանց
երեւանում նախարարութիւնների շէնքի մուտքի դիմաց քաջարի աղջնակի արձանն ա տեղակայուած։ չեմ յիշում երբուանից, իթ անցեալ տարուայ մէջ են տեղադրել։
ահա յօդուած արձանի մասին։
եւ երեւանը նշուած չի ոչ հայերէն վիքիի էջում, ոչ անգլերէն։
#քաջարի_աղջնկակ #երեւան #քաղաք #արուեստ #քաղաքականութիւն
>ես ներսից գիտեմ, որ թաւշեայ յեղափոխութիւնից յետոյ առաջին հանդիպումների ընթացքում ռուսաստանի նախագահը շատ բաց տեքստով յիշեցրել է 19֊րդ դարի սկիզբը, երբ որ 1827թ․ հոկտեմբերի մէկին ռուսենրը պարսիկներից գրաւեցին երեւանի բերդը, եւ դրանով փաստօրէն աւարտուեց արաքսից ձախ ընկած հողերի, որոնք հարիւրաւոր տարիներ պարսկական տիրապետութեան տակ էին, անցումը ռուսաստանի վերայսկողութեան տակ, եւ ժամանակակից հայաստանի տարածքի մի մասի վրայ «հայկական մարզի», կամ ռուսերէն ասած «արմեանսկայա օբլասծի» ձեւաւորումը։ ռուսները սրա հետ խնդիրներ ունեն։
թաթուլը ամէնը պարզ ասում ա՝ ռդ֊ն ա փակել լաչինի միջանցքը, եւ այս մէջբերման մէջ՝ պուտինը առաջին հանդիպմանը պարզ ասել ա նիկոլին, որ հայաստան գոյութիւն չունի իր համար։
#մէջբերում #հարցազրոյց #քաղաքականութիւն #պատմութիւն
ամն֊ի «սփրաւլ»֊ը շատ խիստ կարգաւորուած ա։ նախ զոնաւորուած ա՝ չես կարող աւտոտնակումդ սրճարան բացել, կամ մի տանը չի կարող մի քանի ընտանիք ապրել՝ «single family house» պիտի լինի։
նաեւ, պիտի գազոն ունենաս ու հետեւես դրան։ եւ ջուր ծախսես, բնականաբար։ բոլորդ շատ ջուր ծախսէք։
շատ վիճելի կարգաւորումներից զատ յաճախ կայ եւս մի կարգաւորում, որ շատ լաւ արդիւնք ա տալիս՝ պարիսպ չպիտի լինի։ տուն ա՝ լաւ ա։ մարդիկ չպէտք ա պարիսպների կողքով անցնեն։ չնայած չեն էլ անցնում՝ քշում են, քայլելով ոչ մի տեղ չես հասնի։ ու չպէտք ա քշի։ պէտք ա բոլորը բոլորին երեւան։
գիւմրիում նախկին կրիմինալ քաղաքապետի տունը ունի շաաաաատ բարձր պատ։ վերեւից էլ կրեմլի պատի ոճով ա սարքած։ բայց շաաատ բարձր ա։
իսկ երեւանում՝ եթէ մոնումենտի դիմացի փողոցիկը մտնէք (այն հատում ա հիւսիսային ճառագայթը, ու դուրս ա գալիս սարալանջ) էլի կը տեսնէք բաւական բարձր պատեր՝ նախկին պաշտօնեաների (կարող էին նախկին չլինել էլ) տների պատերն են։ դէ եւ ամբողջ թաղամասը դրեցին պատի հետեւ՝ որ ազատութեան ծառուղով անցնես՝ չտեսնես՝ պատի կողքով ես անցնում։
այսպէս ռուսակաստանի շատ հարուստ մարդիկ չեն կարողանում սրճարան գնալ։ չեն կարողանում փողոցով քայլել։ նոյնիսկ թիկնապահներով դա ամենաանվտանգ զբաղմունքը չի։ իրենք ահագին փող պիտի ծախսեն՝ ապահով անմատչելի տան վրայ, երեխաների դպրոցի վրայ, որ քանի շերտ սեքիւրիտի ունի։ երեխաները ոտքով տուն չեն գնայ՝ պիտի հատուկ պաշտպանուած մեքենայ գայ, իրենց տանի։
ազատ երկրում՝ ուր կարեւոր մարդկանց հետ ծանօթութիւնը չի, որ քեզ հնարաւորութիւն ա տուել փող աշխատել, ու յանցաւոր լինելդ չի, որ այդ հնարաւորութիւնը տուել ա։ ու ուրիշներին սպանելը չի, որ այդ հնարաւորութիւնը տուել ա՝ այդ երկրներում, ուր կանոններն ու օրէնքները բոլորի համար են՝ այնտեղ հարուստ մարդիկ իրենց շատ աւելի ապահով են զգում։ դղեակները համարւում են շատ ծանր բեռ՝ եւ դրանցից հարուստներն ազատւում են՝ երազում են ոնց անեն, որ մի ձեւ ծախեն «հօրական» տունը, պրծնեն։ զի թանկ ա։ դղեակ աշխարհում կարող են թոյլ տալ իրենց լոկ ռուսաստանի հարուստները՝ զի պետական անվերջանալի լափաման ունեն։
օրէնքի առաջ բոլորի հաւասար լինելը բերում ա նրան, որ բոլորին ա լաւ լինում ապրել նման տեղում, նման համակարգում։
դա կարելի ա շաաատ պարզ ցոյց տալ փողոցների օրինակով՝ եթէ դու արտօնեալ ես, ու կարող ես ոնց ուզես խախտումներով քշել, եւ քեզ տուգանքներ չեն գալու, ապա նշանակում ա՝ դու միակը չես՝ կայ արտօնեալների խումբ։ բայց եթէ այդպէս ա, ուրեմն քո երեխան էլ ապահով չի՝ զի նա կարող ա մեծ հաւանականութեամբ այլ արտօնեալի մեքենայի տակ ընկնել։
ու դա ունի երկու ելք, ընդհանուր առմամբ՝ կամ արտօնեալներ պէտք ա չլինեն (ինչ լաւն ա մեր բալային համակարգը) կամ արտօնեալները պէտք ա աւելի մեծ ծախս անեն, ու սահմանափակեն այլ ազատութիւններ, որ իրենք էլ պաշտպանուած լինեն այլ արտօնեալներից։
սա նաեւ նախորդ գրգառման հետ կապ ունի։
#քաղաքականութիւն #կոռուպցիա #համակարգ
օբերոն օպերացիոն համակարգը, ու ցանկացած այլ «նորմալ» եւ կենցաղում օգտագործուող օպերացիոն համակարգերը տարբերւում են ինչպէս անարքիստական երազանքն ա տարբեր պետութեան գաղափարից։
օբերոնը աշխատում ա, երբ բոլորը լաւն են։ ոչ մէկ չարութիւն չի անում։ օբերոն համակարգում քանոնով մատներին խփողը լոկ քոմփայլերն ա։ ուժեղ տիպաւորուած լեզուի քոմփայլերը, որը չի թողնի այլ մոդուլի յիշողութիւն վնասել, եւ չի թողնի մի մոդուլի ֆունկցիա այլ մոդուլից սխալ կանչել։
վաու, պարզւում ա էդքան էլ անարքիստական չի՝ ահագին խիստ գործիք ա։
բայց դէ օբերոնում կարող ես ասմ֊ով թէկուզ մոդուլ գեներացնել, կամ ոչ ապահով մոդուլ գրել եւ ասմ կոդ ներդնել, որն այն յիշողութեանը կը դիմի, որին չպէտք ա դիմէիր։
իսկ մէյնսթրիմ օհ֊երում լրիիիիիւ այլ ա։
լիբերալ վիճակ ա՝ ինչ լեզուով ուզում ես գրի։ լեզուն ու քոմփայլերը չեն կարգին հետեւողները՝ օպերացիոն համակարգն ա։ մէկ ա պրոցեսդ աշխատելու ա առանձնացուած միջավայրում՝ վիրտուալ հասցէային տիրոյթում։ ուզես էլ ուրիշ պրոցեսի յիշողութիւն չես վնասի։ իսկ այ օհ֊ը կարող ա քեզ սպանել՝ այլ տեղ դիմես, կամ մի քիչ շատ յիշողութիւն օգտագործես (բարեւ այօ՛ս)՝ կը խփի։
նաեւ այդ ամբողջ բիւրոկրատական պետական համակարգը, իր ինստիտուտներով յանդերձ, դանդաղեցնում ա աշխատանքը՝ սքեդուլեր, վիրտուալ հասցէներ, սիսթեմ քոլլեր որ կոնտեքստ սուիթչ են ուզում։ ծանր քոլլեր՝ ոնց որ քաղաքապետարանին դիմում գրես ու սպասես ինչ կը պատասխանեն։
բայց օբերոնոտ համակարգերը՝ թէկուզ ինֆերնօն՝ փաստացի կիրառելի չեն նաեւ էն պատճառով, որ արի ու համոզի մարդուն օգտագործել մի բան, ուր երաշխիքները քիչ են։ լինուքսում երաշխիքները շատ են՝ քայլ աջ, քայլ ձախ՝ օհ֊ը կը խփի։ օբերոնում ամէնը արագ ա ու արդիւնաւէտ աշխատում՝ բայց էն պայմանով, որ բոլոր մոդուլներն իրենց կորեկտ են պահում։
ու սա այն մասին ա, որ պէտք ա աշխարհում բոլորը լինեն «լաւը», ոչ մէկ ոչ մէկի չկոտրի, ոչ մէկ չմիաւորուի այլ խմբերի կամ անձանց դէմ, որ առանց պետութիւնների համակարգը, որ գուցէ եւ շատ աւելի արդիւնաւէտ ա՝ բայց հնարաւոր լինի։ որը մարդ էակների հետ դժուար թէ ստացուի, զի մարդիկ մի թեթեւ աւելի խելացի կապիկներն են՝ ամենա սրիկայ կենդանիներից մէկը։
#քաղաքականութիւն #տեք
խանութում տեսնում եմ քիսինջերի գիրք՝ հայերէն։ մտածում եմ՝ հմմմ էդ ո՞ւմ ա պէտք եղել տպել։
բացում եմ, պարզւում ա՝ պարօն վանեցեանին՝
ահա, յիշեցնում ա պուտինի «բազմաբեւեռութիւնը»։
>որ ուժերի հաւասարակշռության արդիւնաւէտ մեքանիզմների բացակայութեան պայմաններում առկայ մարտահրաւէրները կարող են անդառնալի աղէտի պատճառ դառնալ։
առհասարակ քիսենջերն ու պուտինը բաւական ջերմ յարաբերութիւններ ունեն։
յուսով եմ գիրքը ճիշտ թարգմանուած ա։ ռդ֊ում «պալիծ» են եղել մի քանի թարգմանութիւններ, որոնցում այլ բաներ էին գրուած։
#գիրք #քիսինջեր #պուտին #հայրենիք #քաղաքականութիւն #կուսակցութիւն #թարգմանութիւն
երեխային առակների գիրք են ձեռք բերել, այն սկսւում ա եզոպոսի գործերով, բայց այլ հեղինակներ էլ կան։
իսկ վերջում եզրակացութիւն են գրում, չհասկացողների համար։ (:
ասում ա՝ իսկական բարեկամները ճանաչւում են վտանգի պահին։
նաեւ, իսկական չբարեկամները։
#հապկ #անվտանգութիւն #քաղաքականութիւն
այստեղ կարեւոր ա որ ասում ա՝ գնացէք քուէարկէք, չնայած չէք հաւանում ում էք ձայն տալիս։ զի ձեր երազածը չի լինի, բայց գոնէ պակաս վնաս տայ։
առաել եւս որ շատ են հիասթափուածները, կամ ընտրութիւններին չհաւատողները, «ամէն ինչ ծախուած ա» ասողները։
մի քիչ մեր լեզուով վերաձեւակերպեցի, բայց սա ա իր ասածը, ու շատ կարեւոր ա։
համ էլ ուրբանիստիկայի մասին շատ լաւ ալիք ա, եթէ չէիք հետեւում։
#ուրբանիստիկա #քաղաքականութիւն #ընտրութիւններ
ընկերս ասում ա՝ իմաստ չունի քաղաքականութիւնը փակ չաթում քննարկել։ կամ փակ գրառումներով։
զի քննարկման իմաստը զրուցակցին մտափոխելը չի։ քննարկման իմաստը երրորդ անձին տեսակէտներդ հասցնելն ա։
#քաղաքականութիւն #շփում #չաթ #քննարկում
սա սփիւռք չի ֆեդերացուել, յղումը տամ՝
https://ծմակուտ.հայ/content/14536513/
#պլենում #կոմկուս #թերթ #2021 #կոմունիստական_կուսակցութիւն #գիւմրի #լենինական #քաղաքականութիւն #ինտերնացիոնալ #զիւգանով #կոմունիզմ #հայ-ռուսական_յարաբերութիւններ #ելոյթ #արձանագրութիւն #յօդուած #գիւմրի #գորիս #տիմ #ընտրութիւններ
ՀԿԿ ԿԵՆՏԿՈՄԻ ՊԼԵՆՈՒՄԸ
Սոյն թուականի սեպտեմբերի 26ին տեղի ունեցաւ Հայաստանի Կոմունիստական կուսակցութեան Կենտրոնական Կոմիտէի հերթական Պլենումը։ Պլենումի աշխատանքներին ներկայ էին պլենումի 98 անդամներից 62ը, 19 հոգի մասնակցում էին առցանց ռեժիմով, պլենումից պլենում ընկած ժամանակահատուածում մահացել էին 17 անդամ, մասնակցում էին նաեւ պլենումի անդամութեան թեկնածուներ եւ հրաւիրրուածներ։
Նախքան պլենումի աշխատանքները սկսելը, պլենումի անդամներն ու բոլոր ներկաները մէկ րոպէ լռութեամբ հարգեցին 44 օրեայ Արցախեան պատերազմի զոհերի յիշատակը։
Պլենումի անդամները միաձայն ընտրեցին Երջանիկ Ղազարեանին ՀԿԿ Կենտկոմի առաջին քարտուղար։ Ընտրուեց նաեւ Կենտկոմի քարտուղարների կազմը։ ՀԿԿ Կենտկոմի երկրորդ քարտուղար ընտրուեց Գագիկ Մանուկեանը, իսկ ընկերներ Անդրանիկ Ղուկասեանը, Բորիս Գիւրջեանը, Աշօտ Պապեանը եւ Մհեր Օհանեանը ընտրուեցին Կենտկոմի քարտուղարներ։
Կատարուեց Կենտկոմի պլենումի համալրում 17 անդամներով, ինչպէս նաեւ ՀԿԿ Կենտկոմի պլենումը հաստատեց Կենտկոմի բիւրօյի ընդլայնուած կազմը։
ՀԿԿ Կենտկոմի նորընտիր առաջին քարտուղարը հանդէս եկաւ ելոյթով, որում անդրադարձ կատարուեց Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակին, հայ֊ռուսական յարաբերութիւններին, կայանալիք ՏԻՄ ընտրութիւններին եւ կուսակցութեան հետագայ անելիքներին։
Ընկեր Ղազարեանն իր խօսքում նշեց, որ կոմունիստները գալիս են իշխանութիւն վերցնելու եւ կրկին տէր կանգնելու իրենց կառուցած երկրին։
Ելոյթ ունեցան նաեւ ընկերներ Գագիկ Մանուկեանն ու Անդրանիկ Ղուկասեանը։ Ողջոյնի խօսքով հանդէս եկաւ նաեւ Ռուսաստանի Դաշնութեան Կոմունիստական կուսակցութեան Կենտկոմի քարտուղար, հայրենակիցների հետ կապերի կոմիտէի նախագահի տեղակալ Կազբէկ Տայսաեւը, ով փոխանցեց ՌԴ Կոմկուսի նախագահ Գ․ Ա․ Զիւգանովի ողջոյնը հայ կոմունիստներին եւ իր ելոյթում նոյնպէս ընդգծեց հայ֊ռուսական յարաբերութիւնների կարեւորութիւնն ու դրանց խորացման անհրաժեշտութիւնը։
Պլենումն աւարտեց իր աշխատանքները «ինտերնացիոնալի» հնչիւնների ներքոյ։
ՅԱՐԳԵԼԻ ԼԵՆԻՆԱԿԱՆՑԻՆԵՐ, ԳԻՒՄՐԵՑԻՆԵՐ՝
Մեր կուսակցութեան ցուցակի հաստատումը մերժուեց Գորիսի տարածքային ընտրական յանձնաժողովի կողմից, ինչպէս նաեւ Ղափանի ու Սիւնիքի Վարչական դատարանի կողմից։ Շատ ուժեր կան, որոնք արդէն իսկ հասկանում են մեր խօսքի ու գործի շիտակ ուժն ու կարողութիւնը։ Այդ պատճառով էլ առաւել է կրկնապատկւում մեր կուսակցութեան յաղթանակի նշանակութիւնն ու կարեւորութիւնը Գիւմրիում՝ համայն Հայաստանի համար։
#պլենում #կոմկուս #թերթ #2021 #կոմունիստական_կուսակցութիւն #գիւմրի #լենինական #քաղաքականութիւն #ինտերնացիոնալ #զիւգանով #կոմունիզմ #հայ-ռուսական_յարաբերութիւններ #ելոյթ #արձանագրութիւն #յօդուած #գիւմրի #գորիս #տիմ #ընտրութիւններ
էս եկած ռուսները, եթէ կայսերական են, յուսամ կը զգան, որ եթէ մենք անկախ չլինէինք՝ չէին կարողանալու ստեղ փախչել։
զի դիցուք թաթարստան չեն կարող փախչել։ ի դէպ, վարդանեանին էլ ա պէտք ասել։
նաեւ վարդանեանը պէտք ա յիշի որ եթէ ուզի նստացոյց անել թաթարստանում՝ կարող ա չստացուի մի ամիս հրապարակ փակել։
#անկախութիւն #քաղաքականութիւն #անկապ #ազատութիւն
ես ամէն յարմար պահի նշում եմ որ մենք ռուսաստանի դաշնակիցը չենք, մենք ռուսաստանի պատանդն ենք։
այսպիսի սպատմութիւն կայ՝ https://en.wikipedia.org/wiki/Murder_of_Junko_Furuta
էս աղջիկը մինչեւ սպանուելը վախեցել ա սպառնալիքներից ու զանգել ա ծնողներին, ասել ա իբր իրան չեն առեւանգել, ինքն ինքնակամ փախել ա տանից։ ոստիկանութիւնը գործով չի զբաղուել էդ պատճառով։ ու նոյնիսկ մի պահ նա ներկայացրել ա բռնաբարողին ու պատանդ պահողին որպէս բոյֆրենդ։
պուտինն էլ սերժին թուղթ ա տուել ստորագրելու որ մենք ուզում ենք եատմ մտնել ու խնդրում ենք աջակցել այդ հարցում։
մեզ պարբերաբար սպառնում էին պատերազմով եւ զիջելով եւ վախենալով մենք միեւնոյնն ա ստացանք պատերազմը, պարտութիւնը, ու իհարկէ դրանով «չպրծանք», մեզ շարունակում ա ճնշել ռուսաստանը։
մենք ասում ենք որ ընտրել եաք եատմ֊ը, եւ այլ պետութիւններում մեզ հաւատում են՝ որ ընտրել ենք ինքնակամ եւ որ պատանդ պահող չկայ։
էս յօդուածը կարդացէք, սարսափելի ա։
#պատանդ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
ամէն ինչ յակիրճ եւ ռուսերէն՝ https://yewtu.be/watch?v=N3sezXS7IC4
եթէ ռուս ծանօթ ունէք, որ չի հասկանում, ինչ ա կատարւում՝ ուղարկէք։
#զրոյց #քաղաքականութիւն #ռուսերէն #արցախ #անկախութիւն
հիմա ընկերոջս տանն եմ, ստեղ «ալէքսա» սարքն ա դրուած, խնդրեցի անջատեմ որ կարգիչս միացնեմ, վիդեօ ռենդեր անեմ։
«ալեքսա» բառը երբ ասում էի՝ էդ սարքի վրայ վերեւից կապոյտ օղակ էր վառւում, իրա անունը լսում ա, գլուխը բարձրացնում ա։ (:
մէկ էլ սկսեց երգել, կիթառով, տղայի ձայնով, որ այ ինձ թողեցիք առանց վայֆայ, բայց ես չեմ բողոքում, ու նման բաներ, շատ ծիծաղելի, ու ես ընթացքում իրան անջատեցի։
ասին՝ «խեեեղճը»։
իսկ ես մտածեցի որ կուզէի գնալ ժամանակի մէջ հետ, գտնել օրուելին, ապացուցել իրան որ ես ապագայից եմ մի ձեւ, ու պատմել, որ այդ լսող հեռուստացոյցը, որի մասին նա գրել ա, մարդիկ հաճոյքով իրենք են դնում իրենց տանը, իրենք են փող հաւաքում որ առնեն, ու չեն էլ անջատում, իսկ երբ անջատում ես՝ ասում են՝ «խեեղճը», ու վերաբերւում իրան որպէս տնային կենդանու գրեթէ։ (:
#վերայսկողութիւն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #օրուել #գիրք #1984 #հակաուտոպիա #համացանց #ալէքսա #ամազօն #երգ ##
էսօր կիմչի֊ում ռուսների խումբ մտան, տեղաւորուեցին, մի աղջիկ շատ նեարդայնացած եւ բարձր էր խօսում, ասաց՝ «յուսով եմ հայերը տեսողութիւն ձեռք կը բերեն (прозреют), թէ չէ էս ի՞նչ են անում, ամերիկացիներ են բերել, ամերիկացիների հետ են տալիս առնում»։
շատ շատ նեարդայնացած էր խօսում։
մտքումս պտտւում էր՝ «քե՞զ ինչ, ինչի՞ ա էդքան ուժեղ կպել»։
ու տէնց։
#քաղաքականութիւն #զրոյց #քաղաք
ուրեմն, բարիստան էլի էր ասել, որ թուրքերէն գիտի, եւ էս անգամ բողոքեց որ սովորելն ու աշխատելը բարդ ա, սկսեցի հարցեր տալ իր ուսումից, նախ՝ որտեղ ա սովորում՝ ասաց՝ եպհ֊ի արաւելագիտական։
առաջին բանը որ ուզում էի ասել՝ ոնց որ ձեզ մօտ բոլոր դասախօսները քոչարեանական են։
երեւի պիտի ասէի։
բայց որ չասացի, մի երկու հարց էլ տուեցի, նա տարուեց տարբեր բաներ պատմելով, սկսեց նկարագրել իր վեհ դասախօսներին, հատ հատ նոութը բացել նայում էի՝ մէկը միւսից սրիկայ, ու ախր արդէն դէմքից ա երեւում դա, յետոյ սկսեց «ինսայթներ» պատմել, ինձ բաւական զզուելի, ու դէ ինսայթներ չեմ սիրում, ու ես իրենից լաւ գիտէի, ասենք հայ֊թուրքական արձանագրութիւնների պատմութիւնը, որն իրեն ներկայացրել են որպէս հայ դիւանագիտութեան եւ շուստրիութեան գագաթնակէտ, եւ թուրքիայի պատմութիւնն ու քաղաքականութիւնն եմ աւելի լաւ պատկերացնում, չնայած չեմ էլ խորացել, ու առհասարակ, նա անդադար խօսում էր, ու էդքան քոչարեանա֊դաշնակցական աղբ թափեց գլխիս, նացիական երանգներով, որ հիմա ձեռքերս դողում են, պիտի գնամ լուացուեմ էդ ամէնից մի ձեւ։
բռռռ։
մտածում եմ, ամենահասարակ քաղաքացին, ամենահեռու գիւղի բնակիչը, աւելի լաւ ա պատկերացնում հայաստանի քաղաքական վիճակը, քան եպհ սովորող մարդը, որին ուսում տալու փոխարէն, պրոպագանդա են կարդում, որ իրենց դասակարգը իշխանութեանը եւ հետեւաբար՝ կերակրատախտակին մօտ լինի։
ու տէնց։
#անկապ #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #զրոյց
եւ բէյրութի, եւ երեւանի պայթիւնը՝ հանրութեան մասին ա։
կոռուպցիայի մասին պատմութիւն ա, եւ բարադիութեան մասին պատմութիւն ա։
այն, որ շուէյցարիան ազատ եւ անկախ մնաց երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ՝ էլի հանրութեան մասին ա։ պատահաբար չի, որ շուէյցառացի զինուորական էր պնդում, որ գեղարդն իր մօտ ա, եւ ինքն անպարտելի ա։ պատահաբար չի, որ հռոմի պապուն դարեր շարունակ շուէյցարացիներ են պաշտպանում։ շուէյցարիայում այն հանրութիւնն էր, որ բաւական ոչ բարադի էր, եւ ամէնի պատրաստ, որ թոյլ չտար զաւթումը։
մեր հանրութիւնը լիքը խնդիրներ ունի։ ու մեզ բոլորիս ցաւում ա լիքը բաների համար, ինչ տեսնում ենք։
հիմա էլ սուրմալուն ա։
այստեղ որտեղ չնայես՝ ցաւում ա։
այդ ցաւից շատ հրաշալի փախուստ ա պնդելը որ կապ չունես հանրութեան հետ, պնդելը որ պետութիւնը չարիք ա, եւ այդ հանրութեան տիպիկ ներկայացուցչի պէս «էս երկրից դուրս պրծնել» երազելը։
նման մարդիկ կը պրծնեն եւ կը գտնեն իրենց այլ հանրութիւնում եւ այլ պետութիւնում։ ըստ երեւոյթին ոչ բարադի հանրութիւնում, որից «շատ չեն զզուի»։ կապրեն եւ կաշխատեն կազմակերպուած, ուժեղ ու հարուստ պետութիւնում։
այն երկիրն ա լինելու, ուր ամէն պահի չի ցաւայ։ բայց դա լինելու ա հանրութեան կողմից կառուցուած պետութիւն։
եւ այդ մարդիկ կը վճարեն հարկ այդ պետութեանը։ փաստօրէն նախընտրելով օժանդակել ու վճարել նրան, ով արդէն հարուստ ա, եւ ում համար չի ցաւում։
#հանրութիւն #պետութիւն #քաղաքականութիւն #ցաւ
ռուսական մեդիայում, եւ իհարկէ չաթերում վաղուց տարածւում ա այն թէզը, թէ ամն֊ն որտեղ ասես խառնուել ա։
բայց տպաւորութիւն ա ստեղծւում որ չգիտեն, եւ չեն ամաչում նրանից, որտեղ ա ռդ֊ն եւ խսհմ֊ը խառնուել։ ըստ որում, խսհմ֊ի կամ ռդ֊ի խառնուելու արդիւնքում երբեք չի ստեղծուել բարեկեցիկ երկիր։
աւելին, շատ ցայտուն օրինակներ ունենք՝
արեւմտեան եւ արեւելեան գերմանիա
հարաւային եւ հիւսիսային կորէա
եւ շատ կարեւոր՝ ֆինլանդիա, եւ ֆինլանդիայից պոկած կարելիան, որը խսհմ֊ի ամենավատ, ամենասարսափելի տեղերից մէկն ա։ իսկ լինելու էր նախանձելի երկիր, եթէ մնար ֆինլանդիայում։
կարելի ա նաեւ կռահել, ինչ կը լինէր, եթէ ճապոնիան ունենար խսհմ հանրապետութեան, կամ ռուսաստանի դաշնութեան կազմում։ կատակներ «յիմար» «եապոշկաների» մասին, եւ իհարկէ հնարաւոր չէր լինի ճապոնական հրաշքը։ գուցէ այսօր էլ ճապոնիան տառապէր, միջին ասիայի այլ հանրապետութիւնների պէս, իր ժողովրդավարացման ճանապարհին։
ինչեւէ, ուզում էի այս յղումը թողնել։ խսհմ֊ի զինուած միջամտութիւնների ցանկն ա։ իսկ ոչ զինուած միջամտութիւնների ցանկն աւելի երկար ա։
յ․ գ․ ու պէտք չի մոռանալ, որ մենք էլ ենք գրաւուած եղել։ տարբերութիւնն այն ա, որ վրացական իշխանութիւնները լքել են օկուպացուած թիֆլիսն, իսկ յետոյ վրաստանը։ իսկ հայաստանի պարտուած իշխանութիւնները թուղթ են ստորագրել օկուպացրած ուժի հետ։
#քաղաքականութիւն #պատմութիւն #միջամտութիւն #ցանկ
էն անգամ էլ վարում էի, տեսայ դասախօսներիցս մէկին լուսակիրի մօտ։
ու յիշեցի, որ նա ահաւորն էր՝ ոչ մի բան չգիտէր, բայց չեմ յիշում, ամբիոնի վարիչ էր, թէ տեղակալ։
ու մտածեցի՝ ահա, բա էլ ո՞րտեղից ձեւաւորուէր իմ մէջ «ինստիտուտներին վստահութիւն», եթէ տեսնում էի որ պոլիտեքնիկական ինստիտուտում պարզ չի ոնց են մարդիկ ամբիոնի վարիչ դառնում։
ու կրկին մտածեցի՝ ո՞նց էր համակարգը։ ըստ երեւոյթին, ով ծանօ՞թ ունէր որ կը վերցնէր իրան ինչ֊որ ինստիտուտ, իր թեւի տա՞կ, կամ որ գիտէր՝ չի կարող գնալ մերգելեան գործ անելու, զի գործ անել չգիտի, բայց ջոկել ա որ կարող ա փոքր, վերացական թո՞ւղթ գրել, ու դա ինստիտուտները կը գնահատե՞ն։ չեմ իմանում ինչպէս ա եղել, որ պոլիտեքնիկի ոչ երիտասարդ աշխատողների ճնշող մեծամասնութիւնը էդքան ահաւորը թուացել ինձ։
հիմա էլ, տեսնում եմ, կոռումպացուած սրիկաներ կան կրթական ոլորտում։ շատ ինքնագոհ, շատ կոռումպացուած, եւ շատ «իշխանութիւն» սիրող։ ու հիմա գրեցի դա, զգացի նեարդայնանում եմ, ձեռքերս դողալ են ուզում։ դուրս չի գալիս, ջղայնութիւն ա առաջացնում։
ու զգացի, որ ես ամէն անգամ զարմանում եմ՝ ո՞նց ա լինում որ ռուսաստանում կայ օրինակ գելֆանդը, կամ այլ գիտնականներ, որ հանրային դաշտում տեսնում ենք, ու նորմալն են։ եւ զգում ես առաջին հայեացքից, եւ երբ լսում ես, համոզւում ես։ ու զարմանում ես որ հետազօտական ինստիտուտի տնօրէնը կարող ա կոռումպացուած սրիկայ չլինել ու դրա հետ միասին դեբիլ չլինել։
մտածում եմ՝ ո՞նց ա տէնց լինում։ կարո՞ղ ա ռուսաստանն էնքան մեծ ա, որ մի հարիւրից մէկում գոնէ բացթողում ա լինում, ու նորմալ մարդիկ շանս են ստանում։ թէ՞ այնուամենայնիւ կարելի ա ասել, որ համակարգը՝ ինստիտուտները, իրենց մօտ աւելի լաւ են աշխատել միշտ։
օրինակ, դեռ քսան տարի առաջ ապշում էի, ինչի՞ ա որ նոյն ռդ֊ում գնում ես ոստիկանութեան անձնագրային բաժին, հետդ յարգանքով են խօսում (չնայած համոզուած եմ որ կոռուպցիա կայ, ու կանոններն էդպէս են, որ կոռուպցիան ծաղքի) եւ ըստ կանոնների վարւում, իսկ հայաստանում դուրս ես գալիս օդանաւից, այդ չաղ ոստիկանն ա փռուած աթոռին, ու գոռում ա վրադ՝ «պասպորտդ տո՛ւ»։ դա իհարկէ քսան տարի առաջ էր, էսօր այդ ինստիտուտը շատ աւելի լաւ ա աշխատում։
ու այդ ամէն մտքից ու հարցերից որ գլխիս մէջ պտտւում են հասկանում եմ՝ ես անվերջ խօսում եմ որ առանց ինստիտուտներին վստահութեան որոշ չափի չի լինի, ուսումնասիրում եմ կովիդ դիսիդետներին, ու վախենում եմ դառնալ մէկը, որ անիրատեսական դաւադրութիւնների տեսութիւնների կուլտ ունի, վախենում եմ այդ ծայրայեղ ոչ ռացիոնալ մտածելակերպից, խօսում եմ պետութիեան կարեւորութեան մասին (չնայած կողմ եմ փոքր լինի ապարատը), բայց ինքս սարսափած եմ այդ պետութիւնից։
այդ հոգեբանների ասած խորքային համոզմունքներից ունեմ, որ կարեւոր չի՝ մեղաւոր ես թէ անմեղ՝ կարող ա համակարգը սխալուի։ էդ պատճառով էլ ա կարեւոր, որ պատիժները խիստ չլինեն։ համոզմունքներ ունեմ, որ ինստիտուտները լաւ չեն աշխատում, որ ոստիկանները նոյնիսկ մօտիկ «հոլմս» չեն, որ բոլորն իրենց տեղում չեն, որ համակարգի դեբիլ ատամնանիւները ինձ կաղան եւ չեն նկատի։
ու այդ սարսափից ա, որ ջանում եմ քիչ տեղեկատւութիւն իմ մասին լինի, որ չեմ ուզում տեղանքս իմանան։ որ չէի ուզի իմ վրայ սեփականութիւն գրուած լինէր։ որ խուսափում եմ կրեդիտ քարտով վճարել, ու ջանում եմ էն տեղերում վճարել, ուր պարբերաբար չեմ լինում։ բնական ա, հեռախօս ֊ տեղանք ֊ սիմ քարտ պարանոյաներս էլ։
դա պետական համակարգին անվստահութիւնն ա, իսկ ես նաեւ irc֊ին եմ հիմա իմ իսկ xmpp gateway֊ի միջոցով կպնում՝ իրենց էլ չեմ ուզում այփիներս տալ։
ես ինքս եմ սարսափած մարդ, որ ինստիտուտների հանդէպ վստահութիւն չունի։ ու շատ բարդ ա ինձ այդ վստահութիւնը ձեռք բերել։ ու մէկ էլ զգացի ինչ սուր եմ ընդունում երբ ինձ չեն վստահում, ու ինչքան եմ ջանում որ չմտածեն վստահելի չեմ։ ու մէկ էլ մտածեցի՝ խեչոյեանի պատմուածքները շատ ծանր են ինձ համար, զի դաւաճանութեան մասին են։ կամ եթէ խիստ բառեր չօգտագործենք՝ պայմանագիրը չպահելու մասին են։ պայմանագիրը պարտադիր չի գրուած լինի։
ռուսները խօսք ունեն՝ «պայմանաւորուածութիւնը փողից թանկ ա» — մանկուց ահաւոր ուժեղ հաւանել եմ այդ արտայայտութիւնը։
այն մասին են, երբ շահը մարդկանց ստիպում ա այլ մարդկանց եւ կենդանիների վրայով անցնել։ ու այստեղ ես գալիս եմ մի կողմից նախորդ գրառմանը՝ վստահութեան կարիքիս, որ էս րոպէյի շահը չի մարդու մօտ, կարիքիս տեսնելու որ մարդիկ մանրուքների պատճառով իրար կոկորդ չեն կտրի, ու այդ մի քանի վայրկեան շուտ անցնելն էլ ա նոյնի մասին։
եւ միւս կողմից, բա ո՞րն ա պայմանագիր կատարելու երաշխիքը։ ինչի՞ են ընկերոջս տանից հանել՝ որ տան նորեկ ռուսներին իր տունը։ զի պայմանագիր չկար։ զի պետութիւնը խառնուած չէր։ զի հնարաւոր չէր դատի տալու։
ուզում էի կարճ գրել այն մասին որ գիտակցել էի որ ինքս եմ պետութիւնից սարսափած, բայց կարեւորում եմ այն, ու էսպէս ստացուեց։
#պետութիւն #ազատականութիւն #աղքատութիւն #հանրութիւն #պայմանագիր #պայմանաւորուածութիւն #վստահութիւն #ինստիտուտ #հիմնարկ #սարսափ #մեքենայ #ատամնանիւ #քաղաքականութիւն #կասկած #դաւադրութեան_տեսութիւն #պոլիտեքնիկ #կրթութիւն #պատմութիւն
ինչն ա վատ էս պատմութեան հետ՝ էն ա որ էս աղջիկը միտք ա տալիս ռուսաստանի հատուկ ծառայութիւններին։
իրենք, գուցէ մտածել են շատերի մասին՝ թռան֊թռան, հո չե՞նք ընկնելու հետեւներից։
իսկ հիմա կը մտածեն՝ ահա, մի՛տք ա։ եթէ հհ֊ում են, եկէք դիմենք, որ տան։
տան՝ կը վարկաբեկենք իրենց իշխանութիւնները։
չտան՝ եւս մի պատրուակ կունենանք իրենց խնդրանքները֊պահանջները չկատարելու՝ կասենք՝ տեսէ՛ք, ուզել ենք, չէ՛ք տուել, հիմա ասում էք։
ու տէնց։
#անկապ #ռուսաստան #քաղաքականութիւն
ես վերջապէս հասկացայ ու ձեւակերպեցի մեր ամենամեծ խնդիրը որն ա։
դէ մարդիկ են, պարզ ա։
ցածր դասակարգերի աղքատ մարդիկ, եւ դրանց շատ լինելը։
սովէտի գաղութացման ժամանակ (ուր ռուսաստանն էլ էր գաղութացուած, համ տնտեսական համակարգը չէր նպաստում բարեկեցութեանը) շատ քչերն էին կարողանում ցածր դասակարգերից ճեղքում անել դէպի միջին։
այդ պատճառով էլ ունէինք այդ «հին երեւանցու» հասկացութիւնը, զի ոչ հներից քչերն էին քաղաքակիրթ, ըստ որում՝ բառացիօրէն։
վիճակն ամէն տեղ լուծւում ա տնտեսական վերելքով՝ ներքեւի շերտերից միջին անցումը հեշտ ա, իսկ միջինն արդէն ստանում ա տանելի որակի կրթութիւն։
հետեւաբար իրենց երեխաները սկսում են սովորել աւելի լաւ դպրոցներում կամ համալսարաններում (բարեւ ամերիկեան, ֆրանսիական)։
եւ ընդհանուր առմամբ, մի քանի սերնդում այդ հարցերը լուծւում են։
20֊րդ դարը բացի գաղութացումից, նաեւ ծանր էր։ դէ երկրորդ կէսն էր այն ժամանակը, որ մենք կորցրել ենք։ կամ գուցէ չունէինք էլ, զի պէտք ա նախ ինդուստրիալիզացիան լինէր (շուկայական տնտեսութեան պայմաններում), յետոյ նոր դասակարգային ճեղքման հնարաւորութիւնը գար, եւ միջին դասի ընդլայնումը։
իսկ մենք, եթէ հիսուն թուից հաշուենք, ութսուն տարի կորցրել ենք։
ու տէնց։
այդ պատճառով ա, որ զարմանում ենք՝ ինչի՞ են լիբանանահայերը, թէկուզ «անճար» անունով աւանից, էնքան տարբեր մեզնից։ արել են արդէն դասակարգային ճեղքումը ամենաանկիրթ ու ցածրից՝ դէպի միջին։
#պատմութիւն #կրթութիւն #դասակարգային_ճեղքում #դասակարգ #քաղաքականութիւն #մարդիկ
այսօր յիշեցի, որ ի պատասխան յայտնի «երկիրը երկիր չի»֊ին, մարդիկ գիտեմ որ մեքենաների վրայ «երկիրը երկիր է» ստիքեր են կպցնում։
ու դէ «գայձ»֊ում էր դա գրուած, կարծես նոյնիսկ նկարի ձեւով էր, շջանակում, եւ իւղաներկով։
ու ինչքան էլ յուզիչ կամ հոգեգզգզիչ չլինի այդ մեքենայա֊ստիքերային պոռտքումը, մտածեցի, որ երեւի ժողովրդական ասացուածքը ճիշտ էր՝ ու ասեմ ի՛նչ առումով։
աճեմողլու֊ի (աճեմեանի) գիրքը՝ «why nations fail», հէնց այն մասին ա, երբ ա լինում, որ պետութիւնը պետութիւն չի «դառնում»։ մասնաւորապէս՝ երբ կոռուպցիան ա շատ, ու պետական ինստիտուտները լաւը չեն, չեն աշխատում ոչ միայն արդիւնաւէտ, այլ հէնց իրենց գործառոյթները չեն կատարում։
իսկ հայաստանում այդպէս էր, ու աճեմողլուն հայաստանն էլ էր դասել «տապալուած» երկրների շարքում։
ըստ որում, նիկոլն իրան կանչել ա յեղափոխութիւնից յետոյ, բայց նա հրաժարուեց, չեկաւ՝ թէ հայաստանից յոյս չունի, թէ գուցէ մտածում ա էնքան աահաւոր վիճակ ա, որ ո՞նց ուղղես, չգիտի ինչ առաջարկել։ զի զգալը որ վատ ա՝ մի բան ա, ուղղելն՝ այլ։ օրինակ՝ գիտես բագ կայ, չգիտես ոնց ուղղես։
նիկոլն էլ յիշո՞ւմ էք, ասում էր՝ միակ կայացած ինստիտուտը կոռուպցիան ա։ դա հանում ես՝ ամէնը սկսում ա չաշխատել։
երէկ բաղրամեան վեցով մի հայրենադարձ աղջկայ հարցազրոյց լսեցի, ասաց որ սփիւռքի նախարարութիւնը ոնց կար՝ չկայ, ու որ զարէի հետ փոքր, երեսուն հոգանոց թիմ են, ու կպած աշխատում են։ էնպէս էր խօսում, որ տպաւորութիւն ա՝ արդիւնաւէտ աշխատում են, ու իսկապէս աշխատում են։ գուցէ դա էլ ա արդէն կայանում որպէս ինստիտուտ։
բայց դէ պատկերացնո՞ւմ էք, քոչարեանենք գան, նիւ հրանուշ բերեն։
իսկ յոյս ունի դերլուգեանը, նա էլ շուլմանին նման բաներ ա ասում։ թէ բիւրոկրատիան լաւ ա, որ սովէտից ժառանգել ենք, զի գոնէ չաշխատող, բայց մարմին ա։ պատկերացրէք՝ դա էլ չլինէր։ ու քանի մարմինը կայ՝ կարելի ա փոքր փաթչերով աշխատեցնել։
հիմա երկիրը փորձում ա երկիր դառնալ, հազիւ հազիւ։ բարդ ա շատ, բնաւ հեշտ չի։ տեսնենք ինչ կը լինի։ եւ յուսանք որ ռեակցիոն ուժերի կեղծ֊ազգայնական օրակարգը մարդկանց չի մոլորեցնի։ (ազգայնականը չափից շատ ա լինում կեղծ֊ազգայնական, դրանից էլ էդ բառը արժեզրկուել ա լրիւ)։ ու յուսանք, նաեւ որ նորմալ երկրորդ կուսակցութիւնը կունենանք։
էհ։
#քաղաքականութիւն #տնտեսութիւն #երկիր #երկիրը_երկիր_չի #աճեմողլու #գիրք
Միւս դէպքերում, միասնութեան կոչը այլրնտրանքային տեսակետներն ու ծրագրերը ճնշելու և ընդդիմախօսին «վնասազերծելու» կոչ է։ Միասնութեան կոչ անող կուսակցութիւնն ակնկալում է, որ միւս կուսակցութիւնները միանան իր ծրագրին, իր աշխարհայացքին և, իհարկէ, իր ղեկավարութեան տակ․ հակառակ դէպքում այն կարող էր ինքն իրեն լուծարել իբրև կուսակցութիւն և միանալ մէկ ուրիշի, ճիշտ այնպէս, ինչպէս որևէ ղեկավար կարող էր հեռանալ քաղաքական ասպարէզից։ Այս դեպքում միասնութիւնը դառնում է բռնատիրութեան մեղմասացութիւն՝ կարգախօսներով ու ամբոխավարական կոչերով հասնելու համար նրան, ինչին այլ կերպ հասնել չի լինի։ Նման ժամանակներում մէկ առանձին հարցն աւելի մեծ է համարւում, քան «սովորական քաղաքականութիւնը», կամ ժամանակներն են համարւում «արտասովոր» կամ «բախտորոշ»։ Բոլոր նման դէպքերում միասնութեան պահանջները ներկայացնում են գործող օրէնքները շրջանցելու կոչեր՝ դրանք անտեսելու կամ ոտնահարելու միջոցով, իսկ սովորաբար՝ երկուսը միասին։
ժիրայր լիպարիտեան պետականութեան մարտահրաւէրները
ես էլ, երբ տեսնում էի «միասին»֊ը, կամ «եդինայա ռոսիան», զգում էի, որ «միասին»֊ը բռնութիւն ա, ու ինչ֊որ մի խմբի շահի շուրջ ա։
նոյն պատճառով շատ «վախելու» ա «մենքը եսից շատ ա», կամ նման կարգախօսները։ զի «մենք»֊ի փոխարէն, իրականում յաճախ յայտնւում ա ինչ֊որ խմբի շահը։
#քաղաքականութիւն #ազատութիւն #մէջբերում #քաղուածք #միասին #մենք #բռնութիւն #ժողովրդավարութիւն #գիրք #պատմութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=0A4c43AYRdY
շատ ուրախ եմ որ հայկը յովսէփին ա կանչել, ու իրան աւելի շատ մարդ կը լսի։
#ռուսերէն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #ժողովրդավարութիւն
ապակենտրոնացումը պանացեա չի ու առանց քաղաքական ազատութիւնների այնքան էլ արդիւնաւէտ չի նպաստում ցանցում խօսքի ազատութեանը։
աւտորիտար երկրում կը փակեն սերուերներ՝ դրսի եւ ներսի, այն տարբերութեամբ, որ ներսի սպասարկիչը պահող մարդկանց վրայ շատ եւ հզօր ազդեցութեան լծակներ կան։
այլ խօսքերով, այսօրուայ ռուսաստանում, ուր կարող են փակել դրսում եղած սպասարկիչը, կամ նոյնիսկ համացանցի զգալի մասը, ներսում սպասարկիչ պահելը արդէն չափազանց բարդ ա եւ վտանգաւոր։
այն, որ մենք մեր տներում սպասարկիչներ ենք պահում արդէն համեմատաբար ազատ երկրում ապրողների արտօնութիւն ա։
առաջնայինը քաղաքական ազատութիւններն են։ իսկ դրանց առկայութեան դէպքում մենք գուցէ աւելի անկախ կարողանանք լինել օգտագործելով մեր հանգոյցները։
տարածուած ա այն միտքը, որ եթէ ունենք ազատ երկիր, ապա փրայւասին եւ ապակենտրոնացումը պակաս կարեւոր են, եւ պետութեան կամ կորպորացիաների հանդէպ աւելի մեծ վստահութիւն կայ։
մինչդեռ ապակենտրոնացումը ըստ էութեան հակառակ ա աւտորիտար պետութեան կառուցուածքին, աւտորիտար կառավարումը ձգտում ա կենտրոնացման, որովհետեւ դա աւելի հեշտ վերահսկուող համակարգ ա։
ապակենտրոնացումը կարող ա դառնալ հնարաւոր, եւ կիրառելի գործիք ազատ պետութեան մէջ։ զի անազատ պետութեան մէջ, ըստ էութեան, կիրառելի չի։
#ազատութիւն #ապակենտրոնացում #քաղաքականութիւն #համացանց
շատ եմ սիրում իր պոդքաստը։
ահա իր նոր ֆիդը։
#պոդքաստ #պարխոմենկօ #ապակենտրոնացում #էկրանահան #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #ռուսերէն
ուզում եմ մի քանի միտք կոնսպիրոլոգների մասին գրել։ ես էլի ասել եմ, որ կոնսպիրոլոգների չաթում էի, ուզում էի մի քիչ աւելի լաւ իրենց հասկանալ, ու կարծես թէ մի քանի բան հասկացել եմ։
այդ չաթում, օրինակ, հայաստանը համարում էին ազատ երկիր, զի կովիդ սահմանափակումները քիչ են։ իսկ ես փորձում էի բացատրել, որ դա ազատութեան մասին չի, այլ հանրութեան մէջ մարդու կեանքի ցածր գնի։ փորձում էի բացատրել, որ մենք դեռ պէտք ա աճենք, որ իրենց հարցադրումները մեզ համար ռելեւանտ լինեն։
նաեւ փորձում էի բացատրել, որ գոնէ մեր կառավարութիւնը ահաւոր չուզելով ա սահմանափակումներ կիրառում։ որ մեր (ու երեւի գրեթէ բոլոր) կառավարութիւնը հակառակը, խիստ հետաքրքրուած ա որ մարդիկ գնան կաֆէներ եւ ռեստորաններ, եւ չլռուեն տանը, զի դա հնա֊ն ա բարձրացնում։ ու որ երկրների մեծ մասն էնքան հարուստ չեն որ թոյլ տան իրենց հնա֊ի թէկուզ չնչին անկում։
ու եթէ նման քայլ ա արւում, այն արւում ա ոչ այն դրդապատճառով որ մարդկանց տանը կողպեն։
ի դէպ, ինձ ուժեղ մոտիւացնում էին չպատուաստուել։ երբ տեսան որ չի լինում համոզել, ասին՝ կը մեռնես։ երբ տեսան դա էլ չի ազդում, ասին՝ երեխաներ չես ունենայ։ ո՞վ էր դա ասողը՝ միայնակ աղջիկ, ում անվստահութիւնը ամէնի հանդէպ էնքան մեծ ա որ ենթադրում եմ, այդ պատճառով էլ իր կեանքում ցանկացած յարաբերութիւններ հաստատել չի կարողանում՝ անվստահութեան չափի սանդղակից սլաքը դուրս ա եկել։ փորձում ա սովորել ծրագրաւորում, բայց չունի բաւական բեքգրաունդ, այդ պատճառով չի ձգում նոյնիսկ հասկանալ մարդիկ ինչ են իրան խորհուրդ տալիս, կամ ինչ ա գրուած ֆորումներում։
քանի որ չի հասկանում ինչ ա խօսում, իրան արգելափակել են տարբեր չաթերում, օրինակ անվտանգութեանը վերաբերող չաթում։ այնտեղ նա ֆլուդ էր անում, պնդելով (եւ չկարողանալով հիմնաւորել) որ կրիպտօգրաֆիան անիմաստ ա, զի կառավարութիւններն այն յսկում են, ու նա չգիտի, չունի բեքգրաունդ հասկանալու մաթէմը այդ կրիպտօյի ետեւում, իսկ վստահութիւնը ամէնի հանդէպ ցածր ա, չափազանց ցածր ա։ հետեւաբար՝ մաթէմի հանդէպ։
ի վերջոյ նա այլընտրանքային, անվտանգութեանը վերաբերող չաթ ա բացել, ուր նա ա մոդերատոր, ու իրան չեն արգելափակի, եւ կարող ա խօսել ինչ ուզում ա։ ես չեմ կարծում որ իրան արգելափակելը ճիշտ էր, պէտք էր համբերատար կրկին ու կրկին փորձել բացատրել, հանրամատչելի տեսանիւթեր տալ, ուր ներկեր խառնելով կրիպտօյի հիմունքներն են բացատրում։
եւ այստեղ շատ կարեւոր կէտ ա՝ ցածր վստահութիւնը, որը ձեռք ձեռքի ա ոչ բաւական կիրթ լինելու հետ։ դրան էլի կանցնեմ քիչ անց։
անչափ հետաքրքիր ա, որ այդ կոնսպիրոլոգների չաթն էլ չաշխատեց, այլեւս գոյութիւն չունի։ որովհետեւ մասնակիցները իրար հանդէպ էլ չունէին վստահութիւն։ պլիւս դրան եղաւ մի ցնցում (ֆրինոդի տէրերի փոփոխութիւն, գաղթ դէպի լիբերա) որը չաթի մասնակիցներից ամէն մէկը իր կոնսպիրացիայով մեկնաբանեց, եւ վստահութիւնն իրար հանդէպ էլ աւելի նուազեց։
ենթադրում եմ, որ եթէ իրենք ժամանակ ունենային, բոլորը կը գային մէկ կամ երկու կոնսպիրացիայի, ինչպէս վիրուսի մի շտամմն ա յաղթում ու մնացածին տեղ չի տալիս, այդպէս էլ եւ կոնսպիրացիաներից մէկը կամ երկուսը կը մնային։ բայց էդ ժամանակը չկար, եւ չաթի համայնքը շատ շուտ քանդուեց։ ինչն այն մասին ա, որ կայացած չէր, պինդ հիմքեր չունէին։
եւ այդ պատճառով էլ քաղաքագէտները պնդում են՝ որպէսզի պետութիւնը աշխատի, անհրաժէշտ ա հանրութեան մէջ որոշակի մինիմալ չափի վստահութիւն՝ ինստիտուտների հանդէպ, այլ քաղաքացիների հանդէպ։
այդ անվստահութիւնը մեզ մօտ տեսանելի ա փողոցում՝ վարորդներն իրար չեն վստահում, հետեւաբար շատ քչերին կը տեսնես զիջելիս, եւ շատերին կը տեսնես խցկուելիս, իբր դա իրենց վերջին շանսն ա կեանքում։ ճանապարհային շարժումն աւելի լաւ կաշխատէր, եթէ բոլորն իրար վստահէին, բայց այդ վստահութիւնը՝ միջին ջերմաստիճանը հիւանդանոցում՝ ցածր ա։
այդ չաթի միջինացուած կոնսպիրոլոգի կերպարը՝ ոչ ապահով, աղքատ ընտանիքից մարդիկ են։ բոլորի կենցաղից պատմութիւններ գիտեմ, չկայ էնտեղ հարուարդում սովորած մարդ։ եւ երբ տեք․ ընկերութիւնում աշխատող մարդ ա՝ նա ճեղքելով ա դուրս եկել իր ծանր իրականութիւնից, իր աղքատութիւնից, ու պահանջարկի շնորհիւ գործ ունի։ բոլորն էլ հեշտ կեանք չեն ունեցել։
ըստ որում պէտք ա ասել, որ ամն֊ում շատ աւելի բարդ ա լինել աղքատ, իմ հասկանալով, քան մեզ մօտ, նոյն ելքային տուեալներով։ նախ մեզ մօտ մասնագիտութիւնների մեծ մասը պահանջուած չեն, եւ դրսի կապիտալի հոսք չեն առաջացնում։ մենք սովոր ենք աղքատութեանը, այն մեզ համար ջրի պէս ա, որը չենք նկատում։ այն որ երեխան իր սենեակը չունի՝ դա նորմա ա։ ամն֊ում նորմա չի նոյն դասակարգի ընտանիքների համար, տարօրինակութիւն ա։ այսինքն՝ էս մարդիկ իսկապէս վատ ճակատագիր ունեցող ընտանիքներից մարդիկ են, ընտանիքներից, որ սերունդներով դժուարանում են ծանր սոցիալ֊տնտեսական վիճակից դուրս գալ։
( աղքատութեանը սովոր լինելու մասին մի փոքր դրուագ էլ՝ վերջերս իմ աշխատատեղերից մէկում իրանից տղայ էր եկել որ մեզ հետ աշխատի, իր համար ընկերութիւնը վարձել էր երեւանի «էլիտար», բայց իմ կարծիքով գեհենային բարձրայայրկում բնակարան։ ես յիշում եմ, երբ այդ թաղամասը նոր էին կառուցում, ինչպէս էին մարդիկ երազում այնտեղ բնակարան ձեռք բերել։ տղան եկաւ մօր հետ, որ պէտք ա իր հետ մնար մի շաբաթ, եւ գնար հետ։ իրենք անմիջապէս չեղարկեցին բնակարանի պայմանագիրը եւ չմնացին այնտեղ լոկ մի գիշեր՝ տեղափոխուեցին հիւրանոց, ասացին՝ ապրելու տեղ չէր։
սա մեր «միջին շերտի»՝ աղքատութեանը սովոր լինելու մասին ա, վատ նախագծերին սովոր լինելու մասին ա։ երանելին մեզ համար այն ա, ինչ նման դասակարգի համար նոյնիսկ իրանում՝ սարսափելի ա։
աղքատութիւնն իմ մէջ էլ եմ նկատում, եւ հնդկաստանի արմատներով կառավարիչների մօտ՝ ես չէի հասկանում, ինչի են ընկերութիւնները վճարում ազատ ծրագրակազմի սափորթի համար, բայց հիմա հասկանում եմ, ու սատարում, բայց հնդկաստանից մենեջերները չեն հասկանում, եւ ծախսերի «օպտիմիզացիա» են անում։ )
եւ այստեղ ինձ համար պարզ ա դառնում կապը ցածր վստահութեան (ամէնի հանդէպ), որը կարծում եմ աւելի քիչ կրթութեան բացակայութեան հետեւանք ա, եւ աւելի շատ ծանր մանկութեան հետեւանք ա, մանկութեան, երբ անվտանգութեան զգացողութիւն չի ձեւաւորուել, եւ վստահութեան մթնոլորտ չէր եղել։
ու պէտք ա նշել, ես գիտակցում եմ որ բաւական ապահով մանկութիւն եմ ունեցել։ իմ ամենամեծ սթրեսներս ծնողներիս յարաբերութիւնների մասին էին, եւ տնային կենդանու հիւանդութիւն կամ մահը կարող ա լինէր։
ըկներս (որ էլի ցածր վստահութիւն ունի ամէնի հանդէպ, բայց զգօն լինել ա դա անուանում) էնպիսի մանկական պատմութիւններ ունի, որոնցից պարզ ա որ հաստատ անվտանգութեան զգացողութիւն չի եղել ոչ ընտանիքում, ոչ դրանից դուրս։ իր մանկական պատմութիւններից կուզէի մի քանիսը մէջբերել, բայց երեւի իրաւունք չունեմ։
ըստ որում ես արտօնեալ եմ այն առումով, որ ես, չանցնելով նման պատմութիւններով, այսօր իրան մի փոքր նախանձում եմ։ որովհետեւ ես այդ կայունութեան պակասի կարիքն ունեմ։ ես պէտք ա խոստովանել, ես նոյնիսկ կովիդը մի թեթեւ ոգեւորութեամբ եմ դիմաւորել, չգիտակցուած, ու եթէ լինի այլմոլորակայինների յարձակում, դա էլ ինձ համար ինչ֊որ շարժ, ինչ֊որ կեանք կը լինի, որն ինձ փոքր ժամանակ պակասում էր։ ես փոքր ժամանակ վտանգի պակաս եմ զգացել։
այստեղ էլ, զուգահեռ տանելով քաղաքաշինական թեմայի հետ՝ դրսում մանկական խաղահրապարակները հետսովէտի մարդկանց համար վտանգաւոր են թւում՝ այնտեղ համարւում ա որ երեխաները խաղահրապարակում պէտք ա ոչ շատ ապահով պայմաններում լինեն, եւ սովորեն փոքր, կառավարելի վտանգի։
մէկ էլ հետաքրքիր ա, լոռեցիների այսպէս կոչուած «միամտութիւնը» գուցէ վստահութեան մասի՞ն ա, եթէ այդպէս ա՝ ապա լոռեցիները մեր պետականութեանը ամենանպաստող քաղաքացիներն են։
#պետութիւն #քաղաքականութիւն #հակավաքսէր #դաւադրութիւն #դաւադրութեան_տեսութիւն #աղքատութիւն #դրդապատճառ #մարդու_կեանքի_գին #մանկութիւն #ապահովութիւն #անվտանգութիւն #վստահութիւն #կրթութիւն
էն օրը կարդում էի՝ արագացման չափիչին դիմելու համար յատուկ թոյլտւութիւն պէտք չի, եւ յաւելուածներն են դիմում, եւ կայքերը։
դրանով կարող են հասկանալ, որ զուգարանում ես, զուգարան գնալու եւ լռուելու շաբլոնները։ դրանով կարող են նաեւ լսել ինչ ա խօսւում հեռախօսի սփիքերով։ առանձին բառեր հասկանալ (դե՞ռ) չեն կարողանում, բայց լինում ա կռահել (90% ճշտութեամբ) խօսողի սեռը, եւ նոյնականացնել անձին ձայնահետքերի տուեալների բազայով։
օրինակ, facebook, instagram, whatsapp յաւելուածները միշտ են հաւաքում արագացման չափիչի տուեալները։
դիտարկիչն էլ չի հարցնում, երբ կայքը դիմում ա չափիչին, եւ կայքերը հաւաքում են արագացման չափիչների տուեալները։
այսպէս կայքերն ու յաւելուածների սպասարկիչները, օրինակ, կարող են իմանալ տեղանքդ, նոյնիսկ եթէ տեղայնացումն անջատել ես, կամ նման սարքից հեռախօսիդ մէջ չունես (որը դժուար թէ)։ հնարաւոր ա կռահել, որ դու գտնւում ես շատ այլ մարդկանց հետ միասին մի աւտոբուսի, գնացքի, կամ մեքենայի մէջ՝ արագացման չափիչները սինքրոն տուեալներ են տալու։
մօտաւորապէս նոյնը ռուսերէն։
ես այսքանը կարդալով անմիջապէս ձեռքից կը գցէի հեռախօսը, յետոյ ուշքի կը գայի, եւ կանջատէի այն ընդմիշտ։
ի՞նչ անել։ (:
ես կասէի՝ հրաժարուել ոչ ազատ յաւելուածներից եւ ծրագրակազմից առհասարակ։ այո, gg֊ից էլ։ այո, բարդ ա։ բայց բարդ ա զի դրան էք սովոր։ կարելի ա ձեռք բերել այլ սովորութիւններ։ ինձ օրինակ, բարդ ա առանց իմ նախընտրած sailfish֊ի յաւելուածների։
ամենահամարձակները կարող են փորձել ձեռք բերել pinephone pro, /e/ հեռախօս, կամ sailfish֊ի կողմից աջակցուող xperia֊ներից մէկը, եւ խնդրել ընկերներից մէկին տեղակայել սէյլֆիշ։
այդ օհ֊երը 100%֊ով չեն լուծելու գաղտնիութեան խնդիրները, բայց զգալի տարբերութիւն են տալու։
այդ լուծումներն իմաստ ունեն նաեւ նրանով, որ շատ յաւելուածներ դրանց վրայ պարզապէս չեն աշխատի։ իսկ ինչը հնարաւոր ա աշխատեցնել՝ օրինակ google֊ի մէյլը՝ աւելի լաւ ա չաշխատեցնել։
չաթերից, օրինակ, պէտք ա հրաժարուել։ անցնել ազատ հաղորդակարգերի՝ jabber֊ի կամ matrix֊ի։ բարդ բան չկայ։ ստեղ էլ բազմիցս գրուել ա։ պարզապէս քաղաքական կամք ա պահանջւում։ ու կրկին՝ ոչ թէ «մեսինջեր», այլ հանրութեան կողմից ձեւակերպուող, սահմանուող հաղորդակարգ։
ու չսպասել ազատ, ոչ կոմերցիոն յաւելուածներից ամէն «ֆիչըրները», որ ունեն նմանատիպ կոմերցիոն, հարուստ ընկերութիւնների արտադրած լուծումները։
կարելի ա փորձել պարզել, կամ եթէ չէք կարողանում՝ խնդրել ընկերներին պարզել՝ արդե՞օք հնարաւոր ա ձեր հեռախօսի վրայ տեղակայել lineageos, ու եթէ չէ՝ յաջորդ հեռախօսը ձեռք բերելիս ընտրել այն, որի վրայ հնարաւոր ա։ պատրաստ լինել, որ ձեր նախկինում օգտագործած յաւելուածների զգալի մասը դրա վրայ չի աշխատի՝ զի անիմաստ ա ունենալ ազատ օպերացիոն համակարգ, որ դրա վրայ աւելացնէք «google play services»֊ը իր լրտեսութեամբ, ու էդ նոյն յաւելուածները, որոնցից փախչում էիք։
հրաժարուել անազատ օպերացիոն համակարգերից կարգչի վրայ էլ։ արդէն վաղուց չեմ զարմանում լինուքս քշող մարդ հանդիպելիս, հակառակը՝ զարմանում եմ ուինդոուս կամ մակօս քշող մարդ հանդիպելիս։ բարդ չի, լուծումը մի քայլում ա, ձեռք պարզելու հեռաւորութեան վրայ։
օգտագործել պարզ դիտարկիչներ՝ netsurf֊ի պէս, մուտք գործել, կամ երեւի ելք գործել ջեմինի տիրոյթ։
այո, ջեմինի տիրոյթը (դե՞ռ) մեծ չի, ու շատ գրաւիչ չի՝ զուսպ ա։ իսկ netsurf֊ը ձեր իմացած կայքերի մեծ մասը ցոյց չի տալու։ բայց նաեւ չի կարողանայ աշխատեցնել վտանգաւոր կոդի մեծ մասը։
ընտրել այլ կայքեր, նաեւ օգտագործել rss ընթերցիչներ՝ առանձին ծրագրով ստանալու համար տարբեր կայքերից թարմացումները։ այդ ընթերցիչներից մէկը thunderbird֊ն ա։ բայց դէ պէտք ա ինքներդ ջանք դնէք, փորէք, փնտրէք, ընտրէք այն, որը ձեզ դուր ա գալիս։
ջանք պահանջւում ա, բայց ապրելն արդէն ջանք պահանջում ա, անկախ ապրելն՝ առաւել եւս։ եւ զոհաբերութիւններ՝ զի ձեռքբերումներն առանց զոհաբերութիւնների չեն լինում։
ձեռքբերումների համար չի լինում չվճարել՝ այդ պարզ ճշմարտութիւնը (վիճելի պա՞հ՝ ո՞րը չի), երեւի, պէտք ա սովորեցնել մանկուց՝ որ ապագայում այլ ակնկալիքներ չլինեն։
քո որոշումը ոչ միայն կարեւոր ա նրանով, որ քո կեանքն ա փոխում՝ դա քաղաքական քայլ ա, շուկայի ուղերձներից մէկը։ կարելի ա անվերջ խօսել գաղտնիութեան մասին եւ ամէն օր մտնել ֆէյսբուք՝ դա ոչ մի կերպ չի փոխի աշխարհը, իսկ կողքիններդ լուրջ չեն վերաբերուի ասածներիդ։
էական չի ինչ են մարդիկ խօսում, էականն ա՝ ինչ են անում։ նաեւ ձեզ հանդէպ։
ու տէնց։
#վերահսկողութիւն #արագացման_չափիչ #գաղտնիութիւն #անձնական_տեղեկատւութիւն #ազատութիւն #տեղեկատւութիւն #յաւելուած #կայք #համացանց #մարդիկ #քաղաքականութիւն #քայլ #ազատ_ծա #ծրագրակազմ #կեանք #ջանք #կապ
ռդ֊ից ընկերոջս հետ եմ խօսում, պատմում ա, որ իրենց քաղաքական ակտիւիստները նստած են առանձին փակ չաթերում, իրար հետ քաղաքականութիւն են քննարկում։
ասում ա՝ իբր փորձում են պաշտպանուած լինել, որ ասածների համար չբռնեն նստեցնեն։ բայց, ասում ա, չէ՞ որ ասածների համար նոյն յաջողութեամբ կարող են նստեցնել՝ չաթում ամէն մէկը կարող ա էկրանահան անել, որի հիման վրայ գործ կը սկսուի։
իսկ ներքին անվստահութիւնը իրար հանդէպ կարող ա վհուկների որսի վերածուել։
ասում ա՝ չեմ հասկանում, ինչի՞ համար ա պէտք քաղաքականութիւնը ոչ հանրային քննարկել։ դէ, բացի այն դէպքից, երբ կոնկրետ մարդուն ես ուզում քո տեսակէտը հասցնել։
մի այլ միտք էլ էր ասել, նման բան ես վաղուց «զոմբիների» «ես քաղքէնի եմ» երգի մասին էի գրել՝ ասում ա որ չի սիրում «վատնիկ» բառը, որը պիտակում ա պուտինի երկրպագուներին, եւ իրենց ներկայացնում որպէս դեբիլ ալկաշներ։
ասում ա՝ մեր խնդիրը հանրութեան մի մասը ծաղրելը չի, մեր խնդիրը իրենց կարծիքը փոխելն ա։ իսկ էդ ձեւով դու իրենց պարզապէս նեղացնում ես՝ քաղաքական հայեացքների վրայ քո ուզած ձեւով չես ազդում։
#քաղաքականութիւն #վերահսկողութիւն #ազատութիւն #զրոյց #ապակենտրոնացում #գրաքննութիւն #հանրութիւն #հրապարակայնութիւն
>Սաակաշուիլիի ոճաբան Ալի Քամալի ծառայութիւնների դիմաց պետական բիւջէից դուրս է գրուել 43 հազար դոլար, իսպանացի խոհարար Սերխիո Կալդերոն Լատասին վճարուել է 110 հազար դոլար, Պերուում վարձուած ուղղաթիռի սպասարկման ծախսերը կազմել են 19 հազար դոլար, Իտալիայում զբօսանավի վարձավճարը՝ 14 հազար դոլար: Պետական բյուջեից 290 հազար դոլար է ծախսուել օդանավերի լիզինգի և 20 հազար դոլար՝ Սաակաշուիլիի արտերկրեայ այցերի ընթացքում նախագահի համար հեծանիւների վարձույթի դիմաց
իհարկէ, չկան օֆշորների մասին գործեր, իհարկէ, չկան կաշառքներ, իհարկէ չկան գաղտնի բիզնէսներ։
կան նախագահութեան տարիներին ծախսեր, մասնաւորապէս հեծանիւ վարձելու նպատակով։
արդե՞օք ներկայ վրաստանի վարչակարգը հեծանիւներ վարձելով սահմանափակւում ա։
#սաակաշուիլի #քաղաքականութիւն
այս յղման հինգերորդ կէտը կարդալիս յիշեցի մի բան՝
>That the FDA, Health Canada, and the European Food Safety Authority all agree that at the doses humans consume, aspartame is perfectly safe—not genotoxic, not carcinogenic, does not cause an insulin spike—or at least has small, unknown harms, meaning that people with a sweet tooth can avoid the large, known harms of sugar with minimal exertion of willpower, and this is still true even though people for some reason seem to reject and despise this extremely lucky fact.
յիշո՞ւմ էք, երբ կառավարութիւնը փորձում էր ասպարտամը լրացուցիչ հարկել։
այդ պատմութիւնը շատ բնութագրում ա նիկոլի քաղաքական շրջանը՝
նախ, ո՞ւմ էր նախկինում հետաքրքիր, լա՞ւ ա էդ ասպարտամը թէ չէ առողջութեանը։ փորձել էին լաւ բան անել, ճիշտ ա առանց հասկանալու որն ա լաւը։ երբ որոշմանը յաջորդեցին տեղական արտադրողների պրոտեստներ, իրենց հետ հրաւիրուեց քննարկում։ իրենք կարողացան ցոյց տալ, որ որոշումը լաւը չի, եւ այն ետարկուեց։
մարդիկ ուզել են լաւ բան անել, բաւական վստահ լինելով սկսեցին, առանց գիտակցելու որ չէին իմանում լաւը որն ա, բայց լսեցին այլընտրանքային կարծիք, եւ ետարկեցին որոշումը։
լրիւ բնութագրող պատմութիւն։
#քաղաքականութիւն #պատմութիւն
գրառումն այդ մասին չի, բայց սկսեմ նրանից, որ նիկոլի ազատուեթան հարցազրոյցն ինձ դուր եկաւ շատ, կարծում եմ նա շարունակում ա աճել։
նա մի երկու ձեւ ունի խօսելու, որ ինձ երբեք չի ոգեշնչել, բայց հասկանում եմ որ որոշ շերտերի վրայ ազդում ա, դրանից քիչ կար, իսկ կար շատ անկեղծութիւն, կար համարձակութիւն, արտայայտելու իր կողմերը, որ թուլութիւն կարող ա մեկնաբանուեն։
վերջերում պատմեց, որ երբ յայտարարուել էր ասուլիսի մասին, մի երիտասարդ կնոջ մեկնաբանութիւն ամենաշատ լայքերը հաւաքեց, նիկոլը նկարագրեց իր պրոֆիլի նկարը եւ ետնանկարը, եւ այնտեղ գրուածը, ու բաւական լայն շրջանակ դրեց դա՝ ինձ մօտ ա այսպիսի մտածողութիւնը։
մեկնաբանութիւններում իհարկէ, ցեխ էին լցնում գլխին։
բայց հաւէս ա որ իրավիճակը փոխուել ա, նախկինում հհ֊ում դա հնարաւոր չէր լինի՝ այդ մեկնաբանութիւններով յանդերձ։ ես գիտեմ որ շատերը շատ են ուզում, ու քիչ են կենտրոնանում նրա վրայ, ինչքան այլ կերպ կարող ա լինէր։ բայց ես էլ էսպիսի մտածելակերպ եմ սովորել։
արդե՞օք նախկին իշխանութիւնների համար էլ եմ էսպէս մտածել՝ այո, դժուար ինձ կը լինէր համարել իրենց սատարող, եւ ես «նախագահ» բառը որոշ մարդկանց նկարագրելու համար չեմ օգտագործել, բայց ես գիտէի որ իշխանութիւնը սահմաններ ունի, ու սահմանները հանրոթւիւնն ա դնում։ եւ որ սահմանները մեզ մօտ այլ են, քան շատ այլ տեղերում։
ինձ վատ զգում էի ամենաշատը անազատութեան մթնոլորտից, օրէնքի ընտրական կիրառումը սուր էի ընկալում, ու այսօր ինձ աւելի լաւ եմ զգում զի աւելի ազատ եւ լիբերալ տեղում եմ ինձ զգում, այո, ուր վարչապետին ուղիղ քննադատելը խնդիր չի։ իհարկէ գիտակցում եմ որ խօսքի ազատութեան հետ խնդիրներ ունենք, էնպէս չի որ չունենք, եւ գիտակցում եմ որ մամուլի ազատութեան ցանկի մէջ առաջինը չենք։
հետաքրքիր են մեկնաբանութիւնները նրանով, որ արտայայտում են բացարձակ անվստահութիւն ամէնի նկատմամբ՝ ոչ միայն իշխանութեան իրականում։ դա հանրային խնդիր ա, ու յայտնի ա որ ցածր վստահութիւն ունեցող հանրութիւնները շատ խնդիրներ ունեն, եւ ցածր կեանքի մակարդակ։
սա ոչ միայն տնտեսութեան եւ քաղաքականութեան մէջ ա արտայայտւում, սա նաեւ արտայայտւում ա փողոցներով՝ երբ վստահութիւն չկայ, որ քեզ կը զիջեն այլ վարորդները, քո վարելու ստրատեգիան փոխւում ա, եւ բոլորն այնպէս են վարում, որ քաղաքն ատում են։ ես ի դէպ, շատ սիրում եմ զիջել, բայց իմացել եմ, որ զիջելը թուլութեան նշան ա։ ամն֊ում մարդիկ վատ են իրենց զգում, որ իրենք չեն զիջել, եւ իրենց չի հասել թարթիչներով շնորհակալութիւնը։
ու էնպէս չի որ ամն֊ում խցանումներ չկան՝ ես տեսել եմ՝ սարսափելի խցանումներ են։
նաեւ ինձ շատ կարեւոր էր աւստրալիական հրդէհների ժամանակ իրենց ընտանիքները տարհանող մեքենաների շարասեան լուսանկարը՝ շարքով գնում էին, մի գծով, ոչ մէկ վազանց չէր անում։ հանրութեան մասին ա խօսում այնպէս, ինչպէս եւ պատուաստուելու թուերը։
ու չեմ կարող չնկատել այդ մեկնաբանող մարդկանց արտայայտածը՝ տոտալ անվստահութիւն։ եւ հասկանում եմ որ այդ մարդիկ ամէն տեղ նոյն մտածողութիւնը պէտք ա ունենան։ ես նման մարդկանց հետ առնչուել եմ՝ կովիդը «մտածել են», ինչ֊որ բանի համար, պատուաստումներն են յետոյ «մտածել»։
էստեղ նաեւ նշեմ որ ես այնպէս չի որ բացարձակ անտեսում եմ այդ մարդկանց, եւ իրենց մտահոգութիւնները։ ես շփւում էի կոնսպիրոլոգների երկու չաթում, ինձ շատ հետաքրքիր էր։ ու ես իրենց «տօնը չէի փչացնում» հիմնականում, ինձ հետաքրքիր էր խօսել իրենց հետ։ ու մի բան ես գնահատում եմ շատ իրենց մէջ՝ դա զգօնութիւնն ա, որ իշխանութիւնները չկարողանան չարաշահել իրենց լիազօրութիւնը՝ այդ զգօնութիւնը կորցնել լաւ չի, կարծում եմ։
ի դէպ, շատ ցուցադրական ա, որ այդ չաթերն այլեւս գոյութիւն չունեն։ որովհետեւ իրար հանդէպ, եւ հարթակի հանդէպ անվստահութիւնն էնքան էր մեծացել, որ մարդիկ պարզապէս իրար դէմ դուրս գալով, իրար մեղադրելով, իրար կասկածելով, հարթակների մասին համաձայնութեամբ չգալով (բայց տարբերութիւն շատ չկար դրանց մէջ, էնպէս չի որ թուիթեր ընդդէմ դաշնեզերք դիսկուրս էր, բնաւ այդպէս չէր, երկու հարթակն էլ հաւասարաչափ անազատ էին) չկարողացան համայնքները պահել։
չվստահութեան մակարդակն այնպիսինն էր, որ համայնքները չկայացան, երկար չդիմացան։
այնպէս էլ հանրութիւններն են, պետութիւններն են։
այնպէս էլ ապակենտրոն հարթակներն ու համայնքներն են՝ եթէ կասկածես որ հնարաւորինս վատ ձեւով ա մեկնաբանուելու ամէն ասածդ, պարզապէս չես խօսի։
բայց նաեւ ինձ զարմացնում ա որ երբ մարդիկ դաւադրութիւններ են փնտրում, եւ վստահութիւն բացարձակ չունեն ինստիտուտների, օրէնքի, երեթեւեկութեան, պատուաստանիւթերի, եւ ամէնի հանդէպ, միեւնոյն ժամանակ՝ վստահում են այնտեղ, ուր ակնյայտօրէն պէտք չի վստահել, ուր բազմիցս երեւացել ա, թէ ինչ ա կատարւում՝ կենտրոնացուած եւ անազատ սոցիալական ցանցերում։ այ այնտեղ մարդիկ կը գտնեն լրիւ այլ ռացիոնալիզացիաներ՝ միայն թէ դոպամինը գայ, միայն թէ յարմարաւէտութիւնից չհրաժարուեն։
իսկ դիւանային կոնսպիրոլոգ լինելը՝ պայմանական ֆէյսբուքում, տելեգրամում, կամ որեւէ նման տեղում, իհարկէ շատ յարմար ա։
#անկապ #քաղաքականութիւն #դաւադրութիւն #վստահութիւն #հանրութիւն #ազատութիւն
ռուսական ջաբեր չաթում ասում ա՝
>«ընտրութիւններում» «յաղթանակի» աիթով իշխանութեան կուսակցութեան ուրախութիւնը յիշեցնում ա մի մարդու ուրախութիւն, որ բարձրագոյն կրթութեան դիպլոմը նոյնիսկ չի ձեռք բերել ստորգետնեայ անցումում, այլ ինքն իր համար տպել է համակարգիչն օգտագործելով։ (Радость партии власти по поводу своей “победы” на “выборах” напоминает радость человека, который диплом о высшем образовании даже не купил в подземном переходе, а сам себе напечатал на компьютере.)
#քաղաքականութիւն #չաթ #զրոյց
այսօր մտել ենք սոնայի ծնողների մօտ, իսկ էնտեղ հեռուստացոյցով գիւմրու աւագանու նախընտրական դեբատներն էին։
ես զգացի ինձ ոնց որ տարանտինօյի հերոսը, որ մտնում ա կինոթատրոն ֆիլմի կէսից, էնտեղ կռիւ են անում, բայց չգիտի ո՞ւմ մասին անհանգստանայ, գիտի որ կայ լաւն ու վատը՝ եւ հարցնում ա մօտակայքում նստածին՝ ո՞վ ա լաւը։
տէնց, ուզում էի հարցնել՝ ո՞վ ա լաւը։
զի ինձ համար էսօր ակնյայտ ա՝ կայ լաւը ու վատն իր սփոյլերներով։
ու տէնց, էնտեղ կար մէկը, որ «թասիբով կուսակցութիւնների դաշինք» էր ներկայացնում։
շատ բնութագրող տեսք ունէր։
#թասիբ #ժողովրդավարութիւն #քաղաքականութիւն #ընտրութիւններ #գիւմրի #աւագանի #քաղաք
յ․ գ․ պէտք ա նշել, քպ֊ի ներկայացուցչին էլ անմիջապէս ճանաչեցի՝ դէմքին գրած էր որ քպ֊ից ա։
իսկ կոմունիստների ներկայացուցիչը նոյնիսկ «դեկրետ» բառն օգտագործեց՝ իրենից էլ էր ակնյայտ ով ա ու ինչ բեքգրաունդից։ (:
էսպէս, բոլորը տարբեր, եւ բոլորից ակնյայտ իրենք ով են։ #մարդիկ
յ․ յ․ գ․ էսօր կարծիք ա հնչել, որ «քանի որ բաղրամեանի այգին այլեւս փակ ա՝ ժողովրդավարութիւնը վերջացաւ», եւ դա իհարկէ մարդու կողմից էր, ով ժողովրդավարութեանը չի հաւատում, եւ փնտրում եւ գտնում ա այն ինչ յարմար ա։
սա՝ նախընտրական դեբատները՝ ժողովրդավարութեան ու յեղափոխութեան նուաճումն են։
մեր բոլորի նուաճումներից ա։ ու էդքան անկապ ա երբ ինքդ քո նուաճումը չես գնահատում ու չես նկատում։
#դրա_համար_ենք_յեղափոխութիւն_արել
այսօր խօսք գնաց այն «հարուստ հայրիկ — աղքատ հայրիկ» գրքից, ու կարծիք հնչեց, որ մենք սովէտական բեքգրաունդով գաղափար չունենք այն մասին թէ ինչ ա ինուեստիցիան, կամ գործարարութիւնը, եւ ինչ անել փողի հետ նոյնիսկ եթէ այն մի պահ յայտնուեց։
ու ես ուզում եմ ասել, որ մենք ոչ միայն դրա կուլտուրան չունենք։ վիճակը շատ աւելի ահաւոր ա։
ռուսները սիրում են կրկնել մի գրողի խօսքերն այն մասին, որ ռուսաստանում չի ստացւում որ լինի երկու չմտրակած սերունդ։
եւ ես շատ լաւ զգում եմ, որ մենք բոլորս ճնշուած եւ անկիրթ գիւղացիների հետնորդներն ենք։ լաւագոյն դէպքում մէկ երկու սերունդը կիրթ ա եղել, բայց նախ համեմատաբար կիրթ, ինչքան հնարաւոր էր փակ երկրում լինել, աշխարհից կտրուած լինելով, եւ միեւնոյնն ա՝ ճնշուած։
ու մի պահ, ի դէպ ոչ շատ վաղուց, զի սովէտական հայաստանը էնպէս չի որ ինդուստրիալիզացւում էր մինչեւ երկրորդ համաշխարհային, ու իրականում քաղաքները սկսեցին կտրուկ աճել արդէն վաթսունականներից յետոյ։ ու այդ ճնշուած գիւղացիներին, որ նախ քուրդ բէյերի փաստացի հպատակն էին, իսկ յետոյ՝ կոլխոզի գերեալներ՝ կտրուկ բերեցին քաղաքներ, լցրեցին բազմաբնակարային շէնքեր՝ բաւական նեղ եւ ոչ ընդարձակ, հիմնականում ցածր առաստաղներով եւ փոքր պատուհաններով «խռուսչեովկաներ», եւ իրենք դարձան սովէտական քաղաքի բնակիչներ։
մենք բոլորս նեղ մութ եւ ցածր «խրուսչեովկաներից» կամ սարսափելի պանելային բարձրայարկերից դուրս եկած մարդիկ ենք։
մի դէպք էլ պատմեմ՝ մայրս պատմում էր, որ երբ երեխայ էր ու հօր գործի տեղում էր, անկապ պատահած թերթի լուսանկարի վրայ բաներ էր նկարել՝ պոզեր աւելացրել մարդկանց եւ այլն։ իր հայրը նկատեց ու սարսափեց՝ պահեց թերթը որ ոչ մէկ չտեսնի։
ի տարբերութիւն՝ բարեկեցիկ արեւմուտքում եղել ա «հպարտ քաղաքացիների» քանի սերունդ նոյնիսկ քսաներորդ դարի սզկբին։ եթէ նոյնիսկ դեպրեսիա էր՝ մարդիկ (համեմատաբար սպիտակ մաշկով մարդիկ) գիտէին որ ունեն իրաւունքներ, իհարկէ հարուստներից պակաս հաւասար են, բայց ունեն իրաւունքներ, արժանապատւութիւն, կարող են դիմել դատարան, բացել փոքր գործ, լինել «սելֆ էմփլոյդ» կամ ինչո՞ւ ոչ՝ բանուորն էլ ունէր քաղաքական իրաւունքներ, որ օսմանեան կայսրութիւնում հայերը չունէին, եւ որ ռուսաստանում գիւղացիները չունէին, եւ որ սովէտում ոչ մէկս չունէր։
ու իրենք ոչ միայն մտրակած չէին՝ էս մարդիկ «հպարտ քաղաքացի» լինելու կուլտուրա ունէին։
գոլդա մեիրն իր յուշերում գրում էր, որ երբ իր հայրը ռուսաստանից արտագաղթեց ամն եւ ընտանիքին դեռ չէր կարողացել տանել իր մօտ, նամակներում պատմում էր՝ որ էր երկրում էական չի որ հրէայ ես, «պոգրոմներ» չկան, ու արժանապատիւ, իրաւունքներով քաղաքացի ես, եթէ սեւ չես։ կարծես հէնց այդպէս էլ նշում էր։
մի անգամ, մի քանի տարի անց, երբ ընտանիքով արդէն տեղափոխուել էին ամն՝ հօր մօտ, իրենց հայրն այլ բանուորների հետ մասնակցում էր մայիսմեկեան երթի, եւ նրանք գնացին երթը նայելու։
ինչպէս այսօր մեզ մօտ՝ երթի հետ լինում են ոստիկաններ եւ շտապ օգնութեան մեքենայ՝ էնտեղ երթն ուղեկցում էին հեծեալ ոստիկաններ։
գոլդայի փոքր քոյրը յիշում էր «դրագունների» (ռուս հեծեալ զինուորականների) «գրոհները» հրէաներով բնակեցուած քաղաքների վրայ, եւ ոստիկաններին տեսնելով վախից լաց ա լինում։
իսկ գոլդան նշում ա՝ որ այս երկրում ոստիկանները պաշտպանում էին երթ անողներին։
սա քսաներորդ դարի սկիզբ ա։
իսկ արդէն «20th century women» ֆիլմում, ամէն շաբաթ մայր ու որդի, նայում էին բաժնետոմսերի գները, եւ հաշւում ինչ են կորցրել եւ ինչ են շահել։ զի արդէն այդ ժամանակ ամէն ամերիկացի կարող էր ներդրումներ անել։
սա ի դէպ, այն ա ինչ բագրատեանն էր նշում՝ թէ պարտադիր չի ունենալ միլիոններ՝ ներդրում անելու համար։ ասում էր որ մեզ անհրաժեշտ ա բորսա, ու որ կան մարդիկ որ կարող են ներդնել քսան կամ հիսուն կամ հարիւր հազար դոլար, բայց ոչ միլիոններ։ ու եթէ մեզ մօտ լինէր բորսա՝ կարելի կը լինէր տեղական այսպիսի ներդրումներ անել։ յիշում եմ որ բորսա կար իննսունականների սկզբին, չգիտեմ ինչպէս փակուեց, ու ինչու չի բացւում։
էս սերունդը, որ էսօր տեսնում եմ համալսարանում, իրենք ինձ յուշում են՝ երբ ասում եմ՝ 2007-8֊ին էսպիսի պրոցեսորներ էին դուրս եկել, իրենք ասում են՝ մենք էդ ժամանակ դպրոցում էինք ու մեզ մէկ էր։ նշանակում ա էս մեր առաջին չմտրակած սերունդն ա, սերունդ որ չի գնացել հաւաքի ու ծեծուել կամ ջրուել։ ում դժուար կը լինի բացատրել որ կաշառքի դիմաց պէտք ա քուէարկեն։ իհարկէ, իրենք նաեւ կրթուած են լինելու եւ ակնյայտօրէն վատ չեն ապրելու՝ ու հանրութեան մեծ մասը չեն ներկայացնում։
ու իհարկէ, իրենց ծնողները գիտակցուած եւ չգիտակցուած ուղերձներ տալիս են՝ ռիսկի չդիմել, գլուխը կախ աշխատել։ զի սովէտի ժամանակ կար ընդհանուր առմամբ մի գործատու՝ պետութիւնը, ու եթէ քեզ հանում էին ժողովրդի թշնամի, բայց արդէն վեգետարիան տարիներ էին, ու չէին գնդակահարում՝ ապա լաւ գործ գտնել չէիր կարողանայ, պրոֆ․ միութեան անդամ չէիր լինի, եւ սոցիալական եւ ֆինանսական կարգավիճակդ դրանից կտրուկ տուժելու էր։ իսկ մինչ սովէտ, դէ, կար մի ֆեոդալ, որից քո եւ քո ընտանիքի կեանքն էր կախուած, ու առանց ում կեանք չկար՝ գլուխը կախ աշխատելուն այլընտրանք չկար։
էս մեսիջները մենք ստանում ենք, ու ես կարծում եմ որ էն որ մեզ մօտ «մէյնսթրիմը» շատ յարգի ա, իսկ շեղումները դիտւում են որպէս տարօրինակութիւններ՝ նոյնպէս դրա հետեւանքն ա։ երբ պայմանական «նոդ» եւ «փայթըն» չկար, «սի պիւս պլիւս»֊ներ լեռլեայն «լուրջ» գործիք, ու եթէ դու դա չէիր «անում»՝ ապա ռիսկի էիր դիմում, ու պիտի այն սիրէիր, յարգէիր, եւ «անէիր», որ լինես «կարգին» եւ անցնես կանխատեսելի ճանապարհով։
կամ՝ մի ժամանակ հայաստանում տեսամոնտաժի բնագավառում կար փորձուած ստանդարտ՝ «կանոպուս» ֆիրմայի տպասալներ։ դրանց հետ համեմատելի, կամ գուցէ աւելի լաւ լուծումներ կային, բայց փորձուած ուղին դա էր՝ ոչ մէկ շեղուել չէր ուզում, զի դա կը նշանակէր մէկ֊երկու հազար դոլարի ռիսկ՝ բա որ առնես ու չստացուի՞ աշխատել։ չնայած էն ա, կարդում ես ինտերնետում, մարդիկ աշխատում են՝ բայց ինտերնետի տեղն, իհարկէ, քչերը գիտէին։
ամերիկեան ֆիլմերը, սակայն՝ հարթ եւ կանխատեսելի ճանապարհի մասին չեն՝ իրենք ներքուստ, իրենց անգիտակցականում, ընդունում են, որ «ճիշտը մի հատ» չի, ու որ անհրաժեշտութիւն չի «մէյնսթրիմի» մէջ լինել, կամ դրա փեշից բռնուել որ սովիծ չստակես, կամ պայմանական «յաջողութեան» հասնես՝ շարժական եւ անշարժ գոյքից։
ու փորձեմ աւարտել յուսադրող պատմութեամբ։ երէկ իմ՝ լինուքս հեռախօսների համար գրուած յաւելուածը (անկապ բան ա, շատ անլուրջ եւ տափակ) տեղափոխեցի անդրոիդ՝ ծախսելով մօտ երկու ժամ, իսկ եթէ փորձ ունենայի՝ կանէի մի տասնհինգ րոպէում։
դա հնարաւոր դարձաւ delphi միջավայրի fmx (firemonkey) գրադարանի շնորհիւ։ առաջ delphi֊ու մկար vcl գրադարանը, որն արմատներով գնում էր winapi ու որով կարելի էր գրել լոկ ուինդոուս ծրագրեր։ իսկ ինչպէ՞ս յայտնուեց ֆայրմանքին, որի օգնութեամբ այսօր կարելի ա գրել մէկ անգամ եւ կազմարկել նոյն ելատեքստը ստանալով՝ եւ անդրոիդի, եւ այօսի, եւ մակօսի, եւ ուինդոուսի, եւ լինուքսի ծրագրեր։
յայտնուեց այսպէս՝ տարիներ առաջ, մօտ քսա՞ն երեւի, միջին ասիայից, կարծես տաջիկիստանից կամ տուրկմենիստանից մի ռուս տղայ այդ նախագիծը սկսել էր՝ բոլորից անկախ։ փորձում էր վաճառել՝ շատ էժան, կարծես քսան֊քառասուն դոլարով էն ժամանակ, ու ձրի վերսիաներ էլ էր տալիս։ նախագիծը յայտնի դարձաւ, իսկ դելֆի֊ով զբաղուող ընկերութիւնը այդ տղային իր նախագծի հետ միասին առաւ՝ տուեցին իրան փող, բաժնետոմսեր, հրաւիրեցին լաւ աշխատանքի։ սա այն մասին ա, որ երեւի կիրթ ծնողների ընտանիքում էր, երեւի պնդել են որ գնայ համալսարան եւ կարողացել ա ընդունուել, երեւի էնտեղ տեսել ա պասկալ, երեւի էնտեղ եւ տարուել ա, ու երեւի մտքով անցել ա՝ բայց ինչի՞ չի լինում այլ հարթակների համար գրել։ ու բզբզացել, մի բան ստացել ա, հանել ա շուկայ՝ երբ դա բնաւ էլ «մէյնսթրիմ» չէր։
ապահով ուղին նոյն միջին ասիայում կը լինէր՝ սովորել սի պլիւս պիւս եւ գտնել գործ։ գուցէ էդպէս էլ արել ա, ու զուգահեռ ա իր նախագծի վրայ աշխատել։ բայց չի նեղուել որ «մէյնսթրիմ» չի։
բայց էս տղան հիմա յարգուած մարդ ա ֆիրմայում, որ պրոդուկտը վաճառում ա վեց հազար դոլարով, հաստատ միջին սի պլիւս պլիւս ծրագրաւորողից լաւ ա ապրում, նաեւ լաւ ա իրան զգում, որ նշանակութիւն ա ունեցել, ունի, եւ անկապ վինտիկ չի, ու չի ձգտում «կարգինի» մէջ լինելուն։
ու դժուար թէ իր երեխաներին նման բան սովորեցնի։
ու տէնց։
#մարդիկ #պատմութիւն #հանրութիւն #մենք #հայաստան #ռուսաստան #սովէտ #ֆեոդալիզմ #ուղերձ #ուղերձներ #սերունդ #սերունդներ #քաղաքացի #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
այստեղ @{https://xn–69aa8bzb.xn–y9a3aq/@antranigv}ը գրել ա իր մտքերի մասին՝ ո՞րտեղ ներդրում անել։
ես վաղուց, վաղուց ուզում էի այդ մասին գրել, այնպէս որ առանձին գրառում անեմ։
հա, դու կարող ես քեզ լաւ զգալ որ կարեւոր նշանակութիւն ունեցար, ներդրում անելով ֆրիբսդ համայնքում։ ու շոյուած լինել՝ աշխարհի, մարդկութեան մակարդակով ներդրում ես արել, եւ համայնքն ա լաւը՝ շոյում ա, յարգանք ունես, եւ տեղացիները կը յարգեն։
ես բնաւ չեմ ասում չանել։ հաստատ լաւ բան ա անելը։
ու հա, էստեղ գնալու ես բոլորին համոզես ֆեդի օգտագործեն՝ չեն հասկանայ, չեն ուզի, կասկածանքով կը վերաբերուեն։
ի՞նչ ազատութիւն, ինչի՞ ա էս մարդը գալիս մեզ ազատութեան մասին ասում, ինչի վա՞տ ենք ապրում, ի՞նչ թաքուն մտքեր ունի։
բայց էդ չի նշանակում որ հհ֊ում մարդիկ կարիք չունեն տեք․ ազատութեանը վերաբերող համայնքների։
ես էսպիսի համեմատութիւն կանեմ, որ գուցէ շատերին տհաճ լինի։
աղքատ եւ անկիրթ մարդկանց զգալի մասը լաւ չի սնւում՝ նաեւ այն պատճառով որ սնուելու կուլտուրա չունի։
մենք տեսնում ենք շատ չաղ աղքատներ, ու մենք տեսնում ենք նիհար եթէ ոչ հարուստ, ապա կիրթ եւ ապահով մարդկանց։
մենք տեսնում ենք որ կիրթ մարդկանց շերտում ընդունուած ա շատ կանաչ բան ուտելը՝ ու դա պարտադիր չի թանկ նստի՝ կարելի ա շատ առողջ եւ որակով սնուել բաւական էժան։
բայց մենք տեսնում ենք որ մի այլ շերտի չես կարող համոզել որ ծաղկակաղամբով փոխարինել իւղոտ ինչ֊որ մի մսային ուտեսն ու ալկոհոլը։
ու երբ որոշակի սպեցիֆիկ շերտի մարդիկ փող են ձեռք բերում՝ օրինակ յաջողակ գործարար են կարողանում դառնալ, կամ դիցուք ծրագրաւորող, ու կարողանում են դուրս գալ էն անելանելի վիճակից, որում նախկինում ապրում էին իր ընտանիքի սերունդներ, էս մարդիկ ձգտում են զգալու իրենց այն, ինչ դարերով, չեն եղել՝ թագաւոր, կոմս, արիստոկրատ։
այդ պատճառով ա որ մենք ունենք նման ապրանքանիշներ՝ «թագաւորական եսիմինչ», «կրեմլեան եսիմինչ», «կայսերական եսիմինչ», եւ «մոնարխ» անունն ա օգտագործւում ուր ասես։
նաեւ մեծ տառերով, աչքի ընկնող, փայլող ապրանքանիշներն են գերում նման մարդկանց։
ի տարբերութիւն, էսօր արեւմուտքում, որն արդէն վաղուց պրծել ա աղքատութիւնից, ընդունուած չի ինքնացուցադրուել բրենդով ու ապրանքանիշով։ հակառակը՝ լաւ հագուստի վրայ չի երեւում ապրանքանիշը՝ պէտք ա յատուկ ուշադրութիւն դարձնել, որ այս գրպանի ծայրին օրինակ, հազիւ երեւում ա «w» տառը՝ զի «wrangler», օրինակ։ նոկիա սմարտֆոնների վրայ «նոկիա» անունը յաճախ պարզապէս խորագրուած էր այնպէս, որ միշտ չի որ կը նկատես։
վերջերս ընկերոջս ասում էի, որ փիթերսոնն ասում ա՝ ինքդ քեզ օգնելու լաւ ձեւ ա՝ ուրիշներին օգնելը։ գնա եւ օգնիր, տես ի՞նչ կարող ես անել։
ու ես նրան ասացի, որ ուրիշներին օգնելով պիտի պատրաստ լինի մունաթ, թուք, մուր եւ նման բաներ ուտելու։ եւ չսպասի որ մարդիկ կը գնահատեն։
ասել էի՝ երբ ես էի վատ՝ ինքս էլ բնազդաբար զգում էի առաւել արտայայտուած կարիք՝ օգտակար լինելու՝ օգտակար լինելով ինձ զգացնել էի տալիս որ գոնէ մի կերպ պիտանի եմ։
ու սովորել էի որ յարգանք եւ երախտագիտութիւն որպէս կանոն չի լինելու։ որոշ մարդկանց հետ կը լինի շատ վատ՝ բացարձակ անարգանք, բայց որպէս կանոն տէնց տանելի մի կերպ հանդուրժուած կը լինես։
վերադառնամ՝ ես կարող եմ ինձ թոյլ տալ windows֊ի արտօնագիր, եւ ms office֊ի արտօնագիր։ եւ ադոբի ծրագրերի արտօնագրեր։
եւ կարող եմ ինձ թոյլ տալ m1 մակ։ էնպէս չի որ չեմ կարող։
բայց այնպէս, ինչպէս ոմանք քիչ են ուտում, եւ ուտում են առողջ աղցաններ, եւ մարզւում են, կամ շարժւում, եւ չունեն փոր, ես ունեմ թեթեւ windowmaker, ես ունեմ ազատ ծրագրային ապահովում, իսկ նրանք, որ այդ փողերը վճարել են՝ ունեն իրենց վերայսկող ծրագրեր։
ինչպէս սթոլմանն ասում էր՝ կայ ընդամէնը երկու ձեւ՝ կամ ծրագիրը քեզ ա ենթարկւում, կամ դու՝ իրան։ դու կարող ես հազար անգամ ասել, որ քեզ դուր ա գալիս ծրագրին, դրա ետեւում կանգնած ընկերութեանը ենթարկուելը՝ ստոկհոլմեան սինդրոմը ոչ մէկ չի չեղարկել։
բայց ես ուզում եմ ասել, որ էդ չի նշանակում, որ աղքատ թաղամասի քաղաքացիները, որ առողջ չեն սնւում՝ իրենց պէտք չի առողջութիւն։
ու չի նշանակում որ մեզ չպէտք ա անհանգստացնի իրենց առողջութիւնը։ մենք նոյն թաղամասում չենք գուցէ, բայց նոյն քաղաքում ենք, ու նոյն երկրում, ու նոյն մոլորակում։
ու երբ մարդիկ ասում են՝ ինչի՞ չարտագաղթել, պատասխանս կրկին նոյնն ա՝ որ ամբողջ մոլորակում աւելի քիչ տարբերութիւն լինի։ որ չլինի այնպէս, որ էս տեղում յոյս չկայ՝ զի մարդկանցից յոյս չկայ, իսկ էն տեղում ամենաքուլ, ամենավեհ մարդիկ են հաւաքուել։
ու մի բան էլ, որ երեւի մի քանի անգամ արտայայտել եմ։ եթէ ես լինէի զարգացած արեւմտեան երկրից մէկը՝ ես չէի մնալու այդ երկրում։ ես կարտագաղթէի ու ոչ հարուստ տեղ։ ես կը գայի հայաստան, շատ հաւանական ա։ այնպիսի տեղ, ուր իմ օգնութեան համար մունաթ եմ ուտելու, բայց գիտեմ, որ այն պէտք ա։
ու լինելն արդէն օգնութիւն ա։ հայաստանում լինելն արդէն կարեւոր ա։
ես չունեմ պատրանքներ որ ամբո՛ղջ հայաստանում կօգտագործեն ֆեդի։ կօգտագործեն էն ժամանակ, երբ ամբողջ աշխարհում կօգտագործեն, ու այն կը դառնայի մէյնսթրիմ։
բայց էստեղ կան մարդիկ, ում պէտք են այլ մարդիկ։ էստեղ կան մարդիկ, ում պէտք ա ֆեդի սպասարկիչ։ ու էստեղ կան մարդիկ, ով չգիտեն որ իրենց պէտք ա, բայց կարող ա իմանան։ ու կան մարդիկ, ով չգիտեն ֆեդին ինչ ա, բայց կը յայտնուեն թթում, ու յետոյ կիմանան, որ դա ընդամէնը «հայկական թուիթեր» չի, այլ ազատութեան գաղափարախօսութեան, դրան մարդկանց հաւատքի ու աշխատանքի արդիւնք ա։
այն օրը սիրահարների այգում ծանօթացանք մի ծրագրաւորողի հետ։ խօսեցինք, ես չէի ուզում շատ բան ասել, բայց ընկերս ասաց։ ու այո, մի թեթեւ պատմեցի ֆեդիից։ նա ասաց՝ բա փող ո՞նց ա բերում։ ասացի՝ ի՞նչ փող։ ասաց՝ հաաա, նկատի ունես, հիմա զարգացնում ես որ յետոյ ուշ շա՞տ փող բերի։ ասացի՝ ի՞նչ ա ասում։ կրկին խօսեցինք։ բացատրեցի, որ շահը միայն փողը չի։ շահն այն ա, երբ բոլորս կարողանում ենք ազատ լինել։
եթէ ես մենակ եմ ազատ՝ ես մենակ եմ։
եթէ մենք ազատ համայնք ունենք՝ ես մենակ չեմ։
եթէ ինձ չի հետաքրքրում փրայւասին՝ բայց էն լրագրողին հետաքրքրում ա։ իսկ ինձ պէտք ա էն լրագրողը, որ չգիտի, ինչ կերպ ա կարելի ունենալ փրայւասի՝ իմանայ, զի էդ լրագրողն աւելի անկախ կը լինի, ու դա քաղաքական իրավիճակին կը նպաստի։
ու ի վերջոյ, այո, ամէնը քաղաքական ա։ զի վերաբերում ա շատ մարդու։ ու կարեւորը դա ա։
ու մարգինալիզացուած համայնքներն ունեն օգնութեան կարիք։ դժուար ա միւնհաուզէնի պէս ինքդ քեզ մազերից քաշելը հանելը՝ օգնութիւն ա պէտք։ տեղեկացուած լինել ա պէտք։
ու պէտք ա ֆեդի շարժումը զարգանայ ամբողջ աշխարհում՝ բնական ա, որ տարբեր տեմպերով ա զարգանալու, բայց պէտք ա։
ազատութիւնն ունիւերսալ գաղափար ա, ինչպէս եւ սնունդը։
եթէ մարդիկ չգիտեն, որ իրենց լաւ ա առողջ սնունդ, կամ ազատութիւն՝ չի նշանակում որ իրենց լաւ չի։
ու չի նշանակում որ պէտք չի ջանք դնել՝ զի շոյուած չես լինի։ շոյուած չես լինի՝ բայց ջանք դնելը պէտք ա։
եթէ դու չես ուզում, որ հիւանդանոցը ծանրաբեռնուած լինի, եթէ դու չես ուզում որ երբ քո բարեկամին շտապ տանես զի կաթուած ա ունեցել, իսկ էնտեղ չկարողանան սպասարկել, զի երկրում համաճարակ ա, կամ բուժ․ հաստատութիւնը ծանրաբեռնուած ա այլ խնդիրներով, ու էդքան մարդ չկայ որ քեզ նայի՝ դու զգում ես որ դու մենակ չես։
նոյնը մոլորակի մակարդակով էլ ա։
հարցեր կան որ ընդհանուր են ու ամէն տեղ պէտք ա լուծուեն։
ու տէնց։
#ազատութիւն #քաղաքականութիւն #համացանց #տեքնոլոգիաներ #դաշնեզերք #համայնք #համայնքներ
հին «թեդ թըլք» կար այն մասին, որ տարբեր երկրներում «ժամանակը» տարբեր ձեւ ա հոսում։
ու որ օրինակ, մի երկրում մարդիկ աւելի շատ են «ապագայ կողմնորոշուած», քան միւսներում։ այդ պատճառով ըստ վայրի՝ մի տեղում պատրաստ են շատ աշխատել, սովորել՝ ապագայի համար, միւս տեղում՝ էսօրուայ օրով են ապրում։
ելոյթ ունեցողը նաեւ պատմեց որ սիցիլիայից ա, ու որ մի անգամ սիցիլիայում ծանօթացաւ ոմն պոետի հետ, ու զրոյցի մէջ նկատեցին, որ իտալերէնի սիցիլիայի դիալեկտում չկայ ապագայ ժամանակ։
«ահա թէ ինչու ոչ մի բան չի արւում» (this is why nothing gets done!) — կատակեցին իրենք։
այս առումով, քպ֊ի նշանաբանը՝ «ապագայ կա՛յ» — շատ տեղին ա — մեզ պէտք ա ապագայ։
այն, ինչպէս եւ մաթէմի որեւէ թեօրեմ՝ կայ, ու պէտք ա իրան բացայայտել։
չես փնտրի՝ չես գտնի։
#ապագայ #քաղաքականութիւն #լեզու #անկապ
երբ երեխայ էի, զգում էի ինչքան կարեւոր ա ինձ համար պատմութիւնը։ ու ոչ աբստրակտ, ու ոչ դպրոցական, այլ շօշափելի՝ ծնողների դարակներում բաներ գտնելը, որ ինձնից շուտ էին ստեղծուել, երեւանում հին շէնքեր տեսնելը։
պատմութիւնը զգալը հակատոտալիտար ա։ պատմութեան չլինելը տոտալիտար ա, երբ պատմութիւնը հնարաւոր ա ամէն ձեւ մանիպուլացնել ըստ իշխանութեան օգուտի։
իսկ երբ կայ այդ շօշափելի պատմութիւնը, շատ տեղերում ա, հնարաւոր չի ամէնն էնպէս փոխել, որ չլինի ջոկել։
իհարկէ, կարող ա հին շէնքը մնալ, բայց մեզ համոզեն, որ… չգիտեմ, իննունականներին սա եղել ա էսպէս, ոչ թէ էնպէս, ու մարդիկ էլ ինչ ասես կը խօսեն՝ ոչ ամենավստահելի պատմութեան աղբիւր են, ու արքիւներից կարելի ա կարեւոր թղթերը հեռացնել։
ու այստեղ կրկին գալիս եմ ապակենտրոն ինտերնետին՝ կենտրոնացուած համակարգում պատմութիւն կեղծելը հեշտ ա՝ մի տեղից ես կեղծում։ ապակենտրոն ինտերնետը քաղաքի պէս ա՝ զանազան շէնքեր կան, ու ինքնակառավարման բաւական բարձր հնարաւորութիւններով, եւ այդ շէնքերն իրենց իսկ տեսքով վկայում են, պատմութիւն են։
#քաղաքականութիւն #ազատութիւն #համացանց #ապակենտրոնացում #ժամանակ
երեւի չէք տեսել էս ֆիլմը, իսկ ես տեսել եմ՝ ութսանականներին, կինօթատրոնում՝
https://www.youtube.com/watch?v=tyixMpuGEL8
էն քիչ ֆիլմերից էր, որ դրսից խսհմ բերում էին, այդ պատճառով էլ տպաւորուել ա աւելի, քան տպաւորուել ա ամն֊ում ապրող մարդու համար։ իրենց համար էդքան կարեւոր ֆիլմ չէր։
նաեւ, հնարաւոր դարձաւ էս ֆիլմը դիտելը որպէս արդիւնք՝ ամն֊ի հետ խաղաղութեան եւ համագործակցութեան գորբաչեօվեան ալիքի։
#ֆանտաստիկա #գիտաֆանտաստիկա #մանկութիւն #կինօ #պատմութիւն #քաղաքականութիւն
Հասկանո՞ւմ էք, ես այս գրքին չեմ տալիս դրական գրախօսոական, կամ ջերմ գրախօսական, կամ որեւէ գրախօսական։ Ես մեկնաբանում եմ մի գիրք, որ չի կարողող մեկնաբանուել։ Զրպարտութեան գործերով զբաղուող փաստաբաններն ասում են ինձ, որ եթէ ես խորհուրդ տամ կարդալ այս գիրքը, ապա խոցելի կը դարձնեմ եւ այս հանդէսը, եւ ինքս ինձ՝ դատական գործի վտանգի առկայութեան պարագայում։ Եւ սա ոչ թէ Ռուսաստանում, ուր դատաւորները Կրեմլի հաւատարիմ կամակատարներն են վաղ 2000֊աններից, այլ այստեղ՝ Անգլիայում՝ երկրում, որ մենք համարում էինք բաւական ազատ։
աղբիւր, անգլերէն։
#գիրք #անգլերէն #պուտին #ռուսաստան #գրախօսական #յօդուած #փաստաբան #դատաւոր #ազատութիւն #խօսքի_ազատութիւն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #հետազօտութիւն
հակիրճ՝ քոչարեանա֊սարգսեանական կառավարման մասին՝
եթէ չհաշուենք որ այլ քաղաքական ուժի մեծամասնութեամբ կոնգրես իրենք չեն ունեցել։
#քաղաքականութիւն
եթէ դու ուզում ես տելեգրամում, թուիթերում կամ ֆէյսբուքում էջ բացել եւ էնտեղ բաներ գրել՝ յիշիր մայսփէյսը, գուգլ փլասը, վէյվը, բազը, ֆրենդսթերը, վայնը, միրկատը, այթիւնզ պինգը, ֆրենդֆիդը, դէյլիբութը, յիկ եակը…
ֆուկույաման սովէտի անկումից յետոյ գրում էր որ ժամանակը վերջացել ա, զի արեւմտեան արժէքները յաղթել են եւ վերջ։
բայց արդե՞օք էդպէս ա։ մենք ունենք ընդվզող ռուսաստան, ունենք հզօրացող ասիա, ու խառը միջին արեւելք։
վերջը չեկաւ։
եւ թուիթերն էլ չի վերջը լինելու։
եւ տելեգրամն էլ։
փոխարէնը ունեցիր բոլորից անկախ, քո՛ սկզբնաղբիւրը համացանցում։
եթէ սպառողդ այսօր ֆբ֊ում ա կամ թուիթերում՝ կը տաս իրենց յղում, ինչպէս անում են իրենց յարգող զլմ֊ները, որ պէտք ա գնան սպառողի մօտ։
իրենք թողնում են յղում որ տանում ա իրենց կայքին։
եւ այդպէս աւելի արժանավայել ա։ բնաւ «քուլ» չի թուիթերում/ֆբ֊ում գրելը։ «քուլը» քո կայքում գրելն ա։
#համացանց #ազատութիւն #արժանապատւութիւն #արժանապատուութիւն #նախագծում #քաղաքականութիւն #տելեգրամ #թուիթեր #ծիւիչ #կայք #վերջ #եւ_վերջ #գուգլ #ֆէյսբուք #մայսփէյս #պատմութիւն #ֆուկույամա #ժամանակի_աւարտ #ժամանակի_վերջ #ժամանակ
շնորհաւորում եմ ձեզ, հայաստանը կայացած պետութիւն ա։
մենք հասել ենք իրական կայունութեանը, որին ռուսաստանում աշխատում֊աշխատում են, չեն «կարում» հասնել։
մեզ մօտ միշտ նոյնն ա՝ իշխանութիւնը իջեցնում ա սեւանը, իսկ ընդդիմութիւնը՝ քարկոծում ա դրա համար իշխանութեանը։
ինստիտուտները կայացել են, ինչի հետ ես ձեզ շնորհաւորում եմ։
#սեւան #հայաստան #քաղաքականութիւն
մի հատ ջաբեր չաթից։
#ռուսերէն #կայունութիւն #ստաբիլնըսծ #քաղաքականութիւն #էկրանահան #չաթ #ազատութիւն
— նիկոլ ֆորեւա։
— իրականում ֆորեւան ռոբերտն ա։ հէնց ընտրեցիր՝ մնում ա միշտ։
#զրոյց #քաղաքականութիւն #միշտ
այսօր տեսայ հին սիրուն կանգառ հայաստանի աւաններից մէկում, ու մտածեցի այն մասին, ոնց էին այն նախագծում ու կառուցում։
ու զգացի, որ այդ գործերի համար շուկայական գին չի վճարուել։ գործատուն ընդհանուր առմամբ մի հատ էր՝ պետութիւնը, ու պատուիրատուն մի հատ էր։
չես ուզում այդ փողով աշխատել՝ եղիր գործազուրկ… եթէ չհաշուենք որ գործազրկութիւնը օրէնքով հետապնդւում էր, եւ անուանւում էր տունեյադստվո։
պետութիւնն աղքատ էր, եւ մարդիկ էին աղքատ։ եւ նախագծողները, եւ բանուորները չեն ստացել արդար վարձատրութիւն կատարուած աշխատանքի համար։ եւ շինարարութեան համար նիւթը չի ստացուել իր իսկական գնով՝ մարդիկ ստացել են շատ ցածր աշխատավարձ։
շատ գործեր արուել են լրիւ ձրի՝ բանտարկեալների աշխատանք օգտագործելով։
ու այնքան ակնյայտ ա դառնում, որ խսհմ֊ը գրեթէ ստրկատիրական երկիր էր։ եւ պէտք ա յիշել, որ ամէն ստեղծածը՝ թէկուզ շատ հաւէսը, ստեղծած ա ստրկական, շուկայականից ցածր գնով։
ի դէպ, այն որ էժան ա արուել, չի նշանակում որ արուել ա արդիւնաւէտ։ սովորաբար հակառակը։ դա այն կարեւոր պատճառներից ա, ինչի տնտեսութիւնը չէր դիմացել։
#խսհմ #ստրկատիրութիւն #պատմութիւն #աշխատանք #բան #գործ #ազատութիւն #շուկայ #քաղաքականութիւն #տնտեսութիւն #կոմունիզմ #կապիտալիզմ #սոցիալիզմ #աշխատավարձ
գիտէ՞ք որն ա շատ կարեւոր՝ որ ոչ մէկ չի կասկածում որ ընտրութիւնները կեղծուած են։ բոլորը գիտեն՝ տէնց են քուէարկել մարդիկ։
#ընտրութիւններ #armvote21 #քաղաքականութիւն
միացում, anschluss թէ՞ անեկսիա։
փոքրամասնութիւններ պաշտպանողներն իրենց պահում են անցեալի տոտալիտար քաղաքական գործիչների պէս՝
https://meduza.io/feature/2021/06/21/ne-anneksiya-a-prisoedinenie-ne-politik-a-ekstremist
#ռուսերէն #քաղաքականութիւն #խօսքի_ազատութիւն #ազատութիւն #խօսք
սարեանով զոյգ էր անցնում, տղամարդն արդարանում էր՝
— ում ասելու էին, նրան ընտրելու էի։ իմ հացն ու ջուրը էդ տղուց ա։
լաւ նշան չի։
#ընտրութիւններ #armvote21 #ընտրակեղծիք #քաղաքականութիւն #զրոյց #փողոց #քաղաք
մտածում եմ, իրանի քաղաքականութիւնը ինչպէ՞ս կը փոխուէր, եթէ այն այատոլլաների կողմից կառավարուող չլինէր, այլ լինէր ազատ ժողովրդավարական երկիր։ որոշ չափով ժողովրդավարական ա, դա գիտակցում եմ։
երեւի այն պատճառով եմ մտածում, որ զգում եմ որ ռուսաստանեան տարբեր ուժեր, եւ լիբերալները, եւ էսօրուայ վերնախաւը, շատ հարցերում նոյն տեսակէտներն ունեն։ օրինակ, բաւական կայսերական են։
աւտոկրատիայից ժողովրդավարութիւն անցնելու դէպքում, առաջին հերթին կը շահի այդ երկրների ժողովուրդը՝ քաղաքական աւելի մեծ ազատութիւններ ձեռք բերելով։ բայց արդե՞օք ինչպէ՞ս դա կանդրադառնայ արտաքին քաղաքականութեանը՝ լաւ չեմ պատկերացնում։ օրինակ, արդե՞օք այս կամ այն երկիրը աւելի պակաս ագրեսիւ կամ նուաճողական կը լինի՝ ես չգիտեմ։
զգում եմ որ շատ բան արտաքին քաղաքականութեան մէջ մեծ ու հին, կայացած պետութիւններում (ու մեզ էդպիսի պետութիւն չեմ համարում) անփոփոխ ա։ բայց եւ շատ բան փոխւում ա, օրինակ կայսերականութիւնից եւրոպական ազգերը ինչ֊որ կերպ ազատուեցին։
#կայսերականութիւն #քաղաքականութիւն
գիւղի ու քաղաքի վերաբերեալ, մտածում եմ նաեւ, որ գուցէ հայաստանի խնդիրն ա որ ամէն նոր սերունդի մեծ մասը գիւղերից ա։ զի գիւղում մեծացածի համար աւելի հաւանական ա աւելի հետադէմ լինել՝ նա քաղաքի բազմազանութեանը սովոր չի, ու իրան դա կարող ա կոմֆորտ չլինի։
ու հետեւաբար իր քաղաքական հայեացքներն են հակուելու դէպի ռեակցիա, դէպի հետադիմութիւն։
չգիտեմ, ինչպէս ա այլ երկրներում, բայց երեւի այնտեղ ուր հիմնական բնակչութիւնը քաղաքային ա, այդպիսի խնդիրներ չեն լինում։ կամ գուցէ մարդիկ աւելի ադապտացուող են, քան ես սպասում եմ։
#գիւղ #քաղաք #երեւան #հայաստան #քաղաքականութիւն
երէկ հեծանիւ էինք քշում ու ես յիշում էի «triumph of the city»֊ն, ու էդուարդ գլաեսերի ասածը որ նոյնիսկ ետնախորշերի, արուարձանների մարդիկ արդէն արտօնեալ են, զի փաստացի քաղաքացի են, քաղաքի հնարաւորութիւններից կարող են օգտուել։
ու չնայած միջավայրը մեր շուրջ լրիւ գիւղական էր թւում, բայց չէր՝ կոկիկ ասֆուալտած էր, եւ հաւեր ու կովեր չէին զբօսնում, եւ տէր ունեցող շները աղբից բան չէին փնտրում, այլ հակառակը՝ երկրորդ յարկի պատշգամբից հաչում էին՝ ուր դժուար թէ շղթայի վրայ լինեն։ շատ երիտասարդ աղջիկներ կային որ բաւական ազատ, հաւէս ոճի էին հագնուած՝ մի բան որ տաս տարի առաջ երեւանի կենտրոնում էր քիչ պատահում։ ու նոյնիսկ էն չաղ կինը որ նստած ա «մթերքի» մօտ, քաղաքի մարդու պէս ա հագնուած, գիւղի մարդու պէս չի հագնուած։
էստեղ կան շատ հարուստ տներ ու մարդիկ, ու շատ աղքատ, կիսափլուած տներ ու մարդիկ։ կան երեխաներ որ չունեն սպորտային կօշիկի պէս բան ու «մատով» հողաթափերով են գնդակ տշում։
ինձ երբեմն շատ տագնապեցնում ա նման վայրերում ապրող կանանց վիճակը՝ թւում ա թէ իրենք շատ աւելի քիչ հնարաւորութիւններ ունեն, քան քաղաքում կունենային, որ մեկուսացուած են, որ եթէ սէնց բարձր պատերի հետեւում են ապրում, ու ամբողջ կենցաղն իրենց վրայ ա, չգիտես էլ, ոնց են ապրում, ու արդե՞օք բռնութիւն շատ կայ այդ պատերի հետեւում։
քաղաքում բռնութեանը նպաստաւոր պայմաններ չեն՝ ամէն կռիւ հարեւանները լսում են։ ճիշտ ա, ռուսաստանում վերջերս տէնց մի երկու ժամ մի աղջիկ էին սպանում, հարեւանները ոստիկաններին էին կանչում, ոստիկանները չէին գալիս, վերջը հարեւանները դուռը կոտրեցին, բայց ուշ էր՝ աղջիկը մահացել էր։
բայց գիւղի մեկուսացուած լինելն ինձ միշտ աւելի ա տագնապեցնում, թւում ա որ էնպիսի տարածք ա որ ով ուզի ինչ կուզի կանի։
մինչդեռ էդ տարածքով զբօսնելիս, ու տագնապած հայեացքներ մեր խցիկների վրայ նկատելիս ես հասկանում եմ որ մենք ենք ստեղ ամենասարսափելի մարդիկ՝ կարող ենք նկարել ինչ֊որ բան։
ու եթէ զգում են որ տեղացի ենք՝ տագնապում են։ իսկ եթէ մտածում են որ արտասահմանցի ենք՝ չէ։ զի արտասահմանցին վատ, չար մտադրւթիւն չի ունենայ, չի տանի մատնի իրենց ապօրինի կառուցած ինչ֊որ մի բանը, ինքը «դեբիլ֊դեբիլ» կը հիանայ, կանցնի, ու իրան պէտք ա նաեւ եկեղեցիների տեղը ցոյց տալ։
բայց ամէն դէպքում, ես տեսնում եմ կանգառ գնացող եկող մարդկանց, երեխաներին ման տուող մարդկանց, հեծանիւ քշող երեխաներին, ու ցեղական շներին, ում փորձում են լաւ նայել, ու հասկանում եմ որ սա գիւղ չի, ու էս մարդիկ, նոյնիսկ ամենաաղքատները, շատ աւելի արտօնեալ են որ քաղաքին մօտ են, որ քաղաքում են, որ քաղաքացի են։
ճիշտ ա, միշտ յիշեցնում եմ ինձ որ սա երեւանի մասն ա ուր հհկ֊ն ամենաշատ ձայներն էր հաւաքում, ու նոյնիսկ յեղափոխութիւնից յետոյ յաղթել ա։ ու հիմա էլ «հայաստան» դաշինքի ստիկերով մեքենայ տեսայ։ ու երեւի դա էլ ա աղքատութիւնից կամ խեղճ լինելուց։ էս մարդկանց վրայ աւելի հեշտ ա ազդել, բռնանալ, կամ իրենք աւելի անյոյս են, ու երկարաժամկէտ չեն կարողանում մտածել։
#երեւան #արուարձան #քաղաք #գիւղ #մարդիկ #քաղաքականութիւն
կօֆէն յուշեց որ այսօր բլոգերների օրն ա, ու ես մտածեցի քաղաքական որոշումների մասին։
քաղաքական որոշումներ ամէն անգամ կեանքում անում ենք, գիտակցուած, կամ չէ։
ու երբ մարդիկ զգացին, որ սպառման շուկայ կայ ֆէյսբուքում, թողեցին բլոգները, եւ տեղափոխուեցին այնտեղ, որտեղից ելքը չի թոյլատրւում։
կրկնում եմ՝ այնպէս չի որ ես չեմ կարող չաթուել ֆէյսբուքի մարդկանց հետ։ ֆէյսբուքն ա որ չի թողնում իր մարդկանց չաթուել ինձ հետ։ այնպէս չի որ ես չեմ կարող հետեւել ֆէյսբուքի մարդկանց՝ ֆէյսբուքն ա որ չի թողնում ես իրենց հետեւեմ, ու իրենք՝ ինձ։
կրկնում եմ՝ ֆէյսբուքի, ուոթսափի ու ջիմէյլի չաթերը (գոնէ սկզբից) հիմնուած են եղել ազատ եւ ապակենտրոն տեքնոլոգիայի վրայ։ գոնէ այն պատճառով, որ այդպէս էժան էր՝ հեշտ կարելի էր սկսել։
տարբերութիւնն այն էր, որ ֆբ֊ն ու ուոթսափը անմիջապէս փակեցին այլ սպասարկիչների մարդկանց հետ շփուելու հնարաւորութիւնը։ ոչ թէ չստեղծեցին՝ փակեցին։ գուգլը, ում նշանաբանն այն ժամանակ «don’t be evil» էր՝ ժամանակաւորապէս թողել էր։ ու այնպիսի բան եմ յիշում, որ կարծես հէնց այդ նշանաբանն էր մէջբերուել քննարկման ժամանակ, երբ որոշում էր ընդունուել կապը չփակել։
ու ես սատարում էի մարդկանց որ տեղափոխում էին իմէյլը գուգլ, զի գիտէի՝ առանց գուգլի հաշիւ ունենալու կը կարողանամ իրենց հետ կապի մէջ լինել։ դա միակ մէյնսթրիմ ծառայութիւն մատակարարողն էր, որ շատ չար չէր։
նաեւ գուգլը ունէր rss ընթերցիչ, իսկ երբ մարդը էդ ընթերցիչում տարածում էր մի բան, դա գնում էր իր առանձին՝ տարածածների rss հոսք։ սա հիասքանչ էր։ ու պէտք ա նշել, ես հետեւում էի, կպած էի մի մարդու տարածածներին, ում հետ էսօր ապրում եմ։
rss վերացնելը՝ եւ գուգլի, եւ թուիթերի, եւ ֆբ֊ի կողմից՝ քաղաքական որոշում էր։ ապակենտրոնացումն իրենց թշնամին ա։ եթէ «կարում են» մարդկանց փակ պահել, ապա «անում են»։
իսկ իմ՝ դիասպորա ցանցում գրելը՝ նոյնպէս քաղաքական որոշում էր։ զի քաղաքական որոշումն այն մասին չի, թէ ֆէյսբուքում կամ թուիթերում այսինչ հնարաւորութիւնը՝ տեքնիկական, կամ սոցիալական՝ կա՞յ թէ չէ։
երկու օր առաջ մէկի հետ հանդիպեցի այգում, խօսեցի։ նա շատ կիրառական մարդ ա։ օգտագործում ա սոց․ կայքերն օգտակար ծանօթութիւններ ձեռք բերելու համար, ու դա իրեն նաեւ օգնել ա այսօր աշխատել արտասահմանեան ընկերութիւնների վրայ։ մի այլ ընկերոջս լինքդինից գտան, եւ մի գործ առաջարկեցին, որի մասին նա ինձ հետ խօսեց՝ ես եմ որ դա լաւ գիտի։ ու ես մտածեցի, որ գուցէ հաւէս կը լինէր, ինձ առաջարկէին։ բայց ինձ չէին առաջարկի՝ ես լինքըդինում չեմ։
էլ չեմ ասում, որ բնաւ հեշտ չէր կապը կորցնել բազմաթիւ ծանօթներիս հետ՝ ես շատ շփուող եմ, ու առցանց կապ պահելն ինձ համար չափազանց կարեւոր էր։
բայց կրկին՝ դա ոչ միայն իմ որոշումն էր՝ իրենց որոշումն էր, եւ կորպորացիաների որոշումն էր՝ իրենց փակ պահելը։
բայց երբ անում ես քայլ, դա պնդում ա։ պնդում ա նրան, ինչին ես սատարում, ու ինչին չես սատարում։
եւ այսօր, եթէ դու պահում ես «բլոգ» տելեգրամում՝ դա քաղաքական քայլ ա, թէկուզ չգիտակցուած։ իհարկէ, հաճելի ա հետեւորդ ունենալը, կամ շոյուած լինելը։ բայց քայլ չանելով դու սատարում ես եղած վիճակին՝ նրան որ մնացածն էլ այս կամ այն հարթակի պարիսպի հետեւում մնան։
համացանցի, ինտերնետ բառի արմատներից մէկը՝ inter֊ն ա, փոխկապակցուած լինելու մասին ա։
ոչ թէ pipe֊ը, սա խողովակ չի, որով կապ կայ բրազիլի «central services»֊ի հետ։
սա փոխկապակցուած հանգոյցների ցանց ա։ այն այդպէս ա մտածուել։ այն այդպէս էլ շարունակում ա ապրել։
ու այստեղ նաեւ ուզում եմ յաւելել՝ այ խօսում են՝ թէ երեւանը լաւն ա թէ չէ։ հայաստանը լաւն ա թէ չէ։
գիտէք, կարեւոր չի՝ լաւն ա թէ չէ՝ քաղաքական քայլ ա երեւանում ապրելը։ լաւն ա թէ վատն ա։ ու ապրելով դու սատարում ես նրան որ սարսափելի չդառնայ։
նոյն այգու մարդու հետ էինք խօսում, պատմեց ոնց ա մտածում թէ ուր ա կարելի արտագաղթել։ ու ասաց՝ արցախում ի՞նչ անես։ արցախցի ա։ ու կարեւոր չի, իրականում, արցախում անելու բան կա՞յ թէ չէ։ կապ կա՞յ՝ ու իմ ամենալաւ ընկերներիցս մէկը հիմա այնտեղ ա գնացել։ զի հիմա առաւել քան երբեւէ զգում ա որ այնտեղ ա պէտք գնալ։ ու նա արցախցի չի։ բայց պատերազմի ժամանակ ստեփանակերտում էր ու աշխատում էր։
ու կներէք, կարեւոր չի՝ լա՞ւն ա դիասպորան որպէս ծրագրակազմ, կամ մաստոդոնը, կամ ահաւոր վիճակում գտնուող սոշըլհոմը։ դաշնային ա՝ դա ա կարեւոր։ իսկ դաշնային շատ ծրագրակազմ չունենք։
ինչի՞ չունենք՝ մասնաւորապէս որովհետեւ դուք միայն դաշնեզերքում չէք։ որովհետեւ ձեր ընկերներին չէք բերել դաշնեզերք։ որովհետեւ բաւական գաղափարական, այսինքն՝ բաւական քաղաքացի (netizen )չէք եղել։ զի գործարքները, որ ընդունելի են «օգտուողի» համար, անընդունելի են քաղաքացու համար։
ու այո, դաշնեզերքը կտրուկ չի լաւանալու, եթէ մարդիկ շատանան։ ինչպէս երեւանը, կամ հայաստանը կտրուկ չի լաւանալու, եթէ մարդիկ գան։ բայց եթէ մարդիկ շատանան, նաեւ կը շատանան ներդրում անող մարդիկ, կը շատանան դեւելոփերներ ու դիզայներներ։ կը յայտնուեն նոր նախագծեր, եղածները կը լաւանան։ ոմանք կը ստանան ֆանդինգ՝ լաւացնելու համար։
կարեւոր չի, լա՞ւն ա սփիւռքը թէ չէ։ կարեւոր չի, լա՞ւն ա կէտը թէ չէ։
հաւատացէք, ես աւելի խորը գիտեմ, ինչ վատն են։ ես կոդն եմ նայել, ու ես բնաւ հիացած չեմ ամէնից։ բայց դա կրկին մեզնից ա։ մենք քիչ ենք, ու բաւական քաղաքացի չենք։ մեզ սովորեցրել են «օգտատէր» բառը, եւ մենք կարծում ենք որ լոկ «օգտուող» ենք։
ի՞նչ ասեմ այսօր։ եկէք լինենք հպարտ քաղաքացի։ ցանցի, դաշնեզերքի հպարտ քաղաքացիներ։
եկէք կարողանանք անել քաղաքական որոշումներ։
#քաղաքականութիւն #ազատութիւն #համացանց #դաշնեզերք
մէկը նոր մէջբերել ա խոմսկու (ես իրան խոմսկի գիտեմ, ինձ համար կարեւոր ա դա շեշտելը, կարեւոր ա շեշտելը որ ես իրան գիտեմ ռուսալեզու գրականութիւնից, իր՝ տտ֊ին նոյնպէս վերաբերող գիտական գործունէութեան պատճառով։ ես իրան գիտեմ որպէս խոմսկու հիերարքիայի խոմսկի, ես իրան գիտեմ որպէս քերականութիւնների տեսութեան խոմսկի, շատ աւելի վաղ, քան որեւէ մէկը իմ բազմաթիւ ծանօթներից սկսեց առնչուել իր հրապարախօսութեան հետ) կարեւոր տողեր՝
>Գեբելսը սատարում էր խօսքի ազատութեանը՝ երբ արտայայտւում էր իր հաւանած տեսակէտները։ Նմանապէս՝ Ստալինը։ Եթէ դուք սատարում էք խօսքի ազատութեանը, ապա սատարում էք նրան որ հէնց ձեր կողմից արհամարուած տեսակէտն ա արտայայտում։ Այլապէս՝ դուք ազատ խօսին չէք սատարում։
Ն․ Խոմսկի։
ինչպէս կարողացայ, թարգմանեցի։
կարճ ասած, մէկը գրել֊ջնջել էր, եւ իմ երկու մեկնաբանութիւնը կորան։ ապա կրկնում եմ՝
սովետում սէնց անեգդոտ կար։ հանդիպում են ռուսն ու ամերիկացին, ամերիկացին ասում ա՝ մեզ մօտ ազատ երկիր ա, ես կարող եմ գնալ սպիտակ տան մօտ կանգնել «նիքսընը դեբիլ ա» պաստառով։ ռուսն ասում ա՝ է մեզ մօտ էլ ա ազատ երկիր, ես էլ եմ կարող գնալ կրեմլի մօտ կանգնել «նիքսընը դեբիլ ա» պաստառով։
բայց իրականում այդպէս չէր։ իրականում իշխանութեանը խիստ մտահոգում էր ցանկացած անկախ նախաձեռնութիւն, առաւել եւս՝ խմբային։ նոյնիսկ եթէ դուք լենինի երկրպագուների խմբակ էք բացել, ու հաւաքւում լենին էք կարդում ամէն շաբաթ, դա կը հետապնդէին եւ կը դադարեցնէին՝ ամէնը պէտք ա լինէր վերեւից սանկցիայով, ոչ թէ ինքնաբուխ։
#խօսքի_ազատութիւն #ազատութիւն #քաղաքականութիւն #սովետ #պատմութիւն
տեսնում ա պաստառ որին գրած ա՝ հայաստանը կառուցելիս։
ասում ա՝ պէտք ա լինէր՝ քանդման եւ ապամոնտաժման աշխատանքներ։ շինարարական ծաւալաթերթի նման։
#ճարտարապետութիւն #քաղաքականութիւն #շինարարութիւն
այստեղ պոբեդինսկին պատմում ա ընտրական համակարգերի եւ դրանց թերութիւնների մասին։
սկսում ա յայտնի դէպքից՝ ինչպէս չնայած հիլարի քլինթոնը ստացաւ 48.2%, 46.1% հաւաքած դոնալդ թրամփն ա անցել։ գիտենք՝ զի նահանգներ եւ ընտրիչներ։
այդ վիճակը կարելի ա ստեղծել՝ այդպէս մասաչուսեթսի նահանգապէտ էլբրիջ թոմաս ջերին փոխելով ընտրական շրջանների սահմաններն այնպէս որ իր կուսակցութիւնը գրաւի աւելի շատ տեղ սենատում, չնայած նրան, որ ստացել ա ձայների փոքրամասնութիւն։
քարտէզի փոփոխութիւնը ներկայացուել էր ծաղրանկարում սալամանդրի տեսքով
եւ նման փոփոխութիւնը ստացել ա «ջերիմենդերինգ» անուանումը։ այդ մասին նոյնիսկ կայ յօդուած «սովետական հանրագիտարանում» որն այսօր հասանելի ա վիքիում։
ընտրութիւնների ժամանակ ամենակարեւոր ու տարածուած խնդիրներից ա՝ ձայների բաշխուածութիւնը։
թոյլ թեքնածուներ, որ չունեն յաղթանակի շանս, ձգում են իրենց վրայ ձայների որոշ քանակութիւն, ինչով թուլացնում են հիմնական մրցակիցների դիրքերը, եւ խանգարում են նրանց յաղթել։
յաճախ հնչող օրինակը՝ գերմանիան ա, եւ հիտլերի՝ իշխանութեան գալը։
հիմնական թեքնածուներն էին՝ նացիստների աջակցութիւնն ունեցող պաւլ ֆոն գինդենբուրգը եւ ցենտրիստ վիլգելմ մարկսը։
չնայած քիչ շանսեր ունենալուն, եւ իր կուսակցութեան՝ ընտրութիւններին չմասնակցելու որոշմանը, առաջադրուեց նաեւ կոմունիստ էրնստ թելմանը։
արդիւնքում, թելմանը հաւաքեց 6.4%, որոնց զգալի մասը պիտի հասնէր վիլգելմ մարկսին։ մարկսը ստացաւ 45.3%, իսկ պաւլ ֆոն գինդենբուրգը՝ 48.3%, յաղթեց ընտրութիւններում, եւ նշանակեց հիտլերին՝ կանցլեր։
եթէ թելմանը չմասնակցէր ընտրութիւններին, ըստ երեւոյթին յաղթանակը (51.7%) կը հասնէր վիլգելմ մարկսին, եւ նացիստները իշխանութեան չէին գայ։
նման դէպքեր յաճախ են լինում։ ամն 1992֊ին երրորդ թեքնածուն փաստօրէն օգնեց ընտրուել բիլլ քլինթոնին տանելով 18.9% ձայն ջորջ բուշից, իսկ 2000 թուին՝ 2.7% հաւաքած երրորդ թեքնածուն օգնեց ընտրուել ջորջ բուշ կրտսերին։
այս վիճակը ստեղծւում ա ինչպէս ինքնաբերաբար, այնպէս էլ արհեստականօրէն՝ այդ դէպքում մենք ունենք գործ «սփոյլեր թեքնածուների» հետ։ ու իրենց պատճառով կարող ա յաղթել թեքնածու, որ չունի մեծամասնութեան աջակցութիւնը։
նիւթիում հետաքրքիր այլ բաներ կան, իսկ ես ասեմ որ արդէն երկու անգամ յիշում եմ ինչպէս եմ տուել ձայն ոչ հիմնական թեքնածուին, ու դրանով փաստացի սատարել իմ ամենաչսիրած քաղաքական ուժերին։
#քաղաքականութիւն #ընտրութիւններ #ժողովրդավարութիւն #մաթեմ #պատմութիւն
հայաստանի ամենամեծ խնդիրներից ա այն, որ կուսակցութիւնները հաւաքուած են մարդկանց, այլ ոչ թէ գաղափարների շուրջ։
#ծեծուած #բանալ #ակնյայտ #քաղաքականութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=4m1y7cXx3aY
— ես յիշում եմ որ մարտի 25֊ին երբ որ լիքը խնդիրներ կար սիւնիքի այսպէս կոչուած «միջանցք» եւ այլն եւ այլն, ես կարդացել եմ հաղորդագրութիւն, որ հինգ նախկին նախագահներ հաւաքուել են, քննարկել են պատերազմից յետոյ արցախի հետ կապուած հարցեր… ուշադրութիւն դարձրէք՝ այն հաղորդագրութիւնը, որ տարածուել ա լեւոն տէր պետրոսեանի գրասենեակից։
յետոյ լեւոն տէր֊պետրոսեանը մոռանում ա որ ես էդ ժամանակ մտածել եմ որ բոլոր դէպքերում տարբեր պատճառներով իրենց եւ նիկոլ փաշինեանի կոնտակտը չի ստացւում, բայց այնուամենայնիւ արցախի մասով մտահոգ մարդիկ են, հաւաքուել են՝ արկադի ղուկասեանը, բակօ սահակեանը, լեւոն տէր֊պետրոսեանը, ռոբերտ քոչարեանը, սերժ սարգսեանը, հաւաքուել են որ հասկանան ո՞նց անեն որ փրկեն արցախից էս մնացած մասը։
պարզւում ա… ես դա եմ մտածել, որովհետեւ իրենց հաղորդագրութիւնը դա ա եղել։
պարզւում ա հիմա լեւոն տէր֊պետրոսեանը մոռացել ա ինչ ա տարածել, որովհետեւ հանրութիւնը դա ա մտածել՝ որ մի շարք մտահոգ մարդիկ… ես դա եմ մտածել… ուզում են փրկել այն ինչ փրկել են մեր հերոս տղերքը՝ էսքան մնացածը՝ ստեփանակերտը, մարտակերտը, մարտունին… էսպէս շարունակ։
յանկարծ երէկ չէ առաջ օրը ես տեսնում եմ տեքստ, պարզւում ա հինգ նախագահները քննարկել են ոչ թէ ինչպէս փրկել ղարաբաղի մնացած մասը, կարգավիճակի հարցը դնել, միջանցքի հարցը դնել, հասկանո՞ւմ էք, պարզւում է իրենք քննարկել են ինչպէս ազատուել նիկոլ փաշինեանից։
— միգուցէ կարծում են փրկութեան ճանապարհը վարչապետի հեռացո՞ւմն է։
— այդ դէպքում խնդրում եմ ինձ ասէք՝ որտե՞ղ է հիմնաւորումը այդ մերակապարանոց մեղադրանքների։ (մինչ այդ մեղադրանքների մասին էին խօսում եւ հիմնաւորումների բացակայութեան)
— այս հանդիպումից տաս օր առաջ տէր֊պետրոսեանը փաշինեանին կոչ էր արել հեռանալ երկրից եւ ապաստան գտնել։ այդ իրողութիւնը այս բացայայտման ֆոնին՝ միասին դաշինք կազմելու՝ ո՞նց ա երեւում։
— երբ որ այդ հանդիպումից յետոյ տարօրինակ զարգացումներ եղան, ասենք՝ սահմանադրական դատարանը յանկարծ ընդունեց յայտնի որոշումը, եւ մարտի, այսպէս ասած սեփականատէր լեւոն տէր֊պետրոսեանը լռութեան մատնեց դա՝ ես հիմա եմ հասկանում որ կարդում եմ՝ «մի կողմ դնելով մեր բոլոր տարաձայնութիւնները» — մի կողմ դնելով որ իմ եւ ձեր ծաւալած գործունէութեան տաս մարդ ա մեռել երեւանի փողոցներում, այդ թւում իրա տուն գնացող, իրա պատշգամբ դուրս եկած, որ տենայ ինչ ա կատարւում… մի կողմ դնելով էդ տարաձայնութիւնները, եկէք ազատուենք նիկոլ փաշինեանից, թոյլ չտանք իրան վերարտադրուել։
ներեցէք, հարց եմ տալիս՝ երեք նախագահները ճանաչո՞ւմ են արդեօք հայաստանում ժողովուրդի իշխանութեան իրաւունքը՝ այսինքն որ իշխանութեան աղբիւրն ժողովուրդն ա, ու ժողովուրդը ինքը պիտի որոշի՝ վերարտադրուի թէ՞ չվերարտադրուի։
էս յայտարարութիւնից յետոյ, կամ դրանից առաջ, լտպ֊ն արել ա մի յայտարարութիւն, որ՝ ժողովուրդ ջան, եւ դա նոյնը անում էր ռոբերտ քոչարեանը, էն որ ժողովրդին ասում էին «ժեխ», «դու սխալւում ես», «այ էս քո սխալն ա որ 2018֊ին յեղափոխութիւն արեցիր», «էլիտային քշեցիր», «բերեցիր չգիտեմում», եւ այլն եւ այլն տտտտ եւ այլ բաներ… իրենք ասում էին «ժողովուրդն ո՞վ ա որ որոշի» եւ իրենք այդպէս էլ երկիրը ղեկավարել են, հանուն արդարութեան, իրենք այդպէս էլ մտածել են։
հիմա լտպ֊ն ասում ա՝ կապ չունի ժողովուրդն ուզում ա չի ուզում, ես գտել եմ որ դու վտանգ ես ներկայացնում, հինգ նախագահով գտել ենք որ վտանգ ես ներկայացնում, մենք հինգով որոշել ենք, որ պիտի հեռանաս, թողնես ինձ, ես էլ քեզ անվտանգութեան գարանտ եմ կանգնում, որ քեզ չեն վերացնի։
հարց եմ տալիս, լտպ֊ ո՞վ պիտի վերացնի ժողովրդի կողմից ընտրուած իշխանութեանը, վարչապետին։
էդ ո՞ւմ գիտէք։ եթէ գիտէք՝ ուրեմն պիտի դիմէք իրաւապահ մարմիններին։
#ժողովրդավարութիւն #լտպ #ժողովուրդ #քաղաքականութիւն
հյդ֊ն ոնց որ էն հին բայց իրենց ոսկէ դարն ապրած ընկերութիւններից լինի, որ իրենց հիմնականում մնացել ա լոկ բրենդի անունը, ու դա են վաճառում։ օրինակ, նման ձեւ կոդակն ա իր անունը վաճառում որ չինացիները էժան անորակ էլեմենտներ սարքեն, դրանց վրայ գրեն «կոդակ» անուանումը։ (:
#դաշնակցութիւն #հյդ #բրենդ #կոդակ #քաղաքականութիւն
լտպ֊ի միւսը տեքստը կարդացի, ուր սս֊ին յղած առաջարկն էր, ու պարզաբանումներ ստորեւ։ մտածում եմ, որ սկսում եմ էսպէս հասկանալ։
լտպ֊ն գրում ա մի քանի բան
— նիկոլի կառավարումը շատ թերի ա եւ վտանգաւոր հայաստանի համար։
հաւատում եմ, որ իսկապէս էդպէս ա կարծում, լրիւ գոյութեան իրաւունք ունեցող կարծիք ա։
յետոյ ասում ա՝
— նիկոլը գնալու ա կեղծիքների որ պահպանի իշխանութիւնը։
այ այս կէտն ինձ հասկանալի չի։ կամ նա պարզապէս մանիպուլատիւ ա՝ վախեցնելով, շեշտելով կորուստը, ոչ թէ ձեռք բերումը, կամ նա իսկապէս այդպէս ա կարծում։ դէ կամ երկուսն էլ։
ու սա շատ հետաքրքիր ա։ որովհետեւ ես չեմ կարծում որ լտպ֊ն մանիպուլացնում ա։ ինձ թւում ա լտպ֊ն իսկապէս գրում ա այն ինչ կարծում ա։
իսկ ինձ համար այնքան ոչ այս մոլորակից ա թւում՝ նիկոլենց ընտրութիւններ կեղծելը, որ ես լտպ֊ին չեմ հասկանում՝ ո՞նց ա իր մտքով նման բան անցնում։
ու հիմա կրկին մտածում եմ՝ չլինի՞ լտպ֊ն չի հաւատում ժողովրդավարութեանը։ չի հաւատում որ մարդը կարող ա լինել սաակաշուիլու պէս եւ պարտուել ընտրութիւններում։ գոնէ որ հայաստանում նման բան ա հնարաւոր։
այն որ նա պատրաստ ա սս֊ի ու ռք֊ի հետ դաշինք կազմել այն մասին ա, ինչքան վտանգաւոր ա նա համարում նփ֊ին։ դա հասկանում եմ։
բայց ո՞նց նա չի կարող ընդունել որ այս իշխանութիւնը կազմակերպելու ա արդար ընտրութիւններ։ ոնց որ հաւատ չունենայ որ հայաստանում նման բան հնարաւոր ա։
ու կրկին՝ ոնց որ այլ մոլորակից լինի։ դէ կամ ես եմ այլ մոլորակից։
#քաղաքականութիւն #հայաստան #լտպ #ժողովրդավարութիւն
>Ժողովրդավարութիւնը գուցէ պէտք է մղուի երկրորդ պլան, ինքնիշխանութեան ճգնաժամի մէջ ենք․ Օլեա Ազատեան
չէ, կներես։
https://www.youtube.com/watch?v=8eetq3O2KC0
բայց իսկապէս, ամենավտանգաւոր խօսքերն են։ ժողովրդավարութիւնն ա մեր միակ յոյսը, մեզ պահողը, մեզ ապահովողը։ չժողովրդավարական պետութիւնը, տեսանք ինչպիսի ինքնիշխանութիւն ունի։ էսօր ինքնիշխանութիւնը նուազել ա օբյեկտիւ պատճառներով, բայց կարծում եմ էլ աւելի ա նուազելու ոչ ժողովրդավարական իշխանութեան պարագայում։ մարդը որ իշխանութեան ա պէտք ա գիտակցի ում ա պարտական, ու ով ա իրան բերել։
ես ապշում եմ, առհասարակ, այլ ձեւ ո՞նց ա հնարաւոր։ ո՞նց ա հնարաւոր շրջանցել ժողովուրդը, ո՞նց ա հնարաւոր դա քննարկել XXI֊րդ դարում։ ժողովուրդը ձեզ ինչո՞վ չի դուր գալիս։
բացատրէ՛ք, խօսէ՛ք ժողովրդի հետ, ընտրուէ՛ք, ժողովուրդը չի չհասկացողը, ժողովուրդը բոլորից հասկացողն ա։
այսօր ա որ բոլորը ջանում են խօսել ժողովրդի հետ, շահել ժողովրդի սիրտը, ձեռք բերել մի քանի աջակից։ բա ինչի՞ ա էդպէս՝ զի ժողովրդավարութիւն ա։ վա՞տ ա, հաւէս չկա՞յ սիրտ շահելու, խօսելու, բացատրելու։ ուզում են ինչ ուզում են անեն, ու պատասխան տան միայն իրենք իրենց առջե՞ւ։ այդպէս չի լինում, զի ապա պատասխան են տալու այլ երկրների առաջնորդներին։
պոստնաուկայում մի հաւէս նիւթ կայ, ուր պատմում ա, որ դիւանագէտները գիտեն, ինչքան առաւելութիւն ունի բանակցութիւններում ժողովրդավարական երկրի առաջնորդը, չնայած դա հակաինտուիտիւ ա։ թւում ա թէ աւտոկրատը աւելի անկախ ա, բայց բանակցային գործընթացում ժողովրդավարական երկրի առաջնորդը կարող ա ասել՝ չեմ կարող էստեղ զիջել, ինձ ժողովուրդը չի ների, ես էդ քայլին չեմ կարող գնալ, իսկ դու՝ աւտոկրատ ես, քեզ ո՞վ ա բան ասողը, զիջի՛ր, ախպեր, պիտի դու անես։
#ժողովրդավարութիւն #ինքնիշխանութիւն #չէկներես #չէ_կներես #քաղաքականութիւն
էրիկին շատ եմ սիրում կարդալ, ու այս տեքստը, չնայած, էն տեքստերից չի որ կպնում եմ (կպել եմ օրինակ, ոչ տեքինկականներից՝ եւրոպայի ու ամերիկայի քաղաքների համեմատութեանը, իսկ տեքնիկականներից՝ պրոցեսորներին նուիրուած տեքստերին), շատ հետաքրքիրն ա։
վերնագիրն արդէն ա անհասկանալի՝ ո՞նց ա կարելի լինել մոնարքիստ ու սոցիալ֊դեմոկրատ։ ու էնքան հետաքրքիր ա իր պատմութիւնը, ու իր բացատրութիւնը։
#քաղաքականութիւն #պատմութիւն #նորուեգիա
ես մտքի այն դպրոցից եմ, որ համարում էր՝ այդ պատերազմն անխուսափելի էր։
այդ մասին գրել եմ յօդուած, պատերազմից շատ առաջ։ վիճակը բաւական պարզ էր՝
մենք ունենք երկու կողմ, ում դիրքերը տրամագծօրէն հակադիր են։
եւ միջազգային յարաբերութիւնների տեսանկիւնից, երբ առկայ է հզօրութեան բաշխուածութեան անհամաչափութիւն, պատերազմը դառնում է անխուսափելի։
ադրբեջանը ծախսում էր երկուսից երեք միլիարդ դոլար տարեկան, ինչի՞ համար էին իրենք, մեր կարծիքով այդ ծախսերն անում։ պիտի մի օր ձեռք բերուածն օգտագործէին, դա ընդամէնը ժամանակի հարց էր։ եւ, իրենք ուժեղանում էին, իսկ մենք մնում էինք լճացման մէջ։ եւ երբ նախկին իշխանութիւններն ասում էին թէ «մենք խուսափել ենք պատերազմից», բայց ժամանակի ընթացքում անհամաչափութիւնը մեծացել է, եւ ինչքան աւելի ուժեղ ադրբեջանը դարձաւ, այնքան աւելի ծայրայեղական պահանջներ էր առաջ քաշում։
եթէ իննսունականների վերջում, 97֊ին, 98֊ին, իրենք պատրաստէին համաձայնել որոշակի պայմաններին, ապա 2010֊ին այդ պայմանները փոխուել էին, եւ 2016֊ին էին փոխուել։
այդ պատճառով էլ՝ 2016֊ի պատերազմը։
եւ 2018֊ին իրենց դիրքն էր՝ «դուք մեզ տալիս էք այն ինչ մենք ուզում ենք, եւ մենք կը մտածենք արդեօք մեզ հետաքրքիր ա շարունակել զրուցել կարգավիճակի մասին, բայց դուք երբեւէ չէք ստանայ որեւէ ինքնավարութիւն, այդ մասին զրոյց լինել չի կարող»։
իրենք ստանձնել էին մաքսիմալիստական դիրք, եւ ի պատասխան հայաստանը նոյնպէս ստանձնեց նման դիրք՝ եւ կոմպրոմիսի հնարաւորութիւն չէր երեւում։ իսկ երբ հնարաւոր չէ փոխզիջումը, ապա կամ մենք տալու էինք այդ տարածքները պատերազմի ընթացքում, կամ առանց՝ զի ուժի անհամաչափութիւն։
բնաւ իրատեսական չէ մտածել, որ թոյլ կողմը կարող է բանակցել նոյն հնարաւորութիւններով, ինչ ուժեղ կողմը։ եւ որովհետեւ մենք ունեցել ենք պատրանք, որ չկայ ուժի անհամաչափութիւն, մեզ թուացել է՝ մենք կարող ենք բանակցել։ այժմ, երբ այդ պատրանքն այլեւս չկայ՝ ըստ պատերազմի արդիւնքների՝ մենք պէտք է ազնիւ լինենք ինքենրս մեզ հետ։
ինձ թւում ա, մօտաւորապէս ճիշտ թարգմանեցի պրոֆ․ ներսէս կոպալեանի խօսքերն այստեղից, 46:50֊ի մօտ։
#պատերազմ #խաղաղութիւն #արցախ #հայաստան #ադրբեջան #հակամարտութիւն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=TXkO9fV1zM4
2018 թուականի յեղափոխութեամբ իշխանութիւնից զրկուածների միակ նպատակը իշխանութիւն վերցնելն է։
երկրորդը, եթէ դա չի ստացւում, ապա իրենց կրիմինալ ամբողջ ունեցուածքի անձեռնամխելիութիւն պահպանել։
եւ երրորդը, որ իրենք անվստահութիւն ձեւաւորեն քաղաքացիների, հասարակութեան մօտ, ժողովրդավարութեան, իրաւական պետութեան, ինքնիշխանութեան նկատմամբ, եւ ասել որ մենք չենք կարող գոյատեւել առանց պուտինի աջակցութեան։
կորուպցիոն մեխանիզմների երաշխաւորողը հանդիսանում է կրեմլի կորուպցիոն իշխանութիւնը։ տրանսազգային կորուպցիոն մեխանիզմները։
այս իշխանութեան թիւ մէկ պատասխանատւութիւնը, որի մասին չեն խօսում, որ չկարողացաւ արմատական փոփոխութիւններ իրականացնել, որպէսզի ժողովրդավարական ինստիտուտները արդիւնաւէտ լինեն, հաշուետու թափանցիկ կառավարում լինի…
#սաքունց #հարցազրոյց #մարդու_իրաւունքներ #քաղաքականութիւն #ժողովրդավարութիւն #ազատութիւն
զրօյականների կէսերին սմբատ գոգեանը նկարել ա ֆիլմ ընտրութիւնների մասին։ այն յետոյ ա յայտնուել յութիւբում, եւ իւթիւբն էլ այդքան դիտուող չէր։ նա ընկերոջ հետ փորձեց ֆիլմը տանել տարբեր հեռուստաընկերութիւններ, որ ցուցադրեն։ կարծես «կենտրոնից» էր որ անհանգստացել էին, ու յետոյ պատմութիւններ էին սարքել, կարծես ոստիկանութիւն են իրենց կանչել, սպառնում էին, փորձում էին իմանալ «ում պատուերով» ա նկարած, եթէ ճիշտ եմ յիշում։ արդէն չեմ էլ յիշում լաւ, բայց յիշում եմ որ տհաճ պատմութիւնների մէջ էին ընկել։ համալսարանում էլ խնդիրներ ունեցան։
իսկ այսօր էդ պատկերացնելը հնարաւոր չի։
ահա ձեզ պատմութիւն այն մասին, ոնց ա կեանքը փոխւում դէպի լաւը, նաեւ ոնց ա փոխւում, երբ նախագահը ռ․ ք․֊ն չի։ կամ այլ կերպ ասած՝ երբ ժողովուրդը աւտորիտար ղեկավարներ գնալով աւելի քիչ ա հանդուրժում։
#քաղաքականութիւն #խօսքի_ազատութիւն #ֆիլմ #պատմութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=Wk1Zak79qtw
#քաղաքականութիւն #պատմութիւն #հարզազցոյց #հրանտ_տէր-աբրահամեան #հայաստանակենտրոն #թուրքիա #խաղ #օրակարգ #ընտրութիւններ
https://www.youtube.com/watch?v=nA8Qm7dx4P8
#պատերազմ #խաղաղութիւն #լաւրով #քաղաքականութիւն #պատմութիւն
էս հետաքրքիր ա՝ https://www.youtube.com/watch?v=bDy4xXIXyXo
կիսանախագահական ընդդէմ խորհդարանականի։
ես առաջ կիսանախագահականի կողմնակից էի՝ ինձ թւում էր որ լաւ ա երբ կոնգրեսը մի ճամբարից ա՝ նախագահը՝ այլ, ու իրար հետ ստիպուած են կոմպրոմիսի գալ, ինչպէս օրինակ եղաւ քանի ամիս քննարկումից յետոյ՝ օբամա քէյրի դէպքում։
այդ դէպքում, ճիշտ ա, ստացւում ա որ ինչ էլ չլինի՝ յետոյ բոլորն իրար վրայ են գցում՝ ասում են՝ իրենց պատճառով էր։
ըստ եւրոպական պարլամենտական մոդելի ստացւում ա որ գիտես ում մեղադրել։ բայց եւ կացի այս ու շուլմանի չեմ յիշում որ ելոյթներն ահագին համոզիչ էին որ նախագահական կառավարումը շատ հեշտ ա վերածւում աւտոկրատիայի, ու խորհրդարանականը՝ շատ կայուն ա։ ճիշտ ա նաեւ պարզ ա որ մեր խորհրդարանականի մասին չի՝ երբ ապահովուած ա ճնշող մեծամասնութիւն կողմերից որեւէ մէկի։ ճիշտ, ասպէս ասած, խորհդարանականը բնաւ այդ մասին չի։
#քաղաքականութիւն #նախագահ #հանրապետութիւն #ժողովրդավարութիւն
մեր այս «ընդդիմութեան» պահանջները ապշելու են, մշակութային շոկ են։
մենք ինչի՞ ենք սովոր՝ ընդդիմութեան պրոտեստների պահանջը՝ կամ ձայների վերահաշուարկն ա, կամ նոր ընտրութիւնները։
իսկ սրանք լրիւ հակաժողովրդավարական են՝ իրենց ընտրութիւններ, դեբատներ, պէտք չեն՝ իրենք ուղիղ, բացայայտ ասում են որ լոկ իշխանութիւն ա պէտք։
#ժողովրդավարութիւն #քաղաքականութիւն #պրոտեստ #ընտրութիւններ
եկէք յիշենք, որ մենք յեղափոխութիւն նիկոլի համար չենք արել՝ արել ենք որ ժողովրդավարական մեխանիզմները աշխատեն, օրէնքն աշխատի, եւ ընտրութիւնները աշխատեն։ նիկոլի անձը ինձ բնաւ կարեւոր չի։
եւ իշխանափոխութիւն եղաւ խաղաղ եւ օրինական ճանապարհով։
օրէնքներն այսօր աշխատում են՝ այդ պատճառով էլ լիքը մարդ այսօր ազատ ա, զի օրէնքով պատժելը բարդ ա։ ու ինձ դա շատ դուր ա գալիս։ օրէնքով էսպէս ա։ եկէք հասկանանք՝ օրէ՞նք ենք ուզել, թէ՞ հաշուեյարդար։ ակնյայտ ա՝ հաշուեյարդարները եւ բռնութեան շղթաները մարդկութեան անցած էտապն են՝ մենք այսօր պայմանաւորուածութիւնների, կանոնների, ընդհանուր որոշումների մարդկութիւն ենք։
այստեղ, ի դէպ, կարելի ա եւ արցախի խնդրի մասին խօսել, բայց հիմա պէտք չի։
էսօրուայ «ընդդիմութիւնը» չի ուզում ընտրութիւններ, ուզում են «կայծակնային արագութեամբ» շէնքեր գրաւել, կամ ինչ֊որ այլ ձեւ իշխանութեանը հասնել։ ոչ ընտրութիւնների։
«ընդդիմութիւնը», զինուորականները, ոնց որ չեն ստեղծում տպաւորութիւն, որ շատ կողմ են օրինականութեանը։ իրենց մէկ ա ինչ լծակներով են իշխանութեան գալիս։
ու ես դէմ կը լինէի զինուած յեղափոխութեան՝ սերժենց դէմ, ու ես դէմ էի ծռերի պայծառ մտքերին։
յուսամ մենք կանցնենք հանտինգտոնի թեստը՝ երեք անգամ առանց ցնցումների կունենանք իշխանափոխութիւն՝ ընտրութիւններով։
իսկ նիկոլի անձը կամ իր քաղաքական հայեացքները, իր էսինչ կամ էնինչ՝ պոպուլիստ, թէ դաւաճան, թէ ապաշնորհ, թէ յանճար լինելը՝ բացարձակ կարեւոր չի։ ինչպէս կարեւոր չէր եւ յեղափոխութեան ժամանակ՝ առաջին օրերին սամսը գրել էր, թէ չի մասնակցի պրոտեսներին, զի չի հաւանում նիկոլի զինուորական շապիկը։ շապիկը եւ նիկոլը չեն կարեւորը՝ կարեւորը օրինականութիւնն ա ու ժողովրդավարութիւնը։ այն ժամանակ պրոտեստները ժողովրդավարական գործընթացի մասն էին՝ անկախ նիկոլի անձից։ բայց ոչ անկախ մեթոդներից։ զի մեթոդներն օրինական էին։
այսօր ամենավտանգաւորը ծրագրի չաշխատելն ա։ եթէ ընտրութիւնների միջոցով չի լինում հասնել փոփոխութիւնների, յետոյ կրկին ու կրկին չի լինում՝ ապա հասունանում ա պայթիւն։ այդ պատճառով նաեւ մեզ պէտք են գործող ընտրութիւններ։ բայց այսօր այս վիճակը չի։ ես համոզուած եմ որ յաջորդ ընտրութիւնները՝ այս իշխանութեան պարագայում՝ լինելու են արդար։ եւ ինչպէս սաակաշուիլին հեռացաւ, երբ իրեն չընտրեցին՝ նիկոլն էլ ա հեռանալու, եթէ իրեն չեն ընտրի։ եւ յուսանք կը ստեղծի համակարգ, որը քիչ թէ շատ կաշխատի անկախ անձերից։ դա իմ ամենամեծ յոյսն ա այս իշխանութիւնից։
#ժողովրդավարութիւն #քաղաքականութիւն
դիսքլէյմեր՝ ՍՓՈՅԼԵՐ ԱԼԷՐՏ։
«քըրբ եօր էնթուզիազմ»֊ի չորրորդ սեզոնի վերջին էպիզոդում, լերրի դէյւիդն ունենում ա հնարաւորութիւն քնել իրեն շատ դուր եկող մի կնոջ հետ։ կոնտեքստն այն ա, որ լերրին ամուսնացած ա, բայց ըստ պայմանաւորուածութեան իր կնոջ հետ, ունի 10 տարուայ ամուսնութեան տարեդարձի առթիւ իրեն հասանելի հնարաւորութիւն՝ քնել այլ կնոջ հետ։ դա իր միակ հնարաւորութիւնն ա։
նա այլ կանանց հետ մի քանի փորձ արդէն արել ա, որ տապալուել են, իսկ էս կինն իրան շատ ա դուր գալիս։ եւ այդ վերջին էպիզոդում, նա պարզւում ա գիտի լերրիի այդ իրաւունքի մասին, լերրիին արդէն հաւանում ա, ու վերջին պահին առաջարկում ա քնել իր հետ։
զոյգը համբուրուելով գցւում ա դիւանի վրայ, երբ լերրին նկատում ա այդ աղջկայ սեղանին ջորջ բուշի լուսանկարը՝ շրջանակի մէջ։
ասում ա՝
— սպաս, էս բուշի նկա՞րն ա։ — հա — դու բուշի նկա՞ր ես պահում սեղանիդ — այո, ես հանրապետական եմ — դու հանրապետակա՞ն ես — հա
ու այստեղ լերրին ջոկում ա որ էդ կնոջ հետ քնել չի կարող։
իսկ ես ուզում եմ ասել, որ ֆիլմը կարելի ա թարգմանել հայերէն, ու լրիւ կը նայուի այդ մասը։ բայց իհարկէ պէտք ա հաշուի առնել, որ ամերիկայի հանրապետականը՝ լրիւ ուպուծիւ ա մեր հանրապետականների համեմատ։ մարդ ա՝ իր սկզբունքներով, արժէքներով, որոնցից շատերն ինձ մօտ են, ընդունելի, հասկանալի։
եւ ի տարբերութիւն մեր հհկ֊ի՝ երկիրը չեն կողոպտում, չեն փորձում չաղացնել պետական ապարատը եւ սղոցել պետական բիւջէն՝ հակառակը, փորձում են պետական ապարատը նիհարեցնել։
ու եթէ ամն հանրապետականի հետ քնել չի լինում, ապա էլ ի՞նչ ասել մեր հհկ֊ի մասին։ եւ ո՞վ են իրենց սատարող մարդիկ՝ եւ միասինի հետ կապ ունեցողները, եւ ուխ֊ների նուիրեալները, էն հհկ֊ի նուիրեալները։ (:
#հանրապետական #հհկ #սերիալ #սեքս #բուշ #ջորջ_բուշ #քըրբ_եօր_էնթուզիազմ #սանձիր_քո_էնտուզիազմը #ուխ #միասին #ամն #քաղաքականութիւն #ուպուծիւ #լարրի_դէյւիդ #լերրի_դէյւիդ #արուեստ
սա @{https://xn–69aa8bzb.xn–y9a3aq/users/kamee}ն արդէն տարածել ա, բայց ես մի հատ էլ տամ։
հետադարձ հայեացք ա, ու այն մասին ա, ինչպէս են գայկաները ձգում, ու ոնց ա որ երբ եկան մէկի հետեւից, միւսը դու ես։
#պատմութիւն #հայաստան #վանօ #քաղաքականութիւն
դիկտատուրաների ու աւտոկրատիաների հետ խնդիրն էն ա, որ մարդկանց չեն թողնում աճել։ իրենց էրեխէքի պէս են նայում, ու իրենց պատկերացրած կարգինը պարտադրում։
օրինակ վարլամովի տուրկմենիստանի մասին վիդեօյում երեւում ա որ էս մարդն իր արեւին լաւ բաներ ա փորձում անել։
բայց հարցն այն ա որ օրինակ ծիւնինգ արգելելով նա չի հասնի նրան, որ մարդիկ կը սովորեն գերծիւնինգ չանել՝ ոնց որ թէ իր նեարդերին ազդում ա չափազանց զիզի֊բիզի ծիւնինգը։ մարդիկ պէտք ա էնքան էնպէս անեն, որ իրենք յոգնեն դրանից, ու գերծիւնինգ անելը սկսի համարուել «քեարթու», կամ անճաշակ։
չնայած ես օրինակ ահագին լաւ եմ վերաբերւում ծիւնինգի մշակոյթին, ինձ թւում ա շատ քուլ ա, ու միայն դա արդէն կարող ա հետաքրքիր լինել, նոյնիսկ զբօսաշրջիկներին գովազդելուց կարող են ասել՝ եկէք տեսէք էս ծիւնինգի մշակոյթը։
ու դա երեւի ամենաանմեղ բանն ա ինչ գտայ իր արգելքների մէջ, որ գրեմ՝ ամէն դէպքում իր կարծիքով ինչ֊որ կարգին թասիբով բաներ կան, որ էդպէս պէտք ա լինի՝ քաօսից ա վախենում չափից շատ։ ֆրոմմն էլ էր, ի դէպ, գրում հիտլերեան գերմանիայի բարձր պաշտօնեաների մասին՝ ու իրենք էլ էին քաօսից վախեցած, շատ կարգին։
հա, ու դիցուք լաւ փոփոխութիւն ա ուզում, չգիտեմ՝ ճապոնիայում էլ դրսում չեն ծխում, միայն յատուկ «զագոնչիկներում» ա կարելի ծխել։ բայց պէտք ա մարդիկ աճեն, հասնեն դրան ինքնուրոյն։ ու դեռ պիտի ծխելը թոյլ տան իրենց մօտ, յետոյ իրենք ծխեն֊մեռնեն ինչքան հոգին ուզի, ու նոր սկսեն մտածել, որ երեւի չափն անցել են, ու կարելի ա մտածել առոջութեան մասին էլ։
ու տէնց։
#դիկտատուրա #աւտոկրատիա #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
քարոզչութիւնը՝ վիրուսի տարածման ձեւ ա։ քարոզուող վիրուսով վարակւում են էն օրգանիզմները, որ չունեն դիմադրողականութիւն։
էդ դիմադրողականութիւնը որպէս կանոն՝ գրագիտութիւնն ա։
ու ինձ թւում ա՝ խսհմ փլուզումը, եւ չինաստանի ձեւափոխումը նաեւ պայմանաւորուած էր նրանով, որ բնակչութիւնը դառնում էր բաւական կիրթ հասկանալու համար, որ քարոզուող նիւթը՝ անհեթեթ ա՝ փաստացի բնակչութեան զգալի մասը ձեռք էր բերել herd immunity, եւ ընդունակ չէր կոմունիզմի բացիլային, չէր վարակւում։
այդ պայմաններում կոմունիզմին ձգտել շարունակելը անհնար էր։
իհարկէ, ամէն միտքը որ տարածւում ա՝ կարելի ա անուանել բացիլլա։ այդ պատճառով էլ խսհմ֊ի կողմնակիցները մինչ այսօր պնդում են, թէ մարդիկ չէին ջոկում զի վարակուել էին արեւմտամոլ բացիլլայով։ բայց եւ կարելի ա ասել՝ օրգանիզմն ունի տարբեր բացիլլաներ՝ ու շատ միկրոօրգանիզմներ մեզ օգտակար են։
ու եկէք տեսնենք՝ շուկայական բակտերիայով վարակուած հանրութիւններն արդիւնաւէտ են, մերիտոկրատիայով վարակուածները՝ արդիւնաւէտ են՝ եւ էն երկրներն են ուր փոքրամասնութիւններն ունեն էն ազատութիւնները ու հնարաւորութիւնները, որ չունէին ազատութիւններ հռչակած խսհմ֊ում։ այսպէս էլ կարելի ա տարբերել՝ օգտակար եւ ոչ օգտակար բացիլլաները։
ու համալսարանն ու դպրոցը կարելի ա նաեւ ընկալել որպէս պատուաստանիւթ։ մենք արդէն գիտենք որ կան որոշակի ֆիզիկայի օրէնքներ, եւ գիտենք որ կան հանրութիւններին վերաբերող օրէնքներ։ կարող ենք թարմացնել հանրութեանը վերաբերող գիտելիքները՝ այդպէս էլ անում ենք։
բայց կրթութիւնը փաստացի (չեմ ասում պէտք ա լինի, զի արդէն ա) պատուաստանիւթ ա։ էնպէս որ կրթենք իրար, տարածենք վիրուսներ՝ մեր օգտակար վիրուսները չեն խանգարի, իսկ մեր չօգտակարները ի վերջոյ կօգնեն՝ մարդիկ դրանց դէմ դիմադրողականութիւն են ձեռք բերելու։ յուսանք խսհմ֊ի պէս աղէտ այլեւս անհնարին ա։
#քարոզչութիւն #քաղաքականութիւն #կոմունիզմ #սոցիալիզմ #կապիտալիզմ #շուկայ #գրագիտութիւն #դիմադրողականութիւն #խսհմ #կրթութիւն #ազատութիւն #պատուաստանիւթ
ինչը պարոն դորսին, եւ իր պէսները չեն գիտակցում (եթէ փորձում են աշխարհը լաւացնել, ինչ էլ դա նշանակի) դա տարրական քաղաքագիտութիւնն ա՝ երբ մարդիկ լսուած չեն, արհամարուած են, չունեն քաղաքական որոշ հնարաւորութիւններ (իսկ թուիթերը փաստացի քաղ․ արտօնութիւն ա), ապա իրենք ծայրայեղանում են։
ոչ մէկ դուրս չի գալիս ընդհատակից գեղեցկացած, ինչպէս ասում ա եկատերինա շուլմանը։
ու դուք դեռ զարմացած կը լինէք տեսնելով ինչ էակներ են դուրս գալու ընդհատակից։
#ընդհատակ #գրաքննութիւն #քաղաքագիտութիւն #քաղաքականութիւն #խօսքի_ազատութիւն #ազատութիւն #համացանց
էրիկ այնգհայմը գրում ա ոչ միայն երկաթի ու տտ֊ի, այլ եւ քաղաքականութեան մասին։
ուզում եմ ուշադրութիւն դարձնել իր երկու տեքստի՝ հնա֊ն եւ գերաշխատող ամերիկացին ու ամերիկեան արուարձանները նորուեգական հայեացքով
երկուսն էլ ակնյայտօրէն եւրոպացու գրած տեքստեր են։ երկուսն էլ այն մասին են, որ միասին ենք ապրում, հետեւաբար ընդհանուր ծախսեր ունենք, ու ուզում ենք ընդհանուր միջավայրն ու մթնոլորտը լաւացնել։
այն մասին, որ հնա֊ն խափոսիկ ա, եւ այն մասին, որ ամերիկացիների եւ եւրոպացիների մօտեցումներն են տարբեր։ օրինակ, դեռ պատմականօրէն ամերիկացիներն ունէին աւելի շատ տեղ, եւ ստանում էին նոյն բերքն աւելի մեծ տարածքից։ եւ հիմա էլ՝ ունեն աւելի մեծ տներ, եւ լցնում են այդ տները էժան խլամով։ ի տարբերութիւն, եւրոպացին ունի փոքր բնակարաններ, եւ ձեռք ա բերում միայն ամենաթանկ եւ բարձրորակը՝ չի կարող իրան թոյլ տալ էժան անորակ իրեր ձեռք բերել։
նաեւ կարեւոր նշում ա, որ միսիսիփին չի կարելի համեմատել եւրոպական պետութիւնների հետ՝ երբ նոյն քառակուսի մետրով տարածքում են մարդիկ ապրում, եւ ունեն հեռուստացոյց եւ միկրօալիքային՝ իրենք ապրում են լրիւ տարբեր տարածքներում՝ եւ տան պատերից դուրս, եւ ներս, եւ պատերն էլ են տարբեր, ու օգտագործում են լրիւ այլ որակի իրեր։
եւրոպացին ունենում ա լաւ քաղաքային միջավայր, իսկ ամերիկացին, որպէս կանոն առանց մեքենայ ապրել չի կարող։ սա թւում ա հանրայայտ փաստ, բայց ինձ թւում ա՝ չի կարելի թերագնահատել այդ դիտարկման կարեւորութիւնը։ զի միայն դա զգալիօրէն փոխում ա քաղաքներն ու միջավայրը։
եւ որպէս արդիւնք՝ մարդկանց՝ կեանքով բաւարարուած լինելու ամենակարեւոր ֆակտորներից ա։
այս վիդեօն էլ հէնց թեմայի մէջ, իւթիւբն առաջարկեց՝
https://www.youtube.com/watch?v=6Pm0Mn0-jYU
ու տէնց։
#քաղաք #ամերիկա #ամն #եւրոպա #քաղաքականութիւն #քաղաքաշինութիւն #հնա #տնտեսութիւն #երջանկութիւն #մարդիկ #միջավայր #նախագծում
մէկը թթում գրել էր «բլեք միրոր»֊ից առաջացած պարանոյայի մասին, ու ես պատասխանեցի՝
«բլեք միրոր» դիտելուց յետոյ պարանոյան էլ, սերիալն էլ էն մասին են որ հանրութիւնը սկսում ա զգալ որ դեռ չի հասկանում ինչ են նաղդում իրան տտ շուկայում։ ու սկսում ա կասկածել արդե՞օք լաւ գործարքներ են։
ինձ համար նորութիւն չի ու ծանր բաներ որ նորութիւն չեն՝ չեմ ուզում դիտել։ բայց մի սերիա դիտել եմ՝ մեղուների նը։
ու նորութիւն չի՝ այդ պատճառով եմ տարած ապակենտրոն ինտերնետի վրայ, փրայւասիի (ինչքան էլ տարած լինենք՝ վերջում կը պարզուի՝ քիչ էր), ազատ ծրագրակազմի եւ ոչ ամպային այլ լոկալ համակարգչութեան։
օրինակ ես չեմ մտածում որ ինձ տեսնում են՝ ես ոչ միայն գիտեմ ինչպէս անջատել֊միացնել սարքերի դրայւերները, որ ոչ միայն ծրագրակազմը (ձեր զումը, սքայփը) այլ եւ օպերացիոն համակարգը չիմանայ որ տէնց սարք ունի, օրինակ՝ խցիկ։
նաեւ ես չգիտեմ ոնց ա գրած էդ զումը, էդ պատճառով չեմ օգտագործում։ արդէն ասացի՝ ազատ ծրագրային ապահովում։
ես ու սովորական, աւելի ճիշտ՝ հասարակ օգտատէրը (ինչ ասում եմ՝ մասնագիտական չի, գրնգէտ օգտատիրոջ մասին ա) լրիւ տարբեր տտ աշխարհներում ենք ապրում։
նաեւ շատ կարեւոր ա ինչ երկրում ես ապրում, ազատ թէ աւտորիտար։ չինաստանում ինչ կուզեն՝ կանեն, ու «բլեք միրոր»֊ի սոցիալական վարկանիշի համակարգը հէնց չինաստանի օրինակից ա վերցուած, իրենք չեն յօրինել, արդէն կայ, եւ ամէնը՝ լրիւ կարայ դառնեյ թուանշային ճամբար։
իսկ ազատ երկրում՝ ամն֊ում, էսօր քաղաք կայ ուր արգելել են՝ քուէարկելով՝ ժողովրդավարութիւն ա՝ դէմքերի ճանաչուսը քաղաքի հանրային վայրերում։
կարեւորագոյնն այն ա ինչ քաղաքական ազատութիւն ներ ունես։
ամբողջ շղթան՝ https://թութ.հայ/@Ergoproxy/105344971501552608
#քաղաքականութիւն #ազատութիւն
արեւիկն ասում ա՝\r
\r
մտածում եմ դրսում «հայ» մնալու իմաստի մասին։ Երազումս էլ մէկին ասում էի,որ դա նոյնն ա, ոնց որ բաժանուես մէկից ու հա յիշես իրա մասին, հիւրասենյակումդ իրա նկարը կպցնես ամենաերեւացող պատին ու հա տանջես քեզ։\r
\r
իսկ ընկերս պատմում էր, որ իրան մէկն ասել ա թէ՝ աւելի լաւ ա ամն֊ում մնայ, հիմնադարմին փող ուղարկի։ ընկերս չմեկնաբանեց, բայց յետոյ ինձ ասաց, թէ դա նման ա հիւանդի մարմնին կաթիլային միացնելուն, ու տէնց պահելուն, բուժելու փոխարէն, եւ մտածելուն որ լաւ բան են անում։\r
\r
մէկ էլ յիշում եմ դեբատ՝ ռաբի մեիր կահանէի ու ալան դերշովիցի, ուր իրենց ուղղուած հարցերից մէկը մօտաւորապէս հետեւեալն էր՝ մեր երեխաները հարցնում են, ինչո՞ւ մնան, լինեն հրէայ։\r
\r
դէ բնական ա, ինչո՞ւ նիւ֊եօրքում մեծացող երեխան սովորի եբրայերէն։ ինձ որպէս սովետական հայաստանում մեծացող երեխայի դա պարզ չէր։\r
\r
ու հետաքրքիր ա որ իրենցից ոչ մէկը չկարողացաւ լաւ պատասխան տալ այդ հարցին։\r
\r
դերշովիցը, որ ազատական էր, ասաց՝ դէ չգիտեմ ինչի մնալ հրէայ, բայց կարելի ա մտածել էն հարցերի մասին, որ հրէաներն ունեն, օրինակ՝ պայքարել հակասեմիտիզմի դէմ։\r
\r
ինչին կոնսերուատիւ կողմը՝ կահանէն, շատ փայլուն պատասխանեց, որ կարծում ա թէ հակասեմիտիզմը՝ հրէայ մնալու շատ վատ պատճառ ա։\r
\r
բայց նա էլ դժուարացաւ լաւ պատճառ գտնել։ ու իր ասած պատճառը՝ թորան ա եւ աստծոյ պատուէրը։\r
\r
ինձ թւում ա երեխային, որ դրսում ա մեծանում, պէտք չի տանջել, պահանջելով որ նա լինի այն, ինչ չի կարող լինել, ինչը գոյութիւն չունի։\r
\r
մի բան էլ յիշեցի՝ ասորիները, որ ռեդիթում են շփւում, նման հարցեր են քննարկում, օրինակ մէկը հարցնում ա՝ աղջկայ հետ եմ հանդիպում մի երկու տարի ա, մտածում ենք ամուսնանալ, բայց մարյս ասաց թէ դէմ ա, պիտի ասորի աղջիկ գտնեմ՝ ի՞նչ անեմ։\r
\r
ու ես ասացի՝ հո դու դեբիլ չես՝ հանդիպում էք, լա՞ւ ա ձեզ, մտածո՞ւմ էք ամուսնանալու մասին, ի՞նչ կապ ունի ասորի ա թէ պապուաս։ իրողութիւններն ընդունել ա պէտք։\r
\r
ու ինձ իհարկէ ասորի համայնքը անիծեց եւ դաունվոթ արեց։\r
\r
ու հա, երեխային որ մեծանում ա իսրայէլում պէտք չի բացատրել որ նա հրէայ ա, նա արդէն հրէայ ա։ ինչպէս եւ վանաձորում, արթիկում կամ երեւանում մեծացող երեխայի։ նա արդէն հայ ա մեծանում։\r
\r
բնական ա, ծնուելուց հայ չի, բայց մեծանալով հայաստանում՝ դառնում ա։\r
\r
#հայ #քաղաքականութիւն #ազգայնականութիւն #պատմութիւն #դիասպորա #սփիւռք #լեզու #մշակոյթ #ինքնութիւն #կահանէ #շեստովիչ #համայնք #դեբատ #երեխայ #երեխաներ #սէր\r
\r
\r
\r
\r
—-\r
\r
@{ Revik Royan ; revik@spyurk.am} 07.12.2020, 14:21:04\r
\r
\r
\r
\r
\r
Մենք քիչ ենք ու մեր խնդիրները դա են ասում\r
\r
\r
\r
\r
Երևի արդեն երկու շաբաթ ա մտածում եմ դրսում «հայ» մնալու իմաստի մասին։ Երազումս էլ մեկին ասում էի,որ դա նույնն ա,ոնցվոր բաժանվես մեկից ու հա հիշես իրա մասին, հյուրասենյակումդ իրա նկարը կպցնես ամենաերևացող պատին ու հա տանջես քեզ։ Հայերի մի մասը երևի մտածում ա,որ սուրբ հայրենասիրության, կարոտի ու հայապահպանության գործ ա դա, որ եթե ինչ ու մեր էս Հայաստանի մնացորդն էլ կորցնենք եղած հայերի հետ միասին, գոնե դրսում լիքը հայ կմնա։ Բայց երբեք չեն մտածում էդ հայությունը պահպանելու վերջնանպատակի մասին։ Ի վերջո, իմաստը էդ հայ մնալու ի՞նչն ա, իրոք, հանուն ինչի՞։ Հանուն մի գեղեցիկ օր վերադարձի ու Հայաստանի վերականգնմա՞ն։ Եթե այո, ապա չկա ավելի լավ ժամանակ հետ գալու ու վերականգնելու քան հիմա։ Եթե ձև չունեիք ու գնացել եք/պետք է գնաք գնացեք վերջնանպատակով՝ կայանալ ու հետ գալ։ Իհարկե սիրիահայերին պատերազմը բերեց մեր մոտ, թող ներեն ինձ, բայց ես նենց ուրախ եմ, որ շատերը դիմացան ու մնացին մեր մոտ ու լիքը նոր բան ներմուծեցին մեր կյանքի ու մշակույթի մեջ։ Երազում եմ համշենահայերն ու մնացած բոլորն էլ գան։ Երբ երկրաշարժից հետո մարդիկ սկսեցին լքել Հայաստանը ու Հայաստանը հեչ գնալու տեղ չէր, իմ ծնողները, որոնք Ջավախքից են ու Հայաստան-Հայրենիք հասկացությունը իրենց համար շատ եթերային էր, հորս Ռուսաստանում սովորելուց հետո էլ այնտեղ էին մնացել ու արդեն կայացած կենցաղ ու աշխատանք ունեին, հետ եկան Հայաստան ու զրոյից սկսեցին։ Որովհետև զգացին,որ ունեն երկու Հայրենիք ու մեկը իրենց կաիրքն ունի։ Հայրս կարար փայլուն կարիերա ունենար Ռուսաստանում ու իրան մեծ դժվարությամբ թողեցին։ Ամեն դեպքում աշխարհը փուլ չեկավ ու ինքը ունեցավ փայլուն կարիերա այստեղ՝ Հայաստանում, երբեմն դրան էլ կանդրադառնամ։ Ու ևս մեկ անգամ շեշտեմ՝ հետ չեկան հենց Երևան, հետ եկան Ստեփանավան։ Չգիտես ինչի մեծամասնությունը մենակ Երևանն ա տեսնում Հայաստան հետ գալու մասին մտածելուց, որոշ փախստականներ էլ վիրավորվում էին, Վանաձոր, Գյումրի, Կապան գնալու մտքից։ Ամուսինս (այսուհետ Ռուբեն <3) Երևանի հենց կենտրոնում էր ապրում ու երազում էր ապակենտրոնացման մասին, մտածում էինք Գորիս գնալ, բայց եկանք Ստեփանավան ու մնացինք, վլոգ սկսեցինք Ստեփանավանում կյանքի մասին։ Քուրս էլ Շանհայից ինձ ասում էր մարդկանց մի բան ցույց տվեք,որ ուզենան գան Ստեփանավան, ոչմեկին ավերակները չեն գերում։ Անկեղծ ասած ես այսուհետ հենց միայն ավերակներ էլ ցույց եմ տալու, որովհետև ամեն ավերակ իմ աչքին նոր հնարավորություն ա։ Ավերակը գոնե կարաս վերականգնես։ Շատ ազգեր կյերազեին գոնե ավերակներով հայրենիք ունենալ։ Ռուբենն էլ ասում ա մենք պետք ա պայմաններ ստեղծենք, որ մարդիկ ուզենան հետ գալ։ Իսկ ես կարծում եմ, որ պետք ա գան մեր հետ հավասար ստեղծեն էդ պայմանները, որ հաստատ իրանց սրտով լինի։ Էլ չգիտեմ մոլորակները ոնց պետք ա դասավորվեն, որ մարդիկ ուզենան հետ գալ ու մեր հետ մի բան անել։ Կարճ ասած հետ գալուց ավելի հայապահպան, հայանպաստ, հայրենասեր բան չկա, ու ոչ մի փաստարկ իմ համար ուժ չունի։ «Բայց դրսում էլ են հայեր պետք»։ Այո, բայց ոչ երբ ամբողջ Հայաստանը դատարկ ա ու բոլորը դրսում են, մենք եկել հասել ենք նրան, որ հիմա պետք ա ասենք «Հա բայց Հայաստանում էլ են հայեր պետք»։ Առանց ձեզ էլ հայերը դրսում լիքն են, Թուրքիայում էլ լիքը հայ կա, համ կրիպտո-ծպտյալ համ բացահայտ, մեջն ի՞նչ կա։ Չեմ ուզում զրոյացնել անհատների գործունեությունը, որոնք իրենց դրսևորեցին այս պատերազմի ընթացքում, ցույցեր-ակցիաներ արեցին, մեր խնդրին ուշադրություն հրավիրեցին և պատերազմից առաջ էլ հայանպաստ գործ էին անում ամեն մեկը իր կարողացածի չափով։ Կանխավ ներողություն եմ խնդրում, եթե վիրավորում եմ ինչ-որ մտքով։ Շնորհակալություն բոլոր նրանց, ում շնորհիվ մի շարք քաղաքներ ընդունեցին Արցախի անկախությունը, բայց քանի դեռ ձեր բուն Հայրենիքը հզոր չէ, ձեր բոլոր ջանքերը մեծ դժվարությամբ են ինչ-որ բան փոխելու։ Հաստատ ցույցերում կային մարդիկ, ովքեր ունեն ամբիցիաներ ու այստեղ իրանց համար իրագործվելու հնարավորություններ չեն տեսնում։ Ես մարդիկ անկեղծ իրերն իրանց անունով են կոչում։ Չնայած ես կարծում եմ նույն Խաչատուր Աբովյանի համար ամբողջ աշխարհն էլ էր փոքր, բայց ինքը որոշեց մնա ու երկարատև նախագծով մի բան փոխի։ Կանխատեսելով մտքիս պատասխանը ասեմ՝ եթե Խաչատուր Աբովյանները շատ լինեին գուցե լիքը բան փոխվեր, բայց Աբովյանը մեկն էր։ Ու մենակ ինքն էր,որ արևելյան Հայաստանը բանի տեղ էր դնում ու ուզում էր զարգացնել։ Մնացած բոլորը Թիֆլիսից, Բաքվից, Գլենդելներից ու Մինվոդներից բացի ուրիշ տեղ իրանց ներուժը օգտագործելու տեղ չէին տեսնում։ Երևի Թումոյի ստեղծող Մարի Լու Փափազիյանի ներուժն էլ նենց միզեռ էր՝ կորեկի չափ, ուղիղ Հայաստանի հագով, դրա համար էլ ամուսնու ու երեխաների հետ վերադարձավ։ Ու այդ ներուժով, երկարատև ծրագրով կարողացավ մի քանի սերունդ զարգացնել, մտածելակերպ փոխել, կրթել, հնարավորություններ տալ ու դեռ շարունակում ա։ Իմ աչքի առաջ խեղջ ու սսկված երեխաները կենդանանալ սկսեցին արիների ընթացքում, խոսալ սովորեցին, իրենց ներկայացնել սովորեցին ու հիմա ամեն մեկը հսկայական պորտֆոլիո ունի, շատերը արդեն ֆրիլանս են անում, կամ նույն թումոներում են աշխատում։ Անձնական փորձից եմ խոսում։ Երբ Թումոյում մեր անիմացիաների փակ ցուցադրության ժամանակ ինքը մատնանշեց բոլոր բացթողումները ու թույլ կողմերը դահլիճից շատերը սկսեցին մեզ պաշտպանել, ասելով, որ Հայաստանում նման բան չի եղել ու Հայաստանի համար սա շատ լավ ա դես-դեն։ Ինքն էլ հարցրեց ինչի՞ Հայաստանում սրանից լավ չպետքա ու չի կարա լինի՞։ Ինչո՞վ ա Հայաստանը պակաս աշխարհից, որ պետքա գոհ մնանք եղած մակարդակով ու մտածենք դե Հայաստան ա, էսքանն էլ կա լավ ա՞։ Երևի սա մեր մտածելակերպի խնդիրներից մեկն ա՝ Հայաստանին ներողամտությամբ ենք նայում։ Ու մեկ էլ խնդիր ա, որ մարդիկ Հայաստանը ընկալում են որպես մի բան, որը հա էլ կար ու կլինի ու կարելի ա չանհանգստանալ,որ կվերանա։ Սիրելիներ, մենք բուն Հայաստանում շատ քիչ ենք, երկու միլիոն ինչ-որ պոչով, ըհը-ըհը երեք կարանք լինենք։ Չեմ ուզում վատատես լինել, բայց չեմ ուզում սահմանները բացվեն, մարդ ես գուցե թիվը կլորանա ոչ ի օգուտ մեզ։ Անպայման չի մենք էլ ամբողջը կորցնենք նոր մտածենք։ Նայեք եզդիներին, նայեք ասորիներին։ Իրանք ունենային ես մի կտորը բոլորով կհավաքվեյին էդ մի կտորի վրա ու տեղ չէին գնա։ Մինչև մենք ես կտորը չգնահատենք, չսիրենք, չզարգացնենք,չբնակեցնենք, մնացած Հայաստանը վերականգնելու մասին միտք-երազանք անգամ չպետք ա մեզ թույլ տանք։ Ու առհասարակ արևմտյան Հայաստանի վերականգնման մասին երազողները թող իրանց հարցնեն ո՞նց ենք վերականգնելու սենց տեմպերով։ Ու ամենակարևորը ո՞վ ա դա անելու, ստեղի երկու միլիոնով դժվար կարողանանք։ Իսկ եթե ինչ-որ հրաշքով կարողանանք մեր մեծ սիրուն Հայաստանը վերականգնել, ո՞ւր են երաշխիքները, որ կգաք հետ եթե դուք հիմա սկի ստեղ հետ չեք գալիս։ Դեռ անիծյալ իննսունականներին պետք ա հետ գայիք ու օգնեիք երկիր կերտել։ Տարբեր մեղադրանքներ են հնչում արևելյան Հայաստանում ապրողների հասցեին, թե բա բավականաչափ հայ չեք, լեզուն ես ինչ եք արել, երկիրն ինչ օրին ա ու նման բաներ։ Կան շատ գործոններ, ու լավ կլիներ հետ գաիք ու օգնեիք մեզ վերականգնվել։ Դուք եք թարմը, մենք ստեղ սաղս չիր ենք դարձել արդեն։ Մենք՝ Հայաստանի հայերը, հոգեպես, ֆիզիկապես, քանակապես, ֆինանսապես, մտավորականապես ու հնարավոր բոլոր ձևերով սպառված ենք։ Այս պահին Հայաստանից չգնալը, ուղղակի մնալ ոչինչ չանելը, ուղղակի խանութից ուտելիք գնելը (հարկ) արդեն իսկ սխրանք ա։ Դեպրեսիվ ենք ու քչերն են ելքեր տեսնում ու քչերը ապրել գիտեն, շատերն էլ սովետից-իննուսնականների-մթից-սովից կուրացած գոյատևման mode-ն են ակտիվացրել ու քթից հեռու չեն տեսնում, իրար են ուտում։ Շատերը ուղղակի անվերադարձ կորցրել են հեռուն նայելու հնարավորությունը։ Մեզ պետք են թարմ ու գրագետ նոր ուժեր, որ գան ստեղ մեր հետ դիմանան ու փրկեն մեզ ու են ինչ մեզ բոլորիս մնացել ա երկրի տեսքով։ Ու սա ասելով ես հեռանկարային եմ մտածում, տարիների կտրվածքով։ Անշուշտ ոչ մի բան հեշտ չի լինելու, ոնց ասում են կա տարիներով կուտակված խառնաշփոթ ու ոչ կոմպետենտություն, ինչպես նաև անիմաստ թղթաբանություններ։ Պետք ա գալ են մտքով, որ արագ չի լինելու, բայց կա հեռանկար, կա նպատակ։ Բացի ամեն ինչից մենք ուղղակի շատ քիչ ենք, որ կարողանանք մեծ փոփոխություններ արագ անել։ Գուցե եթե շատ լինեինք հեղափոխությունից հետո կունենայիք հաջող քաղաքական ուժեր։ Քիչ ենք։ Ինչքան էլ ես խանութ, հյուրանոց, սրճարան, կինոթատրոն ու նման բաներ չբացեմ Ստեփանավանում-Հայաստանում դրա սպառողը շատ քիչ ա, որ ինչ-որ փոփոխություն դրանից լինի։ Ինչքան էլ ես պլաստիկ չհավաքեմ իմ տան նկուղում, մեկ ա “SmartApaga”-ն չի գա դա տանի,ոնց անում ա դա Երևանում։ Մինչդեռ քսան ընտանիք գա նույն Ստեփանավան “SmartApaga”-ն էլ կգա ու երևի քաղաքը կտրաքի կյանքից։ Իրականում շատերի Արևմտյան Հայաստանին սպասելու ու այնտեղ հետ գնալու միտքը նույնքան անհեթեթ ա ու քիչ հավանական, որքան Ստեփանավանը Գլենդելի մրցակից դարձնելու իմ երազանքը։ Մրցակից էլ չէ, գոնե նույնքան հրապուրիչ։ Լավ թող Գլենդել չլինի, թող լինի Թիֆլիս։ Շատերը, ով հայ ա մնում դրսում կյանքում չի դիտարկում Հայաստան հետ գալը, լինի դա արևմտյան թե արևելյան Հայաստան։ Էդ դեպքում իրոք հարցրեք ձեզ ինչի՞ համար եք դա անում։ Ինձ թվում ա ժամանակն ա իրերն իրանց անունով կոչել։ Թող ամեն մեկն իրա համար դա անի, ես ստեղ պիտակներ չկպցնեմ։ Մենակ մեկը կկպցնեմ։ Օրինակ Ռուսաստան գնացած-հայ մնացածների համար՝ ոչ թե հայապահպանություն, այլ՝ ձուլվելու ամոթ ու կաղապարի պատճառով ձուլվելու անկարողություն։ Ավելի լավ ա ձուլվեն ու հանգիստ ապրեն, երեխեքին էլ ու հետագա սերունդներին էլ չանիծեն։ Խեղճ երեխեքը իզգոյ-վտարակ են դառնում, չեն հասկանում իրանք ես են թե են են։ Ծնվել-մեծանում ես մի երկրում, տեսնելով այդ երկրի մշակույթն ու կանոնները, հարզատ ես համարում դրանք, բայց դրանցով ապրել չես կարողանում՝ չի կարելի, մի տ օտար ես ինչքան էլ չնմնանակես,քեզ շրջապատող հայերն էլ մնացել են են թվականում,որինին եկել են ու չեն զարգանում,իսկ դու չես ուզում իրանց հետ ասոցացվել, պռոեկտում ես դա քո երևակայած Հայաստանի հայերի վրա ու զզվում։ Ամերիկաներում՝ բոլորը հանգիստ շաբաթ-կիրակի են վայելում, իսկ դու պետք ա գնաս հայկական դպրոց, սովորես էդ բարդ լեզուն ու ինչ-որ ձև սկսես էդ սաղ սիրել ու կապ զգալ հայրենիքիդ հետ, որի մասին մենակ լսել ես, կամ եթե եղել ես՝ երազել ես շուտ հետ գնալ ընկերներիդ մոտ, կամ ընկալում ես որպես եկեղեցիների ու տոլմայի գյուղ։ Եսիմ։ Անշուշտ ես չեմ զրոյացնում սփյուռքի հայերի ձեռքբերումները ու հայանպաստ գործունեությունը։ Ինչպես նաև չեմ զրոյացնում մշակույթի պահպանմանը միտված գործունեությունը։ Նաև ընկալում եմ, որ կրակը չընկան, որ հայ են ծնվել, ամեն մեկն իր կյանքն ունի ու իր ճակատագիրը, ամեն մեկի պատճառը պատճառ ա ու նման բաներ։ Ուզում եմ բոլորը իմանան, որ մեզ/ինձ իրենց գումարը չի պետք, մեզ/ինձ իրենց ներկայությունն է պետք։ ֆիզիկական։ Անձամբ ես ինձ լքված եմ զգում։ Ու ուզում եմ բոլորս ազատվենք ես ամբողջ մի դար ձգվող անհասկանալի անուրջից։ Մենք կպած հավատում ենք, որ մի օր Հայաստանը թափ կառնի ու մի օր էլ իրանք հետ կգան, իսկ իրանք, եսիմ, անկապ ա էսքանից հետո սա գրելը, բայց իրականում ես ամբողջը ենթադրում եմ, չգիտեմ էլ դրսում ապրող հայերը իրականում սպսում են էդ մի օր հետ գալուն, թե չէ, կամ արևմտյան Հայաստանը վերականգնելու երազանք ունե՞ն, թե դա ու հայ մնալը ուղղակի իրանց փոխանցվաց ռուդիմենտ միտք ա։ \r
\r
\r
Ստեփանավան «Միռու Միռ» գործարան\r
\r
#սփյուռք #հայ #Հայաստան\r
\r
\r
\r
—-\r
\r
\r
\r
«Underground: The Julian Assange Story» ֆիլմում, երբ ոստիկանը գալիս ա իրենց տուն, խօսում ա մօր հետ, մայրն իրան ասում ա մօտաւորապէս՝ «նա կարող էր ով ուզենար՝ լինել, բայց նա որոշեց լինել ով կայ, այն արժէքների պատճառով որ ստացել ա ինձնից»։
ուզում եմ ասել, որ նա չէր կարող դառնալ «ով ուզէնար», զի նա նախ պիտի ուզէր, իսկ ցանկութիւնները սահմանափակ են հնարաւորութիւններով եւ հորիզոններով, նաեւ պիտի հնարաւորութիւն ունենար։
արդե՞օք ասանժը կարող էր դառնալ գիտնական֊հետազօտող։ դժուար թէ, ինձ թւում ա։ նախ նա պիտի հնարաւորութիւն ունենար համալսարան ընդունուելու։ յետոյ պիտի զգար համն այդ գործի, այդ շրջանում լինէր։
նա աղքատ ընտանիքից տաղանդաւոր տղայ էր, եւ միշտ հասնում էր, իմ կարծիքով, իր հնարաւորութիւնների սահմանին։ եւ իր հնարաւորութիւնների սահմանն էր՝ ինքնուս հաքեր լինելը։
ոնց որ վատ թաղամասից իտալացու հնարաւորութինների եւ ցանկութիւնների սահմանում կարող էր լինել գողական֊մաֆիոզ լինելը։ սա լաւ համեմատութիւն չի, իհարկէ, որովհետեւ ասանժը հարստանալու կամ լաւ մեքենայ ունենալու համար չի ջանացել, արել էն գործերն ինչ արել ա, եւ աշխատել, կրթել իրան։
աշխատել, ինքնակրթուել ա՝ զի հետաքրքիր էր, ինչ կարողացել ա անել՝ իսկապէս շատ կապ ունի իր ընտանիքի բեքգրաունդի, իր պատմութեան հետ։
բայց ով ուզէր՝ չէր կարող դառնալ, չէր կարող դառնալ զի հնարաւորութիւններ չունէր։
#մարդիկ #ասանժ #ֆիլմ #պատմութիւն #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
ընկերներիցս մէկը դրսում էր սովորում, իր մօտ էնտեղ յարաբերութիւն ստացուեց ռդ֊ից աղջկայ հետ, միասին էին ապրում, ու տէնց։ երբ նա պիտի վերադառնար հայաստան, վիզան սպառուել էր, մնալու ձեւ չունէր, աղջկան առաջարկեց գալ իր հետ։ աղջիկը դէ հազիւ պրծել էր սովէտի վիճակներից, ու յոյսեր ունէր մնալ եւրոպայում, գուցէ տեղափոխուել աւելի հարուստ երկիր, ոչ թէ գնալ նոյն, իր համար, հետխորհրդային տեղերից մէկը։
ու այդ տղան չնայած շատ տխուր էր այդ պատմութիւնից, բայց եւ ինձ ասում էր՝ հասկանում եմ, էշ երկիր ա, մեզ համար նշանակութիւն ունի, նա ո՞ւր գար։
պատերազմի առաջին թէ երկրորդ օրը գնաց կամաւոր։ մի քանի օր առաջ վերադարձել ա, ողջ առողջ ա, ինչի պատճառով շատ ուրախ եմ։ ցուցակները թարմացնելիս իր անունն էլ էի փնտրում, էլ չեմ փնտրի։
բայց ասածս այն ա, որ ինձ թւում ա շատ բնութագրող որ «էշ երկիր» ասողն ա առաջին օրը գնում այն պաշտպանելու, ոչ թէ նա ով «մենք ամենավերջն ենք» վիճակներով ա։
ու որ «հայրենասիրութիւնը» աճում ա ռազմաճակատից հեռանալու չափով։
#պատերազմ #խաղաղութիւն #սէր #յարաբերութիւն #յարաբերութիւններ #քաղաքականութիւն #հայրենասիրութիւն #ռազմաճակատ #սովետ #հայաստան #պատմութիւն #անկապ
մէկի հետ խօսում էի, հարցնում էի՝ դու 2008֊ին քանի՞ տարեկան էիր, ասում ա՝ ութ, ասում եմ, տես, տաս տարուայ մէջ հանրութիւնն ինչքան ա փոխուել, բռնութիւնն այլեւս մոդա չի, չարացած չեն, ասում եմ, 2008֊ի կադրերը նայես՝ մարդիկ չարացած էին, նոյնիսկ ոստիկանական վիլիսն էին վառել, որը ճիշտ ա, ինչ֊որ պատճառով մտաւ մարդկանց մէջ, բայց վառել են։
ասում ա՝ հա, հայրս էր վառողներից մէկը, գոնէ ասում ա իբր ես էի որ ասի՝ բենզինը լցրէ՜ք, լցրէք վառենք։
այլ անգամ սփիւռքահայի հետ էի խօսում, նոյնն բանն էի ասում բռնութեան նուազեցման մասին, ասում եմ՝ չարացած էին, պատկերացնո՞ւմ ես, ոստիկանական ջիպն են վառել, ասում ա՝ ես ամերիկայից եմ եկել, ես պատկերացնում եմ։ (:
#բռնութիւն #ոստիկանութիւն #քաղաքականութիւն #պրոտեստ #թաւիշ
#ժողովրդավարութիւն #քաղաքականութիւն
ռուս մեկնաբանները յաճախ ասում են էն մասին, որ պուտինը պատժում ա փաշինեանին եւ հայկական յեղափոխութիւնը։ ինչպէս ժամանակին պատժում էր ռեֆորմատոր սաակաշուիլուն։ ինչպէս էսօր պաշտպանում ա լուաշենկօյին, որն իրեն գցում էր, բայց ռեֆորմատոր չի։
ուզում եմ ասել յաջորդ ընտրութիւների մասին։ հարցն այն ա, որ մեզ մօտ լինելու ա հարց՝ ընտրել հետադէմ, թէ առաջադէմ ուժ, եթէ մեզ մօտ չլինի այլ ընտրութիւն։ եթէ մեզ մօտ չլինի երկու, երեք, չորս ժողովրդավարական արժէքները կասկածի տակ չդնող կուսակցութիւն, որոնցից կարելի ա ընտրել։
ապա՝ ընտրուի փաշինեանը թէ չէ՝ նա չի լինի ժողովրդավարական ուժերի միակ ներկայացուցիչը։ այլ իշխող կուսակցութեան դէպքում հիմնական սկզբունքները՝ կոռուպցիայ չպաշտպանելը, անկախ դատարանը, գործող ընտրութիւնները՝ չեն փոխուի։
մեզ պէտք են տէնց քաղաքական ուժեր։ ու ինձ թւում ա լաւագոյն ձեւը՝ իմ քայլի բաժանումն ա երկու՝ ձախ ու աջ թեւերի, մասի։ այսպէս թէ այնպէս իմ քայլն ունի այդ երկու թեւը։
ու տէնց։
#քաղաքականութիւն #ազատութիւն
վաչագանը պատմում էր որ շատ վաղուց եղել ա շուշում կազմակերպած միջոցառմանը, ուր կային տեղացի երեխաներ, ու ինչ֊որ զինուորական էր խօսում եւ իրենց բացատրում էր որ իրենք միշտ ապրելու են պատերազմի պայմաններում։
ինձ թւում ա էդ լաւ օրինակ ա ցոյց տալու, ինչքան անհեթեթ ա միշտ պատերազմի պայմաններում ապրելու պատրաստ լինելը։ ու անհեթեթ ա մարդուն պատրաստել դրան։
իմ չորս ռուսախօս գործընկերներից երեքը ղրիմի անեքսիայի ժամանակ ասում էին՝ նահանջելու տեղ չկայ, հետեւում մոսկուան է։ ըստ որում պարզ չէր ով էր իրենց վրայ յարձակուել (ենթադրւում էր որ ամն֊ը) ու ոնց որ թէ նահանջել էլ պէտք չէր որովհետեւ իրենք էին ղրիմը գրաւել, ոչ թէ մէկը յարձակուել էր իրենց վրայ։
բայց նահանջելու տեղ չունէին ու պիտի ղրիմը գրաւէին։ այլապէս հետեւում մոսկուան էր արդէն։
այստեղի մեկնաբանութիւններիցս։
#պատերազմ #խաղաղութիւն #ղրիմ #նահանջ #անեքսիա #ընկալում #քաղաքականութիւն
էսօր ազգայնականութեան վերելքի ժամանակ ա, եւ հէնց էս քանի օրը, եւ ընդհանրապէս, իսկ ես ուզում եմ գրել օլեգ կաշինի ասածների մասին։
վերջին «չեօ պրոիսխոդիտ»֊ում վարլամովը խնդրել ա կաշինին մեկնաբանել արցախի պատերազմը։ կաշինը չի մեկնաբանել պատերազմը, այլ ինչպէս մարդիկ անում են, պատմեց իր մասին, իր կարծիքների մասին՝ իր համար աւելի կարեւոր թեմայից։
ասաց՝ այ ութսունականներին ռուս դեմոկրատներն ու մտաւորականները հայկական կողմին էին կարեկցում, էսթեբլիշմենթը՝ ադրբեջանական։ իսկ հիմա՝ ռուսաստանցի հարուստ հայը (ռուբէն վարդանեանը) դեբատ ունի հեռուստատեսութեամբ ռուսաստանցի հարուստ ադրբեջանցու հետ։ ու իրենք ամէն մէկը պահում են իրենց կողմը։ ապա՝ եզրակացնում ա կաշինը՝ թող մեզ չասեն, որ չասենք՝ «ռուսաստանը ռուսների համար»։
ու գիտեմ որ հէնց ձեզ չպէտք ա ասեմ, գուցէ դա պէտք ա ռուսերէն գրել ինչ֊որ այլ տեղում, բայց ես այստեղ եմ գրում մտքերս, ու ապա գրեմ՝
ես չեմ հասկանում ինչ ա ասում կաշինը։ ինձ թւում ա իր ասածը լրիւ կեղծ օրակարգ։ բայց ես նաեւ հաւատում եմ որ նա անկեղծ ա։
ես չեմ հասկանում, քանի որ ո՞նց ա հնարաւոր պետութեան մէջ ունենալ ըստ էթնոսի, կամ հաւատքի, կամ ըստ որեւէ հատկանիշի լիազօրուած քաղաքացիներ։ մենք չեն կարող չէ՞ ասել՝ ռուսաստանը, թէ հայաստանը աջլիկների համար ա, ձախլիկների համար չի։
յետոյ՝ այդ ռուս լինելը ո՞նց ա չափելու։ նոյն հարցն ի դէպ տուէլ էի արմէնին, որ մի պահ ստեղ գրանցուեց֊ջնջուեց ու ինչ֊որ մարդիկ վառելու կարիք էր զգում։ ասաց՝ ձեզ ձեռք չենք տալու, դուք հայ էք։ ասի՝ բայց ո՞նց ենք հայ, ո՞նց ես դա սահմանում։ հիմա կաշինը ո՞նց ա իմանում մարդը ռուս ա թէ չէ։ բաւակա՞ն ա որ նա ասի որ ռուս ա իրան համարում։ մի ռուս տղայի վլոգ կայ՝ չելեաբինսկում ա ապրում, ու լրիւ համոզուած էր որ գենետիկօրէն մաքուր ռուս ա։ թեստ արեց, պարզուեց բալտիական ու յունական արիւն ունի հիմնականում։ զարմացել էր շատ։ սկսեց կարեկցել լիտուացիներին։ հիմա ըստ կաշինի նա ռո՞ւս ա թէ չէ։
ես հասկանում եմ որ ակնյայտ բաներ եմ գրում, բայց ինչ֊որ բան ինձ շատ նեղում ա նման խօսքերում։ ու ուզում եմ ասել կաշինին՝ գիտե՞ս, էն ձեր չռուս մարդիկ, ոնց որ թէ իրենց կամքով չեն ռուսաստանում, դուք շատերին գրաւել նուաճել էք։ ու դէ նախ անջատէք ձեզնից բոլոր աւտոնոմիաները, յետոյ մոսկուայի նահանգում նստած խօսէք ռուսների համար ռուսաստանի մասրին։
#ազգայնականութիւն #ազգայնամոլութիւն #վարլամով #կաշին #ռուսաստան #ազգ #էթնոս #ռուսաստանը_ռուսների_համար #պետութիւն #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
գրեթէ ամէն անգամ «էլիտար նորակառոյցներ» տեսնելիս, մտածում եմ՝ «ինչո՞ւ»։ ո՞նց եղաւ դա։
դիսքլէյմերոտ՝ նման բաներ ինձ շատ բարդ ա գրել, որովհետեւ ես ուզում եմ տպաւորութիւն չստեղծուի, թէ փորձում եմ «լաւը» երեւալ։
չէ, ընդհանուր առմամբ հասկանում եմ, որ էնպիսի քաղաքական իրավիճակ էր, որ էն մարդկանց ձեռքում էր իշխանութիւնն ու փողը, որ նման բաներ էին ուզում կառուցել, դա էր իրենց աչքը, ոգին շոյում, էդպէս էին իրենց լաւը զգում, որ էն մարդկանց ձեռքում էր փողը, որ չեն ուզել լաւ ճարտարապետներին վճարել, կամ չեն կարեւորել, կամ չեն հաւանել լաւ ճարտարապետների գործերը, կամ ախպերական ճարտարապետ են գտել, իսկ իրենց ախպերականն էլ, նման բան պիտի գծէր։
պարզ ա որ արեւմուտքում էլ կան ահաւոր շէնքեր, ու ես դրանք տեսել եմ՝ մինի գագիկ ծառուկեանների տներն օրինակ, ու այնտեղ չկայ մարմին, որ ըստ ճաշակի ա զտում կամ շին․ թոյլտւութիւն տալիս՝ կարող են պարտադրել յարկայնութիւն, կամ ծառերի քանակ, կամ կայանատեղ, կարող են երբեմն պարտադրել որոշակի դիզայն կոդ՝ ցուցանակի տառատեսակ եւ գոյներ, բայց ընդհանուր առմամբ ոչ մէկ ճաշակի հարցերի մէջ չի խորանում՝ քո շէնքն ա, ոնց ուզում ես սարքի։
ու նման վիճակ ա հետխորհրդային տարածքում՝ աւելի ճիշտ՝ հետ խսհմ֊եան, աւելի ճիշտ՝ հետխսհմեան հանած մերձբալտեան պետութիւնները։ նախկին սոց․ ճամբարի երկրներում որպէս կանոն նման աղէտալի (չեմ կարողանում խուսափել գնահատականից) վիճակ չի։ իրենց մօտ էլ մտաւորականները չեն դարձել արագ հարստացող շերտ՝ դէպի շուկայ անցումի ժամանակ։ իրենց մօտ էլ շատ մարդ իրենց մոլորուած էր զգում, եւ անցումը ցաւոտ ա եղել։
բայց իրենց մօտ այդպիսի ահաւոր շէնքեր այս քանակով չեն կառուցուել։ ու իրենց մօտ, որպէս կանոն պատմութիւնը յարգուած ա, սիրուած ա ու փայփայւում ա։
մասամբ դա ժողովրդավարական համակարգերի յաջողութիւնից էր, բայց էսօր, երբ եւս մի անգամ մտածեցի՝ «ինչո՞ւ»՝ մտքովս անցաւ, որ ըստ երեւոյթին, չնայած սովետը, ինչպէս եւ բոլոր կայսրութիւնները՝ կրթում էր՝ եւ շնորհակալութիւն այդ համար, այնուամենայնիւ, այնքան էլ արդիւնաւէտ չէր կրթել, չէր զարգացրել։
արեւելեան եւրոպայի երկրներում մարդիկ սովետական կարգերից ազատուելու պահին՝ աւելի կիրթ էին, աւելի զարգացած ճաշակ ունէին։ ընդհանուր առմամբ։ եւ ընդհանուր առմամբ՝ արեւմուտքն անհամեմատ աւելի յաջողակ էր մարդու կրթութեան ու զարգացման գործում։
ու դա, օրինակ, արտայայտւում ա նրա մէջ, որ լինի սանտեխնիկ, թէ դասախօս՝ ընդհանուր առմամբ իրենք լսում էին նոյն փինք ֆլոյդը, բայց դասախօսն աւելի շատ գիրք էր կարդացել։
այնպէս որ ով էլ դառնար այն գործարարը, որ յետոյ կը պատուիրէր շէնք՝ նա աւելի հակուած էր լինելու գտնել լաւ ճարտարապետ, եւ աւելի հակուած էր եղել կառուցել էնպիսի բան, որը իր զաւակները կամ թոռները չեն ուզի քանդել, զի ամաչում են, կամ զգում են, որ դա պէտք չի։
հետաքրքիր ա նաեւ, որ այն երկրներում, ուր ժողովրդավարութեան աւելի կայուն սովորոյթ կար՝ նոյնպէս ընդհանուր առմամբ կապիտալը հակուած էր հետխսհմեան ահաւորութիւններ չկառուցել։ դա՝ որպէս փաստարկ նրանց, որ սարսափում են ժողովրդավարութիւնից, ժողովուրդը՝ լռելեայն ահաւոր եւ դեբիլ համարելով։ սա՝ այլ թեմա կարճ շեղում էր։
#քաղաքականութիւն #ճարտարապետութիւն #քաղաք #ճաշակ #սովետ #սովէտ #ժողովրդավարութիւն #խսհմ #արեւմուտք
փիկապ եւ դէյթինգ մարզիչները նկարագրում են դէյթի դիրքեր՝ խորհուրդ տալով մարմինը հետ պահել, ինչը կը ստիպի դէյթի այլ մասնակցին թեքուել֊հակուել դէպի իրեն։ ենթադրւում է որ նա կարդարացնի, կը բացատրի ինքն իրեն իր թեքուելն՝ իր խորը հետաքրքրուածութեամբ եւ դա կը նպաստի իր կպնելուն։
#պուտին #լուկաշենկօ #լուկաշենկո #դէյթ #դէյթինգ #հանդիպում #լուսանկար #ռուսաստան #բելառուս #քաղաքականութիւն
երէկ social dilemma֊ն եմ դիտել։ հիմնականում անդրադառնում ա մարդու՝ կախուածութիւն ձեռք բերելուն, եւ սոց․ ցանցերի ալգորիթմներին եւ արհեստական բանականութեանը, որը նախագծուած ա էդ կախուածութիւնը ստեղծելու, եւ ներգրաւուածութիւնն աւելացնելու համար։
դրանից մի օֆթոփ միտք՝
միշիկը մինասեանը իմ հասկանալով՝ AI էր աշխատում։ մտածում էր՝ եկէք մեդիայում դիցուք էմօների մասին քննարկում սկսենք։ ու բոլորը վազեցին էմօներից խօսելու՝ մի մասը թէ «վտանգաւոր են հանրութեան եւ իրենք իրենց համար»՝ մի մասն էլ թէ՝ «թողէք խեղճ էրեխեքին հանգիստ»։
ի դէպ, այդ մասին՝ յիշո՞ւմ էք մեր հանրութիւնը ինչ էժան կտեր ա կերել ընդամէնը մի քանի տարի առաջ։ ահա՝ զարգացում։ էսօր արդէն խօսում են էն մասին, թէ արթուր մանուկեանը՝ իմ քայլի պատգամաւորն՝ իրեն տուն ա առել։ ու դէ պարզւում ա որ ժառանգութիւն ստացած տունը վաճառել ա՝ աւելի էժան տուն ա առել, եւ ոչ մի յանցանք՝ բայց երեւի թէ՝ քննարկումների այլ մակարդակ։ էլի էժան ա, անշուշտ, բայց էմօների կամ լգբտ֊ի հետ համեմատելի չի՝ գոնէ կոռուպցիոն ռիսկերի մասին ա։
ու հիմնական միտքս՝ վերջերս habr֊ում յօդուած եմ կարդացել այն մասին որ/ինչու ազատ ծա֊ն սովորաբար զիջում ա ux֊ով եւ ui֊ով՝ սեփականատիրական նախագծերին։
ու social dilemma֊ն դիտելուց յետոյ մտածեցի որ եւ դիասպորան, եւ մաստոդոնը, եւ ջաբերը՝ մարդկանց բարդ են։ մի քանի օր առաջ մէկը գրանցուել ա թթում՝ ու էսօր գրել ա՝ ափսոս, երեւում ա ստեղ միայն դու ես գրում։ որովհետեւ միայն ինձ էր հետեւում, ու չի նկատել որ տեղական եւ համաշխարհային հոսքեր կան՝ առաջադէմ ինտերֆէյսը լռելեայն անջատուած ա։ ես երկար ժամանակ եմ ծախսում, ուղեկցում եմ մարդկանց, երբ հրաւիրում եմ՝ «հիմա տես էստեղ սէնց բան կայ, իսկ սա այսպէս ա աշխատում», ու իրենք շատ հարցեր են ունենում։
ընդհանուր առմամբ՝ նկատեցի որ մեր այլընտրանքային սոցիալական ցանցերն էնպէս են դիզայն արուած, որ չես էլ հասկանում ոնց օգտուել՝ ուր մնաց՝ կպնես։
#դիասպորա #մաստոդոն #սփիւռք #թութ #դիզայն #նախագծում #համացանց #ֆիլմ #անկապ #քաղաքականութիւն #հանրութիւն #պատմութիւն #ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատութիւն
You can fool all the people some of the time, and some of the people all the time, but you cannot fool all the people all the time.
հնարաւոր ա խաբել բոլոր մարդկանց՝ երբեմն, եւ որոշ մարդկանց՝ միշտ, բայց չի լինի խաբել բոլոր մարդկանց՝ միշտ։
աբրահամ լինքոլնը՝ ժողովրդավարութեան մասին։
#ժողովրդնվարութիւն #լինքոլն #մէջբերում #քաղաքականութիւն
երէկ ընկերոջս հետ զանգ արինք, ու նա ասում էր՝ բայց #նիկոլ ֊ն էն մարդն ա որ պիտի ջոկէր, որ #մլցեք ֊ով հարց չես լուծի, հարցը մնալու ա։ չի՛ կարող քողարկել, իբր խնդիր չկայ։
ես էլ ասում էի, որ դա տեղի ա ունենում, զի #կարում_ա_անում_ա՝ ունի սահմանադրութեամբ երաշխաւորուած #մեծամասնութիւն։ իսկ այ եթէ #իմ_քայլ ֊ն ունենար մի 40-47% իսկ էկոակտիւիսները լինէին կազմակերպուած՝ #կուսակցութիւն ու ունենային մի 5-7% #աժ ֊ում, ապա արդէն իշխանութեան ոտքերն էին դողալու իրենց առջեւ, եւ նիկոլը գիտակցելու էր որ պէտք ա #հաշուի_նստել
#սահմանադրութիւն #քաղաքականութիւն
այսօր քաշում էի #մանջարո ֊ի iso, ու հայելիները՝ տոկիօ, չինաստան կամ ամն էին։ եւրոպական հայելի չկար։ ու արագութիւնը՝ շատ ցածր էր, ամենաշատը 80կբ/վ, ու տէնց մի տասներկու ժամ կը տեւէր քաշելը։
սակայն նաեւ ունէին՝ #թորենթ ֊ով բաժանելու տարբերակ։ իսկ թորենթը՝ բովանդակութեան հանդէպ ագնոստիկ #հաղորդակարգ ա, ու սխալ տպաւորութիւն կայ, որ հիմնականում պիրատական քոնթենթ տարածելու համար ա՝ դրանով եւ համացանցային արքիւն ա աշխատում, եւ ազատ նախագծերն են այդպէս հրապարակւում, ու թորենթ «փակելը» եւրոպական որոշ երկրներում իսկապէս կորպորատիւ «բեսպրեդել»֊ի եւ հանրութեան չտեղեկացուած չլինելու մասին ա։
ինչեւէ՝ թորենթով փորձեցի՝ չորս րոպէում քաշեց։ արագութիւնը բարձրացաւ անցաւ 8մբ/վ, ու դա ընդամէնը #իւքօմ ֊ի 4g֊ից ստացող դիւրակիր, գրպանի վայֆայ կէտից։
#լինուքս #համացանց #թորրենթ #ինտերնետ #ազատութիւն #քաղաքականութիւն
մի քանի անկապ միտք՝ #բելառուս ֊ից։
էն որ ռեժիմին նուիրուած լրագրողները զանգուածային լքում են՝ հետաքրքիր ա նրանով, որ բաւական վստահ են, որ այլ գործ կը գտնեն ու առանձնապէս չեն տուժի։ ու դա առողջ վիճակի մասին ա։
օրինակ՝ մեր «նախկինների» պաշտօնեաները, եւ իրենք հէնց, ստիպուած կառչած էին աթոռներին, զի չէին իմանում՝ էլ ի՞նչ անել կեանքերի հետ, եւ ո՞ւմ են իրենք պէտք՝ եթէ իրենց էդ գործը չլինի։ ի տարբերութիւն՝ էսօրուայ պաշտօնեաները հանգիստ հրաժարական են տալիս, կամ կառչած չեն՝ աւելի հանգիստ կեանք կունենան պետական համակարգից դուրս, ու էսօր աւելի շատ հակուած են օգտակար լինել՝ եւ այդ պատճառով են կառավարման համակարգում, քան վայելում են։ (բարեւ, @{ssinanyan@spyurk.am; ssinanyan@spyurk.am})
ու վերջապէս՝ «հների» ընկալման մէջ չի տեղաւորւում #ժողովրդավարութիւն, իրենք չեն հասկանում դա որն ա։ ու ընկալում են, եւ ուզում են՝ բոլորն ընկալեն յեղափոխութիւնը ոչ թէ որպէս ժողովրդավարական գործընթաց, այլ որպէս մի աւտոկրատիա՝ միւսով փոխելը։ նմանապէս՝ չեն հասկանում ժողովրդավարութիւնը որն ա տաքսիստները որոշ շերտերը, որ այնպէս էլ սպասում էին՝ որ մի աւտոկրատիայի փոխարէն կը լինի միւսն՝ «աւելի լաւը»։ (այստեղ կրկին ուզում եմ յղել նրան, որ մեր սահմանադրութիւնը բաւական ժողովրդավարական չեմ համարում)։
սերժի եւ ընկերների համար յեղափոխութիւնն անհասկանալի ա, եւ իրենք այն բացատրում են նրանով, որ կեանքի մակարդակը, հնա֊ն ցածր են, իրենք այդ խնդիրները չեն կարողացել լուծել, բայց եւ՝ նոր իշխանութիւնը չի կարող, կամ չի կարողանայ՝ եւ այդ պատճառով իրենք համարում են կատարուածը անարդար։
ու հիմա, յուսամ, կը տեսնեն, որ բելառուսում, որ հնա֊ն աւելի բարձր էր, ուր կեանքն աւելի թեթեւ էր, միեւնոյն ա մարդիկ համաձայն չեն ընդմիշտ աւտոկրատ ունենալ։
https://www.youtube.com/watch?v=gJaWxqw4wMo
#յեղափոխութիւն #քաղաքականութիւն #հայաստան #հայք #աւտոկրատիա #ազատութիւն
ես սիրում եմ «բնորոշ» բառը։
— ծեր աւտոկրատներին բնորոշ ա… — լրիւ պուտինեան ռուսաստանի չինովնիկին բնորոշ վարքագիծ… — ութսունականների պոպ մշակոյթին բնորոշ…
ու ես կարդում եմ թղթեր, յօդուածներ, ուր դիտարկում են մարդկանց, հանրութիւնները, եւ պատմում, որ էս ժամանակաշրջանի եւ տեղանքի մարդկանց բնորոշ էին սէնց ու սէնց բաներ։
հիմա, արդե՞օք դա նշանակում ա որ բոլոր այդ մարդկանց։ կամ բոլոր դիկտատորներին։ կամ չկան այլ չինովնիկներ։ իհարկէ՛ կան։
երեւոյթի լինելը չի նշանակում բացառութիւնների բացակայութիւն։
ու ես այդպէս էլ չեմ հասկանում ինչո՞ւ մարդիկ, ում ես պատմում եմ, որ իրենց խնդիրները բնորոշ են՝ բնորոշ են հայաստանի էսինչ ժամանակների պատաու խնդիրներին, կամ էսինչի վարքագիծը բնորոշ ա հայաստանի էսինչ դասակարգի աղջկայ, էս ձեւով ճաշ եփելը բնորոշ ա էսինչ ժամանակին, եւ այլն՝ չեն սիրում, նեարդայնանում են, երբ իրենց վերաբերողը բացատրում են հանրային տենդենցներով եւ յատկութիւններով, եւ ոչ որպէս հէնց իրե՛նց, հարազա՛տ եւ ուրո՛յն, իւրահատուկ խնդիրներ կամ պատմութիւններ։
դրանից շատերի՝ զրոյց շարունակելու ունակութիւնը կտրուկ նուազում ա, եւ իրենք զգում են իրենց չհասկացուած եւ ֆրուստրացուած։
#հանրութիւն #մարդիկ #ժամանակ #տարածութիւն #բնորոշ #յատկութիւն #տենդենց #ոգի #ժամանակաշրջան #ճաշակ #քաղաքականութիւն
իրատես լինելու մասին՝ երէկ երեւի արդբեջանական «հաքերները» սմս էին տարածել, որի նպատակը, ըստ երեւոյթին, խուճապ ստեղծելն էր։
էն մասին ա, որ իրենք էնքան են կտրուած իրականութիւնից, որ իրենց թւում ա թէ մենք կարող ա վախենանք եւ փախչենք։
սմս տարածելը անիմաստ ծախս էր․ մենք չվախեցանք, իրենք չշահեցին։
կարելի ա շատ անիմաստ ծախսեր անել, բայց պէտք չի։
#քաղաքականութիւն #իրավիճակ
ասք իրավիճակը զգալու մասին։
ես մեզ մասին եմ ուզում գրել, բայց սկզբից բերեմ չզգալու օրինակ՝ ադրբեջանցիները նշում են, որ երեւանում հայերը քիչ էին, իսկ բնակւում էին մեծամասամբ մահմեդականներ՝ ադրբեջանցիներ եւ պարսիկներ։
մենք գիտենք, չէ՞ որ ճիշտ ա։ մենք հասկանում ենք, չէ՞ որ դա էական չի։
իսկ մենք հասկանո՞ւմ ենք, որ էական չի, որ ժամանակին թիֆլիսի բնակչութեան մեծ մասը հայեր էին։ դա նոյն ձեւ չի զրկում վրացիներին պետականութիւն ունենալու իրաւունքից, ինչպէս մեզ չի զրկում երեւանի՝ ժամանակին մահմեդական բնակչութիւնը։
դէ եկէք ընդունենք իրավիճակը, ունենանք ճիշտ քարտէզ։ ձեզ չի՞ թւում, որ ռուսական որոշ շերտերում տարածուած շեշտելը, թէ ուկրաինա ազգ կամ պետութիւն չկայ իրավիճակ չի փոխում՝ դա չընդունել ա, որ իրավիճակը այլ ա։ ուկրաինան կայ, անկախ նրանից, թէ ինչ են մտածում այդ մասին տարբեր մարդիկ։
ընդունենք, որ ադրբեջան պետութիւնը եւ ազգը կայ։ գուցէ չկար էն ժամանակ, կամ էն ժամանակ, բայց էսօր՝ կայ։ չասենք, որ իրենք չկան, որովհետեւ էական չի երբ են ձեւաւորուել որպէս քաղաքական ազգ՝ էականն ա որ էսօր կան։
դա չի նշանակում, որ մենք պէտք ա ստեփանակերտը կոչենք խանկենդի, նոյնիսկ եթէ դա լինէր պատմական անուանումը։ զի պատմական անուանումը էական չի՝ դիցուք, օկ, դիցուք հինգ հազար տարի առաջ արդէն կար խանկենդի որը բնակեցուած էր լոկ թաթարներով։ եւ ի՞նչ ա փոխում։
մենք նոյն ոճի մէջ խօսում ենք էն մասին, թէ «թուրքերը եկան, հողերը տարան», ոնց որ նոր են եկել, ու ոնց որ կարելի ա էդ գալը չեղարկել։ անդու սեղմել, ու իրենք կը վերանան։ ոչ ոք չի վերանայ։ թուրքերը հազար տարի ա ստեղ ապրում են, ու էդ քիչ չի։ եւ մենք չենք վերանայ, եւ իրենք։
ու ինչքան շուտ բոլորս ընդունենք էդ իրականութիւնը, որ իրավիճակը փոխուել ա, էնքան շուտ կը կարողանանք մտածել էն մասին, թէ ոնց էս տարածաշրջանում միասին ապրել, զի դէ իրավիճակը սա ա, ժամանակն ա այն ընդունելու, եւ դինայալի մէջ չլինելու։
եւ իրենց, եւ մեզ։ իսկ նրանք որ շուտ ընդունեն, կը լինեն շահաւէտ դիրքում։ բայց ինձ մենք ենք հետաքրքրում, ես ուզում եմ մենք լինենք իրատես, որովհետեւ երբ չունես իրականութեանը մօտ աշխարհի քարտէզ՝ հագնում ես պատերին եւ զարմանում։
#իրավիճակ #քաղաքականութիւն
էս լրիւ հայ քաղաքականութեան մասին ա։ ասեն ո՞նց էր լուսաւորն իրենց ներկայացնում՝ մենք էլ ենք լաւը։
յուսամ մենք կունենանք ծրագրերի մրցակցութիւն, ոչ թէ լաւերին, ոչ այլ լաւերին, կամ այլ անունով էն մարդու կուսակցութիւնն ենք ընտրելու։
#քաղաքականութիւն
շատ կարճ անվտանգութեան, հանրութեան արժէքների մասին, ու զարգացման՝
https://www.youtube.com/watch?v=spHS1FexMT4
#շուլման #քաղաքականութիւն
յեղափոխութիւն չի եղել
տեսա՞ր ինչ արին/չարին
չի՞ եղել ցնցումներով իշխանութեան տրանսֆեր։ իսկ ինչի՞ ա եղել ցնցումներով՝ որովհետեւ առանց ցնցումների տրանսֆերի ձեւերը չկային, չէին գործում։
առհասարակ, բոլորին որ ունեն չարդարացուած սպասելիքների դառնութիւն, ասեմ՝
կարեւոր չեն ձեր սպասելիքները։ կարեւոր չի ինչ են արել։
կարեւոր ա որ ընտրութիւնների ինստիտուտը աշխատի։
որ ընտրէք էն մարդկանց, որ բոլոր ձեր սպասելիքները արդարացնեն։ good luck with that
իսկ երբ ընտրութիւնները աշխատեն՝ ու վստահութիւն լինի որ աշխատում են՝ արդէն էդքան վճռորոշ չի թուայ ոչ մի «արած» կամ «չարած» բան։
եւ ոչ պակաս կարեւոր հարց՝ արդե՞օք մենք էն հանրութիւնն ենք որ չենք ընտրի մեր գլխին նէնց իշխանութիւն, որը կրկին կը կոտրի ժողովրդավարական մեխանիզմները՝ կը կեղծի ընտրութիւններ։ ոնց որ թէ վրացիները ընտրեցին։ արդե՞օք դեռ մնացել ա մեր մէջ «լաւ դիկտատոր» գտնելու ցանկութիւնը։ որը ձեր սպասելիքները կարդարացնի։
մեզ տեսնենք։
իսկ ժողովրդավարութիւնը էն համակարգը չի, ուր ձեր սպասելիքները արդարանալու են։ էն համակարգն ա, ուր քաղաքական ուժերը ձեւաւորում են բալանսաւորուած դիրքորոշումներ, որոնցից եւ պէտք ա ընտրենք։ եւ երբ ընտրել կարողանում ենք։
#քաղաքականութիւն #ժողովրդավարութիւն
ես նոյնիսկ էն ժամանակ, երբ մկան տան նկարները հրապարակեցին՝ չէի ջոկել։ նոր եմ ջոկում։
էս մարդիկ ունեն «ինքնութեան ճգնաժամ»։ ըստ որում զարմանալի չի, զի շատ տարածուած ա։ մենք բոլորս գիտենք մարդկանց, որ նոյնականացնում են իրենց աշխատանքի վայրի հետ։ ու չգիտեն, ինչ անել իրենց կեանքի հետ, եթէ չլինեն էն ինչ կան, ու լինելու համար վատ թէ լաւ, մի ձեւ չանեն էն գործը, որը ըստ պաշտօնի պիտի անեն։
ու բոլոր դիկտատորների խնդիրը դա ա։ իրենց աջակցող պատգամաւորներինը։ իրենք չգիտեն, ի՞նչ անել իրենց կեանքի հետ։
իրենք բագրատեան չեն, որ գնան աշխատեն մի այլ տեղում։ լտպ չեն, որ գնան գիրք գրեն։
էդ խնդիր ա, երբ չգիտի ինչ անել իր կեանքի հետ՝ երկրի ղեկավարը։
իսկ դրսում մտածում են այլ խնդրի մասին, այնտեղ որ գուցէ անցնեն հիմնական եկամտի։ որովհետեւ ապա հարցն էն ա, ոնց անել, որ էն մարդիկ, ում համար աշխատանք չի էլ լինի, պարզապէս չգժուեն իրենց հիմնական եկամտով ապրելիս։ վարկածներ կան, որ էն «շատ քնել ա պէտք», եւ նման հետազօտութիւնները առաւել եւս ակտուալ են էդ հեռանկարում։
ու տէնց։
#քաղաքականութիւն #մարդիկ #ինքնութիւն #աշխատանք #պաշտօն #զբաղմունք #ազատութիւն
ինձ բզում են գործընկերները՝ թէ բա հարկերի մասին ինչ ես մտածում, հաշուե՞լ ես արդէն, եւ այլն։
ու ես ասում եմ՝ ինձ մէկ ա։
չեն հաւատում։ ասում են՝ մինչեւ վճարելու պահը չի եկել՝ մէկ։
ասում եմ՝ չէ, ինձ մէկ ա։
ինձ կարեւորն ա որ ազատ երկիր ա։ ու որ կայուն ազատ լինի։
որ կասկած չլինի որ ընտրութիւնները չեն կեղծուել։ որ իշխանափոխութիւն լինի ընտրութիւններով ու առանց ցնցումների։
իսկ հարկերը՝ ես դէ աջական եմ, ու ես կողմ եմ հարթ հարկերի։ բայց էդ ողբալու բան չի։ մի քիչ ձախ իշխանութիւն, յետոյ մի քիչ աջ, յետոյ մի քիչ ձախ, յետոյ մի քիչ աջ՝ մի ձեւ լաւ կը լինի։
կարեւորը էդ չի։
ու ես բաւարարուած եմ որ ազատ երկրում եմ ապրում։ ինձ էդ ա կարեւոր։
#ժողովրդավարութիւն #հարկեր #ազատութիւն #քաղաքականութիւն
երկու օր առաջ խօսեցինք ընկերոջս հետ։ օնլայն։ ասաւ՝ արի հանդիպենք։ ասի՝ օնլայն։ ու հետաքրքիր ա որ էսօր ասում եմ՝ ընկերոջս, չնայած իրան երեք տարին մէկ եմ տեսնում։ առաջ կասէի՝ ընկեր չունեմ։
բայց դէ նայած ոնց նայես։ մարդը միշտ ուրախ ա, եթէ դու իրեն կապուես, նա էլ չի մոռանում, գրել ա։ արշաւ ա գնում՝ կանչում ա։
ընկերս ա, շատ ուրախ եմ որ կայ։
ինչեւէ, անցնեմ ասելիքիս։
դէ մեր շրջապատի համար՝ հոգացողների, անտարբեր չլինողների, շատ բնական ա գտնել գրաւիչ ձախական մտքերը։ ու նա էլ բացառութիւն չի։ եւ կապիտալիզի վատ կողմերից էր խօսում, եւ դժգոհում էր ՝ «ի՞նչ կապիտալիզմը տուեց հայաստանին»։
ու ես իրան ասում էի՝ բայց արդե՞օք կապիտալիզմ ա մեզ մօտ։
ու էսօր անկապ բանից եւս մի փաստարկ գտայ, որ զրոյցի ժամանակ չէի գտել ու չարտայատեցի։
ռոբերտը ինչ եկել էր՝ դեռ վարչապետ էր՝ արդէն հարկերը բարձրացնում էր։ սկսած տխրահռչակ «օդի հարկից», ու փոքր բիզնէսի վրայ մեծ հարկային ճնշում դրեց։ աջական, կապիտալիստական ղեկավարը կանէր լրիւ հակառակը՝ հնարաւորինս հարթ եւ ցածր հարկեր կը սարքէր։ սա ընդամէնը մի հարթութիւն, փաստարկ՝ ինչի հայաստանում եղած համակարգը կապիտալիզմի հետ շատ կապ չունէր։
#կապիտալիզմ #տնտեսութիւն #քաղաքականութիւն #հայաստան #պատմութիւն
հետաքրքիր ա որ պուտինը ղրիմի անեքսիայով բերեց ռուսաստանեան քաղաքականութիւն հողեր տալու֊չտալու թեման։
հիմա (ապագայում) որ քաղաքական գործիչն էլ լինի ակտիւ, իրան տալու են էդ հարցը՝ տալո՞ւ ա հողերը, թէ՞ չէ։
ու դժուար կը լինի իսկապէս նորմալ մարդու գալ իշխանութեան, որովհետեւ եթէ ասի՝ ի՞նչ ղրիմ, հո դուք չէ՞ք գժուել, եկէք եղբայրական ուկրաինայի հետ մտերմանանք, հերիք ա կռուի մէջ լինել, եկէք սանկցիաները հանեն, տնտեսութիւնը զարգացնենք, եկէք ինտեգրուենք աշխարհի քաղաքակիրթ աշխարհի մէջ՝ իրան չեն հասկանայ մի պատճառով՝ հողերը տուող ա, դաւաճան։
#ռուսաստան #ղրիմ #քաղաքականութիւն
@{քամիի արխիւ; o_o@spyurk.am}ն էստեղ՝ https://open.audio/library/tracks/87238/ խօսում ա այն մասին, որ մարդիկ երեւի սովոր չեն սոց․ ցանցի կողմից գրաքննուելուն, եւ աւելի են նշանակութիւն տալիս պետական գրաքննութեանը։
նման բան ասում էր եւ վարլամովը, թէ՝ մի՛ տէնց վախեցէք, պետութիւնը չի գրաքննում։
ու մտքովս անցաւ՝ իսկ չէ՞ որ ամն֊ում կայ օրէնք, որ պետութիւնը չի կարող հեռարձակել ամն տարածքի համար։ ու այդ ամերիկեան ձայները, ազատութիւն ռադիօկայանը, որ հեռարձակում էին սովետի համար, պետական ռադիօ կայաններ էին, եւ իրաւունք չունէին ամն տարածքում հեռարձակել։
զի պետութիւնը կարող ա չարաշահել իր ուժը։
հիմա մտածենք՝ ո՞նց ա գրաքննութիւնը լինում, սոց․ ցանցերից դուրս, նոյն ռուսաստանում։ շատ պարզ՝ ձեռք բերելով, տիրանալով մեդիաներին, զլմ֊ներին։ սկզբից դա էն֊տ֊վ հեռուստաընկերութիւնն էր, վերջերս՝ լենտան էր, էսօր՝ վեդոմոստի֊ն։
պետութիւնը ինքը չի էլ գրաքննում։ գուցէ զլմ֊ն առնի պետ․ կորպորացիա, օրինակ գազմպրոմը, իսկ գուցէ նոյնիսկ պարզապէս պուտինի ախերութիւնից մէկի ընկերութիւնը։
ամն֊ում վիճակն աւելի լաւ ա, զի կան տարբեր խաղացողներ, եւ հետեւաբար, խաղացողների որոշակի բալանս։ դա եւ նշանակում ա՝ դեմոկրատիա, որի մասին մեզ սիրում են ասել աւտոկրատներին սատարող ուժերը, որ այն չկայ։ այն հէնց էդ ձեւ էլ արտայայտւում ա՝ կան տարբեր խաղացողներ։ արանքում, երբեմն, ժողովրդի տարբեր խաւեր շահում են։
եւ աւտոկրատները փիս զարմանում են, թէ ինչպէս եղաւ, ինչ֊որ մէկը, ասենք, սորոսը, իր խաղն ա խաղում։ ո՞նց թէ՝ խաղում ա։ իրենց թւում ա՝ միայն իրենք պիտի խաղան։
ու, ինչ վերաբերում ա ռուսաստանեան սոց․ ցանցերին՝ վկոնտակծիկը դուրովի ձեռքից գնաց, երբ հարց ծագեց՝ ուկրաինացիների մասին տեղեկատւութիւն տալու մայդանի ժամանակ։ ձեռքից գնաց, ոչ թէ ձեռքից առան, զի դուրովը հասցրեց ջոկել, որ էսա ձեռքից առնելու են, ու արագ ծախեց ու թռաւ ռուսաստանից։
մեզ մօտ կորնելին խօսում էր ֆէյսբուքում «չկենտրոնանալու» մասին, ու կանչում էր հայլենդ։ մոռանալով, որ ապակենտրոնացումը՝ ֆեդերատիւ կապի մասին ա, իսկ հայլենդից ֆբ եւ հակառակը ֆեդերացիա չկար։ դժուար չի ենթադրել, որ ա — հայլենդը տալիս էր տուեալներ պետութեանը, կամ, առնուազն, պետութեանը ձեռք էր տալիս, բնականաբար, որ դժգոհները իրար հետ կապ չունենան։ դա, այդ կապից կտրելը մատուցուել էր, որպէս՝ ապակենտրոնացում։
ի տարբերութիւն, ամն֊ում թիմ կուկին երկար չէին կարողանում համոզել պետութեանը այֆոն բացող գործիք տրամադրել, որն օգտագործուելու ա բացարձակապէս ահաբեկիչների ու քրէականների դէմ պայքարում։ կուկը՝ բիզնեսմէն ա։ նա գիտի, որ էփլը ունի մրցակցային առաւելութիւն, ու պետութեանը բանալիներ տալը, նշանակում ա նաեւ զրկել իրեն այդ մրցակցային առաւելութիւնից։
իսկ ինչի՞ ենք մենք վախեցած հէնց պետական գրաքննութիւնից։ նախ, որովհետեւ պետութիւնն ունի բռնութեան մենաշնորհ, ու, ինչպէս ռդ֊ում կատարւում ա, ռեփոստ արած մեմասիկի համար, քո դուռը կը կոտրեն, եթէ չհասցնես բացել, եւ քեզ կը պառկացնեն պարկէտին եւ կը տանեն։ նաեւ կարող են մօտիկներիդ ոչ նախանձելի կեանք ապահովել՝ խուզարկումներով, եւ քաղմասերով քաշքշելով։ քանի որ բիզնէսը սերտաճած ա պետութեան հետ՝ եւ էնքան էլ բիզնէս չի, զի լիազօրուած պայմաններում ա աշխատում, նաեւ կարող ես աշխատանքից զրկուել։
ի՞նչ ա կատարւում երբ պետութիւնը չունի սոց․ ցանցերին տոտալ վերահսկողութիւն, ինչպէս ամն֊ում ա։ նախ, դիցուք պրիզմ եւ նման գործիքներ իսկապէս կան։ ինչը հաւանական ա՝ ինչի՞ ա հեշտ ստեղծել պրիզմ՝ զի ունես կոտրելու, վերահսկելու մի կէտ՝ ֆբ։ single point of failure — ստացա՞ր վկոնտակծիկի ղեկավարութիւն՝ ստացար եւ իւզերբէյզը։ եւ իսկապէս՝ բա ինչի՞ են էդքան թանկ վաճառւում մի քանի հոգանոց տտ ընկերութիւնները, որոնց գրած կոդը էնքան էլ մեծ չափի չի, այսինքն՝ առանձնապէս IP(intellectual property) չկուտակած ընկերութիւնները։ վաճառւում են ահաւոր թանկ, մի քանի միլիարդ դոլարով, զի առնողը չի առնում տեքնոլոգիան, կամ սերուերները, առնողը ձեռք ա բերում իւզերներին։
իսկ հիմա, պրիզմը մի կողմ։ սոց․ ցանցերը, որ ցանց չեն, այլ կէտ, հանգոյց, ենթարկւում են իրենց տիրոջը, կամ տէրերին։ տէրերն ունենում են իրենց քաղաքական դիրքորոշումները։ եւ ապա լռեցնում են նրանց, ում ասածները չեն համապատասխանում իրենց քաղաքական դիրքորոշմանը։ այդ մասին կայ երկար զրոյց ջէք դորսիի, իր թուիթերի ամենակարեւոր աշխատողներից մէկի, եւ թիմ փուլի միջեւ՝ ռոգանի պոդքաստում։ խորհուրդ եմ տալիս լսել ամբողջը։ այնտեղ թուիթերցիները համաձայնում են՝ այո, մենք կոնկրետ սատարում ենք մեր ընտրած գաղափարներին, լռեցնելով դրանց հակառակ գաղափարների հնչեցումը։
ու անշուշտ, թուիթերը չի կարող որեւէ մէկին տանել բանտ։ թուիթերը կարող ա ընդամէնը լռեցնել։ բայց եւ էսօր մենք չունենք, երեւի չհաշուած հիւսիսային կորէան, բացարձակ տոտալիտար հանրութիւն, այսօր աւտոկրատիաների ժամանակ ա։ ու ըստ թրենդի՝ այսօր կարող են լռեցնել։ այսօր լռեցնելը՝ ընկերութեան կողմից համարեա գրեթէ նոյն ուժն ունի, ինչ լռեցնելը՝ պետութեան կողմից, զի էդ ընկերութիւնն ունի որոշակի շփման մենաշնորհ։ եթէ կարելի ա պնդել, որ ամն֊ում քաղաքական քննարկումների տեղը՝ թուիթերն ա, ապա եթէ քեզ լռեցրին թուիթերում՝ քեզ լռեցրին ագորայում՝ հանրային տեղում, ուր քննարկում են։ դու ինչքան ուզես, կարող ես գրել անձնական բլոգումդ, իհարկէ, բայց արդե՞օք լսուած կը լինես։
այստեղ կարելի ա ասել, որ ցանցային թափանցիկութեան հետ հարցը դեռ էնքան վատ չի՝ բլոգդ, կամ պոդքաստդ, եթէ եւ դանդաղի, կը լինի լսել, եւ որ մարդիկ են որոշում, ինչպէս են ստանում տեղեկատւութիւն։ էդ իրենք են որոշել, որ ստանում են այն ֆբ֊ում, կամ թուիթերում, եւ ոչ թէ առանձին բլոգերից՝ ռսս֊ով։ դրան իհարկէ նպաստել ա google reader֊ի փակումը, բայց չէ՞ որ այլընտրանքներ կան։ եւ արդե՞օք կարելի ա խօսել գրաքննութեան առկայութիւնից, երբ կայ այլընտրանք, բայց մարդիկ քեզ չեն ուզի լսել այդ ձեւով՝ դժուարանում եմ ասել։
կարող եմ միայն յուսալ որ այս հարցը մի օր կը լուծուի սոցիալական մակարդակում՝ շուկան կը փոխուի։
իսկ հէնց այս օրերի ընթացքում, քանի որ ամէնը սրւում ա, մի քանի անգամ աչքովս անցաւ, որ մարդիկ զրկուել են աշխատանքից, իրենց չֆէյք, իրական պրոֆիլներում չսատարելով բլմ֊ին։ ոնց որ թէ կրկին, պետութիւնը չի, բայց երեւի թէ որտեղ էլ աշխատես՝ նման կարծիքների համար աշխատանք կորցնելու վտանգ կայ։
հիմա դա գրաքննութի՞ւն ա, թէ գրաքննութիւն չի։ ու ինչո՞վ ա պակաս ազդեցիկ, քան պետականը, բացի, իհարկէ, նրանից, որ գիշերը մի քանի «չիկիստ» վորոնոկով չեն գայ եւ չեն տանի գնդակահարելու։ բայց այդ էտապը, ոնց որ թէ անցել ենք, ու բացառում ենք։
ու տէնց։
#գրաքննութիւն #քաղաքականութիւն #քաղաք #համացանց #խօսքի_ազատութիւն #ազատութիւն
Լատինինան ասումա , որ ունի սիրած գիրք, ու դա «Գետախորշեր»֊ն ա, Շի Նայանի հեղինակած XIV֊րդ դարի չինական վէպ ա։ Ասում ա, որ վէպը իհարկէ նման չի եւրոպական գործերի։ Իր մէջ կայ եօթանասուն գլխաւոր հերոս։ Դա գիրք ա հանրութեան մասին, որում գործում են մարդկանց յարաբերակցութիւնների երկու համակարգ․ մէկը հիմնուած օրէնքի, միւսը՝ անձնական յարաբերութիւնների վրայ։ Ու այդ գրքում ցոյց ա տրւում ինչպէս երբ նման հանրութիւնում օրէնքները սկսում են խախտուել ամենավերեւում՝ բոլոր ամենալաւ մարդիկ, իրենց անձնական յարաբերութիւնների պատճառով, աստիճանաբար դառնում են աւազակներ։
#կոռուպցիա #լատինինա #հանրութիւն #գիրք #վէպ #մարդիկ #շի_նայան #գետախորշեր #քաղաքականութիւն #համակարգ
https://www.youtube.com/watch?v=oYuEULpL5XA
էս կացի վիդեօն շատ կարեւոր ա։ միշտ ձեռք ա տալիս ենթադրել, որ մոլորուած ընդդիմադիրը՝ մոլորուել ա, ոչ թէ սրա֊նրա մարդն ա։ ու իր հետ քննարկել ըստ էութեան, ոչ թէ ըստ իր անձի։ ընդդիմադիր գզուտոցից աւելի ա շահում աւտոկրատը, քան ընդդիմութիւնը։
#քաղաքականութիւն
էդ ինչ բնութագրող ա վանեցեանի կուսակցութեան անուանումը։ ո՞րն ա անուան ֆունկցիան, ի՞նչ ուղերձ ա տալիս։ նէնց ակնյայտ ա որ ոչ մի բանի մասին ա։
իմ քայլը ակնյայտ ֆունկցիա ունէր՝ ամէն մէկդ արէք մի քայլ, պրծնենք ռեժիմից։
կարծում եմ ապագայում իմ քայլն էլ պիտի ռեբրենդ լինի։
զի իհարկէ, կարող եմ թուալ չէքսպերիմենտալ, բայց ինձ թւում ա այս դէպքում մենք հաստատ աշխարհից առաջ չենք, ու դժուար թէ նոր բան յօրինենք։ եւ ոչ մի յատուկ ուղի չունենք։
ընդհանուր առմամբ մեզ պէտք ա երկու իրական կուսակցութիւն՝ մէկը մի քիչ աջական, մէկը մի քիչ ձախական։
մէկը կարայ կոչուել՝ ազատական, մէկը չգիտեմ՝ աշխատաւորների։
առաջինը սատարի բոլորի համար հաւասար հարկերին, միւսը՝ հարուստներին շատ հարկելուն։
նոր բան ոչ ոք դեռ չի մտածել, ու մեզ պէտք ա որ երկու կուսակցութիւն էդ ձախից աջ առանցքում իրենց տեղերը գրաւեն, ու դէ այնտեղից արդէն պարեն, թէ որտեղ ա իրենց անդամներին աւելի ձգում։
#քաղաքականութիւն #կուսակցութիւն #հայաստան
սոցիալական պայմանագրի ամենաէական յատկութիւններից ա՝ աութսորս անելը բռնութիւնը մի, եւ միայն մի մարմնին՝ ստեղծուած լեւիաթանին՝ պետութեանը։
դա պատահական որոշում չի։ հանրութիւնները համաձայնել են, որ ինչքան էլ կոռումպացուած չլինի այդ պետութիւնը, ինչքան էլ այն չչարաշահի սոցիալական պայմանագրով իրեն հասած բռնութեան մենաշնորհը՝ չհալածի այլախոհներին, օրինակ՝ միեւնոյնն ա՝ հանրութեանը ձեռք ա տալիս ունենալ մէկ բռնութեան աղբիւր՝ ոչ թէ շատ եւ անհասկանալի աղբիւրներ։
շատ անհասկանալի աղբիւրների պարագայում անհրաժեշտ ա բաւական մեծ ռեսուրս վերլուծելու բոլոր դէպքերը, եւ պարզելու որ դէպքում էր որ բռնութիւնը արդարացուած։ նման պատճառով մենք որոշել ենք որ ոչ մէկ չի կարող դատել եւ պատժել մարդկանց, բացի պետական դատարանից։
արդե՞օք մենք չգիտենք որ պետական դատարանը յաճախ արդար չի։ արդե՞օք մենք չգիտենք, որ այն յաճախ բաւարարում ա իշխանութեան շահերը։ ապա ինչո՞ւ ենք մենք տալիս իրան այդ իրաւունքը։ որովհետեւ այլընտրանքն աւելի վատն ա։
չի կարելի թերագնահատել հայաստանում տեղի ունեցած յեղափոխութիւնը՝ այն արուած էր առանց բռնութեան՝ յեղափոխականների կողմից։
հետաքրքիր ա որ ընթացքում սերժի իշխանութիւնը ստիպուած եղաւ ինքը հրաժարուել բռնութեան մենաշնորհից՝ աութսորս անելով բռնութիւնը յանցաւոր էլեմենտների մօտ՝ որ դիմակներով եկել էին ցուցարարներին ծեծելու։ յիշո՞ւմ էք։ դրանք ոստիկաններ չէին։
ու իշխանութեան ու պետութեան թուլացման ամենաէական նշաններից ա՝ բռնութեան մենաշնորհ զիջելը։
երբ էդ դիմակներով մարդիկ դուրս եկան փողոց՝ ես մտածեցի հէնց այդ մասին՝ բռնութեան մենաշնորհի՝ եւ էն մասին, ինչի մասին տարբեր աղբիւրներից գիտեմ՝ եթէ իշխանութիւնը դելեգացիա ա անում պետական բռնութեան մենաշնորհը անկապ յանցաւոր էլեմենտների՝ էդ պետութիւնը ահաւոր թուլացած ա ու իրան երկար կեանք չի սպասում որպէս կանոն։ ինչքան էլ անհաւատալու էր թուում՝ սերժի իշխանութիւնը տապալուեց դրանից յետոյ մի քանի օրուայ մէջ։
նիկոլը շատ լաւ գիտակցում էր, որ բռնի յեղափոխութիւնը սխալ ուղի ա։ այ ծռերը չէին գիտակցել։ ու նիկոլը յաջող յեղափոխութեանը հասաւ՝ իսկ ծռերը՝ չէ։
երբ նա մի քանի տարի առաջ դուրս էր եկել բանտից՝ բոլորն ակնկալում էին իրենից բռնի յեղափոխական քայլեր։ փոխարէնը հակ֊ը էն ժամանակ, եւ նիկոլը հակ֊ի հետ կոչ արին մարդկանց գնալ ընտրութիւնների եւ անել այդ յեղափոխութիւնը քուէարկելով։
արդե՞օք դա միամիտ էր։ արդե՞օք իրենք չէին հասկանում ինչքան աւելի պորուլար կը լինեն, եթէ թոյլ տան աւելի գրաւիչ ռիտորիկա։ իրենք հասկանում են, որ եթէ կայ մի ուժ, որ գրաւում ա բաղրամեան 26֊ը, ապա արդե՞օք չկայ հայաստանում, կամ դրսի ուժերից եւս մի ուժ, որ կը կարողանայ նոյնը կազմակերպել։ ապա ո՞րն ա իրաւակարգ իշխանութիւնը։
ես տարրական բաներ եմ գրում, որովհետեւ ինձ տխուր ա որ մարդիկ արդարացնում են ըմբոստների բռնութիւնը ամն֊ում։ ես հասկանում եմ, որ ըմբոստներից շատերը խաղաղ են՝ ապրեն իրենք։ ես հասկանում եմ որ կողոպտիչների զգալի մասը ըստ երեւոյթին պրոտեստ արտայայտողների հետ կապ չունեն։ բայց ոստիկանական մեքենաներ եւ բաժիններ այրողները՝ ունեն՝ դա իրենց պրոտեստի արտայայտումն ա։ ու դրան ես դէմ եմ։
ակնյայտ ա որ 2008֊ին մեզ մօտ կողոպտողների մեծ մասը, եթէ ոչ բոլորը՝ պետական սադրիչներ էին՝ ինչը, ես կարծում եմ՝ ամն֊ում հնարաւոր չի՝ նոյն պատճառով՝ ամն֊ում գիտակցում են պետական բռնութեան մենաշնորհի կարեւորութիւնը։ մեր դէպքերի մասին բաւական տեղեկութիւններ կարելի ա ստանալ պասկեւիչեանի ֆիլմից, ուր պարզւում ա որ կողոպտուած մի խանութը հրաժարուել ա ոստիկանութեանը տրամադրել տեսախցիկների ձայնագրութիւնները, իսկ մի կողոպտիչ ում բռնել են՝ եղել ա հհկ֊ի վստահուած անձ նախկին ընտրութիւններում։ սա նոյնպէս պետութեան բռնութեան մենաշնորհից հրաժարուելն էր։
հիմա շարունակեմ՝ էս ինչ կատարուում ա ամն֊ում՝ կրկին, նկատի չունեմ խաղաղ ցոյցերը, այլ նկատի ունեմ անկարգութիւնները, դա արդիւնք ա բլմ֊ի եւ նման կազակերպութիւնների գործունէութեան։ եթէ խորանաք կը տեսնէք, որ բլմ֊ն ռասիստական կազմակերպութիւն ա։ շատ նման կու֊կլուկս֊կլանին՝ բայց հակառակ ուղղութեամբ։
ու ամն֊ում իհարկէ ռասիզմ կայ՝ բայց այն համակարգային ռասիզմ չի։ ինչպէս հայաստանում էսօր կոռուպցիա կայ՝ բայց այն համակարգային չի։ ամն֊ում կար սեւ նախագահ։ ամն֊ում կան բազմաթիւ յաջողաւ եւ հարուստ աֆրո֊ամերիկացիներ։ սա քննարկելի հարց չի։
եթէ մի ոստիկան հայաստանում վերցրել ա կաշառք արագութիւնը գերազանցող վարորդից՝ դա չի նշանակում, որ նա կիսուում ա իր վերադասների հետ, որ կիսուում են իրենց վերադասների հետ, եւ դա մի ամբողջ բնակչութիւնը կողոպտելու արդիւնաբերութիւն ա։ այսօր դա եզակի դէպք ա որի հետ պետութիւնը, եւ ոստիկանութիւնը ընդհանուր առմամբ կապ չունի։ նոյն ձեւ՝ եթէ մի ոստիկան ամն֊ում սպանել ա որեւէ մէկին, ու չպէտք ա դա անէր՝ ապա դա համակարգային խնդիր չի ու համակարգային ռասիզմ չի։ իհարկէ՝ սպանուածների զգալիս մասը սեւեր են՝ բայց եւ յանցագործների զգալի մասն են սեւերը։ դա լրիւ այլ խնդիր ա, ու սեւերին իրենց համակարգային աղքատութիւնից հանելու ոչ պետական՝ ոչ լիազօրութիւններ տուող, միջոցներ են պէտք։ զի պետութիւնը չպէտք ա լիազօր որեւէ շերտ, դրանով դիսկրիմինացնելով մնացած շերտերը։
կրկին՝ ես չեմ պնդում որ ամն֊ում չկան խնդիրներ, բայց ես պնդում եմ, որ էդ խնդիրների լուծումները ոչ զանգուածային անկարգութիւններն են, եւ ոչ էլ աֆրո֊ամերիկացիներին լիազօրուած պայմաններ տրամադրելը։
#պետութիւն #բռնութիւն #ամն #հայաստան #ոստիկանութիւն #քաղաքականութիւն
բելարուսի էս կադրերն էի նայում, ու յիշեցի էն վիճակը երբ սիծիի աղցան սարքող կանանց ուղարկեցին նիկոլի վրայ հարձակուեն ընտրարշաւի ընթացքում։
ու մտածեցի՝ ինչքա՛ն լաւ պիտի լինի հիմա ալեքսանեանին՝ ոչ ոք չի ասում աղցաններից պոկի աշխատողներից տար սրա֊նրա վրայ հարձակուեն։ ոչ ոք չի ճնշում, որ այլապէս չեն թողնի աշխատի։ ազնիւ աշխատելն ու հարկային կամ այլ ադմինիստրատիւ թրեր գլխին կախած չունենալը պիտի որ գրաւիչ լինի։
մէջբերուած վիդեօյին այլ արձագանք՝ տեսէք, մեզ մօտ դիմակ դնելը պահանջում են՝ մարդիկ չեն դնում, իրենց մօտ ասում են՝ ի՞նչ կորոնավիրուս, ի՞նչ դիմակ՝ մարդիկ դնում են։
#կորոնավիրուս #քաղաքականութիւն #բելարուս #նիկոլ #ընտրարշաւ
այստեղ՝ https://www.youtube.com/watch?v=AcWXKvcvkSo 26֊27 րոպէի կողմ շուլմանը բացատրում ա ինչի են մարդիկ հակուած ասել, եւ փաստօրէն՝ ոչ միայն մեզ մօտ, որ իշխանափոխութիւն ա եղել, ոչ թէ յեղափոխութիւն։ եւ ինչ ձեւ են լինում արագ եւ դանդաղ, աստիճանաբար փոփոխութիւնները։
#յեղափոխութիւն #քաղաքականութիւն
էս, ինչ կացն ասում ա ոնց որ գիտենք, բայց միեւնոյն ա՝ ապշելու ա։
իսկ մեզ ահաւոր խանգարում ա քոչարեանա֊հհկ֊մինասեանական զլմ֊ների աղմուկը։
զի խանգարում ա իսկական ազատ մամուլի լինելուն։ էսօր էդ աղմուկի ֆոնին կառավարութիւնը քննադատելը բարդ ա՝ հակառակը տպաւորութիւն ա լինում որ էդ նեգատիւ աղմուկին հակադարձելու կարիք կայ։
էսպէս նաեւ գրեթէ չունենք իսկական ընդդիմութիւն։ կամ կեղծ ընդդիմութեան աղմուկի պատճառով լսելի չի։ ինչո՞ւ կեղծ՝ իսկ ի՞նչ ունի առաջարկելու։ ո՞րն ա իրենց տարբերութիւնը «իմ քայլից» — էնպիսի տպաւորութիւն ա որ իրենք ասում են՝ մենք էլ ենք նոյն բանն ասում եւ ուզում, մենք էլ ենք դեմոկրատ բայց մենք աւելի լաւն ենք։ ես տեսնում եմ դեբատ ամն֊ում։ ե՛ւ միջկուսակցական, ե՛ւ կուսակցութիւնների միջեւ։ ակնյայտ տարբերութիւններ կան, բանավէճի թեմաներ կան, մօտեցումներ կան։
պէ՞տք ա էլի շեշտել որ լուսաւորն ընդդիմութիւն չեմ համարում, այլ նախկինների ընկեր֊ծառայ մի բան, որը ձեւանում ա, ու բաւական անյաջող, որ ընդդիմութիւն ա ու մտահոգուած ա ազատութիւններով։ հոգոց։
#ազատութիւն #քաղաքականութիւն #ռուսերէն #իսրայէլ #ընդդիմութիւն #մամուլ #խօսքի_ազատութիւն #աղմուկ #ուտէնց #դեբատ #բանավէճ #ամն #քաղաքակրթութիւն
կայ մի չափազանց վտանգաւոր վիրուս, բայց ոչ COVID, այլ ՍՈՎԷՏ։ դրա դէմ դիմադրողականութիւնը կայուն չի, ու հետխորհրդային պետութիւններն, եթէ եւ յաջողում են պայծառութեան ժամանակաշրջաններ ապրել, հակում ունեն կրկին հիւանդանալու։
սովետ ասելով, ես իհարկէ նկատի ունեմ՝ աւտոկրատիա։ այսօր արդէն որոշակի, համեմատաբար բուսակեր՝ ոչ շատ արիւնարբու, ժամանակակից աւտոկրատիայի տեսակ։
օրինակ լեհաստանը, էստոնիան կարողացել են դուրս գալ այդ սովետից եւ զարգանալ։ ուկրաինան, գտնուելով նոյն տեղում, ուր ընդամէնը միայն տեղանքն արդէն նախանձելի առաւելութիւն ա, հիմնականում մնաց հիւանդ։ վրաստանը, որ փորձ արեց սովետից պրծնելու, հանգել ա ռուս յանցաւորի կուսակցութիւնը ընտրելու, եւ բնականաբար, յայտնուել ա դրանից ազատուել ունակ չլինելու վիճակում։
ինձ թւում ա, հայաստանն էլ կրկին հիւանդանալուց ապահովագրուած չի։
կորոնավիրուսի համաճարակի ժամանակ հարարին նոր յօդուած հրապարակեց ուր ասւում ա այն մասին, ինչ հեշտութեամբ ենք մենք ընտրում՝ առողջութեան եւ վերայսկողութեան մէջ՝ առողջութիւնը։ ու որ այդ ընտրութիւնից հնարաւոր ա խուսափել։
ես մտածում եմ, արդե՞օք աւինեանը գիտակցում ա զգում ա, թէ ինչ վտանգաւոր նախադէպ ա այսօր ստեղծում։
#քաղաքականութիւն #վերահսկողութիւն #վերայսկողութիւն #ազատութիւն #կորոնավիրուս #առողջապահութիւն #հարարի #յօդուած #անձեռնմխելիութիւն #համաճարակ #սովետ #սովէտ #վիրուս #վարակ #աւտոկրատիա #դիմադրողականութիւն #համացանց
ես գրել եմ, ինչ անկապ ա երբ քո միջավայրում յայտնւում ա մարդ, որ արդէն վաղուց քննարկուած, կամ չքքնարկուող՝ ակնյայտ հարցեր՝ կրկին բարցրաձայնում ա, դարձնում ա քննարկման առարկայ։ այսպէս, մեր գործի տեղի յարկում երբեմն յայտնւում էր ինչ֊որ նոր մարդ, որի համար ակնյայտ չէր, որ սերժը հայաստանի համար վատ ա, ու որ կանայք կարող են վարել՝ սրանք մեզ համար չքննարկուող թեմաներ են եղել։ նոյնիսկ երբեք չեն եղել քննարկման առարկայ։
ու հիմա երբ տեսնում եմ, ինչպէս պրոգրեսիւ երիտասարդները սոց․ հարթակներում բարձրացնում են սեռական փոքրամասնութիւնների, կամ կուսութեան/ամուսնութեան թեման, արտայայտելով պրոգրեսիւ, բայց մեզ ակնյայտ ճշմարտութիւնները՝ ես համարեա գրեթէ նոյնչափ վհատւում եմ։
էդ հետաքրքիր չի։ էդ դախ ա։ եկէք առաջ անցնենք էլի էդ անհետաքրքիր թեմաներից։ արդէն 2021֊ն ա։ եթէ ինչ֊որ մէկին հետաքրքիր ա, թող գնայ փորփրի արքիւները, ուր բոլոր կարծիքները պէտք ա որ լաւ արտայայտուած եւ փաստարկուած լինեն։
այստեղ ես մտածում եմ, որ գուցէ նման բաներ քննարկուել են ֆէյսբուքում, իսկ այնտեղ արի ու գտի արքիւային նիւթեր, հին գրառումները չեն փնտրւում, ինքն իր մէջ փակ ակումբ ա, ուր իր իսկ արքիւները դժուար մատչելի չեն։
գուցէ դա էլ ա դրդում մարդկանց կրկին ու կրկին շօշափել նոյն թեմաներ։
կրկին՝ եթէ մի բան փնտրես հայերէն՝ կը գտնես քննարկում բաց տեղ՝ ասենք ակումբում։ բայց ակումբն էլ, ըստ երեւոյթին (չգիտեմ) էնպիսի տեղ էր, ուր մարդիկ աւելի հետաքրքիր հարցեր էին գտնում քննարկելու, քան կուսութեան լեգիտիմացումը իրենք իրենց առաջ։
ու այո, էսօրուայ ինտերնետը չի աջակցում որ առաջ անցնենք, բայց մէկ ա, դա չի պարտադրում պրոգրեսիւ մարդկանց անդադար ապացուցել որ երկիրը կլոր ա։
եթէ դուք հանդիպում էք դրանում կասկածող մարդ՝ ապա դժուար թէ կարողանաք իր կարծիքը փոխել։ ու անիմաստ ա էդ ջանքը թափել։
դէ մինչ։
#կուսութիւն #քաղաքականութիւն #հանրութիւն #փոքրամասնութիւններ #քննարկում #պատմութիւն #արքիւ #համացանց #իրաւունք #բարոյեականութիւն #ակումբ #ծեծուած #դախ
նիկոլի մօտ ամենաուժեղ պայքարի ձեւը՝ քաղաքացիական անհնազանդութիւնն ա։
էն ժամանակ հհկ֊ին էինք մերժում, հիմա՝ կորոնավիրուսին։
#մերժիրկորոնավիրուսին #մերժիրսերժին #քաղաքականութիւն #հհկ #նիկոլ #հայաստան #կորոնավիրուս
մենք ունենք գլխուխ պտտեցնող ափգրէյդ, ու ապա հանրութեան հետադէմ մասը չի ուզում ափգրէյդ լինել, ուզում են հին ձեւով ապրել, իսկ հանրութեան այլ՝ առաջադէմ մասը՝ հիասթափուած ա, որ ափգրէյդը իրենց ուզածի չափ չէր։ արդիւնքում ափգրէյդը տապալուելու ա, զի հանրութեան ոչ մի մաս դրան չի սատարում։
#քաղաքականութիւն #յեղափոխութիւն #սպասելիքներ #ազատութիւն
գիտէ՞ք էն որ նիկոլին նամակ հասաւ, ոնց կանադահայերի ընտանիք չի կարողանում էստեղ քաղաքացիութիւն ստանայ։
ես կարծում եմ, որ նախ էդ ինտերֆէյսների եւ էյփիայների մասին ա։ եթէ մեզ մօտ քիչ թէ շատ ինտերֆէյսները սահմանուած են, ու մի ձեւ աշխատում են, կարող ա մի ֆունկցիայի կանչ երկար տեւի, զի մի տաս տեղ պիտի գնայ գայ, բայց մի ձեւ աշխատում ա։
իսկ այ երբ հարց ա լինում կանադային կանչ անել, իսկ իրենք էդ ֆունկցիան կամ մեթոդը չունեն, ապա ստեղ կախում ա։ ու տէնց կախած մնացել էր, մինչեւ վարչապետին նամակը չհասաւ։
դէ հիմա հասաւ, որտեղ նաեւ գրուած էր, թէ էսինչ պաշտօնեան մեզ ասել ա՝ հո դուք չէք գժուել, ինչի՞ էք գալիս հայաստան, բան, ու նիկոլն էլ ցնդել էր, ասում էր՝ գտէք էդ պաշտօնեային, տեսնենք էդ ով ա տէնց բաներ ասել։
ու դէ էս մարդկանց հարցը կը լուծուի, զի նա իմացել ա։
հիմա ինձ թւում ա նիկոլը մի բան չի հասկանում։ նա հաւատում ա որ առանց համակարգը, ծրագիրը ձեռք տալու, կարելի ա որ եղած մարդիկ ջանասէր գործ անեն։ ինձ թւում ա էդ հնարաւոր չի, ու էն պատճառով որ էդ մարդիկ սովոր չեն, ու էն պատճառով որ եթէ մարդը հնարաւորութիւն ունի մատը մատին չխփելու, էդ իր համար լռելեայն լուծումն ա։
ու հիմա, ասենք գտան էս կամ էն մարդուն, որ չի աջակցել, որ զոյգը քաղաքացիութիւն ստանայ։ էս մարդիկ ասելու են՝ հա, բա ո՞րտեղ ա գրուած, որ պարտաւոր էինք էս կամ էն անել։ մի հատ էլ անէինք, կարող ա պատժէիք։
ես յիշում եմ, նիկոլի մօտ մարդիկ ասում էին, թէ քաղաքական կամք, բան։ բայց դու չես կարող ամէն ինչ կամքով լուծել, պէտք ա ծրագիրը նէնց գրուած լինի որ աշխատի։
ու այո, մենք երիտասարդ պետութիւն ենք, ու լիքը քէյսեր հաշուի առած չեն առանց այդ էլ վատ աշխատող ծրագրի մէջ, ամն֊ում քանի բացառութիւն ու աւելացում են արել ամէն տեղ, երեւի չեք լիստեր էլ են սարքել, ու համարեա գրեթէ բոլոր հնարաւոր դէպքերը ծածկած են։
#քաղաքականութիւն #ալգորիթմ #ծրագրաւորում #հայաստան #հայք #քաղաքացիուիւն #նիկոլ #բիւրոկրատիա #նամակ
դէ գուրիեւին էի լսում աւտոկրատիաների մասին, ու հետաքրքիր ա, ոնց են իրենք հաշւում ժողովրդավարութեան ինդէքսը։
օրինակ՝
By contrast, Armenia was re-upgraded from an “authoritarian regime” to a “hybrid regime”[10] as a result of constitutional changes that shifted power from the presidency to parliament.
չնայած փաստացի էդ կարող էր լինել միայն աւելի վատ՝ սերժը փոխել էր, որ մնար։ ու հանրութեան հասունութիւնը թոյլ չտուեց դա լինի։ այսինքն՝ սերժը մնար՝ մէկ ա ժողովրդավարութեան ինդէքսը բարձրացել էր։
տեսնենք, յաջորդ թարմացմամբ կարո՞ղ ա «flawed democracy» դառնանք։
ժողովրդավարութեան ինդէքսը նաեւ լաւ ա նրանով, որ շեշտում ա, որ ժողովրդավարութիւնը բինար չի, ինչպէս ասենք դրա օպպոնենտները նշում են՝ «դէ ոչ մի տեղ չկայ ժողովրդավարութիւն»։ կայ, բայց տարբեր ա։
#ժողովրդավարութիւն #ազատութիւն #քաղաքականութիւն #գուրիեւ #ելոյթ
էդ ելոյթում նաեւ հետաքրքիր ա, որ կիրթ մարդիկ, որ եւ ժողովրդավարութեան, եւ աւտոկրատիաների ժամանակ աւելի լաւ են ապրում անկիրթ զանգուածից, միեւնոյն ա աւտոկրատիայի ժամանակ դժգոհ են կեանքից, իսկ ժողովրդավարութեան ժամանակ՝ երջանիկ են։
իսկ անկիրթ մարդիկ որպէս կանոն միշտ էլ դժգոհ են։
մէկ էլ, շատ կարեւոր ա խօսքի ազատութիւնը, պէրուի դիկտատորն ասում էր՝ թող տեղի ունենայ ընդդիմադիրի պրես կոնֆերանսը, կարեւոր ա որ ոչ մի լրատուամիջոց այդ մասին չյայտնի — ապա այն չի եղել։
ու իր օգնականը բոլորից ստորագրութիւններ էր վերցնում, որ երեւի շանատժէր — վերցրել եմ էսքան փող որ էսինչ բանը սէնց անեմ կամ չանեմ։ ու յեղափոխութիւնից յետոյ էդ թղթերը յայտնի դարձան։ ու համացանցը ստեղ կտրուկ վիճակը փոխում ա — հնարաւոր չի պրակտիկօրէն էնքան մարդու լռեցնել կաշառելով կամ վախեցնելով։ բայց էդքան արտայայտուող էլ պէտք ա լինի, որովհետեւ եթէ քիչ են՝ հեշտ ա կաշառել, եթէ շատ են — կաշառելու կամ վախեցնելու ռեսուրսը սկսում ա չհերիքել։ #համացանց #գրաքննութիւն
ասք ոսկէ ձկնիկի մասին։
ստալինը մտածում էր, որ վրաստանին լաւ բան ա անում, աբխազիան միացնելով, բայց իրականում շատ վատ բան արեց։
աբխազիան էդ պահին առանձին սսհ էր, ու աւելի փոքր։ ներառելով իրան վրաստանի կազմում, իրան միացրին մի երկու վրացաբնակ շրջան, որ վրացիների քանակը շատացնեն։
իսկ աւարտուեց նրանով, որ էդ վրացիներին էլ հանեցին, ու աւելի մեծ կտոր կտրուեց վրաստանից։
այսպէս եւ ադրբեջանցիները կը շահէին եթէ չորս հազար քառակուսի կմ լղիմ֊ը զիջէին հայաստանին։ այն էլ ադրբեջանաբնակ շուշին հանելով։ կը ստացուէր հայաստանից կտրուած փոքր պատանդ անկլաւ։
եւ ի՞նչ էին անելու էդ անկլաւում, ո՞նց էին խանգարելու իրենց։
փոխարէնը կոնֆլիկտի արդիւնքում ադրբեջանցիներ հանուեցին կապանի գիւղերից, մեղրուց, ամասիայից, սեւանի ափերից։ իսկ իրենք արդէն այսօր էստեղ բաւական մեծ տոկոս էին կազմելու բնակչութեան, եւ իրենք չորսի փոխարէն տաս քառակուսի կմ են կորցրել։
ելցինի քաղաքականութիւնն էր թւում մինչեւ չեչնեայի պատերազմը շատ ողջամիտ՝ բոլորին բաժանում էր այնքան ինքնիշխանութիւն, ինչքան ուզեն ու կը մարսեն։ փորձեց դաշնային պայմանագիր կնքել։ ի՞նչ էին անելու ասենք նոյն թաթարներն իրենց ինքնիշխանութեամբ, ո՞նց էին վնասելու ռուսաստանի ամբողջականութեանը։
#քաղաքականութիւն #պատերազմ #խաղաղութիւն #ստալին #ելցին #պատմութիւն #աբխազիա #վրաստան #լղիմ #արցախ #ազատութիւն #անկախութիւն
ընդհանուր առմամբ, էն որ ես ասում էի՝ քպ֊ն յստակ չի ասում, կոպիտ ասած՝ աջական ա թէ ձախական, աւելի ա նման ամն֊ի հանրապետականների, թէ դեմոկրատների, ահա այս պահերի համար ա կարեւոր։
զի աջականի համար էսօր արդիւնաւէտ լուծում ա հանքը։ իսկ ձախականի՝ ոչ մի ողջամիտ ձեւակերպում հետաքրքիր չի, պիտի հինքեր չլինեն ու վերջ։
ուրիշ տեղ գրել եմ, որ մոռանում են, որ աղքատ ենք, ու խնդիրն այն ա, իսկապէս հետեւելո՞ւ են լիդիանին պարբերաբար, իսկապէս բիւջէ՞ ա փող մտնելու, ու ինչ ա արուելու այդ փողի հետ։
այսօր կարելի ա ասել, որ ըստ երեւոյթին այո, մտնելու ա ու ըստ երեւոյթին կօգտագործուի բաւական ողջամիտ։ մեր բիւջէի համար փոքր լոադ չի պաշտպանութիւնը, իսկ լաւ վիճակում ինֆրաստրուկտուրա պէտք ա բիզնեսի զարգացման համար։ տեսէք, աջական բաներ եմ ասում։ բայց արդե՞օք մենք կարող ենք մեզ թոյլ տալ չզինուել, օրինակ։ ձախականն ինձ այս պահին կը պիտակէր «միլիտարիստ», ու ինձ իսկապէս թւում ա, որ ձախականութիւնը շքեղութիւն ա, որը մենք մեզ թոյլ տալ չենք կարող։
նոյն կերպ եւրոպայում փակել են ատոմակայանները, ու դա ողջամիտ չեմ համարում։ մենք երկրաշարժի հաւանականութիւն ունենք, եթէ փնտրել ինտերնետում «ամենավտանգաւոր ատոմակայանը», կը բերի մեծամորը, ու մեզ համար միեւնոյնն ա ողջամիտ չի ատոմային էներգետիկայից ինքնակամ հրաժարուելը։
մանաւանդ, եթէ կայ խնդիր, որ մենք պէտք ա հասցնենք ռազմական սալանս պահել, ու հէնց չպահենք, մեզ խփելու են։ բա ո՞րտեղից այդ փողը։
մենք այսօր էն երկիրը չենք, որ ամբողջ աշխարհին պէտք ենք, որ գերտէրութիւններն ասեն ադրբեջանին՝ չյամարձակուես պատերազմել։ իրենք ստեղ շահ չունեն, զի մենք մարդկութեանը տալու բան չունենք։ սինգապուրն ունի՝ մենք չունենք։
իսկ եթէ մենք ունենայինք, բնական ա, հանքերի խնդիր չէր կանգնի, զի դէ կարող ես քեզ թոյլ տալ դրանք չունենալ։ կարո՞ղ ենք մեզ թոյլ տալ՝ ինձ թւում ա՝ չէ։
«իմ երազած հայաստանի» մասին էին գրում թուիթերում, յիշո՞ւմ էք՝ վնաս չի երազելը, գուցէ, բայց մեր երազածն այսօր չկայ, ու ոտքերը ըստ ծածկոցի ա պէտք ձգեզ, երբ գոյատեւման հարց ունես։
եթէ նիկոլն այդպէս ձեւակերպի, նա իրան կը ներկայացնի որպէս աջական քաղաքական գործիչ, իսկ նա նման յստակութիւնից իմ հասկանալով, խուսափում ա։
#քաղաքականութիւն #տնտեսութիւն #ամուլսար #ջերմուկ #հայաստան #անվտանգութիւն #կապիտալիզմ #ողջամտութիւն
հա մէկ էլ ես որ թթից ջնջուելու լինէի, կը մտածէի որ ափսոս ա անիմաստ ջնջուեմ, կը փորձէի քաղաքական ենթատեքստ տալ, թէ ասենք, քանի որ գաբը փակում էք, գրաքննութիւն էք անում, ես էլ ստեղ չեմ լինի, բան։
#գրաքննութիւն #թութ #քաղաքականութիւն #պատրուակ #համացանց #ազատութիւն #ենթատեքստ
#ռուսաստան #արուեստ #քաղաքականութիւն #հաւաք #ազատութիւն
իսկ պետերսոնը էլի հիերարխիաներից էր խօսում, ու պատմում էր, որ կայ կոմպետենտ լինելու հիերարխիայի աստուած՝ օսիրիսն ա, ու կայ ուժի֊բռնութեան հիերարխիայի աստուած՝ սեթն ա։ ու որ սեթը յետագայում քրիստոնէութեան մէջ դառնում ա սէյթըն։
որպէս ուժի֊բռնութեան հիերարխիա պետերսոնը մաֆիան էր օրինակ բերում։ ու որ լսում էի, մտածեցի, որ սերժենց հիերարխիան էլ էր դա։ ու որ կարծես թէ էս պահին կոմպետենցիան անհամեմատ աւելի կարեւոր ա, քան ով ում ախպերն ա։ որը, նաեւ բխում ա ազգային շահերից/ազգայնականութիւնից։ բայց մարդկանց էդ հետաքրքիր չի, իրենք ուզում են կեանքի մակարդակը կտրուկ բարձրանայ, իսկ թէ որ հիերարխիայի մէջ են ապրում՝ սատանայի, թէ չէ, իրենց հետաքրքիր չի։
#պետերսոն #քաղաքականութիւն #մարդիկ #ազգայնականութիւն #փիլիսոփայութիւն #կրօն
այսօր շարունակեցի սա լսել, ահաւոր հետաքրքիր ա, ու այս պատճառով ա որ թթի ու սփիւռքի պէս նախագծերը կարեւոր են՝
https://www.youtube.com/watch?v=DZCBRHOg3PQ
#զրոյց #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #խօսքի_ազատութիւն #համացանց
իրականում վատ տեղում չենք ապրում, գիտէ՞ք՝ ադրբեջանը ահագին քաղաքակիրթ երկիր ա, ձգտում ա լինել եւրոպայի մաս մշակոյթօրէն, նմանուել, բանգլադէշ ու պակիստան չի, աֆղանստան չի։ թուրքիան էժան արտադրում ա ինչ ասես ու արտահանում նոյն եւրոպա, իսկ մեր քթի տակ ա, ներմուծում ենք, ու կարող ենք էլ աւելի էժան ներմուծել։ ու իրականում երկուսի հետ էլ անհնար չի լեզու գտնել երկարատեւ հեռանկարում։
#քաղաքականութիւն #թուրքիա #ադրբեջան #հայք #հեռանկար #ստեղ #տեղ
պատահաբար գտայ (մի սկրիպտ վրիպազէրծելու ընթացքում) սա։ ինչքա՛ն համընկնում ա հարարիի ասածի հետ։
զարգանալու համար պէտք է միատեսակ բնակչութիւն ունենալ, որ մնացածը չխանգարեն։ http://www.svoboda.org/content/transcript/25447995.html ասում է՝ հայաստանը արցախի հետ կարող է, ու ադրբեջանը առանց արցախի։
#ազգային_պետութիւն #ազգ #հայաստան #արցախ #ադրբեջան #վրաստան #ուկրաինա #ռուսաստան #խսհմ #ազատութիւն #զարգացում #մարդիկ #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #ռուսերէն #հարարի #անգլերէն
ես ինձ գտնում եմ պարբերաբար լտպ֊ի կամ նփ֊ի խօսքերը մէջբերելով։ իսկ եթէ ռք կամ սս ա՝ ապա մեմ ա, կամ հեգնանք։
#խօսք #քաղաքականութիւն
ես որպէս լաւ երկրպագու հետեւում եմ էդոյի կեանքի բոլոր իրադարձութիւններին։
Ի դէպ, վարչապետն անգամ զայրացել է Էդուարդ Աղաջանեանի վրայ։ Աւելին, մեր տեղեկութիւններով` քննարկուել է Էդուարդ Աղաջանեանին եւ իր տեղակալ Լիանա Ղալթախչեանին աշխատանքից ազատելու հարցը։
#երեւան #քաղաքականութիւն #մարդիկ
մարդկանց պէտք ա արագութիւն։ էդ պատճառով չենք կարող ասենք քշել վիրտի սիփիուն։ պրոցեսորները պէտք ա օգտագործի քեզ, ու պէտք ա վիճակագրութիւն հաւաքեն, որ ստեն, ու որ վիճակագրօրէն արագ աշխատեն։ կոմպիլեատորը պէտք ա ստի, ու գեներացնի կոդ, որը չի համապատասխանում քո գրածին։ օպերացիոն համակարգը պէտք ա ստի՝ յիշողութեան հատուածին ցուցիչ տայ, երբ յիշողութիւն չունի։ ու այդպէս բոլոր շերտերում #բոլորը_ստում_են։ #ահաւոր ա ու քաղաքականութեան մէջ ա տէնց։ ինչքան շերտ կայ՝ բոլորն իրար ստում են։
էսօր նիկոլին թիւ են ասում, նա ասում ա՝ էդ ճի՞շտ թիւ ա, ասում են՝ հա, ասում ա՝ յուսով եմ որ հա։ ու պետերսոնի ասած՝ «միշտ ասա ճշմարտութիւնը։ կամ գոնէ մի ստի»֊ն առաւել եւս գրաւիչ ա։
#տտ #տեքնոլոգիաներ #քաղաքականութիւն #մարդիկ #սուտ #պետերսոն
նիկոլենց խփողները էդոյին էս ձեւով են խփում։
#քաղաքականութիւն #էկրանահան
https://www.youtube.com/watch?v=_oZxk3zBmSg
աստուատ #քարոզչութիւն #քաղաքականութիւն #հեռուստատեսութիւն #ռուսերէն
սոցիալիզմի հինգ հակասութիւնները՝
— ոչ մէկ չի աշխատում, բայց պլանները կատարուում են։ — պլանները կատարուում են, բայց խանութները դատարկ են։ — խանութները դատարկ են, բայց տներում ամէն ինչ կայ։ — տներում ամէն ինչ կայ, բայց բոլորը դժգոհ են։ — բոլորը դժգոհ են, բայց բոլորը կողմ են քուէրակում։
սովետի ժամանակուայ կատակ
#սովետ #խսհմ #սոցիալիզմ #քաղաքականութիւն #կատակ #պատմութիւն
իրանացիները մահմեդական չէին, բայց յետոյ այդ կրօնը, այդ տառերը իրենց պարտադրեցին, եւ իրենք բոլորը դարձան հաւատացեալ, եւ սկսեցին նոյնականացնել իրենց՝ իրենց տառերի հետ։
քրիստոնէութիւնը հայաստանում պարտադրուել էր՝ ու ահա, մի երկու դար անց, արդէն, բոլորը հաւատացեալ էին, ու պատրաստ էին կրօնի համար պատերազմել։
կոմունիզմը, որը կրօն ա՝ սովետում պարտադրուած էր՝ բայց մինչեւ վերջին ժամանակների փտութեան աստիճանը, եւ սովը, դեռ մնում էին մարդիկ, ով հաւատարիմ էին այդ կրօնին։
այսօր էլ սոցիալիզմն ա այնքան գրաւիչ, եւ այլ կրօնները, եւ կան մոնարխիստներ, հաւատացեալներ, կան արեւմտեան մշակոյթ ատողներ՝ ինչի՞ց ա դա։ ես միշտ այդ հարցն եմ տալիս ինձ։ ինչի՞։
ու մտածում եմ՝ երեւի թէ կրօնը միանշանակ պատասխաններ էր տալիս՝ ասում էր՝ ճիշտը մի հատ ա, ու ճիշտը սա ա։ էդպէս հեշտ ա ապրել։
ու մարդիկ էդ յստակութեան պահանջն ունեն։
իրենք վախենում են ոչ միանշանակ աշխարհից, աշխարհից, ուր հարցերը քննարկւում են, ուր կայ ազատ խօսք, ուր ինչ ասես վախենալի հարց կարող ա չքննարկուել։ ու դէ վախենալի են համասեռականները, վախենալի են այլ կրօնները, վախենալի լիքը հարց կայ, որից իրենք սարսափում են։
ազատ հանրութիւնից, լիբերալ արժէքներից վախը՝ դա համարձակութեան պակասն ա՝ երեսելու այն ոչ միանշանակ աշխարհը, որը իրականում գոյութիւն ունի։
այդ մարդկանց մէջ նաեւ նկատում եմ՝ ցանկալին իրականի տեղ ներկայացնելը՝ ամէնուր՝ եւ կենցաղում՝ եւ քաղաքականութեան մեկնաբանութիւններում։ դրանից էլ դաւադրութեան տեսութիւնները, զի ինչի՛ն ասես չես հաւատայ, միայն թէ չերեսես վախերդ։
այսօր՝ սոցիալիզմը, մոնարխիզմը, դիկտատուրաները, կրօնը՝ միանշանակ պատասխաններ տուողն են։ ճիշտը մի հատ ա ասողն են։ ու այդ պատճառով ա, որ այնքան գրաւչութիւն ունեն, ինձ թւում ա։
ու տէնց։
#քաղաքականութիւն #միանշանակութիւն #մարդիկ #հանրութիւն #ժողովրդավարութիւն #կրօն #ազատութիւն
ես էլ էի մտածում՝ տեսնես ինչի՞ չարին՝ ալիեւն ուզում էր, քոչարեանն ուզում էր, ամերիկացիներն առաջարկել էին՝ ինչի՞ չեղաւ։ ու բացատրութիւնը, որ մտքովս անցնում էր՝ ռուսաստանը պիտի ասէր՝ հոպ, էդ իմ սահմանների հետ ի՞նչ էք անում, իրենք էնտեղ զօրք ունեն, չէ՞, ռուսական դրօշն ա տնկած սահմանին, ու ահա, յարութիւննեանն էլ ա ասում, թէ ռուսաստանն ա։
միշտ, միշտ, եթէ մեր բախտը բերում ա, էդ ինչ֊որ մի այլ խաղացողի պատճառով ա՝ կամ ալիեւը չի համաձայնում, կամ ռուսաստանը, բայց ոչ մենք։
մի բան էլ ա ճիշտ ասում, ասում ա՝ էդ ո՞նց եղաւ, երբ խորհրդարան չկայ, արտակարգ դրութիւն չի մտցնում, բա որ այլ տեղեր եսիմինչ լինի՝ հանգիստ ա, իսկ մարտի մէկին բան չի եղել՝ արտակարգ դրութիւն ա մտցրել։
#մեղրի #քոչարեան #յարութիւնեան #պատմութիւն #մարտի_մէկ #ազատութիւն
@{ քամի ; o_o@spyurk.am} 3/29/2019, 3:34:22 PM
#քաղաքականութիւն
էն օրը նիկոլն էլ ասաւ՝ նէնց չենք անում, որ ութսուն հազար ստացողը, ութսուն հազար երեք հարիւր ստանայ։ բհկ֊ն դէ պէտք ա պոպուլիզմով զբաղուի, ասի, թէ բա քիչ ստացողների շահերը չէք պաշտպանում։ բա իսկապէս, երկու տոկոսը ութսուն հազարի մէջ լինում ա հազար վեց հարիւր դրամ։ արդե՞օք էդ էական ա։ ու պէտք ա նէնց անել, որ գործատուն չվախենայ, չխուսափի բարձրացնել աշխատավարձ։ մէկ էլ ասաւ՝ լաւ, դէ ով ա աշխատավարձով հարստանում։ բայց դէ այստեղ սուտ ա, մարդիկ կան։ #քաղաքականութիւն #տնտեսութիւն #աշխատավարձ
ասում ա՝ մեր պատգամաւորները հիմա անգլերէն եզրերով են խօսում, ասում են՝ գեփը սէնց պէտք ա լինի։
#պատգամաւոր #քաղաքականութիւն
իթ լիքը մարդ անհանգստանում ա, զի ընկած ա զգացմունքների հետեւից։ բա ո՞նց ես ինձ կը զգամ։ տո գրողի ծոցը, թէ ոնց ես զգալու։ վատ ես զգալու, միեւնոյնն ա։ մի քիչ լաւ, կամ վատ՝ ի՞նչ նշանակութիւն ունի։
քաղաքական որոշում ես ընդունում, ու յետոյ գիտես ինչի համար ես վատ զգում։
#որոշում #քաղաքականութիւն
— բա ո՞նց անել, որ ոստիկանութիւնը միշտ ընկնի ընտրակաշառք բաժանողների հետեւից, ոչ միայն էս ընտրութիւններին, անկախ նրանից ինչ իշխանութիւն ա։ — աւանդոյթ պէտք ա ձեւաւորուի։ — կարո՞ղ ա համակարգի հարց ա։ — ֆրանսիայում ընտրութիւնները կազմակերպում ա ոստիկանութիւնը, ընտրական յանձնաժողովի նախագահը ենթարկւում ա ոստիկանապետին, ոստիկանապետին նշանակում ա նախագահը։ կարայ, զանգի չէ՞, բայց չի զանգում։ աւանդոյթ ա ձեւաւորուել, որ էդ գիծը չեն անցնում։ ստեղ էլ ոստիկանին չեն կարող ասել՝ գնա մարդ սպանի։ — մէկ էլ թղթի հարց ա։ ո՞նց են մարդ ցրում՝ թղթով հրաման չեն գրում։ ասում են՝ գնա ցրի։ որովհետեւ հակասահմանադրական հրամանի համար, որը թղթով ա, ստորագրած ա, պատասխան են տալու։ — ֆրանսիայում նման բան ասեն՝ ասելու ա՝ թղթով գրէք, չէ՝ չէ։ իսկ թղթով ոչ ոք չի գրի։ — մեր մետրօյում, որ բացուեց, փորձում էին ծխել։ լիքը հետեւել են, տուգանում էին, որ տէնց բան չլինի։ — մեր մետրօյո՞ւմ։ — հա բա։ հիմա ծնուած օրուանից դու չես տեսել չէ՞ որ մետրօյում ծխեն։ մտքով էլ չի անցնի։ — ես որ էս ֆիրման եկել էի, ապշել էի, որ մարդիկ ծխարան են գնում ծխելու։ ծխարա՞ն՝ էդ ի՞նչ ա։ մեր նախկին տեղում ով ուր, երբ հաւէսը եկաւ ծխում էր։ մտածեցի՝ դա չիւո տեխնիկա դաշլա՝ ծխարան։ սրանք զուգարանից յետոյ ձեռք էլ կը լուանան։ — բայց էդ քո նախկին տեղից էլի մարդ ստեղ ընդունենք՝ գնալու ա ծխարան, ու ձեռք էլ ա լուալու։ — հաստատ։
#քաղաքականութիւն #մետրօ #ծխարան #ընտրութիւններ #ընտրակաշառք #աւանդոյթ #ոստիկանութիւն #օրէնք #զրոյց
ասում ա (սամուէլ բաբայեանի պահով)՝
— ուգլի մագազինումը կալբասի օչերեդ ա։
#սամուէլ_բաբայեան #արցախ #քաղաքականութիւն #ստրկամտութիւն #բարբառ #գաղութացում
սա լրիւ հայաստանի ու էսօրուայ վիճակի մասին ա՝
In a Sicilian town signed by countless problems provoked by a rampant dishonesty, the inhabitants elect a major which promises order and legality. But the truth is that the town (and Italy) is corrupted and dishonest beyond redemption.
https://www.imdb.com/title/tt6137734/
անգլերէն ենթագրերով թրէյլեր՝ https://www.youtube.com/watch?v=1c6QM4C4lE0 ռուսերէն թրէյլեր՝ https://www.youtube.com/watch?v=1eqJzI2SZZQ
#օրէնք #կինո #քաղաքականութիւն
ասք սորոսի մասին։
ա դէ մարդը խաղում ա իր խաղը։ իբր դուք ձեր խաղը չէք խաղում։
ոնց որ ֆուտբոլ խաղաք, ասէք, թէ՝ նա էլ ա խաղում, գնդակ ա տշում։ հա բա դու էլ ես տշում։ խաղ ա։ #սորոս #քաղաքականութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=l4gTyct8kO0
ահաւոր լաւ ա ասում հրանտը։ #քաղաքականութիւն
էսօր գերմանական ալիքում կարդացի, թէ գերմանիայում արգելում են «սեքսիստական գովազդ»՝ կիսամերկ աղջիկ կամ տղայ, կարող ա լինել միայն եթէ գովազդուող ապրանքը կապ ունի կիսամերկ լինելու հետ՝ ասենք ներքնազգեստ ա։
հետաքրքիր ա ոնց ա ամէնը շուռ եկել։ վաթսունականներին ձախերը մերկանում էին, իսկ աջերը կարգինի կողմնակիցն էին, իսկ էսօր ձախերն են շորեր հագցնում, իսկ աջերն ասում են՝ թողէք ազատ։
#քաղաքականութիւն #բարոյականութիւն #գովազդ #գերմանիա
աստուատ, ասում են, թէ մեր օդանաւակայանի անձնագրային կոնտրոլի աշխատողների ուղիղ կէսը ռդ քաղաքացի են, ու պատասխանատու են ռդ֊ին։ դա ետմ֊ի հետ կապ չունի։ իննսունականների սկզբից տէնց ա, որ էդ մարդկանց կէսը հհ քաղաքացի են ու հհ֊ի վրայ են աշխատում, կէսը՝ իրենց։
ու կախուած նրանից, թէ որ բուդկային ես մօտեցել, քեզ կարող ա սպասարկի ռդ կամ հհ քաղաքացի եւ յատուկ ծառայող։
տէնց էն ժամանակուանից էր, ետմ֊ի հետ կապ չունի, զուտ ոչ մէկ չի դուխ արել ռուսներին ասել՝ ռադ եղէք, մենք ենք մեր սահմանը վերահսկելու։ իրենք էլ օգտւում են նրանից, որ կարողանում են մեր սուվերենութիւնը նուազեցնել։ #քաղաքականութիւն #ռուսաստան #հայաստան #սահման #անցակէտ #զուարթնոց
առանց քաղաքականութեան՝ արուեստ չի՝ մանկապարտէզի ուտրենիկ ա։
#քաղաքականութիւն #արուեստ
ասում են, թէ դաւիթ խաժակեանը գրել ա ֆէյսբուքում, թէ ինչպէս կարելի ա յարկել նոյն ձեւ եւ մեծ շրջանառութիւն ունեցող հիմնարկ, ասենք «սիթի»֊ն, եւ փոքր բակի խանութը։
ու ես մտածում եմ՝ որ ասում էի, կարեւոր ա իմանալ, մարդիկ ի՞նչ մօտեցումներ ունեն, ձախակա՞ն թէ՞ աջական։
հարցնում ես՝ ասում են՝ մենք լիբերալ ենք։
բայց հիմա, եթէ լիբերալ էք, էդ ո՞րն ա։
դասական լիբերալը կողմ ա նրան, որ բոլորը նոյն ձեւ յարկուեն։ անկախ շրջանառութիւնից։
զի կարող ա էդ ալեքսանեանը չի, կարող ա դա պաւել դուրովն ա։ զի հարուստը մեղաւոր չի որ հարուստ ա։ այլ նշանակում ա, որ լաւ գործ ա արել։ ու այն, որ լաւ գործ ա անում, հանրութեանը լաւ ա։ տէնց, ուզում եմ ասել՝ կողմնորոշուէք, լիբերա՞լ էք, թէ չէ։ #քաղաքականութիւն
ու էն որ հհկ֊ն ու դաշնակներն իրենք իրենց գցեցին, չընդունելով նոր օրէնսգիրքը, նաեւ այն մասին ա, որ դէ ճիշտ են ասում, չեն ջոկում, որ իրավիճակ ա փոխուել։ #քաղաքականութիւն #իրավիճակ
երբ տեսնում ես սխալներ նախընտրական քարոզչական նիւթերի մէջ, մտածում ես, լաւ ա որ հայերէնը տէնց շատ պարզ լեզու չի, էսպերանտոյի, կամ տոկի֊պոնայի, կամ նիւսփիքի պէս, ու մարդիկ կան, ով չեն ձգում, ու սխալները տեսնում ես։
նաեւ, սխալները տեսնում ես, որովհետեւ կամ ինքնավստահ են, կամ խնայել են սրբագրողի վրայ, կամ կերել են սրբագրողի փողը։ կամ կուլտուրա չունեն, մէկին տալ ստուգելու, ընթերցելու, խորհուրդ հարցնելու։ (: #լեզու #հայերէն #քաղաքականութիւն
փարիզի դէպքերի վերաբերեալ ուզում եմ նշել, որ
— ոստիկանութիւնը բռնութիւն չի գործել։ ոստիկաններն ահաւոր զգոյշ էին, որ չվնասեն ըմբոստներին։ յաղթակամարի հրապարաում դրուած ջրցան մեքենան, որ տեսնում էր, մի քանի հոգի հաւաքուել են, կարող էր մի հոսք ջուր նետել իրենց վրայ, իրենք էլ կը ցրուէին։ ու ըմբոստները լաւ էլ օգտուել են էդ վիճակից, նեղել են ոստիկաններին, ոնց կարող են։ ու էդ օկէյ ա։
— այն, որ որոշ մարդիկ մտել են յաղթակամարի թանգարանը աւիրել են, դա բոլորի կողմից դատապարտւում ա։ ու ասում են, դէ, դեբիլներ են, լինում են դեբիլներ։ ու շարժման հետ չեն կապում։
բայց ոչ միայն շարժման հետ չեն կապում, չեն կապում նաեւ իշխանութեան սադրանքների հետ։ ոչ մէկի մտքով չանցաւ ասել, որ սրանք իշխանական սադրիչներ են, ով եկել թանգարանը վնասել են, որ իշխանութիւնը մարտի մէկ անի իրենց։ զի դէ, էդ անհնար ա։
#փարիզ #քաղաքականութիւն
ուրախ եմ, նիկոլն ասաւ, թէ կարող ա սահմանադրութիւնը փոխեն։
բայց, ինչքան էլ ես դէմ եմ պարլամենտականին որպէս spof համակարգի, պէտք չի մոռանալ, որ այնուամենայնիւ, ամենակարեւորը հասարակութիւնն ա։ էս նոյն սահմանադրութեամբ ինչ մեզ մօտ ա, գերմանիան ուրիշ ձեւ ա աշխատելու, քան մեզ։
զի կան ինտերպրետացիաներ, ու կայ բիլդ կամ տեքնիկական պրոցես։
ու ինչպէս ես դու իրան պահում։
ու մեր հանրութիւնը, իրականում, փոփոխութիւններ չէր ուզում։
չէր ուզում յարկ տալ, ու չէր ուզոմ, որ լիազօրուածնէր չլինեն։ ուզում էին, որ իրենք լինեն լիազօրուած։
ու տէնց։ #քաղաքականութիւն
ուրեմն էս անահիտ հայրապետեանը, գիտե՞ս իրեն լուսանկարիչ, գրող 4+֊ի երէկ ֆէյսբուքում մի նոթ էր արել, որ նա սալոմէին չի ճանաչում, չգիտի ով ա, ինչ քաղաքական գործիչ ա եւ այլն, բայց նրա սիրտը զրնգում ա, տրնգում ա եւ այլն, էն մտքից, որ վրաստանում կին նախագահ ա ընտրուել
առանց մեկնաբանութիւն։
#ահաւոր #քաղաքականութիւն
էպիկը գիտե՞ս որն ա։ սալոմէն ասել ա՝ ես իմ յաղթանակը համարում եմ քաղաքացիական հասարակութեան յաղթանակը։
#վրաստան #քաղաքականութիւն #զրոյց
ուզում եմ ասել, որ էդ չզարգացած լինելը, որը, ի դէպ, յատուկ ա սփիւռքի բնակիչներին, հեչ լաւ չի ոչ միայն մեզ համար, այլ եւ հանրութեան։
նախ սահմանեմ, որն ա չզարգացած լինելը։ էդ ներդերը խորանում են ինչ֊որ բաների մէջ, մէկը ասենք փիլիսոփայութեան, մէկը արուեստի, մէկը ժապաւէնային լուսանկարչութեան, մէկը փախած տեքնոլոգիայի, մէկը էս ձեւ երաժշտութեան։
ու արդէն գրել եմ, որ դրանով ընդհանուր զարգացումը տուժում ա։ ու պէտք ա դա գիտակցել, ու հաշուի նստել դրա հետ։
զի ստացւում ա, որ մենք շրջաններ ենք, որ փոքր մասով իրար հետ համընկնում ենք, ու մեծ մասերով չենք համընկնում։ դա նաեւ նշանակում ա, որ շփուելու ու իրար հասկանալու քիչ հնարաւորութիւն ունենք։ ու զգալով դա, լռում ենք։
մարդիկ կան, ով շրջանի մակերեսների մեծ մասով համընկնում են։ ու իրենք կարողանում են շփուել, ու իրենք աւելի մեծ պոտենցիալ ունեն համայնքներ ստեղծելու։
ես ասում էի, որ հանրայինը հայաստանում մարդկանց հետաքրքիր չի, որովհետեւ իրենք ունեն բարեկամներ, ունեն բակի ախպերութիւն, ու այդ բարեկամների ու ախպերութեան հետ շփումը ահագին բաւարարում ա իրենց։ նշանակում ա, հանրայինի մասին շատ չեն մտածում։
բայց, մտածում են այն ժամանակ, երբ ասենք խօսքը գնում ա իրենց համար շատ կարեւոր արժէքների, ասենք համասեռականներին վառելու լգբտ֊ի։ իսկ ասենք հայաստանում կայ զանգուած, որ էլի աշխարհից կտրուած ա, ու իրենք ցաւոտ են ընդունում այլ թեմաներ՝ մէկն ինձ ասել ա, թէ յեղափոխութիւնը ինձ բնաւ չի հետաքրքրում, զի սոցիալիստական չի։ մէկն ասել ա՝ դէ սրանք լիբերալ են։ ու լիբերալը, բնական ա, վատ երանգ ունի իր համար, զի կապիտալիզմի, ազատ շուկայի մասին ա։
ու այդպէս, մենք քեարթերից չենք տարբերւում նրանով, որ խորանալով որոշակի տեղեր, ֆոկուսուելով դրանց վրայ հանրայինը թողնում ենք ֆոկուսից դուրս, լաւ չենք զգում, չենք համընկնում մեր հետաքրքրութիւնների շրջաններով ոչ մէկի հետ։ եւ մենակ ու մեկուսացուած ենք մնում, կամ շփուելով մենակ՝ ֆեմինիստները ֆեմինիստների հետ, ձախականները՝ ձախականների, կտրուած ենք մնում հանրայինից։
ու եթէ տէնց մի երկու ընկեր էլ գտնում ենք, ում հետ կարելի ա խօսել այդ թեմաներից, ու հետաքրքիր ա, պլիւս մէկին էլ, ով համաձայն ա մեզ հետ քնել, ու երբեմն էլ գոհ ա դրանից, արդէն թւում ա որ լրիւ լաւ ա, ու հանրայինը էլ աւելի ոչ շօշափելի ա դառնում։
որը բնաւ չի աջակցում որ հանրային կարեւորութիւն խնդիրները ֆոկուսի մէջ լինեն, լուծուեն, իսկ անլուծելի խնդիրները, որոնց վրայ կենտրոնացած ենք, մէկ ա էլի չեն լուծուելու։
ահագին անարդիւնաւէտ վիճակ ա։
ու ինձ թւում ա, բոլորը պէտք ա էդ խխունջներից դուրս գան, ուր իրենք լսում են իրենց արձագանքները, ու մի ձեւ անեն որ իսկապէս զարգանան, ու լիքը ընհդանուր մակերես ունենան հետաքրքրութիւնների, գիտելիքների, կարողութիւնների, բեքգրաունդի, մտքերի, առումով, որ ընդհանուր կարեւորութեան խնդիրները լուծուեն։
իսկ սոցիալիստական յեղափոխութիւն չի լինելու, ոչ մէկ վնեզապնը չի սկսի օբերոնով գրել, եւ քաղաքական դաշտում ռեալ ընտրութիւնը դեռ երկար մնալու ա ֆեոդալների եւ լիբերալների, ոչ թէ սոցիալիստների ու կապիտալիստների միջեւ։
ու տէնց։
#քաղաքականութիւն #համայնք #մարդիկ #հայաստան #մեկուսացում #մարգինալացում #շփում #հաղորդակցութիւն #սփիւռք #համացանց #հանրութիւն
առհասարակ, մարդիկ ահաւոր հետաքրքիր են։
իրենք զգում են։ իրենք զգում են որն ա ասենք իրենց աւելի հոգեհարազատ քաղաքական ուժը։ իրենք չեն լսել, չեն կարդացել, պարզապէս գիտեն։
կարելի էր մտածել, որ իրենք կարող ա սխալուէին ու այլ ուժի աջակցէին։ բայց չէ, տէնց բան չի լինում։
ամէն մէկը գիտի ում ա աջակցում։ մնացածը՝ ռացիոնալիզացիաներ են։
մենք, ինձ թւում ա, լսում ենք քաղաքական քննարկումներ, զուտ որ սովորենք լաւ ռացիոնալիզացնել այն, ինչ մեզ հոգեհարազատ ա։
իսկ ինչի՞ ա հոգեհարազատ՝ ով գիտի։ կարող ա արկածախնդրութեան գենն ա, կարող ա այլ բան ա։
բայց մարդիկ լաւ զգում են ում են աջակցում։
ու դա շատ կարեւոր ա, ինձ թւում ա, անիմաստ ա մտածել, որ իրենց հնարաւոր ա փոխել, համոզել, եւ այլն։
պարզապէս հարցնում ես, ու հասկանում ես նա ով ա։
ռացիոնալիզացնելն էլ, ընդամէնը այն մասին ա, նա կարողանո՞ւմ ա լաւ ռացիոնալիզացնի թէ չէ։
#մարդիկ #քաղաքականութիւն։
ինձ թւում ա, սկսում եմ հասկանալ, ինչու ձախականները, արուեստագէտները, որոնք մտածում են, որ պետութիւնը պէտք ա սա, պէտք ա նա, պէտք ա իրենց փող տայ, այնքան երջանիկ են լինում ֆէյսբուքի ու ինստագրամի գոյութիւնից։
առանցքայինը իրենց համար ձրի օգտագործելն ա, ու իրենք երջանիկ են, որ ունեն տէնց հնարաւորութիւններ, ձրի, ուր կարող են ձրի բողոքել իրենց խնդիրներից ու հայհոյել կապիտալիզմը։
իրենց նուէր են տուել այնպիսի զարգացած, այնքան մարդու ու սերուերների սպասարկած տեքնոլոգիաներ։
ու մտքներով չի անցնում, որ եթէ ձրի ա, ապա ապրանքը իրենք են։ ինչպէս խոզերի մտքներով չի անցնում, որ եթէ ձրի կերակրում են, ապա իրենք յաճախորդը, քասթըմերը չեն բնաւ։
այնպէս որ հա, դու կարող ես լինել ձախական ու սիրել այֆօն, զուտ որովհետեւ նուէրներ սիրում ես, բայց չես հասկանում որ սա կենսակայուն էկոհամակարգի մաս ա։ #քաղաքականութիւն
զի օսիրիսը կտրուած էր իրականութիւնից, ու հաշուի չէր նստում իրողութիւնների հետ։ յետոյ, երբ աչքը ստացաւ, կարողացաւ հաշուի նստել։ https://www.youtube.com/watch?v=wuhpaWsbFuU իսկ հհկ֊ն մէկ ա հաշուի չի նստում։ որովհետեւ իրենք ինքնակամ կոյր են։ #քաղաքականութիւն #օսիրիս #իրողութիւն
հիմա նիկոլը հիւանդին ցաւազրկող ա տալիս, ուրախացնում ա, պոպուլիզմով ա զբաղուած (իմ դուրն էլ ա գալիս), բայց աժ֊ն ցրենք, նոր աժ լինի, պէտք ա կտրել՝ վիրահատել։ ու ցաւոտ ա լինելու։ ու իր ռէյտինգը սառոյցի պէս հալուելու ա։ զի կրճատուած 10000 նշանակում ա 50000 ատող։ #քաղաքականութիւն
այսօր մտածում էինք, արդեօք հնարաւոր ա սեատը ցրել, պարզուեց, որ կար սահմանադրական փոփոխութեան առաջարկ 1911֊ին որ հանրաքուէով ցրեն, իսկ սա երկրների ցանկց ա ուր հնարւաոր ա խորհրդարանը ցրել։
#խորհրդարան #քաղաքականութիւն
աաա, ասմ ա՝ — ո՞ւմ ես ընտրելու։ — քպ։ — ինչի՞։ — դաւոյին չեմ սիրում։ — մենք էլ։ դրա համար պէտք ա քուէարկել լոյսի օգտին, զի քպ֊ն մէկ ա անցնելու ա, իսկ սէնց քուէարկելով շանսերը շատացնում ենք, որ նա կանցնի աւագանի, որ իրան ստեղ չտեսնենք։
#զրոյց #քաղաքականութիւն
այն որ նիկոլն ասում էր, թէ քաղաքականութեան մէջ ժողովրդին նուէրներ պէտք չեն, նա պէտք ա գիտակցի որ ամէնն իր ձեռքերում ա։ ու մի օր, գուցէ, ճիշտ այնպէս, ինչպէս երեւանցիները «մոռացան» մեքենաները կամուրջների վրայ, այնպէս էլ մի օր մարդիկ կը որոշեն չմտնել ֆբ, կամ չառնել այֆօն։ ասելով, ինչպէս մի հայրենադարձ ինձ ասաց՝ պրոբլեմներ ամէն տեղ էլ կան, կարեւորն ա որ պրոբլեմներն ես ընտրում ու ինչու։
#քաղաքականութիւն #համացանց #ժողովրդավարութիւն #ազատութիւն
ասում ա՝ հահ֊ում (հարաւ աֆրիկեան հանրապետութիւնում, այն ոչ թէ ինչ դուք մտածեցիք) բոորը հաուս են լսում։
https://www.youtube.com/watch?v=2NhJu0Nz9oE #հաուս #քաղաքականութիւն #պատմութիւն
https://t.me/lseliq/223
հաւաքի կարեւոր ուղերձ էր նաեւ ադրբերջանին ուղերձը, թէ տես՝ միասնական ենք, ու մինչեւ վերջ գնալու ենք։ դա շատ կարեւոր ա, որ թշնամիդ գիտակցի։ այն խաղերի տեսութեան մեկնաբանած յայտնի պատմութիւնը յիշէք, երբ աւելի թոյլ կողմը իրենց նաւերը վառում ա, նշան տալով հակարակորդին, որ թռնելու տեղ չունի։ ու հակարակորդը թողնում գնում ա, քանի որ պատրաստ չի նման հակամարտութեան։
ու ադրբեջանի իշխանութիւնները, իմանալով, որ հայ ժողովուրդը մինչեւ վերջ գնալու ա, անկախ կորուստներից, ու նրանից ի՛նչ ծանր ենք մենք տանում ամէն զոհը, աւելի քիչ հաւանական ա, որ պատերազմ սկսեն, քանի որ իրենք էլ պատրաստ չեն այն գինը վճարել, որը ստիպուած կը լինեն, նոյնիսկ եթէ ձեռքբերումներ ունենան։
#քաղաքականութիւն
պատկերացրէք, դուք ստանում մեծ նախագծի ելատեքստ, որի վրայ նախկին երեսուն տարուայ մէջ այլ թիմեր են աշխատել։ գրած ա՝ ահաւոր, աշխատում ա՝ մի կերպ։ ու դուլ պէտք ա նէնց անէք, որ լաւ աշխատի։
պա խարոշեմու պէտք ա էդ կոդը ջնջել, զրոյից գրել։ բայց հնարաւոր չի։
այ տէնց խնդիր ա հիմա կանգնած նիկոլենց թիմի առջեւ։
պէտք ա կարողանան ռեֆակտոր անել լիքը կոդ։ ու ով դրանով զբաղուել ա, գիտի, որ ահաւոր կարեւոր ա կոդ կտրել, թափել։ այդ մասին մի քիչ ակնարկեց 100 օրուայ հաւաքին։
#քաղաքականութիւն #ծրագրաւորում
առհասարակ, քաղաքականութեան հետ խնդիրն այն ա, որ քանի որ մենք չենք կարող ինչ֊որ բան ապացուցել՝ ասենք, դեմոկրատներն ասում են՝ սէնց եղաւ, քանի որ հանրապետականները սէնց արին, իսկ հանրապետականներն ասում են՝ չէ, սէնց եղաւ, քանի որ դեմոկրատները սէնց արին, իսկ աշխարհը բարդ ա, ու հնարաւոր չի բոլոր գործօնները հաշուի առնել, որ հաշուելի, կամ ապացուցելի լինի թէ ինչ ա կատարւում ու ինչ պատճառներով, մենք հակուած ենք քաղաքական դիրքորոշում ընդունել մեր հաւատների ու արժէքների պատճառով՝ դրանց ի աջակցութիւն տարբեր ճանապարհներ փնտրելով ու գտնելով, ուր էլի հաւատի հարց ա, որ այս ճանապարհն ա, կամ այն, խանգարելու կամ աջակցելու նրան, որ մեր ուզած վիճակը լինի։ #քաղաքականութիւն
գուցէ այս աժ֊ն առանձնապէս չէր մտածում ու քուէարկում էր ինչի համար ասում էին, ու շարունակում ա քուէարկել, որովհետեւ այնտեղ քաղաքական համոզմունքներով մարդիկ չկան։ նոր աժ֊ում, յուսով եմ, կը լինեն քաղաքական համոզմունքներով մարդիկ՝ աջ են, ձախ են, ազատական են, կոնսերուատիւ են, կարեւորը որեւէ համոզմունքներ ունենան։
#քաղաքականութիւն
աստուած, լրիւ իմ հայեացքներն են՝
Սակայն մի կարեւոր օրինաչափութիւն գտնուեց․ Դանիացի գիտնականները հաստատեցին մի քանի այլ հետազօտութեան արդիւնքները՝ բարձր ԱյՔիւ ունեցողները նախընտրում են ձաւ֊լիբերալ հայեացքներ սոցիալական հարցերում (այսինքն ԷլՋիԲիԹի իրաւունքների եւ սահմաններ փակելու հարցերում) ու միեւնոյն ժամանակ ունեն աջ֊կոնսերուատիւ հայեացքներ տնտեսութեան մէջ՝ այսինքն ցածր յարկերի կողմնակից են եւ դէմ են նպաստների եւ մինիմալ աշխատավարձի բարձրացմանը։
https://www.svoboda.org/a/29381950.html
#քաղաքականութիւն #հետազօտութիւն
— աշխարհը շատ բարդ ու դժուար կանխատեսելի համակարգ ա։ էն ձեր կոդը, որ մի տեղ դզում ես, մի տաս տեղ սկսում ա պայթել, շատ աւելի պարզ ա քան աշխարհը։ հիմա սա ձեռք տաս՝ մեղաւոր ես, ձեռք չտաս՝ էլի մեղաւոր ես։ #աշխարհ #քաղաքականութիւն
յիշո՞ւմ էք, սնէյփն ասում էր, թէ նա միակն էր, ով հարի փոթերին ոչ յատուկ վերաբերմունք ա ցուցաբերել։ չի համարել նրան յատուկ, լիազօրուած, չի ապահովել իր համար ջերմոցային պայմաններ։
սա նոյն աջական փաստարկն ա այն մասին, որ «ռեւերս դիսկրիմինացիան» կարող ա վնասներ բերել հէնց այդ, նախկինում դիսկրիմինացուող խմբերին։ #քաղաքականութիւն #սնէյփ #փոթեր #դիսկրիմինացիա #արդարութիւն
եկէք ձեւակերպեմ մեր խնդիրները։ մենք չունենք քաղաքացիական հասարակութիւն։ ու դա ասելով ես նկատի ունեմ, որ մենք չունենք բաւական մարդ, ով հասկանում ա, որն ա պետութեան գործառոյթը, ու որը չի։ սա երեւում ա նիկոլին տրուած հարցերից։
մենք չունենք ձեւաւորուած քաղաքական դաշտ։ բնական ա, այն մաքրւում էր, ու հիմա նոր պէտք ա սկսի ձեւաւորուել։
մենք, կոպիտ ասած, ունենք «լաւ դիկտատոր» «վատ դիկտատորի» փոխարէն, ու դեռ չի փոխուել համակարգը, ու դեռ չեն փոխուել մարդիկ՝ մենք դեռ չունենք ժողովրդավարութիւն։
զի ժողովրդավարութիւնը նաեւ ենթադրում ա ժողովուրդ ով պատրաստ ա պատասխանատւութիւն վերցնել իր վրայ, ոչ թէ աղօթել ու վստահել ընկեր փաշինեանին։
ես այսօր, բնական ա, այլընտրանք չունենալով, ու ահաւոր վախենալով ասենք՝ հակայեղափոխութիւնից (((:, աջակցում եմ, ընդհանուր առմամբ էս իշխանութեանը։
բայց օրհնեալ են նրանք, ով կասկածով ա վերաբերւում եւ այս իշխանութեանը, օրհնեալ են նրանք, ով կասկածով ա վերաբերւում «դու մեզ հետ համամիտ չես, ապա դու մեր դէմ ես» տիպի օրակարգին, օրհնեալ են նրանք, ով զգօն են, զի ամէն իշխանութիւնը պէտք ա զգայ իր ժողովրդի հայեացքները, եւ ոչ թէ հակառակը՝ ժողովուրդը զգայ իր իշխանութեան հայեացքը։
ինչեւէ, ու տէնց։ #քաղաքականութիւն
աաա՜ լրիւ այն ինչ ես ասում էի՝ նրանք, ով ունեն պինդ կապ ընտանիքների հետ, աւելի քիչ են մասնակցում քաղաքական կեանքի մէջ, աւելի քիչ են վստահում պետական ինստիտուտներին։ ու հետեւաբար մշակոյթներն որ ունեն ուժեղ ընտանեկան կապեր, հակուած են ունենալ աւելի թոյլ տնտեսութիւն։
https://soundcloud.com/marketplace/why-family-and-business-dont
#քաղաքականութիւն
իթ այն որ հհկ֊ն պէտք ա քուէարկեր մեր թեկնածուի համար, էդ ոչ միայն այն համար ա պէտք, որ օրէնքով լինի, ու ասենք դրսի պետութիւններն էլ խնդիր չունենան ճանաչել նոր վարչապետին, այլ եւ որովհետեւ եթէ ասենք երկու հոգի խօսում են չաթում, ու մէկը պէտք ա գնայ գործ անի, կամ քնի, ապա նա չի կարող միակողմանի դուրս գայ այդ յարաբերութիւնից ու գնայ, նա լաւ ա ասի այն մէկին, որ նա էլ համաձայնի։ գուցէ չուզելով, այլ հաշուի նստելով իրողութեան հետ, բայց նա էլ պէտք ա մասնակցի ու համաձայնի։
#քաղաքականութիւն #յարաբերութիւններ
իսկ ես հիմա ինձ անհամեմատ աւելի լաւ եմ զգում նրանից, որ աւելի ազատ երկրում եմ ապրում։ ես առաջ չէի ջոկում որ այդ բեռը միշտ ուսերիս կար, որ ազդում էր վրաս, ճնշում էր։ նոյնիսկ փորձում էի մերժել, ասել թէ ես մէկ ա իմ աշխարհում, լոկալ, այս ու այս բանը կանեմ ու ազատ եմ դրա մէջ գոնէ։ իսկ լոքալիթի չի, փակ համակարգերով չի, ու ամէն ինչ փոխկապակցուած ա։
#հայաստան #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
որոշումներ կան, որ չպէտք ա ընդունել ըստ ձեռնատու֊չձեռնատու հաշուարկի։
ասենք պարզ որոշում՝ ճո֊ին կաշառք տալ թէ չտալ։ ենթադրենք տաս հազար տուգանք ա գալիս։ ճո֊ն տեսականօրէն եթէ տուգանի, երեսուն տոկոսը, այսինքն՝ երեք հազար դրամն իրենցն ա։ բայց թւում ա թէ, քեզ էլ ա ձեռք տալիս, որ հինգ հազար տաս, ոչ թէ տաս, իրենց էլ ա ձեռք տալիս երեքի տեղը հինգ ստանալ քեզնից։
կամ երբ գիւղապետն ասում ա՝ կը գնաք հհկ֊ի համար կը քուէարկէք, յետոյ մեզ մի քիչ լաւ կը նայեն, իսկ եթէ չէ՝ վատ կը նայեն, ու ես էլ ձեզ ինչ կեղտ կարողանամ կանեմ։
ու ես հասկանում եմ, որ «եթէ բոլորը» պայմանը շատ հազուադէպ ա կատարւում, բայց մի երկրի ներսում, հնարաւոր ա որ կատարուի, ինչպէս եւ եղաւ վերջերս։
ու անկախ նրանից, եթէ բոլորը կաշխատի թէ չէ, արժանավայել ա անել այնպէս, ինչպէս ձեռնատու չի, ու ստանալ քո վաստակած խնդիրները, քան չանել։
ու իթ նիկոլն էլ չէր հաւատում որ մի բան կը ստացուի իր մօտ։ նա պարզապէս չէր կարող ինքն իրեն թոյլ տալ կուլ տալ սերժի եւս մի անգամ ղեկավար լինելը, գոնէ մի բան, գոնէ դեսփերէյթ մի բան պէտք ա անէր։
ու արեց։ ու իթ ոչ մէկ չէր սպասում որ կաշխատի։ բայց աշխատեց, մասնաւորապէս որովհետեւ որոշումն արժանավայել էր ու այլ կերպ հնարաւոր չէր ինքդ քեզ թոյլ տալ։ #քաղաքականութիւն #որոշում #արժանապատւութիւն #հայաստան
եւ մենք հասկանում ենք, որ ռուսաստանից կախուած հայաստանում, հէնց բարեփոխումները, այլ ոչ յեղափոխութիւնն է ընկալուելու որպէս աններելի լկտիութիւն։ որովհետեւ հէնց դրանք, տնտեսական վիճակի լաւացումը, եւ հայաստանի, եթէ ոչ շուէյցարիա, այլ գոնէ էստոնիա, կամ կիսաէստոնիա դառնալուց հետեւում է ռուսաստանից աւելի մեծ անկախութիւնը, հետեւում է, որ հայաստանի անձեռնմխելիութեան երաշխաւորողները լինելու են ե՛ւ ամն֊ը, եւ եւրոպան, դէ, ընդհանրապէս ամբողջ արեւմտեան աշխարհը, այլ ոչ ռուսաստանը։
իսկ ռուսաստանն այսօր հետխորհրդային տարածքում շատ դեստրուկտիւ ուժ է։ եթէ նայենք, ինչպէս էին գործում ամն֊ն ու եւրոպան երկրորդ համաշխարհայինից յետոյ, եւ ոչ միայն եւրոպայում՝ իրենք բարձրացնում էին գերմանիան, բարձրացնում էին ճապոնիան։ հետաքրքրուած էին նրանով, որ այդ երկրները դառնան բարեկեցիկ ու չուզենան պատերազմ։
ռուսաստանը հիմա հետաքրքրուած ա որ իր բոլոր «կլիենտները» մնան մուրացկան, եւ դրանց մէջ իշխող կուսակցութեանը հաւատարմութիւնը ապահովուի փոքր կամ մեծ կողոպուտներից մեծահոգի նետուած կտորիկների միջոցով։ ռուսաստանը հետաքրքրուած ա մաֆիայի սկզբունքներով կառավարման մէջ։ որովհետեւ ինչքան աւելի աղքատ ա սիցիլիան մաֆիայի պատճառով, այնքան աւելի բարձր ա սիցիլիացիների հաւատարմութիւնը մաֆիոզ դոնին։
https://cdn.echo.msk.ru/snd/2018-04-28-code-1907.mp3
տեքստն այստեղ։ #ռուսերէն #ռուսաստան #հայաստան #յեղափոխութիւն #քաղաքականութիւն
ինձ ապշեցնում ա ոնց կարող են որոշ, կարծես թէ խելացի մարդիկ, ենթադրել, որ էդ ոչինչ, եթէ լինի կկ֊ն, էդքան վատ չի, որ դա որեւէ չափով ընդունելի outcome ա։ ըստ իս կկ֊ի կողքը եւ սս֊ն, եւ գալուստը լրիւ նեաշ են, լրիւ։
ես համամիտ չեմ կարէն վարդանեանի հետ, որ սս֊ն չէր ուզում լինել վարչապետ, բայց իրեն ստիպեց իր շրջապատը։ այսինքն, չեմ բացառում որ դա նոյնպէս տեղի ա ունեցել, բայց իմ կարծիքով սս֊ն ընդհանուր առմամբ իր իսկ ստեղծած իրավիճակի պատանդն էր դարձել։
լտպ֊ի ժամանակ կար քաղաքական դաշտ, ու կային քաղաքական քննարկումներ, փաստարկներ, եւ հակափաստարկներ։ ռկ֊ից սկսած մեզ մօտ քաղաքական դաշտը լաւ մաքրւում էր, ու քննարկումների եւ փաստարկների շրջանն աւարտուեց։ փոխարէնը կար առաջնորդի կարծիք, եւ չհամաձայնողները պարզապէս լռեցւում էին, մեղմ ասած։
բնական ա, որ եթէ պետութիւնում ա տիրել նման վիճակ, արտայայտուած տարաձայնութիւններ կուսակցութեան ներսում տեղ չունէին։ կար որոշակի ներքին դարուինիզմ, ով ում կոկորդը կը կրծի, բայց դա հիմնականում չէր վերաբերում քաղաքական օրակարգին, այլընտրանքային տեսլականներին։ տարօրինակ էլ կը հնչէր, եթէ ինչ֊որ մէկը միանար հհկ֊ին զուտ իր քաղաքական տեսլականներն առաջ տանելու համար։
ի տարբերութիւն, ամն֊ի համակարգում կուսակցութեան ներսում կայ բաւական լայն range կարծիքների եւ լուծումների։
այս վիճակում սս֊ն չէր կարող ունենալ որեւէ մէկին, ում կը կարողանար վստահել երկիրն ու կուսակցութիւնը։ որովհետեւ նա ինքը շրջապատեց իրեն շեստեօրկաներով, ու մարդկանցով, ում նա ինքը վստահել չի կարող։ այդ պատճառով էր նա իրավիճակի պատանդ։ նա հասկանում էր, որ ցանկացած պոտենցիալ մարդ համ վստահելի չի պետութեան համար, համ իրեն՝ սս֊ին ցանկացած պահին կը քաշի, համ կուսակցութեան շահերի համար։
այդ էր պատճառներից մէկը, որ բերուեց այլ մէկը՝ դրսի մարդ, ով ոչ միայն կուսակցութեան, այլ եւ հայաստանի հետ շատ կապ չունէր։ միւս պատճառն էր՝ գործող իշխանութեան բնաւ լեգիտիմ չլինելը՝ ժողովրդի աջակցութիւն չունենալը, ու այդ քայլը նաեւ կարող էր իրենց օգնել՝ ոնց որ թէ մի քիչ թարմ, ու մի քիչ արտաքնապէս քաղաքակիրթ մարդ ներկայացնելով։
սս֊ն նաեւ, իմ կարծիքով լաւ հասկանում էր, որ կկ֊ն աւելի կառավարելի ա դրսից, քան նոյնիսկ ինքը՝ սս֊ն, ու որ կկ֊ին հայաստան վստահելը նոյնիսկ աւելի վատ միտք ա, քան հայաստանը վստահել իրեն՝ սերժին։
այդպիսի քաղաքական դաշտում նոր աստղերի յայտնուելը գրեթէ բացառւում ա։ ու զարմանալի չի, որ նիկոլն էլ հին մարդ ա։ նոր մարդ չի։
ի դէպ, եթէ իշխանական մեդիան ունենար որեւէ մի պատրուակ նիկոլի գլխին կեղտ թափելու, այն լրիւ օգտագործուելու էր՝ ասելու էին՝ դո՞ւ չէիր ով այն օրը սենց բան ա ասել կամ արել։ բայց փաստացի իրենք ոչ մի բան նիկոլի վրայ չունեն։ ոչ ոք չունի։ այս մարդը մաքուր ա մնացել, ու նոյնիսկ հակ֊ից ա գնացել որովհետեւ դէմ էր բհկ֊ի հետ համագործակցութեանը։ եւ շատ ծիծաղելի ա, որ եթէ դու չես գնում բհկ֊ի մօտ, բհկ֊ն գալիս ա քո մօտ։ յուսանք կը գայ։
մի քիչ շեղուեմ, ու խօսել լեգիտիմութիւնից։ բոլոր քաղաքական տեսութիւնների համաձայն, իշխանութիւնը չի կարող պարզապէս լինել իշխանութիւն, նրան պէտք ա լեգիտիմութիւն։ առաջ այն ստանում էր աստծուց, ասենք եկեղեցում միջոցով, իսկ հիմա այդ լեգիտիմութիւնը ձեռք ա բերւում ժողովրդից՝ ընտրութիւնների միջոցով։
ու շատ կարեւոր ա, որ իրենց համար էլ ա ակնյայտ, որ ֆարս ընտրութիւններով անցնելը, բնաւ չի նշանակում որ իրենք ունեն լեգիտիմութիւն։ նոյնիսկ եթէ մարդը կաշառք ա վերցրել ու քուէարկել ա հհկ֊ին, ապա միեւնոյնն ա, դա չի դարձնում հհկ֊ն լեգիտիմ, քանի որ խարդախութիւնը մնում ա խարդախութիւն։ ու կաշառք վերցնողն էլ այդ մասին գիտի, իր համար էլ այդ իշխանութիւնը ում համար նա քուէարկել է, լեգիտիմ չի կարող լինել։
նիկոլը բաւական գրագէտ խփում էր հէնց իշխող կուսակցութեան եւ անձամբ սս֊ի լեգիտիմութեանը։ ու նաեւ ձեռք էր բերում ժողովրդից իր լեգիտիմութիւնը՝ ասենք բանակցութիւններ վարելու։
ու դա չէր կարող չաշխատել։ սս֊ն իմ կարծիքով չի գնացել, որովհետեւ իրեն զանգել ասել են։ սս֊ն գնացել ա, որովհետեւ գիտակցել ա, որ նա ապրում ա այլ դարաշրջանում, այլ մարդկանց հետ, որ մարդիկ էլ այլ են քան տաս տարի առաջ, որ իրավիճակն ա այլ, որ ընդդիմադիրներն են այլ, ու որ եթէ առաջ նա ունէր հ1 որին կարող ա հաւատար բնակչութեան բաւական մեծ տոկոս, ապա այսօր հ1֊ը բացարձակ վստահելի չի, ու չնայած մեդիան գրեթէ ամբողջութեամբ վերահսկւում ա, միեւնոյնն ա, կան մի քանի վստահելի լրատուամիջոցներ։
սս֊ն լինելով չլեգիտիմ իշխանութիւն կառավարուող էր երեւի թէ բոլո՛ր հետաքրքրուող դրսի ուժերի կողմից։ ու սս֊ն էլ գիտէր որ նա հայաստանի համար ամենալաւ մարդը չի։ ինձ թւում ա, նա պէտք ա որ թեթեւացած լինէր գիտակցելով որ պատի վիճակ ա, ու նա անելու քայլեր չունի ու պէտք ա հեռանայ։
ու նա հասկացաւ որ եկել ա ժողովրդավարութեան եւ օրէնքի ժամանակը, եւ իր՝ հեռանալու ժամանակը։ ու նա հասկանում ա, որ բաժանած սֆերաները, հարկեր չվճարելը, ազատ շուկայական յարաբերութիւնների բացակայութիւնը՝ հայաստանի տնտեսութեան վրայ վատ են ազդում։
լրիւ անիմաստ էր այդ պատի պարագայում մի հատ էլ բռնութիւնների դիմել։ դրանցից յետոյ նա հեշտ չէր պրծնի, իրեն դատելու էին ամէն ամէնի համար ու ոչ մի բանի վրայ աչք չէին փակի։ ճիշտն իր կողմից անմիջապէս հեռանալն էր, եւ հէնց այդ ձեւակերպումով, ճանաչելով որ նա սխալ էր, իսկ նիկոլը՝ ճիշտ։ ու դա նոյնիսկ երեւի թէ արժանավայել հեռացում էր։
հիմա ստեղծուած իրավիճակի մասին։ իմ հասկանալով կկ֊ն կպած չի ուզում զիջել իշխանութիւն, ու հհկ֊ի որոշ օղակները նոյնպէս։ բնական ա՝ իրենք չեն ուզում չլինել լիազօրուած, իրենց պէտք են գերշահոյթներ։
կկ֊ն հայաստանի հետ կապ չունի։ գալուստը գոնէ ունի ձկներ, ասենք, որ խմում են արարատեանի ժողովրդի ջուրը, նա ունի կորցնելու բան։ սս֊ն հայաստանում ունի կորցնելու բան, ու նա պէտք ա որ աւելի շատ մտածի իր քայլերի մասին, քան կկ֊ն, ով կարող ա պարզապէս հրդեհի հասցնել իրավիճակը, ու ցանկացած պահի թռնել ռուսաստան։ ու ակնյայտ ա, որ կկ֊ն այստեղ չունի նաեւ շահեր, իր շահերը՝ լրիւ ռդ֊ի շահերն են։
եթէ աժ֊ն ընտրի հհկ֊ական վարչապետ, էդ բերելու ա նրան, որ պրոտեստները չեն դադարելու, նոյնիսկ ուժեղանալու են։ ապա նոր վարչապետը, ով արդէն կունենայ իրեն ենթարկուող ոստիկանապետ ու շտաբի պետ(կարեւորը շտաբի պետն ա, նախարարին չեն ենթարկւում զինուորականները, այլ շտաբի պետին), քանի որ չի տիրապետելու իրավիճակին, կը հռչակի արտակարգ դրութիւն։ եթէ մենք արհամարհենք կամ չարհամարհենք այն, երկու դէպքում էլ ոչ մի լաւ բան չի լինելու։
եւս մի անգամ բոլորի համար պարզ կը լինի, որ հհ իշխանութիւնը ոչ մի կապ չունի հհ քաղաքացիների հետ։ ոչ մէկ չի կարողանայ ասել՝ թէ դուք իրենց ընտրեք էք։ ու թէ ընտրութիւններն արդար էին։ այսինքն՝ կասեն, բայց էդ ակնյայտ սուտ ա։
ասում են, թէ ո՞րտեղից երաշխիք, որ նիկոլը չի դառնայ նոր վիշապ։ ժողովուրդ, կկ֊ի համար արդէն ամէն ինչ կայ։ արդէն կա վիշապային համակարգ, մնում ա միայն գալ ու այն ղեկավարել։
նիկոլը նոյնիսկ եթէ լինի վարչապետ, իր գործը լինելու ա ահաւոր բարդ, ու ուժերը լինելու են որոշակի բալանսի մէջ։ ակնյայտ ա որ նախկին իշխանութիւնը իր դիրքերը ուժեղ չի զիջի, պլիւս մենք ունենք բհկ, եւ դաշնակներ, եւ եսիմում։ ու նիկոլին ահաւոր բարդ ա լինելու ամէն մի օրինագիծ առաջ տանելը։ ի՞նչ վիշապ դառնալու մասին ա խօսքը։
հա բայց դա հեչ։ այն պահից ոնց աժ֊ն քուէարկի ոչ նիկոլի համար, երկիրը գնալու ա դէպի աղէտ։ ոչ մի բան չի լաւանալու, միայն վատանալու ա, չհաշուած առաջին օրերի շատ լարուած վիճակը։
ինձ թւում էր, որ այսօր չպէտք ա լինէին մարդիկ, ով կասեն՝ «մէկ ա բան չի փոխուի», քանի որ պէտք ա տեսած լինէին, որ լեգիտիմութիւն չունենալը մի բան փոխում ա։
միակ բանն ինչ կարող ենք անել՝ դուրս գալ փողոց, ու լինել շատ։ այսօր տուն վերադառնալիս տեսայ շատ լաւ լուսանկարիչ աղջիկ, խօսեցի հետը։ ասաց՝ ինձ մէկ ա, ես նեյտրալ եմ։ մէկ ա բան չի փոխուի, ես իմ եանը քաշած ապրում եմ։
ու ես հասկանում եմ, որ գրելն էլ կարեւոր չի, մեդիա պատերազմներն էլ կարեւոր չեն։ մարդկանց զգալի մասը բաւական խելացի ա որ հասկանայ որ հհկ֊ն հայաստանում տեղ չունի։ ու ես չեմ էլ ուզում լսել մեդիա պատերազմների մասին, կամ տտ֊ն ինչ կարող ա անի, որ օգնի որ քիչ սուտ լինի ինտերնետում, քանի որ իրականութիւնը փողոցում ա։ իրականութիւնը քաղաքի փողոցում ա, ուր հաւաքւում են իրական, շօշափելի, շնչող, կենդանի մարդիկ։ այդ մարդիկ են իրականութիւնը, իսկ ինչ ես գրում եմ, կամ ով գրում ա, էական չի։ #հայաստան #քաղաքականութիւն #յեղափոխութիւն #ազատութիւն
վարկած կայ, որ քաղաքական հայեացքներն այսօր աւելի բեւեռացուած են, քան երբեւէ, հէնց սոցիալական ցանցերի ալգորիթմների ստեղծած պղպջակների շնորհիւ։ #քաղաքականութիւն #հասարակութիւն #բեւեռացում
շիննիչ կառուցողական ծրագիր՝
@{ HU Art Sound (2) ; artsound2@diasp.eu} 21.08.2017, 1:00:38
Building the Wall!
#wall #gif from http://www.imdb.com/title/tt1439629/
#թրամփ #ծրագիր #այլմոլորակայիններ #ապագայ #ֆանտաստիկա #քաղաքականութիւն #հարկեր #պատ
ես միշտ չէ որ համամիտ եմ սիւնու հետ, բայց երբ համամիտ եմ, դա ասենք վերաբերում է հետեւեալին՝
գուցէ այդ կապերն անհրաժեշտ են, գուցէ դրանք գաղութացնող եւ շահագործող են։ ասենք՝ ո՞վ է վերահսկում երկրի էներգետիկան։ սակայն հայաստանի յարաբերութիւններն այսօրուայ ռուսաստանի հետ անհամեմատ աւելի գաղութային են, քան 1991֊ին։
https://www.youtube.com/watch?v=x8s8K_a1EMM
#գաղութ #հայաստան #ռուսաստան #քաղաքականութիւն #գաղութացում #անկախութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=gMxhIfG0MpY վո՛ու, ես չգիտեմ այս մարդու համար «ազատութիւնը» նպատակ է թէ միջոց, բայց ահա թէ ինչ է լինում երբ համակարգն ազատական է, ու ստեղծւում են բիզնես ուժեր ու շահեր որ հարցի տակ են դնում եղած համակարգը, որը նոյնպէս ստեղծուել է այլ բիզնես շահեր ապահովելու պատճառով։ ու բնական է որ նոր ուժը մտնում է քաղաքականութեան մէջ։
ու երեւի ցանկացած մրցակցող ուժ ով ջանում է ստեղծել իր համար աւելի «արդար» մրցելու պայմաններ, կարող է կոչել իր պայքարը՝ պայքար յանուն ազատութեան։
տղան էլ, ըստ երեւոյթին գերմանական արմատներ ունի, խօսելու ձեւից էլ մի քիչ զգացւում է։
ու երեւի խելացի է, ու կպչուն սեւեռուն, որը նաեւ արտայայտւում է իր լաւ խաղալ կարողանալով։ (: #պատճէնաշնորհ #ազատութիւն #քաղաքականութիւն
— ամենակարեւոր հարցը կրկին՝ ո՞ւմ ես ձայնդ տուել։ թէկուզ գիւղացի ես ու հիմա կարկուտից ես բողոքում։ բա ինչի՞ է կարկուտ եղել, ինչո՞ւ չեն կանխել։ ինչո՞ւ ես քսան հազար դրամ վերցրել, ոչ թէ պահանջել որ հակակարկուտային սարքերն աշխատեն։ հիմա էլ ջրի խնդիր են ունենալու։ ախր, ասենք, երեսուն տարեկան մարդ ես, գիտես, որ երեսուն տարի է, տարին մէկ ջրի խնդիր ես ունենում, ինչի՞ ես քսան հազար դրամ վերցնում, փոխարէնը ասես՝ գնացէք ջրի խնդիրը լուծէք։ չէ, իմ համար բոլոր այդ բողոքների պատասխանը մէկն է՝ «ո՞ւմ ես ընտրել»։
#զրոյց #կարկուտ #քաղաքականութիւն
հասկանալով ձախականութիւնն ու աջականութիւնը, տեսնում ես ինչքան խառն է ամէնը, ու որ յաճախ բաներ, որ թւում է թէ պէտք է լինէին ձախական, աջական են, եւ հակառակը, նաեւ միշտ կան խմբեր աջականների կամ ձախականների մէջ, ովքեր մի քիչ այլ ձեւ են մօտենում նոյն հարցերին։
ինչեւէ, փորձենք դիտարկել հիմնական տարբերութիւնները։
փոփոխութիւն ընդդէմ միջամտութիւնից խուսափում
==============================
սա իմ հասկանալով ամենահիմնական հարցերից է։
ձախականներն ասում են, որ կը փոխեն աշխարհը, իսկ աջականներն պնդում են, որ աշխարհն այնքան բարդ է, որ աւելի լաւ է ձեռք չտալ, չխառնուել, կարող է աւելի փչացնես։
շատ մօտ է ծրագրաւորմանը, նոյնիսկ վերաձեւակերպել պէտք չէ։
խուսափում ենք ոչ շատ անհրաժեշտ փոփոխութիւններից, փորձում ենք մի մեծ ամէն ինչ անող ծրագիր ունենալու փոխարէն(որը գրելու տակից կարող է դուրս չգաս), ունենալ իւնիքս մօտեցում՝ տարբեր թիմերի կողմից գրուած առանձին ծրագրիկներ։ (do one thing and do it good)։
ձախական մօտեցման այլ յատկութիւնն է՝ փոփոխութիւնից յետոյ վերահսկելն է, որ բոլորը այդպիսի փոխուած ձեւին հետեւեն։
սա բերում է հետեւեալ տարբերութիւնների՝
պետութիւնն ընդդէմ մասնաւորի։
==============================
ձախական մօտեցումն է՝ սա ու սա ու սա պէտք է վերահսկել, իսկ վերահսկելու կատարեալ ձեւը՝ ինքնուրոյն անելն է։ այդ պատճառով իրենք պնդում են որ պետութիւնը պէտք է զբաղուի ոչ միայն կրթութեամբ, ճանապարհներով ու արտաքին թշնամուց պաշտպանելով, այլ եւ մատուցի շատ այլ ծառայութիւններ, իսկ մնացածի համար՝ լինեն պետական կարգադրանքներ։ սա նշանակում է եւ աճած բիւրոկրատիա՝ հիմնարկներ, որ զբաղւում են այդ կարգադրանքները յօրինելով։
աջական մօտեցումն է՝ հնարաւորինս քիչ գործ է անում պետութիւնը, հնարաւորինս քիչ պէտք է լինի պետական ապարատը, քանի որ պետութիւնն ամէնն անում է ոչ օպտիմալ, ոչ էֆեկտիւ, թանկ, ու դա ի վերջոյ հասարակութեան վրայ աւելի թանկ է նստում։ բացատրութիւններից մէկն է՝ ուրիշի փողը այլ կերպ ես ծախսում, քան քոնը։ այդ պատճառով մասնաւորի մօտ ամէն ինչ աւելի էժան է ստացւում։
ծայրայեղ աջականը չի վստահի պետութեանը բացի ճանապարհներից ու բանակից ոչ մի այլ զբաղմունք։
տտ աշխարհում՝ եթէ ինչ֊որ կարգաւորում կարելի է տալ օգտուողին, եւ հեշտացնել ադմինների աշխատանքն ու թեթեւացնել ինֆրաստրուկտուրան, ապա այդպէս էլ արւում է։
սա լիազօրութիւններ բաշխելու մասին է՝
կենտրոնաձիգ ընդդէմ կենտրոնախոյսի
=======================
միացեալ նահանգները կարելի է համարել աջական դիզայն հենց սկզբից, քանի որ հնարաւորինս շատ հարցեր որոշւում են առանձին նահանգներում։
ու օրինակ, բրեքսիտը աջական շարժում էր, չնայած լիքը մարդ ով աջակցում էր դրան դեբիլ քսենոֆոբ էին։ բրեքսիտի կարեւոր ու իրական միտքն այն էր, թէ ինչո՞ւ պիտի եւրախորհրդարանի պատգամաւորը, ով բրիտանիայից չի, ընդունի օրէնք, որին բրիտանիան պիտի ենթարկուի։
նոյնը մեզ է վերաբերում՝ ակնյայտ է, որ տեղական համայնքին տեղական իշխանութեան վրայ ազդելու լծակներն ու հնարաւորութիւններն աւելի շատ են, եւ փոխել տեղական իշխանութիւնն աւելի իրատեսական է, քան ասենք խսհմ իշխանութիւնը։
կորպորացիաները՝ հզօրութեան կենտրոնացում են։ ո՞նց են մօտենում մոնոպոլիաների հարցին աջականն ու ձախականը։
ձախականն ասում է՝ եկէք օրէնքներ, սահմանափակումներ, կարգադրանքներ ընդունենք կորպորացիաների համար։
կարգադրանքներ ընդդէմ ինքնակազմակերպմանը
=============================
աջականն ասում է որ դա վատ է որովհետեւ կորպորացիան կարգադրանքներ շրջանցելու, կամ իր ուզած կարգադրանքն ընդունելու անհամեմատ աւելի մեծ հնարաւորութիւններ ունի, քան նրանք, ով նոր են մտնում բիզնեսի մէջ, ու կարող են պոտենցիալ մրցակից դառնալ։ աջականն ասում է, որ կարեւոր է, ինչքանով հեշտ է մտնել որեւէ դաշտի բիզնես ու մրցունակ լինել։ եթէ մեծ կորպորացիան ունակ է վարձել իրաւաբանների մեծ շտատ, ով կաշխատի այդ բոլոր պահանջները բաւարարելու խնդրի վրայ, ապա սկսնակը բաւական ռեսուրս չունի ու որպէս կանոն չի կարող նման շռայլութիւն իրեն թոյլ տալ։
այդ՝ բիզնեսի մէջ մտնելու մասին ես նաեւ գրել եմ այստեղ
իսկ ինչպէ՞ս ապա առանց վերահսկելու համոզուել որ սպառողի իրաւունքները պաշտպանուած են՝
քանի որ ըստ ձախականի պետութիւնը պէտք է սահմանի լիքը կանոններ, ու վերահսկի դրանց կատարումը, ապա ըստ իրեն պէտք է ընդունել աւելի շատ օրէնքներ, ստանդրատներ, եւ ստեղծել ստուգող յանձնաժողովներ, որ գնալու են տարբեր տեղերով, ու փակեն կամ տուգանեն այն «օբյեկտները», որոնց աշխատանքը ստանդարտին չի համապատասխանում։
աջական մօտեցումն է՝ եթէ դու գտել ես ուտիճ քո ապուրում, ու չէիր ակնկալում դա՝ լռելեայն ենթադրում էիր, որ այն չպէտք է լինի, եւ սննդի օբյեկտը չի նկարել իր ցուցանակի վրայ ուտիճ կամ ճանճ, չի ասել, եկէք, մենք ձեզ ճանճերով ապուրներ կը մատուցենք, ապա դու կարող ես իրենց դատի տալ։
եւ հետեւած տուգանք ու հասարակական աղմուկը կը նստի այդ ընկերութեան վրայ աւելի թանկ, քան իրենց խոհանոցի մաքրութեանը հետեւելը։
նոյնը վերաբերում է ծխելուն՝ ինչո՞ւ պիտի պետութիւնն ինձ ասի, ես իմ «օբէկտ»֊ում ինչ եմ թոյլ տալիս, ծխել կամ չծխել։
համասեռականների ամուսնութեան իրաւունք
=====================================
բայց ապա տարօրինակ է թւում, որ աջականները, ով սովորաբար նման կարգադրանքներին դէմ են, միեւնոյն ժամանակ դէմ են «համասեռական ամուսնութիւններին» կամ աբորտներին՝ չէ՞ որ ապա պետութեան ի՞նչ գործն է, թէ ով ում հետ է ուզում ընտանիք կազմել, կամ ինչ անել իր մարմնի հետ՝ դա անձնական որոշում է։
ըստ երեւոյթին քանի որ նրանք, ով ուզում են փոխել համակարգը սովորաբար լինում են ձախականներ, աւանդապաշտները աւելի մօտ են իրենց զգում նրանց, ով ասում են՝ մի՛ ձեռք տուէք, թող ոնց կայ լինի, ու դրանք բաւական մեծ ընտրազանգուած են կազմում, որպէսզի դրանց, ասենք, նահանգների հանրապետականները, կարողանան հեշտ արհամարհեն։
իսկ աբորտների թեման շատ բարդ է։ օրինակ, նահանգներում խիստ սահմանափակուած ցողունային բջիջներին վերաբերող հետազօտութիւնները։ մասնաւորապէս այն պատճառով, որ դրանք արւում են աբորտ արդիւնքում ստացուած «նիւթն» օգտագործելով։ քանի որ կորպորացիան, որը հետաքրքրուած է այդ հետազօտութիւններն անելու մէջ, կարող է ազդել մարդու անձնական որոշման վրայ, ու զանազան ձեւերով խթանի իր աբորտ անելը։
իսկ անձնական ընտրութիւնը յարգելը աջական մօտեցում է։ բայց միեւնոյն ժամանակ կարող է օգտագործուել աջական գաղափարի դէմ։
իմիգրացիա
=======
աջականներն ասում են, որ տնտեսապէս ձեռնատու չէ ընդունել համայնք մարդուն իր կեանքի կէսից։ չէ՞ որ նա իր հարկերը վճարել է այլ պետութեանը, եւ աջակցել է այլ համայնքի բարեկեցութեանը, իսկ հիմա նա տեղափոխուել է այլ համայնք, որի մէջ ներդրում չի ունեցել։ նաեւ նա սովորաբար տեղացուց աւելի քիչ փող է բերում համայնքին ու աւելի շատ փող տանում է։ այդ ամէնից, ըստ աջերի, ընդհանուր բարեկեցութիւնը նուազում է, առաջանում է արժեզրկում։
ձախականներն աջակցում են իմիգրանտներին որպէս աւելի անպաշտպան շերտի ներկայացուցիչներին։ իսկ իրենք իրենց հերթին դառնում են, ասենք դեմոկրատների ընտրազանգուածի զգալի մասը։ օրինակ, նահանգներում հենց դեմոկրատներն են սովորաբար խոստանում են հայերին ճանաչել ցեղասպանութիւնը ու խոստումը չեն կատարում, ոչ թէ հանրապետականները։ նաեւ, հայերը, մեքսիկացիները, եւ այլն, ընտրում են դեմոկրատներին թէկուզ այն մի պատճառով, որ գիտեն՝ աւելի հեշտ է լինելու բերել նահանգներ իրենց բարեկամներին։ ու իրենց համար այդ հարցն այնքան կարեւոր է, որ իրենք անտեսում են այլ, հասարակութեան համար կարեւոր խնդիրներ։
բնակարան վս սփրաւլ
=============
համայնքով, բազմաբնակարանային տանը ապրելը՝ կենտրոնացման մասին է։
դա ինձ շատ մօտ է, եւ ինձ ակնյայտ են թւում քաղաքում ապրելու բազմաթիւ առաւելութիւնները, բայց աջականները կասեն որ մենք չենք զգում այն անհարմարհութիւններն, որ ունենում ենք ապրելով բազմաբնակարանային շէնքերում, քանի որ դրանց արդէն սովոր ենք։
օրինակ, եթէ դու մելոման ես, դու կարող ես առնել ոչ թէ ականջակալներ, այլ լաւ ձայնային սարքաւորումներ, առանց հարեւաններին խանգարելու մասին մտահոգուելու։ կարող ես ունենալ զանազան այլ հոբիներ, որոնք պահանջում են ասենք թէ արհեստանոց ու աղմկող գործիքներ՝ օրինակ հիւսնի գործը։
ինձ թւում է՝ հայ հասարակութիւնը որպէս կանոն աւելի ձախական է, բայց այ այս դէպքում, մարդիկ յաճախ դեռ սովոր չեն միասին ապրել, ու այդ պատճառով աւելի շատ են, քան կարող էին լինել, կենցաղային վէճերը։ այս դէպքում հայերն աւելի աջական են, ու նախընտրում են լինել աւելի առանձին։
միւս կողմից, իրենց «առանձին» լինելու ատմոարութեան չափսը՝ ընտանիքն է՝ անձը չէ։
կայսրութիւն ընդդէմ ազգայնականի
==============================
իսկ ընդհանուր առմամբ, իմ հասկանալով, գլոբալիզացիան՝ ձախական շարժում է, ինչպէս նաեւ կայսրութիւնները։ «սապիենս»֊ի հեղինակն կարծում է, որ կայսրութիւնները՝ այդքան բռի, դաժան կենդանիների համար, ինչպիսին մարդիկ են՝ լաւ լուծում են, քանի որ եթէ չկան ազգեր եւ էթնոսներ, ապա աւելի քիչ պատճառ կայ այլ մարդկանց դիսկրիմինացնելու։
սակայն, ըստ իս, նա լաւ չգիտի կայսրութիւնները, ու միեւնոյն է, դիսկրիմինացնելու պատճառ գտնելը միշտ էլ կարելի է։ մանաւանդ եթէ դու մարդ ես ու փնտրում ես այդ պատճառը։
լիբերալ, աջական հասարակութիւնը՝ աւելի տարբեր, զանազան մարդկանց հասարակութիւն է։ եւ աջական մօտեցումն է՝ ոչ թէ դարձնել բոլորին միատեսակ, որպէսզի իրենք իրար չկոտորեն, այլ բոլորի համար խաղի նոյն կանոնները հաստատել, ընդունելով, որ մարդիկ տարբեր են։
դրանից էլ բխում է մշակութային այն ամբողջ շերտը, ուր բացատրւում է, որ այլ, ուրիշ լինելը խնդիր չէ, եւ որ հասարակութիւնը շահում է նրանցի, որ մարդիկ տարբեր են։
բժշկութիւն
=======
ձախականները ջանում են աւելի ապահով դարձնել մարդկանց, ու դրա մասնաւոր դէպքն է՝ պետական բժշկական ապահովագրութիւնը կամ սպասարկումը։ սա թւում է թէ շատ լաւ միտք է։
աջականները պնդում են որ դա բերում է նրան, որ բժիշկների աշխատավարձներն ընկնում են, իսկ կրթութեան գինը մէկ է բարձր է, ու դա իր հերթին բերում է նրան, որ մարդիկ հետաքրքրուած չեն լինում այնքան ներդրում ունենալ բժշկական կրթութիւն ստանալու մէջ ու հետեւաբար՝ բժիշկների պակասի։ աջականների պնդումն է որ լոնգ թերմ վճարովի բուժ սպասարկումն աւելի լաւ է, քան անվճարը։
կոնկրետ բնագաւառներ ներդրումները
======================
ճապոնիան աւելի ձախական պետութիւն է, եւ սուբսիդաւորում է մեքենաների արտադրութիւնը։ դա նպաստում է նրան, որ ճապոնական մեքենաներն աւելի մրցունակ լինեն միջազգային շուկայում։ նաեւ ճապոնիան կարգաւորում է մեքենաների շուկան՝ օրինակ, հին մեքենայով տեխ․ զննում անցնելն այնքան բարդ է, որ մարդ նախընտրում է նոր մեքենայ առնել հինը նորոգելու փոխարէն։ այդ պատճառով էլ աշխարհը լի է օգտագործած ճապոնական աւտոմեքենաներով՝ դրանցից ջանում են ազատուել։
աջականների պնդումն այն է, որ պէտք չէ նպաստել կոնկրետ դաշտին, քանի որ շատ բարդ է իմանալ, ապագայում որն է լինելու ակտուալ, ու հնարաւոր է, որ ռեսուրսների ծախսն իզուր է։
իրենք կասեն, որ այդպիսի կարգաւորումները չեն նպաստում մարդկանց բարեկեցութեանը՝ մարդը ստիպուած է բաւական մեծ գումար ծախսել ամէն մի քանի տարին մէկ նոր մեքենայ ձեռք բերելու համար, իսկ չէ որ նա միեւնոյն է ունի ընդամէնը մի մեքենայ, եւ այդ փողը նա կարող էր ծախսել այլ բաների վրայ։
իսկ ինչ վերաբերում է շուկայի անկանխատեսելի լինելուն, դա նաեւ կապուած է բիզնեսի մէջ աւելի հեշտ մտնելու շեմի հետ։ նահանգներում տապալւում են կորպորացիաներ, խաղի մէջ են մտնում են նոր խաղացողներ, բայց դա տնտեսութեան վրայ շատ վատ չի անդրադառնում, եւ բերում է պրոգրեսին եւ սպառողների համար աւելի լաւ առաջարներին։
#քուէ #քուէարկութնւն #ընտրութիւններ #քաղաքականութիւն #խոմսկի #գիրք
— ես էլ չեմ հանդուրժում որ ինձ բողոքում են։ էն օրն էլ գորիսից բարեկամ էր եկել, բողոքում էր։ ես անմիջապէս հարցնում եմ՝ «ո՞ւմ ես ընտրել»։ հասկանում եմ, էդ մարդը զինուորական էր, բայց իրեն չեն ծեծել չէ՞, իր էրեխեքին չեն տարել պահել, էս 2008֊ը չի որ յիշո՞ւմ էք, լեւոնի վստահուած անձանց տարել մի շաբաթ աւանի նկուղում պահում էին… կարճ ասած, մի անգամից հարցնում եմ՝ «ո՞ւմ ես ընտրել»։ որ ասում են՝ «դէ ո՞ւմ ընտրէի», ասում եմ՝ «դու ընտրում ես ոչ թէ լաւը, այլ չարեաց փոքրագոյնը, իսկ հանրապետականը ոնց էլ լինի, չարեաց փոքրագոյնը չի»։ ես կարծում եմ որ էդ մարդիկ էլ բողոքելու տեղ չունեն, էլ չպէտք է ասեն՝ «գազը թանկ է, շաքարը թանկ է, նետ ու աղեղով ուղարկում են դրոների դէմ կռուել», պիտի ասեն՝ «շատ գոհ ենք, երջանիկ ենք որ Հայաստանի Հանրապետութիւնում ենք ապրում, ու բողոքելու բան չունենք»։
#զրոյց #ընտրութիւններ #քաղաքականութիւն #մէջբերում
ես վաղուց ինքս ինձ հարց էի տալիս՝ ինչո՞ւ այֆոնը, կամ դրա պէս մի բանը, չծնուեց ճապոնիայում։ ճապոնիայում կային, թւում է թէ, բոլոր նախադրեալները՝ որակեալ ճարտարագէտներ, ով փայլուն տեխնիկական լուծումներ են գտնում։ արդէն կար պոպուլար աուդիո փլեյերը՝ սոնի ուոլքմենը։ արդէն կար խելախօս՝ սոնի էրիքսոնը։ կային զանազան լոկալ շուկային սպեցիֆիկ սմարտֆոնոտ ծառայութիւններ։
թւում է թէ, մնում էր միացնել սոնի էրիքսոնը ու սոնի ուոլքմենը, յաջող լուծել մի քանի տեխնիկական խնդիր ու ահա։
մինչ այդ ես ինձ հարցնում էի՝ ինչո՞ւ անձնական համակարգիչների շուկայում ճապոնացիները չդարձան առաջինը։ ինչո՞ւ իրենք չսկսեցին այբիէմ փիսի֊ի կամ մակինտոշի պէս մի բան։ ինչո՞ւ դրանք պիտի ծնուէին միացեալ նահանգներում։
հիմա ես ունեմ բացատրութիւն, որը կը փորձեմ շարադրել։
ճապոնիայում ստաբիլ եւ կլանային հասարակութիւն է։
ճապոնիայում՝ ինդիւիդուալների հասարակութիւն չէ։
ճապոնիայում, ինչպէս եւ նահանգներում, եղել են տանը ոտքի վրայ համակարգիչ հաւաքողներ։ ամերիկայի այդպիսի մարդկանցից էր Էփլի հիմնադիր Վոզնյակը։ Եւ ենթադրում եմ, որ ճապոնացի Վոզնյակի հետ եղաւ այն, ինչ եղել է ամերիկացի Վոզնյակի հետ։ Երբ Վոզնյակը ցոյց տուեց իր փայտէ կորպուսով համակարգիչը իր կորպորացիայի մենեջմենթին, իր վրայ ծիծաղեցին։
Կորպորացիաները չէին զգում, որ գոյութիւն կարող է ունենալ տան համակարգիչների շուկայ։ յայտնի արտայայտութիւն է՝ շուկայում կարող է լինել պահանջարկ, գուցէ, տաս տան համակարգիչների։ ու որ երբ այդպիսի արտադրող յայտնուի, իրենց բիզնեսը վտանգուած է լինելու։
ես վտանգուած եղաւ՝ ի պատասխան էփլին այբիէմը խուճապահար, հապշտապ արտադրեց այբիէմ փիսի֊ն։ բայց ուշ, եւ ոչ այնքան լաւ, ինչպէս էփլը։ այդ պատճառով փիսի֊ն մակի հետ առաջին մօտ տաս տարին համեմատելի չէր։
կարծում եմ ճապոնիայում սկզբում տեղի է ունեցել նման մի բան։ փայլուն ճարտարագէտները չէին կարողացել կորպորացիայների կառավարիչներին համոզել սկսել տան համակարգիչների արտադրութիւն եւ լուրջ զբաղուել այդ գործով։ դա նշանակում էր կտրուկ փոփոխութիւնների գնալ, եւ կորպորատիւ դանդաղաշարժ մեքենաները դրան միշտ չէ որ պատրաստ են լինում։
իսկ էփլը ճապոնիայում չէր ծնուի, քանի որ մէկ մարդու ուժերից վեր է կլանային, կորպորատիւ միջավայրում իր ֆիրման բացել, եւ վնասել եղած ֆիրմաների բիզնեսին։
իսկ ամերիկայում ջոբսը գտել է ինուեստորներ, եւ սկսել է գործը։ եւ երկու ընկեր ով աւտոտնակում էին գործ անում, փոխեցին տեղեկատուական տեքնոլոգիաների շուկան, ու թերեւս, ամբողջ աշխարհը։ ընթացքում շատ կորպորացիաներ վնասներ կրեցին, բայց շահեց պրոգրեսը, ու շահեց սպառողը։
այնպէս չէ, որ կորպորացիաները երբեք չեն կարողանում են ժամանակին կողմնորոշուել։
ասենք, ֆուջիի նոր տնօրէնը երկու հազարականների սկզբին արեց շատ ոչ պոպուլար քայլ, բարդ քայլ ճապոնիայի համար։ նա զգաց, որ անալոգային ֆոտո֊ի շուկան վնասուեու է, ու դեռ այն ժամանակ, երբ ոչ մի վտանգ կարծես թէ առկայ չէր, փակեց մի քանի գործարան ու ազատեց լիքը աշխատողներ։ նա կտրուկ փոխեց ֆուջիի ուղղութիւնը, եւ այդ պատճառով ֆուջին ոչ միայն դեռ գոյութիւն ունի, այլեւ թուային լուսանկարչութեան մէջ ամենայաջողակ ֆիրմաներից է։
սակայն, միեւնոյն է, եւ ֆուջին, եւ քենոնը, եւ նիկոնը այսօր լուսանկարչական շուկայում ընդամէնը մի փոքր նիշ են զբաղեցնում։
ֆոտո շուկան վերցրել են գուգլն ու էփլը, քանի որ լուսանկարների ճնշող մեծամասնութիւնն արւում է խելախօսներով։
երկուսն էլ՝ եւ գուգլը եւ էփլը ստեղծել են աւտոտնակային անհատներ։ քանի որ ամերիկան է այդպիսի տեղ, ուր հասարակութիւնը լիբերալ է՝ եւ խաղի կանոնները բոլորի համար նոյնն են։ գոնէ աւելի նոյնն են, քան այլ երկրներում։
այդ պատճառով էլ ամն֊ն է առաջատար երկիր, եւ մնալու է առաջատարը։ ամն֊ում կը փլուզուեն զանազան կորպորացիաներ, կը կատարուի այն, ինչը հզօր կորպորացիաների բիզնես շահերին հակասում է։ քանի որ դա այն տեղն է ուր մէկ առանձին մարդն ունի նշանակութիւն։ մէկ մարդ ով աշխատում է աւտոտնակում եւ կորպորացիաների կոնսորցիումը պէտք է խաղան նոյն կանոններով։ եւ կորպորացիաները պարտւում են առանիձն մարդկանց։ սա ընդհանուր առմամբ եւ կոչւում է ազատականութիւն։
ու տենց
գաղտնիք չէ, որ գիւմրեցիներից շատերին դուր է գալիս իրենց քաղաքը լենինական անուանել։ կամ լեննական։ իսկ վանաձորցիները հազուզդէպ չէ, որ օգտագործում են «կիրովական» անուանումը։
արդե՞օք դա լենինին կամ կիրովին շատ սիրելուց է։ կարծում եմ, որ ոչ։
ու հայերը մեծամասամբ պատկերացում ունեն լենինի եւ ընկերների՝ հայ ազգին հասցրած վնասների մասին։
ապա ինչո՞ւ են շարունակում իր անունով քաղաքը կոչել։
ես տարբերակներ պատկերացնում եմ, բայց վարկածներից ոչ մէկը բաւական ծանրակշիռ չեմ համարում, լենինի անունը շօշափելու համար։ գուցէ գիւմրեցիներն արտայայտում են իրենց նոնկոմֆորմի՞զմը։ գուցէ իրենց արդէն հարազա՞տ է այդ անունը, ու իրենք իրենց լեննականցինե՞ր են պատկերացնում։
ինձ թւում է, կար մի կարեւոր քայլ, որն այդ երկու քաղաքներում չի արուել՝ վերանուանումը պէտք է կատարուէր ըստ հանրաքուէի։ լենինգրադը վերանուանուել է սանկտ պետերբուրգ ըստ հանրաքուէի արդիւնքների։ ու «լենինգրադ» այնտեղ այլեւս չեն ասում՝ ասում են, թերեւս «պիտեր», բայց ոչ «լենինգրադ»։ ու եթէ այդ մարդիկ, այդ գիւմրեցիներն կամ վանաձորցիները քուէարկէին, դժուար թէ իրենք կը քուէարկէին լենինի անունով քաղաքում ապրելու օգտին։ ու երբ իրենք ընտրութիւնն անէին, ապա, կարծում եմ, այսօր շատ աւելի շատ մարդ կը նախընտրէր օգտագործել նոր անուանումները։
իրենք կը զգային, որ դա իրե՛նց որոշումն է, իրենց մասնակցութեամբ կատարուած որոշում է, իրե՛նց ընտրութիւնն է, ո՛չ թէ վերեւից պարտադրած որոշում է ինչ֊որ պաշտօնեաների, ում իրենք առանձնապէս չեն յարգում։
ու տենց։
մտածում եմ, ձայն վաճառելը — ըստ էութեան հոգեւոր, մտաւոր, գաղափարական, սոֆթուեր մարմնավաճառութիւն է։
իսկ եթէ քո կամքի, մտքի վրայ բռնացել են՝ դա մտաւոր, գաղափարական բռնաբարութիւն է։ եթէ քեզ սպառնացել են, ու դու իրենց ասածին ես ձայն տուել, դու բռնաբարուած ես։ իսկ եթէ քեզ փող են տուել, ու դու գնացել քուէարկել ես փողով՝ դա արդէն բռնաբարութիւն չէ, դա ինքնակամ է, երբ բոլորը գործարքից գոհ եւ բաւարարուած են մնում։
ըստ որում, սոֆթուեր մարմնավաճառութիւնը ձայն վաճառելով չի աւարտւում։ այնպիսի առօրեայ բանն ինչպէս ՃՈ֊ին կաշառք տալն ինչո՞վ է տարբերւում։ իսկ մարդիկ լինում են՝ հպարտանում են՝ ասում են՝ «խմած բռնել են, բայց փոխարէնը 150.000 տուգանէին, 8.000֊ով պրծայ»։ ոնց որ թէ հարիւր հազարանոց ապրանքն էժան է կարողացել առնել։
այստեղ մենք գալիս ենք «շուստրի»֊ութեան գաղափարին։
մարդիկ ստեղծել են ժամանակակից հանրապետութիւններ եւ օրէնքներ, որպէսզի սահմանեն բոլորի համար նոյն կանոնները ու դրանով նուազեցնեն «շուստրիութիւնը»։
ունես լաւ խանո՞ւթ, լա՞ւ ես թխում ու վաճառում, վիտրինադ սիրո՞ւն է, մօտդ գալի՞ս են՝ ապրես։ չէ՝ փորձիր աւելի լաւ աշխատել։ իսկ այ գնալ մրցակցի վիտրինան կոտրելը խաղի կանոններից դուրս է։
մենք որոշել ենք, որ կայ «հերթ» հասկացութիւն, ու առանց հերթ անցնելը ժամանակակից հասարակութեան կանոններին հակասում է։
այդ պատճառով շատ հեշտ է հասկանալ, որ ՀՀ֊ն օրէնքի երկիր չէ դիտելով ինչպէս են հայերը հերթ կանգնում, եւ ինչպէս են վարում։ ու նոյնիսկ գծերով չեն քշում։ վրացիները՝ ինչքան էլ իրենց մասին չասեն, թէ ահաւոր են վարում, իրենք յստակ գծերով են քշում։ գուցէ այդ պատճառով էլ վրաստանում հնարաւոր էր սաակաշուիլի իր բոլոր հետեւանքներով։
ու տենց։
ուզում եմ գրել փոստերներից եւ սլոգաններից։
բայց դիսքլեյմեր՝ ես ոչ պրոֆեսիոնալ սոց․ ինժեներ եմ, ոչ էլ դիզայներ։
ինչ գրում եմ՝ անձնական ընկալման մասին է, ու օբյեկտիւ լինելու պրետենզիա չունի։
սլոգաններ․
մենք ունենք հհկ֊ի «անվտանգութիւնն» ու հակ֊ի «խաղաղութիւնը»։
անվտանգութիւն բառի մէջ կայ վտանգ բառը։ «անվտանգութիւն» սլոգանը իմ համար սպառնալիքի մասին է։ ես հասկանում եմ այսպէս՝ վտանգաւոր է, մենք օկեանիայի հետ կռուի մէջ ենք, եւ առհասարակ շրջապատուած ենք թշնամիներով, այնպէս որ եկէք չկենտրոնանանք ինչ֊որ մանրուքների վրայ՝ տնտեսութեան վիճակ, կոռուպցիա, առողջապահութիւն՝ կարեւորն անվտանգութիւնն է։
թշնամու օղակի մէջ գտնուելու մասին խօսքերը՝ դիկտատուրաների աւանդական կուտն է։
«անվտանգութիւնն»՝ իմ համար ոչ թէ յոյս ներշնչող, այլ վախի մէջ պահող ուղերձ է՝ «տեսէք, է, վտանգաւո՛ր է, էլ մի՛։»։
«խաղաղութիւնը»՝ դրա լրիւ հակառակն է՝ պոզիտիւ ու բնաւ չմանիպուլատիւ սլոգան է։
ինձ թւում է այնքան ակնյայտ, որ «խաղաղութիւնը»՝ ժողովրդավարութեան մասին է, ազատ տնտեսութեան մասին է, միջազգային առեւտրի եւ համագործակցութեան մասին է, իսկ անվտանգութիւնը՝ դիկտատուրայի, եւ бесправие֊ի, խաղաղութեան եւ համագործակցութեան յոյս չտուող սլոգան է, անելանելիութեանը յղող սլոգան է։ ու այն, որ հհկ֊ն դա է ընտրել՝ ահագին բնութագրող է՝ իրենք ուրիշ առաջարկելու բան, ընդհանուր առմամբ, երեւի թէ չունեն։
ծառուկեան դաշինքի սլոգանները՝ կոչեր են՝ հաւատա, վստահիր, պահանջիր։ ինձ «հաւատա»֊ն յիշեցնում է «հաւատա որ փոխես»֊ը, ու առհասարակ, ինչի՞ պիտի հաւատամ կամ վստահեմ։ իմ ընկալմամբ «հաւատա» ասողը նա է, ով արդէն իրեն վարկաբեկել է, ու այսպէս համոզում է՝ «ես այլեւս լաւը կը լինեմ, հաւատա, վստահիր»։ եթէ հաւատալ եւ վստահել պէտք է առաջադրուողներին, ապա, երեւի, պահանջել նո՞յնպէս իրենցից է պէտք։ ասում էք, որ ընտրելուց յետոյ մի հատ էլ պէտք է լինելու պահանջե՞լ որ խոստումնե՞րը կատարէք։ լո՞ւրջ։
անուանումներ․
ելք֊ը, դէ, տեղով սլոգան է, որը, երեւի շատ լաւ միտք էր։ գուցէ յղում է իրավիճակից ընդհանուր առմամբ իսկ մասնաւորապէս՝ ԵՏՄ֊ից անյապաղ ելքին։ ելք֊ն իհարկէ աւելի լաւ է, քան «ելք չկայ»֊ն, յոյս ներշնչող է։ նաեւ շեշտող է, որ այժմ վիճակը բնաւ լաւը չէ։ ոչ թէ՝ «ապրելու ենք աւելի լաւ», ինչպէս ասում էին կոմունիստներն ու այսօր ասում է հհկ֊ն։
ելք֊ի անյապաղութիւնը սակայն ինձ լուրջ չի թւում․ ես կը հասկանայի, եթէ իրենք ասէին նման մի բան՝ «մենք կը ջանանք առանց ռդ֊ի հետ յարաբերութիւնները փչացնելու հնարաւորինս լաւացնել կապերն արեւմուտքի հետ, ու կարծում ենք, որ դա հնարաւոր է»։ այդ ԵՏՄ֊ն էլ գուցէ ինքն իրեն էլ մեռնի, այնպէս չէ որ շատ կենսունակ է թւում այսօր։
ու արդե՞օք եթէ ելքը լինի իշխանութեան, ու «անյապաղ» քայլեր անի ԵՏՄ֊ից դուրս գալու ուղղութեամբ, իրենց «մի գիշերուայ մէջ» չեն անի առաջարկութիւն, որից իրենք չեն կարողանայ հրաժարուել։
ընտրութիւն, փոփոխութիւն, յաղթանակ՝ ընտրութիւն — լաւ, փոփոխութիւն՝ վաղուց պէտք է, յաղթանակ — օ…կեյ։
«քաղ․ պայմանագիր» — պայմանագիրն այն է, ինչ հնարաւոր է դարձնում համագործակցութիւն ու տարբերում է մարդկանց կենդանիներից։ պայմանաւորուածութիւն պահելը, թէկուզ ենթադրուող, ոչ գրուած պայմանաւորուածութիւն, — դա քաղաքակրթութեան մասին է։ առեւտուրը, տնտեսութիւնը, հնարաւոր չեն, եթէ պայմանաւորուածութիւնները չեն պահւում։ կարող եմ ենթադրել, որ մարդկանց «բարոյականութիւն» հասկացութեան հիմքում է հենց պայմանաւորուածութիւններ պահելը․ պայմանաւորուածութիւն պահելը՝ բարոյական է, չպահելը՝ անբարոյական։ ընդհանուր առմամբ, ես կը բերէի «բարոյականութիւն» բառը այդ պարզ սահմանմանը։
«լուսաւոր հայաստան — մեր գործի տեղում «լուսաւոր հայաստանից» տղայ կայ, նա այդպէս զանգում է ու ասում՝ «բարեւ ձեզ, այսինչն եմ լուսաւոր հայաստանից», ու մենք այդպէս մտածում ենք, թէ մենք, տեսնես, ո՞ր հայաստանից ենք։
«օեկ»֊ը ինչ էլ անի, իրեն ռեբրենդ չի կարողանայ անել։ «օեկ»֊ը միշտ մնալու է «օեկ»։
«հակ» — ենթադրում եմ որ ոգեշնչուած է Գանդիի ստեղծած հնդկական կոնգրեսից։ ենթադրում եմ, որ ԼՏՊ֊ն ահագին ոգեշնչուած է Գանդիից, եւ ենթադրում եմ, որ այն, որ իննսունականներին մեզ յաճախ Հ1֊ով Գանդիի մասին ֆիլմեր էին ցոյց տալիս, դրա հետեւանքն է։ Գանդիից ոգեշնչուած լինելը, ըստ իս, ահագին լաւ է մարդուն բնութագրում։ ու ապա «խաղաղութիւն» սլոգանն էլ աւելի հասկանալի է դառնում։
ՕՐՕ֊ի մասին չգիտեմ ինչ ասել՝ ես չեմ հասկանում ով են այդ մարդիկ, ու ինչ են անում այդ փոստերների վրայ։ Լոգո֊ն իմ վրայ նոյնիսկ աւելի անհասկանալի տպաւորութիւն է թողնում։
Ի՞նչ այլ ձեւ կարելի էր դասաւորել տառերը — ունենք երկուսի երեք աստիճան հնարաւորութիւններ․
ՕՕՕ
ՕՕՐ
ՕՐՕ
ՕՐՐ
ՐՕՕ
ՐՕՐ
ՐՐՕ
ՐՐՐ
Երեւի Ր֊ն մէջտեղում է սիմետրիայի համար, ՕՐՕ֊ն նախընտրել են՝ ՕՕՐ֊ին, ՐՕՕ֊ին, ու միւս ՕՕՐ֊ին եւ միւս ՐՕՕ֊ին։ (: նաեւ, եթէ Ր֊ի տեղը լինէր Հ՝ ապա կը ստացուէր՝ ՕՀՕ (գրեթէ՝ «դոբրի է՛֊է՜խ»)։ Մէկը պիտի լինէր պատասխանատու եւ հանդէս գար անունով, ոչ թէ ազգանունով։ Իսկ եթէ գրէին դասականով, չէ՞ որ ՀՅԴ֊ն (հո֊հի֊դա֊ն) այդպէս անում է՝ Յովհաննիսեան, ապա կը ստացուէր ՕՕՅ, ՅՕՕ, կամ ՕՅՕ։ օյ֊ը շփոթուած է, յո֊ն մի քիչ աւելի ռէպերական է, քան պէտք է, իսկ օյօ֊ն մի քիչ աւելի քեաւառական է։ այնպէս որ երեւի իրօք՝ օրօ֊ն ամենալաւ տարբերակն էր։ (:
փոստերներից՝
վատն են, էլի, վատն են։ գոյները, գծերը, ամէն ինչը։
ես չեմ կարող դրանք քննադատել՝ պարզապէս վատն են, լրիւ։
եթէ նորմալոտ լինէին՝ կը լինէր ասել՝ «գիտէ՞ք, այստեղ սա է վատը, իսկ այսպէս գուցէ աւելի լաւ լինէր»։
բայց յաջող փոստեր կայ՝ դա հակ֊ի փոստերն է։ ես չգիտեմ, իրենց մօտ պատահակա՞ն է դա ստացուել, թէ՞ լաւ դիզայներ է դրա վրայ աշխատել։
ֆոտոները սեւ սպիտակ դնելը շատ լաւ միտք էր։ դա լուծում է գոյների խնդիրը, մասնաւորապէս մաշկի գոյնի, եւ անկանխատեսելի տպագրութեան խնդիրը։ նաեւ որոշակի կոլլաժ֊ութեան համ է տալիս, որը հաւէս է, ու սրամիտ է նայւում։
փոստերը պարզ է ու համեստ, աչքի մէջ ոչ մի բան չի խցկում։
գոյները քիչ են՝ կապոյտն ու կարմիրը՝ սաթուրեյշնը գցած, իրար հետ լաւ նայւում են։
փոստերը պարզ է, իսկ երբ անում ես պարզ բան, սխալներ անելու հնարաւորութիւնը շատ աւելի քիչ է, քան եթէ բարդացնում ես։ այդ պատճառով էլ յաջողուել է։
ինձ միայն դուր չի գալիս, որ «ԼՏՊ տակոյ մալադոյ», ինչի՞, այս վերջին տարիներին մի հատ լաւ նկար արուած չկա՞ր որ օգտագործէիք։ Երիտասարդ ԼՏՊ֊ն անցեալում է, այսօր մենք ենք ուրիշ, նա է ուրիշ, երկիրն է ուրիշ, խնդիրներն են ուրիշ։ Այսօր եթէ ինձ պէտք է ԼՏՊ, ապա ոչ էն ԼՏՊ֊ն, այլ այսօրուայ ԼՏՊ֊ն։ Բարի եղէք տուէք ինձ այսօրուայ ԼՏՊ֊ին։
ՀՅԴ֊ն էլ ափդեյթ արուած չէ։ այսօրուանը չէ։
Մնացած փոստերների մէջ, ոնց ասեմ, դժուարանում եմ լաւ բան գտնել։ Մէկի գլխից ինչ֊որ բան է դուրս գալիս, այն թիւը չգիտես ինչու գրադիենտ է, ու չգիտես ինչու այս տառատեսակով, գոյները շատ են, ու պայծառ, իսկ երբ շատ են՝ աւելի բարդ է անել այնպէս, որ իրար հետ լաւ նայուեն, մանաւանդ եթէ պայծառ են։
ծառուկեան դաշինքի ոսկեզօծ լոգո֊ին, սակայն, կպնելու բան չունեմ՝ լրիւ արտայայտում է, սազում է։ (: ու շատ լաւ է որ երեք դի է, լոյս է գցած վրան, ու տենց մի մասն աւելի ստուեր է։ ինքը չէր կարող լինել «ֆլատ» դիզայն, քանի որ ծառուկեանը բնաւ «ֆլատ» չի։ պէտք է լինէր էսպէս, ինչպէս կայ։
ես էլի կուզէի լաւ բաներ ասել, որ ինքս ինձ աւելի լաւ զգամ, որ մի քիչ աւելի լաւ տեղ եմ ապրում, ուր լաւ դիզայն ես տեսնում, բայց աւաղ, չեմ կարողանում։
ինչեւէ, ես շատ բան չեմ հասկանում, անկապ գրառումներ եմ անում։
ցանկանում եմ ձեզ (եւ մեզ) թուլանալ եւ փորձել ստանալ էսթետիկական հաճոյք ընտրութիւններից։
մինչ։
Աճեմօղլու֊ն ցոյց էր տալիս իր գրքում, որ երկրի բարեկեցութիւնը ուղղակի կապ ունի այդ երկրում քաղաքական իրաւունքների, լիազօրութիւնների բաշխուածութեան հետ։
Այն փաստը, որ ՀՀ֊ում գնում են ձայներ, նշանակում է, որ այդ ձայն վաճառողները ունեն վաճառելու բան՝ ունեն քաղաքական իրաւունք որից նախընտրում են հրաժարուել։
այն էլ՝ ոչ թէ ճիպոտի, ոչ թէ կորուստի վախից, այլ պոնչիկի, փոքր խրախուսման փոխարէն։
իհարկէ, այսքանով չեն սահմանափակւում իշխող «էլիտայի» իր ազդեցութիւնը պահպանելու գործողութիւնները։ կան մարդիկ, ով վաճառելու բան չունեն, ում ասւում է, ինչպէս քուէարկել։ կան բազմաթիւ մարդիկ, ում տեղը քուէարկում են, օգտուելով իրենց բացակայութեան կամ անտարբերութեան գործօններից։ կան խարդախութեան այլ բազմաթիւ եւ հանրայայտ ձեւեր։
սակայն կան մարդիկ, ու նրանք քիչ չեն, ով հրաժարւում են իրենց կեանքի կոնտրոլից (չէ՞ որ քաղաքական ընտրութիւնը իրենց կեանքի վրայ ուղղակիօրէն ազդում է), եւ դրանով նեղացնում են քաղաքական իրաւունք ունեցողների զանգուածը։
եւ մասնաւորապէս այդ մարդկանց պատճառով ես, դու, եւ իրենք էլ, աւելի վատ են ապրում, քան կարող էին։ ըստ որում, եթէ այդ «աւելի վատը» վերածել գումարի, այն, ենթադրում եմ, անգամներ աւելի շատ է, քան իրենք վաստակում են մէկ ձայնի վաճառքով։ այդ ձայն վաճառելու քայլով նա՝ իմ, քո ու ինքն իր գրպանից, աւելի շատ փող է հանել, քան ստացել է։
ինչո՞ւ են այդպէս անում, ես չգիտեմ, ու միայն ենթադրութիւններ անել է մնում․
քաղաքական իրաւունքներից աւանդականօրէն զուրկ լինելո՞ւց, այդ քաղաքական «կուլտուրան չունենալո՞ւց» է։
երկրի, իրենք իրենց, եւ կողքինների կեանքին անտարբերութիւնի՞ց։
կրթութեան պակասի՞ց։
պահանջարկի առկայութիւնի՞ց։
«սելֆ էսթիմ» ասածից, կամ արժանավայելութեան պակասի՞ց՝ եթէ այն որոշակի չափսի հասնում է, մարդն այլեւս չի մնում աշխատանքում կամ ցանկացած յարաբերութեան մէջ, ուր իրեն նուաստացուած է զգում։
ինձ շատ հետաքրքիր է՝ արդեօք ձայն վաճառող մարդն իրեն նուաստացուած զգո՞ւմ է այդ գործարքի մէջ մտնելով։ թէ՞ գոհ է մնում ամէնից։ ու ի՞նչն է պէտք փոխել, որպէսզի ձայն վաճառել պատրաստակամների քանակը նուազի։
ու տենց։
այս տեքստը վաղուց էի ուզում գրել, բայց ինչեւէ։
ուրեմն, վերջերս վաթինեանի ցուցահանդէսն է բացուել, ուր շրջանակների մէջ, տրանսլիտով գրուած է, ասենք՝ «STEX MENQ @NKERNEROV TJJUM ENK» կամ ասենք «ES EN NKARNERIC A VOR PITI ZGAS» եւ ինձ ամենաշատ դուր եկած գործն ասում էր՝
յիշեցի երկու պատմութիւն․
Ա․
խոհանոցում ես իմ համար թէյ էի լցնում, ինչ֊որ աղջիկներ էին նստած, ուրախ էին, ու երեւի այդ ուրախութիւնից ինձ դիմեցին, ինչ֊որ այդ «լաւագյոն ուսանող» ծրագրից էին խօսում։
ես էլ արտայայտուեցի, որ կարծում եմ, որ մեր մօտի hall of fame֊ը hall of shame է, որ ես տը մտածում էի սա կամ նա նորմալ մարդիկ են, կարծես նորմալ են հագնւում, կարծես տգէտ չեն, բայց գնում են, ՍՍ֊ի ձեռքից մրցանակ են ստանում։
զարմացան՝ ասացին, բայց ի՞նչ կայ։
ասում եմ՝ ակնյա՞յտ չի, որ դա լեգիտիմ դառնալու, երեւալու ձեւ է, որ տեսէք, այս խելացի մարդը, որը անկասկած խելացի է, լաւ է սովորել, լաւ տեսք ունի, «սիրուն բոյով» աղջիկ է ասենք թէ, իմ ձեռքերից մրցանակ է վերցնում, ձեռքս սեղմում է, միասին նկարւում ենք։
ուրեմն ոչինչ, որ արիւնոտ էր իշխանութեանս գալը, ուրեմն ոչինչ, որ կեղծիքներ են եղել, ոչինչ այն ամէնը, որը օրինակարգ լինելու հիմքը չի ամրապնդում՝ տեսէք, սա ամրապնդում է։
— պէտք է,— ասում եմ,— ոչ մէկ, ով արժանի է, չուզէր այդ մրցանակը ստանալ, ոչ մէկ չուզէր գնալ այդ լուսանկարում երեւալ, պէտք է այդ մրցոյթը իգնորուած լինէր։ ու ապա այս օրինակարգացնելու միջոցը չէր էլ կիրառուի։
— բայց, — ասաց ինձ ինչ֊որ մի աղջիկ վիրաւորուած,— այս 600.000֊ը ուսանողի համար փոքր փող չէ, չարժէ մեղադրել ուսանողներին։
— դէ, — ասում եմ, — փողի չափն ի՞նչ կապ ունի։ եթէ վաճառւում ես, ապա վաճառւում ես։
ինչ֊որ վեր կացան, գնացին։ սեղանին թուղթ մնաց, թղթի վրայ ֆոտոներ էին։
այդ աղջիկը մրցանակ ստացողներից էր՝ նոր էր ստացել։
հիմա, սակայն, որ տեսնում է միշտ ասում է՝ «բարեւ ձեզ»։ ինչի «մե՞զ», ես կարծես մի հատ եմ, բայց ինչեւէ։
Բ․
«Հակահարուած»֊ի Արտակին վերջերս սահմանել են։
Արտակը ինչ֊որ ստուարաթղթից տանկ է սարքել, մտել է դրա մէջ, ու քայլել է Երեւանով մէկ։ Այցելել է զանազան կառավարական շէնքեր, ներառեալ «բաղրամեան 26»֊ը, այնտեղ իրեն ասել են ոստիկանները՝ «զգոյշ եղիր, լոյսեր չունես, կարող է խփեն քեզ»՝ նա մայթով չէր ման գալիս, այլ աւտոմեքենաների գծով։
այսպէս, քաղաքով պտտուել է, գնացել է նալբանդեանի աած֊ի շէնքի մօտ, եթէ չեմ սխալւում, թողել է տանկն այնտեղ։ ասում են թէ՝ խփել է ինչ֊որ դարպասի ստուարաթղթով, նոր թողել֊գնացել է։
հիմա Արտակին դատում են՝ անցեալ շաբաթ դատ էր։
քանի որ աած֊ի աշխատողները հոգեւոր տառապանքներ տարան այդ դէպքից։
ահա թէ ինչպէս Արտակին սահմանել է իշխանութիւնը։
Եթէ իր արածը արհամարհուած մնար, կը ստացուէր, որ Արտակը յիմարի մէկն է։ Երեխայական բան է արել։
Բայց Արտակի արուածին արձագանք եղաւ։
Ապա նա յիմարի մէկը չէ, նա արդէն կարեւոր մարդ է՝ քաղաքական մոտիւներով հետապնդուող արուեստագէտ է, դիսիդենտ է, այլախոհ է։
մորալ․
Այս երկու պատմութիւնը չարհամարհուելու մասին էին։
Մեզ պակասում է արհամարհելը։
Չէի հրաժարուի այնպիսի իրականութիւնից, ուր եւ այդ մրցոյթը, եւ Արտակի զբօսանքը արհամարհուած լինէին։
Արհամարհենք զմիմեանս։ Ամէն։
Եթէ քեզ ձանձրացնում է եւ նողկալի է թւում քաղաքականութիւնը, ու դու հոգ չես անի քուէարկել, ապա այդ արդիւնքում դու ընտրում ես իրենց դիրքերն ամրապնդած երկու հիմնական կուսակցութիւնների Հաստատութիւնը, որը շատ լաւ գիտակցում է, որ իր շահերից է բխում պահել քեզ ձանձրացած եւ զզուած, եւ որը տալիս է քեզ քուէարկութեան օրը տանը մնալու ամէն հնարաւոր պատճառը՝ ծխելով թմրանիւթ եւ դիտելով ԷմԹիՎի։
Ամէն միջոցի դիմիր, որ մնաս տանն այդ օրը, բայց մի ստիր քեզ, որ չես քուէարկում։ Իրականում նման բան, ինչպէս չքուէարկելն է, գոյութիւն չունի․ դու կամ ընտրում ես քուէարկելով, կամ ընտրում ես տանը մնալով եւ անխօս կրկնապատկում ես ոմն Կենսունակի քուէն։
–Դեյւիդ Ֆոսթեր Ուալեյս
https://norayr.am/weblog/2016/04/07/15475/
#ընտրութիւններ #քաղաքականութիւն #քաղուածք
երբ մտածում եմ քաղաքականութեան մասին, զգում եմ ինձ լրիւ անզօր, ու մտածում եմ որ պէտք է անել երկու բան․ թռնել նորմալ երկիր, փող աշխատել, իսկ այն ինչ ես հիմա եմ անում անթոյլատրելի շքեղութիւն է։
շքեղութիւնների բուրգ էլ է պէտք նկարել, ու դրան հետեւել․ նախ անվտանգութիւն, յետոյ լիքը բան, յետոյ նոր քո արեւին «ստեղծագործել»։
#քաղաքականութիւն
շատ դժուար է ճանաչել քո ունեցած կուլտուրան հնացած, եւ իւրացնել նորը։ պատկերացրէք, դուք մարդակեր էք։ հիմա արի ու ճանաչիր որ այս ամբողջ ժամանակ սխալ ես ապրել, ու սովորիր ուտել աղցաններ եւ տորթեր։ որ կուլտուրա չունէիր։ չէ՞ որ մարդ եփելու, խորովելու, համով պատրաստելու հարուստ փորձ, կարելի է ասել՝ կուլտուրա ունէիր։ հիմա արի, դա մի կողմ դիր, պատմութիւնդ մի կողմ դիր, ու «կրկին փորձիր»։ արդե՞օք հեշտ է այդ ամբողջ ժառանգութիւնն արժեզրկել եւ համարել որ չունես։ ու դատարկ էջից սկսել։ դատարկ էջը բարդ է եւ վախենալու։
եթէ դու սովետ ես ունեցել եօթանասուն տարի, ու ոչինչ, որ ինքը լիքը մարդ է անկապ տեղը տանջել եւ կոտորել, բայց զատո ունես ասենք կգբ֊ի կուլտուրա, ապա այն ինչի կուլտուրան ունես, դա սկսում ես գնահատել։ չէ՞ որ դա քո կուլտուրան է։ յետո՞յ ինչ որ մարդկանց գաղտնալսելու, խոշտանգելու կամ ահաբեկելու կուլտուրա է։ ինչ ունենք դա է։ բարբարոս հո չենք։ գիտենք ինչպէս է պէտք լաւ խոշտանգել եւ ահաբեկել։ այդ գերմանացիներն են յիմար, որ իրենց «շտազի»֊ի ժառանգութիւնը արժեզրկել են։ ի՜նչ երկիր էր ԳԴՀ֊ը՝ ահ֊ահ։ ամէնը աւիրեցին, քարը քարի վրայ չթողեցին։ ահ, ինչ երկիր էր։
նաեւ, բարդ է, երբ չես ունեցել ժողովրդավարութեան ձեւաւորուած մշակոյթ։ յետոյ իւրացնելը բարդ է։ աւելի հեշտ է օրինականացնել այն, ինչին սովոր ես եօթանասուն տարի, որ էլ չտառապես կեղծելով ինքդ էլ չգիտես ինչի համար։ ինչը եւ արել են միջին ասիայում, ու ադրբեջանում։
պետականութիւն էլ որ չունես, դրա կուլտուրան էլ չունես։ ու կորցնում ես այդ պետականութիւնը։ կամաց֊կամաց։
կուլտուրա փոխելը բարդ գործ է։ այդ պատճառով լաւ է ի սկզբանէ այն ունենալ, իսկ եթէ ունես՝ մի տեղ ճանապարհին պատահաբար չկորցնել։ դրա համար պէտք է զգօն լինել։ իսկ որ կորցրիր, յետոյ երբ նկատես, պէտք է վերադառնաս, փնտրես։ իսկ եթէ այս ընթացքում մէկն արդէն անցել վերցրե՞լ է։ լաւ կուլտուրան փողոցում գցած չի լինում, բոլորին էլ պէտք է լինում։ ուրեմն պէտք է նորը գտնել։
աւաղ, վաճառող չկայ։ բոլորն իրենց են պահում, չեն ուզում վաճառել։ ասում են՝ իմ ինքնութեան մասն է։ բայց տարբեր տեղեր գրուած ձեռնարկներ կան, թէ ինչպէս «սարքիր ինքդ» ձեւով այն ստանաս։ պարզապէս բարդ է, այսպէս ես փորձում, չի ստացւում, յետոյ այնպէս ես փորձում, ու էլի տապալում։ հիմա մինչեւ սովորենք հոգիներս դուրս է գալու։ այսինքն, յուսով եմ որ կհասցնենք մի ձեւ, մինչեւ հոգիներս դուրս չգայ։
#կուլտուրա #մշակոյթ #քաղաքականութիւն #սովետ #ժողովրդավարութիւն #պետականութիւն #անկախութիւն
իմ գերմանացի ընկերը, երբ ապրում է Երեւանում, վարձում է սենեակ ինչ֊որ մէկի բնակարանում։ դա եւ էժան է, եւ թոյլ է տալիս նրան շփուել ու ծանօթանալ մարդկանց հետ։
անցեալ անգամ նա վարձում էր մի մեծահասակ երաժիշտների ընտանիքում։ նրանք խօսում էին ռուսերէն, եւ ամէն օր անիծում էին պուտինին։ նա հարցնում էր՝ ինչպէ՞ս է դա հնարաւոր։
— ինչի, ռուսաստանում չկա՞ն մարդիկ ով պուտինին անիծում են,— ասում եմ։ — բացի դրանից, նրանք խօսում են ռուսերէն, որովհետեւ կիրթ մարդիկ սովորում էին կայսրութեան լեզուն, ու այն դառնում էր հիմնական լեզու կիրթ խաւի համար։ նորմալ է, որ կիրթ ու զարգացած մարդիկ հասկանում են, ով է նա, ու չեն պաշտում իրեն։ այդպէս եւ ստացւում է։
մի այլ անգամ նա ասաց՝
— ես ծանօթացել եմ ամերիկայից զբօսնելու եկած մի սփիւռքահայ ընտանիքի հետ։ նրանք լքել են հայաստանը ութսունականների սկզբին։ լրիւ կարծրատիպային ամերիկացու տեսք ունէին՝ չաղ, համբուրգեր ուտող։ երբ մենք խօսեցինք ռուսաստանի մասին, իրենք յարգանքով ասացին՝ «ռուսաստանը տուել է հայերին հող որ նրանք ապրեն, բազմանան։ ու նայեց ինձ ու ընկերոջս, մի տեսակ կայծերով իր աչքերում, հետեւելով մեր ռեակցիային։ ես ուզում էի սկսել բացատրել, սկսելով նրանից, թէ ինչպէս է դա կապուած իրենց լքելու ժամանակի հետ, բայց այդ պահին ընկերս չդիմացաւ եւ գոռաց՝ «this is bullshit!»։
նա հիմա ապրում է մեծահասակ կնոջ տանը, ով նախկինում ճարտարագէտ էր աշխատում։ մասնակցել էր իննսունականներին ՏԻՄ ընտրութիւններին, հիասթափուել էր, իր խօսքերով, երբ տեսաւ որ իր վերադասները փող են գողանում, եւ լաւ բաներ, որ կարող էին անել, չէին անում։ հիմա խորացել է «այլընտրանքային բժշկութեան» մէջ։ իր այցելուներից մէկը՝ քաղցկեղով հիւանդ մարդ է, եւ նա հաւատում է, որ իր շարժումներով կարող է բուժել նրան։ «երբ ես արթնանում եմ, ու տեսնում եմ, որ խոհանոցում մարդ է պառկած, հասկանում եմ, որ չեմ կարող գնալ ջուր վերցնել»,— դժգոհում է մեր ընկերը։ ասում է, որ կինը նաեւ պաշտպանում է պուտինին։
— ինչո՞ւ ոչ, — ասաց տեղացի ընկերս — պուտինն էլ է «այլընտրանքային բժշկութեան» պէս մի բան։
#զրոյց #երեւան #քաղաքականութիւն
նոյն գրախանութում կարելի է ձեռք բերել յայտնի ամերիկեան քաղաքական գործիչների նկարներով, ինչպէս նաեւ ամն֊ը ակնարկող այլ նշաններով զուգարանի թուղթ։
յատկանշական է, որ պուտինով զուգարանի թուղթ չեն վաճառում։ բայց օբամայով կարելի է։
#պուտին #օբամա #զուգարանի_թուղթ #ռուսաստան #գրախանութ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #ատելութիւն
— ամերիկացիներն ամէն ինչ անում են, էս քսան տարի է արել են, ու հիմա էլ են անում, որ ուկրաինացիներն ատեն ռուսաստանը։
— հմ, ամերիկացիները չգիտեմ, բայց ռուսաստանը այս վերջին տարիների ընթացքում հաստատ լաւ աշխատել է այս ուղղութեամբ։
#ռուսաստան #զրոյց #ուկրաինա #քաղաքականութիւն
աֆրիկեանների պատմութիւնն էլ այն մասին է, երբ սեփականութեան իրաւունքը, անձի իրաւունքը ստորադասւում է «հանրային»֊ի։ ու այդքան էլ կարեւոր չէ այդ մարդու համար, իրօք հանրային կարիքների, թէ ինչ֊որ մի կամ մի խումբ մարդկանց շահի համար է։ քանի որ նա մէկ է իր տանից զրկւում է։ (հիմա չեմ դիտարկում շէնքի պատմական արժէք ներկայացնելը)։
— ես այստեղ ապրում եմ։
— այ դու ագահ, եթէ դու այստեղ չապրէիր, մենք խանութ կը բացէինք, մարդիկ կը գային, առեւտուր կանէին, լաւ կը զգային իրենց։ քո քմահաճոյքի համար ուզում ես այդքան մարդ տուժի։
ու սա վերաբերում է շատ տարբեր եւ զանազան տեղերի, ոչ միայն պատմական շէնքերի։ այդ ուղղութեամբ ենք գնում, մանաւանդ հաշուի առնելով նոր սահմանադրութիւնը։
#քաղաքականութիւն #սահմանադրութիւն #քաղաք #մարդ #իրաւունք #ազատութիւն
եկաւ լճացման ժամանակը։ արդեն անկասկած եկաւ։ ու ըստ երեւոյթին երկար է տեւելու։
մինչ նոր անկախութիւն ձնհալ։
#քաղաքականութիւն #լճացում #ձնհալ
ուզում եմ ասել, այս քաղաքականը, որ ձեզ այստեղ ու այստեղ բացատրում են, որ, դուք, այո, քաղաքականցնում էք ու լաւ էք անում, քանի որ պէտք է չգիտեմ ինչպէս այլասերուել որ քաղաքական չստացուի, թւում է երբեմն վեհ, հեքիաթային, երբեմն էլ կեղտոտ, բայց իրականում ոչ մէկն է ոչ միւսը։ պարզապէս կենցաղային է, առօրեայ գործընթաց է։
այս ցոյցերն ինձ համար «տօն, որը միշտ քեզ հետ է» հեգնական պիտակով են։ մարդիկ, ով առաջին անգամ են ինչ֊որ բան անում՝ շատ ոգեւորւում են։ ասենք՝ առաջին անգամ գնացել է քաղաքից դուրս, կամ հակառակը՝ քաղաք։ ամէն ինչ նոր է, էնդորֆիններ, ու էլ ինչ ասես չի արտադրւում։
բայց իրականում, քաղաքական պայքարը, եւ քաղաքականութիւնը ինքնին, ահաւոր կենցաղային եւ առօրեայ գործընթաց է։ աւելին, ասեմ, որ այն պարտաւորութիւն է, եւ պատասխանատւութիւն։
լտպ֊ն որ ասում էր «ախոռներ մաքրելու» մասին, շատ մօտ էր ձեւակերպել, երեւի գիտէր ինչ էր ասում։
իրականում, ցոյցի գնալը՝ տուն հաւաքելու պէս մի բան է։ ինչի, ո՞վ է սիրում տուն հաւաքել։ ես դրա տեղը, այսօր ուզում եմ գնալ գրադարան, կամ ասենք, կարդալ մի բան, պտտուել համացանցով, կամ պարզապէս զբօսնել։
բայց չէ՝ պէտք է հաւաքել։ հիմա կամ պիտի թողնեմ, կամ էլ աւելի է վատանալու։
նոյնն էլ, եթէ ասենք քեզ իզուր տեղը տուգանել են, ու պիտի գնաս, իրաւունքներդ պաշտպանես դատարանում։ ո՞վ հաւէս ունի։ կենցաղային, զզուելի գործ է։ սա էլ ձեզ արտաքին քաղաքական գործընթացի զուգահեռ։
քաղաքականութեանը որտեղից էլ չմասնակցես՝ կենցաղ է։ կենցաղի մէջ էլ, իհարկէ, կարելի է հաւէս բան գտնել, դա այլ հարց է։
այդ քաղաքական գործընթացներն էլ նոյն բանն են՝ պիտի գնաս այդ ցոյցին ցցուես, քանի որ չանես — աւելի վատ է լինելու։ ու իմանաս որ այո, գուցէ քո փայ բռնութիւնն էլ ստանաս։
պարտաւորութիւն է՝ քանի որ դու չանես, ո՞վ անի։ քանի որ կարող է հաւէս չունես դրա։ դա հիմա, առաջին անգամ է ձեզ համար, հաւէս է թւում։ իսկ իրականում՝ էէէէ, էլի պիտի գնա՞մ, գրողը տանի, ինչի՞, բան ու գործ չունե՞մ։ բայց դէ այո, պիտի գնաս, գրողը տանի։ այո։ ու ասենք աշխատանքից յետոյ գնում ես այլ աշխատանքի, որն արդեն բնական է չի վճարւում՝ պարտաւորութիւն է։
(ի դէպ, վճարուելու մասին․ վիքի֊ում կանոն կայ, որ յօդուած գրելու համար պէտք է փող չստանաս։ որովհետեւ, եթէ մէկը ստանայ, ապա միւսը չի ուզի գրել, կասի՝ ես ինչի՞ պիտի ձրի անեմ այն, ինչ ուրիշը փողով է անում։ նոյնն էլ այստեղ է, իրականում ցոյցին «փողով բերուած մարդկանց» մասին խօսքերը սովորաբար իշխանական հեքիաթ են լինում, քանի որ ոչ մի իրական քաղաքական ուժի ձեռք չի տալիս այսպէս բարոյազրկել իր շարժման իրական աջակիցներին։ փողով բերում են ընտրութիւնների, ու սովորաբար իշխանութիւնները, կամ նման բարոյազուրկ, յուսահատ ուժերը։)
պատասխանատւութիւն է՝ քանի որ ամէն քայլդ կարող է սխալ մեկնաբանուել, կամ ստուեր գցել ամբողջ շարժման վրայ, կամ առհասարակ յիմարութիւն լինել։ լինի դա հարցազրոյց, որ դու տուել ես, գրուածք, որ դու թողել ես, մի շիշ գարեջուր, որ ձեռքիդ բռնել ես, կամ բառ, որ դու ասել ես՝ ոստիկանին, կամ մէկ ուրիշին։
այսօր տօն է ձեզ համար ամենօրեայ, բայց դա երկար չի տեւի։ կարեւորն այն է, երբ յոգնէք դրանից, ի՞նչ էք անելու, թողնելո՞ւ էք, թէ՞ հասկանալու էք, որ պարտականութիւն է, ու թէկուզ այնքան էլ հաճելի չէ, պէտք է անել, եւ լինել զգօն ու պատասխանատու ընթացքում։
կներէք, եթէ ձեզ հաճելի բան չասացի։
սկսեմ նրանից, որ պեդանտիկ (մանրախնդի՞ր) վերաբերմունք ունեմ շատ զանազան դէպքերում։
ունեմ խօսքին՝ երբ գալիս ասում են՝ «ես… ըըը… թոքենի համար», կամ «բան եմ տալիս, չի լինում», ու յոյսով նայում են աչքերիդ, որ հասկանաս։
ես յաճախ հասկանում եմ, բայց յայտնում եմ, որ չեմ հասկանում։ ու հարց եմ տալիս, որ տառապէն, եւ միտքը հասկանալի, ճիշտ եւ հայերէն ձեւակերպեն։
ու երբեմն ստացւում է, որ ինձ միայն թուացել է, որ հասկանում եմ, իսկ իրականում լրիւ այլ բան էին ուզում արտայայտել։
ես բծախնդիր եմ անուանումների մէջ՝ կարեւոր չէ պաշտօնական անուանումը, կարեւոր է քաղաքական մօտեցումը։ ես չեմ ասի «լենինական» կամ «կիրովական», ոչ այն պատճառով, որ այդպիսի քաղաք քարտէզին նշուած չէ, այլ որովհետեւ դա ինձ համար քաղաքական հարց է։ այսօր քարտէզին կայ «միկոեանի փողոց», բայց ես կաշխատեմ այլ ձեւ գտնել տեղանքի մասին տեղեկատւութիւն յայտնելու։
կարելի է նաեւ ասել «աֆրիկեանների շէնքի մօտ», չնայած այն արդեն չկայ։
Ի դէպ, անուանել «նախագահ» նրանց, ով բռնազաութել է իշխանութիւնը, շատ նման է «Լենինական» բառը օգտագործելուն։ Հիմա եթէ չէք ասում առաջինը, ապա եկէք մի ասէք երկրորդը։ (Կամ հանէք խաչը, կամ հագէք տաբատը)։
ես պեդանտիկ եմ վերաբերւում խօսքին, ես չեմ ասի «պէսոկ», քանի որ դա պետականութիւն չունենալու մասին է։ երբ չկար լեզուի մասին օրէնք, որ պարտադրում էր գրել վաճառուող ապրանքների վրայ հայերէն, հայերը նայում էին, կարդում տուփի վրայ ռուսերէն «песок»֊ը, հնչիւնափոխում այն, ինչպէս կարող էին, եւ օգտագործում։ քանի որ դա «պաշտօնական», իսկական անունն էր։
ու եթէ «քա՞նի գդալ պէսոկ» ասողին պատասխանել «շնորհակալութիւն, ինձ շաքարաւազ մի աւելացրէք», նա գուցէ մի տեսակ թարս կը նայի քեզ։ ո՞ւմ տեղն ես քեզ դրել, որ մեզ պէս՝ նորմալ հայերէնով չես խօսում։ ու մոռանալով, որ «նորմալ» հայերէնում «պէսոկ» բառ գոյութիւն չունի, ու որ իր ասած «պէսոկը» պետականութիւն չունեցող ազգի մտածողութեան մասին է։
ես պեդանտիկ եմ նաեւ ծրագրաւորման լեզուների ֆորմալ նոտացիային։ ինձ համար կարեւոր է, որ վերագրումը յստակ տարբերուի հաւասարման նշանից, այսինքն օրինակ կիրառուի a := a * 5 ոչ թէ a = a * 5։
ինձ համար կարեւոր է, որ IF պայման THEN յաջորդականութիւն ֊ից յետոյ յստակ աւարտ լինի՝ END֊ի կամ endif֊ի ձեւով։ Ինձ համար կարեւոր է, որ Օբերոնում «հաւասար չէ»֊ն նշւում է մէկ նիշով՝ «#», ոչ թէ՝ պասկալի (<>) կամ սիի (!=), կամ ադայի (/=) պէս՝ երկու։ Այդպէս սխալի հնարաւորութիւնը նուազում է։
ինձ համար կարեւոր է import֊ի եւ include֊ի գաղափարական եւ պրակտիկ տարբերութիւնը։ կարեւոր է, որ կոմպիլյատորը գեներացնի ինտերֆեյս, «բովանդակային» նիշք ձեռքով գրելու փոխարէն, ու շատ նման բաներ, որ ինձ շատ կարեւոր են թւում, այլ մարդկանց թւում են անկարեւոր, եւ իրենք ասում են՝ «ինչի՞ հետեւից ես ընկել», կամ «ինչո՞ւ խորացար»։
Իսկ հիմա ուզում եմ ասել, որ ես միայնակ չեմ, ու մենք բոլորս՝ դուք էլ, որոշ չափով պեդանտիկ էք լեզուի հարցում։
Զաւէն Նաւոեանը բարքեմփեան ներկայացման ժամանակ, ուր նա պատմում էր հայերէն խօսքի ճանաչման մասին, մասնաւորապէս նշեց, որ այդ համար պատրաստուել է բառարան՝ վերլուծելով Յուքոմի թեքնիկական (այո, ոչ տեխնիկական) աջակցութիւն զանգերի ձայնագրութիւնները։
այսպէս, իրենց բառարանում կան՝ «էդի», «վեկալ», «կարաս», ու նոյնիսկ «պադկլիւչածսյա» բառերը։ (:
այդ ժամանակ ես հասկացայ, որ մենք բոլորս որոշ չափով պեդանտ ենք։
որովհետեւ մեր, կամ ասենք՝ ձեր գրաւոր խօսքը, թէկուզ ոչ պաշտօնական գրաւոր խօսքը, երբ չէք գրում դիմում քաղաքապետարան, այլ շփւում էք ընկերների հետ սոցիալական ցանցում՝ շատ աւելի «ճիշտ» է, քան մեր վերբալ (spoken) լեզուն։
տրանսլիտ այլեւս սովորաբար չի օգտագործւում՝ այս պեդանտիզմը արդեն իւրացուած է։ մարդիկ չգիտակցուած պեդանտիկ են նոյնիսկ ֆեյսբուքում․ գուցէ եւ գրեն «խի», բայց չեն գրի «էդի», «վեկալ», ու «պադկլիւչածսյա»։
այսինքն ձեր մէջ էլ դա կայ։ մնում է հասկանալ, որ ոչ միայն կարդացողին է պէտք յարգել, այլ եւ լսողին։ էլ չեմ ասում, ինքդ քեզ։ (:
եւ այդպէս։
հ․ գ․
ու ոչ թէ «ու տենց», եւ նոյնիսկ «էդպէս», չնայած վերջինը լրիւ գրական բառ է։
ցանկացած բառն էլ, եւ երեւոյթն էլ, որ կեանքում լինում է, կարող է, եւ յաճախ լինում է գրականութեան մէջ։ լաւ գրականութեան, ոչ թէ պարտիական կորեկտ, այն գրականութեան մէջ, որ կեանքի մասին է։
ու իրական կեանքում կան շատ բաներ, որ ես դրական չեմ գնահատում, բայց դրանք կան։ նոյնը ֆոտո֊ի մասին․ ինձ դուր է գալիս այս նկարը, բայց դա չի նշանակում, որ ինձ դուր է գալիս երբ երեխաները ծխում են։
ասենք այսօրուայ ռուսաստանում (եւ վաղուայ հայաստանում) լրիւ կարող են այս նկարը արգելել, որպէս քարոզչական եւ անբարոյական։
ու դա էլ ինձ դուր չի գալու։ ես կարծում եմ, որ շատ լաւ նկար է, ինչպէս նկատել էք։
նաբոկովին արգելում են ոչ թէ իր բնաւ ոչ փողոցային լեզուի համար, այլ այն նրա, որ գրուածը իրականութեան մասին է։ իրենց՝ արգելողներին պէտք են հեշտ մանիպուլացուող դեռահաս, կամ մանուկ մարդիկ, ով հաւատում է միաեղջիւրներին, կամ՝ ինչ֊որ այլ անիրական բանի՝ իրենց ճիշտ կրոնի հետեւոր է։
սա արդեն իմ ընկալման մասին է։ գուցէ «գելն» էլ, «փետն» էլ օգտագործուեն գրականութեան մէջ, ինձ դրանք կոպիտ են թւում։ եթէ ես գրող լինէի, ես կօգտագործէի դա ուղիղ խօսքի մէջ, կամ գուցէ եւ ամբողջ գրքի տեքստը կուզէի ոչ «պաշտօնական» լեզուով լինի։ որպէս լուսանկարիչ ես չեմ կարծում, որ պէտք չէ ցոյց տալ այն, ինչ ինձ դուր չի գալիս։ ես գլամուր ռուսալեզու «երեւան» ամսագիրը չէի սիրում, այն իրական երեւանի մասին չէր։
բայց այն, որ իրականութիւնը բնաւ իմ ճաշակով չի, ես չեմ մոռանում։ ու ես պահում եմ ինձ այնպէս, որ աջակցեմ նրան, որ իրականութիւնը լինի իմ ճաշակով։ ես փորձում եմ խօսել այդպէս, ես փորձում եմ ծրագրաւորել այդպէս։
այո, իրական կեանքի մէջ լիքը կեղտոտ կոդ կայ, յետո՞յ ինչ։
ես հաճոյքով այդ կոդից էկրանահան կանեմ, բայց դա չի նշանակում որ ինձ հաճելի է այդպէս գրել։
վերադառնալով լեզուին, նաեւ ասեմ՝ եթէ ասենք «հեր» չենք իմանայ որ «հօր», քանի որ «հայր»։ այլապէս գուցէ «կի՞լ» ոչ թէ գայլ։ այդ «այ»֊ը ոնց որ reference լինի։
ինձ համար անձամբ հայերէնը «այ»֊երով լի լեզու է (ու դա երեւի պեդանտիզմի հետ կապ չունի)՝ այդպէս, այր, կայարան, կայծակ, կայուն, համաձայն, այո, զայրացած, փայտ, ճառագայթ, արտայայտել, գայլ, լայն, պայքար, խայթ, խայտել, միայնակ, պայման, ցայտ, կամայական, կայմ, քայլ, ձայն, սայլ, այց, պայծառ, կայտառ, փայլ, վայրագ, վայրկեան, յայտ, պայման, վայր, մռայլ, բայ, հմայք, այլեւայլ ու վերջապէս՝ հայ, հայերէն։ ու այդ «այ»֊րը շատ հմայիչ են հնչում ինձ համար։
Մինկինի յօդուածն ամենալաւն էր։
Եթէ դաշնակիցդ լրիւ քեզնից կախուած է, եթէ նա այլ պրծում չունի, եթէ քո ձեռքերում է ոչ միայն իր բարեկեցութիւնը, այլեւ կեանքը… այսպիսի դաշնակիցը կոչւում է պատանդ։ Ու եթէ նա քեզ ամէն ինչում աջակցում է, սա շատ նման է «ստոկհոլմեան սինդրոմի»։
http://echo.msk.ru/blog/minkin/1535456-echo/
#ռուսերէն #մինկին #էխո #հայաստան #ռուսաստան #դաշնակիցներ #պատանդ #1915 #ցեղասպանութիւն #քաղաքականութիւն
Երեկ մտածում էի, որ Օրուելը ինձ շատ մօտ գրող է։ Ոչ թէ Կաֆկան ասենք։ Բայց Օրուելը։
Ի դէպ, որ ասում էի, լեզուն քաղաքական հարց է, նա այդ մասին տեքստ ունի՝ http://wikilivres.ca/wiki/Politics_and_the_English_Language
#լեզու #անգլերէն #օրուել #ջորջ_օրուել #քաղաքականութիւն
Դովլաթովը գրում էր՝ «կոմունիստներից վատ միայն հակակոմունիստներն են»։
Դա յիշեցի, քանի որ ուզում եմ գրել, թէ ինչ մտքեր էին պտտւում գլխումս «ես քաղքենի» եմ երգի հետ ծանօթանալուց ի վեր։
ի՞նչ է հիմնականում ասւում երգի մէջ՝ «ես քաղքենի եմ, ես անում եմ այս ու այն հասարակութեանը ոչ օգտակար գործերը»։
այդ խմբին, երաժիշտներին, ես իհարկէ հասկանում եմ։ իրենք զզուած են, իրենք «ֆրութրեյթդ» են։ ու արտայայտում են դա երգով։
դա ես կարող եմ հասկանալ։ ի՛նձ դա բարդ չէ բնաւ։
սակայն ես ուզում եմ անել այն, ինչ ինձ բարդ է՝ դնել ինձ ոչ թէ այս խմբի անդամների տեղ, այլ այն Վալոդի, կամ Ժենյայի, ում մասին են, ընդհանուր առմամբ երգել, ու ով դա, գուցէ պատահաբար լսի։ Ի՞նչ է նա զգալու։ Կարծում եմ՝ գրողի ծոցն է ուղարկելու այդ բառերը, խմբի անդամների հետ միասին։ Իսկ եթէ իմանայ, որ խմբի անդամները յստակ կուսակցութեան անդամ են, չի բացասւում, որ կամրապնդի այդ կուսակցութեան հանդէպ իր բացասական վերաբերմունքը։
փաստօրէն, այդ կերպ ընդգծւում են, նշւում են, յստակեցւում են որոշակի խմբի կոնտուրները՝ դու այդ խմբի մէջ ես՝ վատն ես, ես այդ խմբից դուրս եմ՝ լաւն եմ։ Այսինքն, «ես քաղքենի եմ»֊ը տարանջատում է հասարակութիւնը, ոչ թէ միաւորում այն որեւէ քաղաքական դիրքորոշման շուրջ։
Ի տարբերութիւն, «Լաւ էլու» «ես ուրիշեմ»֊ը դա չի անում, քանի որ բոլորս էլ ուրիշ ենք, ինչ֊որ կերպ։
Ի դէպ, ես չեմ կարծում, որ չքաղքենի զանգուածը պէտք է զբաղուած լինի որեւէ այլ զանգուած «քաղքենի» պիտակաւորելով։ Դա հենց իրենց թիրախի՝ քաղքենիների զբաղմունքն է սովորաբար լինում։ Բայց սա չէ կարեւորը։
Ակնյայտ իրողութիւն է, որ այդ Վալոդը, ու այդ Ժենյան, ում երգը ծաղրում է, իրենք մեր կողքը ապրում են, նոյն շէնքում, իրենք մեզ հետ աշխատում են նոյն հարկում, իրենք մեզ հետ երթեւեկում են նոյն երթուղայինների մէջ։ Ու իրենք ոչ մի տեղ չեն անհետանալու երկրի երեսից։ Իսկ երբ անհետանան, ասենք բնական աղէտի, կամ պատերազմի պատճառով, կամ ծերութիւնից, ապա հաւանական է, որ մեզ հետ միասին։
Խնդիրն այն է, ինչպէս անել, որ այդ Վալոդը, եթէ նա ոստիկան է, այնքան պատրաստ չլինի կրակել խաղաղ ցուցարարներին, իսկ Ժենյան, եթէ նա ուսուցչուհի է, այնքան էլ պատրաստակամ չմասնակցի կեղծիքներին։
Խնդիրն այն է, ինչպէս անել, որ Վալոդն ու Ժենյան գան հանրահաւաքի այդ երաժիշտների հետ միասին, եւ քայլեն իրենց հետ ուս ուսի երթի ժամանակ։ Եւ չէ՞ որ այդ մասին է «համազգային» բառը։
իրականում երաժիշտներն ու «վալոդները» շատ աւելի ընդհանուր բաներ ունեն, քան իրենց գուցէ թւում է։ Օրինակ, ունեն լիքը ընդհանուր խնդիրներ։
Ու ապա, օրինակ ընդգծելն այդ ընդհանուր խնդիրները շատ աւելի օգտակար է առողջութեանը հասարակութեանը, քան օրինակ, պիտակաւորելը մեր կողքիններին, եւ բաժանելը մեզ ըստ այդ պիտակի։
Վալոդն ու Ժենյան, իհարկէ, իրենց մեղքի պատառն ունեն։ Բայց իրենց չի պէտք հարուածել արուեստագէտին։
Հարուածել պէտք է նրանց, ով ունի իշխանութիւն, ով ունի ուժ, նրանց, ով կազմակերպում է Վալոդի եւ Ժենյայի քննադատուող գործունէութիւնը։
«Ես օլիգարխ եմ, օլիգարխ», կամ «ես օպրիչնիկեմ, օպրիչնիկ», կամ ես «նախագահի բարեկամն եմ, բարեկամ, եւ իմ ուզածով կը քշեմ փողոցներով, կը քշեմ, եւ ում ուզեմ տակը կը գցեմ, կը գցեմ, ու ինձ այդ համար բան չի լինի, չի լինի»՝ հաւասարապէս հարազատ է եւ Վալոդին, եւ պանկին։
Եւ ի վերջոյ, կարող է ստացուել, որ Վալոդը, Ժենյան, եւ այդ պանկը կանգնեն իրար կողք հրապարակում եւ միասին քայլեն երթի ժամանակ։ Ու դա բնաւ էլ վատ չէր լինի։
Ու ես չեմ ասում՝ վատ են անում, երգում են։ Կամ ինչ պէտք է երգեն։
ես ասում եմ, որ իմ կարծիքով սա հասարակութեանը ընդհանուր խնդիրներ լուծելու շուրջ միաւորող երգ չէ։
եւ այդպէս
այսօր ջիփոդերով, մեդիա.ամ հոսքում քնարին են ցոյց տալիս՝ http://youtube.com/watch?v=8Hs2SCrU_lQ
#մեդիա #լրագրող #քաղաքականութիւն #էթիկա
սա հետաքրքիր տեքստ է ազգերի ինքնորոշման մասին՝ http://www.vehi.net/politika/starovoit/02.html, Ստարովոյտովայի հեղինակութեամբ։
#ինքնորոշում #ստարովոյտովա #քաղաքականութիւն
լեզուների, ուղղագրութիւնների, ազգակերտման, քաղաքականութեան մասին շատ հետաքրքիր տեքստ՝ http://www.kasparov.ru/material.php?id=54E2EB1B4E2F7
#ռուսերէն #քաղաքականութիւն #լեզուներ #լեզու #գիր #հունարէն #հեբրայերէն #նորուեգերէն #ֆրանսերէն #չինարէն #օսմաներէն #թուրքերէն #ուղղագրութիւն
թւում է ակնյայտ, որ հայաստանն այն մակարդակը տեղն ու ժամանակը չունի, որ մենք մտածենք դիմագրքին այլընտրանքային շփման ձեւերի մասին՝ աւելի առօրեայ խնդիրներ ունենք լուծելու, այնտեղ է ձեւաւորւում հասարակական կարծիքը, մարդկանց արտագաղթը դիմագրքից այն է, ինչ պէտք է վարչակարգին, իշխանութեանը, եւ այլն։
մտածում եմ, գուցէ սա միայն հայաստանի մասին չէ, ու գուցէ նախապաշարմո՞ւնք է։
եթէ չլինի դիմագիրքը կամ օդնոկլասնիկը, արդե՞օք սա կը նշանակի, որ մարդիկ առցանց այլեւս չեն շփուի։ թէ՞ որ մարդիկ կը փնտրեն առցանց շփման նոր ուղիներ, ձեւեր։
ու այնժամ, գուցէ դիասպորայի, կամ, աւելի հետաքրքիր, նոր՝ թուիսթերի պէս նախագծերը ստանան իրենց կիրառուած լինելու շանսը, որն երեւի թէ այդպէս էլ դեռ չեն ստացել։
#համացանց #խօսքի֊ազատութիւն #ազատութիւն #թուային֊գաղութացում #քաղաքականութիւն #այլընտրանք #շփում #ինտերնետ #չգիտեմ
Ի տարբերութիւն այլ կայսերական պետութիւնների մեծամասնութիւնից, Ռուսաստանի բախտը չի բերել պատժուած լինել հարեւանների հանդէպ ագրեսիւ քաղաքականութեան համար։ Ռուս զինուորի գինը միշտ այնքան ցածր էր, որ մրցակցել սեփական մարդկանց հանդէպ (օտարների մասին չենք խօսում) անմարդկային լինելու մէջ ոչ ոք չէր կարող։ Այդ իսկ պատճառով կայսերական զգացմունքը, որ ուժեղանում եւ թուլանում էր այլ մշակոյթներում, Ռուսաստանում պահպանուել է աւելի երկար քան սովորաբար լինում էր։
#իմպերիալիզմ #ռուսերէն #ռուսաստան #կայսերականութիւն #քաղաքականութիւն
ի դէպ, լեզուների մասին, հիմա ծրագրաւորման։ այստեղ էլ կան «իպպերիալիստական», պարտադրուած լեզուներ, բայց այս համատեքստում դրանք կոչւում են՝ «էնթերփրայս» կամ «կորպորատիւ»։ բարդ չէ գուշակել, որ խօսքը սի շարփի եւ ջաւայի մասին է։ այս լեզուները դառնում են օգտագործելի ոչ այն պատճառով որ լաւն են (ասենք վիժուալ բեյսիկը հաստատ լաւը չէր, բայց ամենատարածուածն էր), այլ որովհետեւ առաջ են բերուել հզօր կորպորացիաների կողմից, մարկետինգի, կասծիւմ֊շլուարներով մենեջերի վրայ շատ գումար է ծախսելու միջոցով։
կորպոպատիւ գործիքների մրցակցութեան եւ տարածման գործընթացի մէջ նաեւ կարեւոր դեր են խաղում կորպորատիւ ճնշման գործիքները՝ ասենք պատենտները։
ազատ համայնքի լեզուները դառնում են կիրառելի, կամ ոչ, այն պատճառով ինչքանով են լաւը, կամ ինչքանով են համապատասխանում ծրագրաւորողների ճաշակին։ սա արդեն փայթընն է, որին Փոլ Գրեմը նուիրել է՝ «հաքերների վրէժը» էսսեն։ իհարկէ, էսթեթների լեզու չէ, բայց լաւն է, ու զարգանալիս լաւանում է, ոչ թէ փչանում, փտում։
կան իհարկէ նաեւ էսթեթների լեզուներ՝ ադան, ռասթը, գոուն, հասքելը։ բայց սա արդեն այլ պատմութիւն է։ ու նոյն գոուն չէր ունենայ այնքան համակիրներ, եթէ առաջ տարուած չլիներ գուգլի կողմից։ նկատի ունենալով, որ օբերոն֊2֊ին ահաւոր նման է, ու համեմատելով օբերոնի եւ գոուի համակիրների թիւը կարելի է ենթադրել, որ գոուի համակիրների մեծ մասը գոուի համակիր չէին լինի, եթէ այն գուգլի լեզուն չլիներ։ չէին էլ իմանայ այդ լեզուի մասին։ սակայն ամէն դէպքում գոուն ազատ համայնքի լեզու է։ ու գիտական համայնքի՝ բաւական ազատ համայնքի կողմից ստեղծուած։ ըստ որում գիտական համայնքն էլ լրիւ ազատ չէ։ իրենք էլ ումի՞ց պիտի հետազօտութեան գրանտ ստանան՝ ասենք մայքրոսոֆթից։ իսկ ապա պէտք է օրինակ դոթնեթին վերաբերող հետազօտութիւն անեն որպէսզի կորպորացիայի շահը՝ հարթակի տարածմանը աջակցեն։ ինչեւէ։ կրկին չի լինում չքաղաքականացնել։
այո։
#քաղաքականացնել #ծրագրաւորում #լեզու #ծրագրաւորման֊լեզուներ #ճաշակ #պատենտներ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
«լեննական»֊ը «պէսոկ» է։ Ինչպէս եւ «կիրովականը»։
մտածե՞լ էք, ինչո՞ւ են մարդիկ ասում՝ «պէսոկ», ու ոչ թէ, ասենք, շաքարաւազ։ որովհետեւ, սովետի ժամանակ հսսհ֊ի տարածքում չէր գործում լեզուի մասին օրէնք, որը կը պարտադրեր հայաստանի տարածքում վաճառւող ապրանքների վրայ հայերէն գրուած լինի։ ապա գրուած էր փոքրատառ՝ «սախարնի», եւ մեծատառ՝ «պեսոկ»։ մարդիկ էլ գնում էին խանութ, տառերը գիտէին, կարդում էին՝ «պեսոկ», ասում էին «պեսոկը» տուր։
սա գաղութացման գործընթացի մասնաւոր դէպքն է․ տեղական լեզուն դառնում է երկրորդ կարգի լեզու, քանի որ այն պաշտօնական չէ, իրենով այնպիսի կարեւոր բաներ, ինչպէս շաքարաւազն» է, չեն անուանւում։ սրանից յետոյ, երբ մարդն ասի՝ «շաքարաւազ»՝ իր վրայ ծուռ են նայում, թէ բա բոլորս «պէսոկ» ենք ասում, դու ումի՞ց ես լաւը, ինչո՞ւ մեր պէս չես խօսում։ այսպէս, եւ մաքուր հայերէնը դառնում է մարգինալների լեզու։ այսօր, ի դէպ, «պէսոկ»֊ի դերը խաղում է «ֆայլ»֊ը, բայց դա այլ մի քիչ այլ պատմութիւն է։
«լենինական» եւ «կիրովական» անուանումները պարտադրուած էին կենտրոնի կողմից․ բոլոր «հանրապետութիւններում» պէտք է լինէին կարեւոր կայսերական գործիչների՝ ասենք լենինի անունը կրող քաղաքներ։ այսպէս, երբ մենք դեռ շարունակում ենք ասել՝ «լենինական», կամ «կիրովական», որովհետեւ չենք մտածում, խորանում, կամ որովհետեւ այդպէս ենք սովոր, ու դա հարազատ դարձած անուանում է, պէտք է յիշել, որ այս վարքագիծը հենց այն է, ինչ պէտք էր կենտրոնական, կայսերական իշխանութեանը։
լեզուն օգտագործւում է որպէս քաղաքական գործիք, ասիմիլյացիան՝ որպէս գաղութացման գործընթացի կարեւոր մաս։
#լեզու #քաղաքականութիւն #գաղութացում #իմպերիալիզմ #լենինական #կիրովական #գիւմրի #վանաձոր #շաքարաւազ #ասիմիլյացիա
մթոմ եկել եմ աշխատանքի գործ անեմ, սա եմ կարդում՝ http://mvvc44tv.cmle.ru/?a=note&id=26877
#ուկրաինա #ռուսաստան #ժողովրդավարութիւն #ազատութիւն #պուտին #յանուկովիչ #քաղաքականութիւն #ռուսերէն
հահա, լրիւ «lost in translation» վիճակ՝ ըստ տխրահռչակ բուդապեշտեան մեմորանդումի ուկրաինան ստացել է անվտանգութեան «գարանտիաներ» թղթի ուկրաիներէն եւ ռուսերէն վարկածներում իսկ անգլերէն ոչ թէ «warranties», այլ «assurances»։ ուկրաինային տուպը գցել են, ու դա կուչման հրապարակային ասաց՝ «չիթիդ օն», ահա։
#փաստօրէն #ուկրաինա #կուչմա #անվտանգութիւն #քաղաքականութիւն #թարգմանութիւն #ռուսերէն #անգլերէն #ուկրաիներէն #ազատութիւն #ուտենց
Նրա բոլոր մտահղացումները տապալվեցին։ Նա իրար դեմ հրահրեց թագավորության երկու ազդեցիկ տոհմերին, որ ջլատի նրանց ու հարձակվի բարոնության վրա։ Բայց այդ տոհմերը հաշտվեցին, գավաթների զրնգոցի ուղեկցությամբ հռչակեցին իրենց հավիտենական դաշնը ու թագավորից խլեցին բավականին մեծ հողակտոր, որը հնուց ի վեր պատկանում էր Արկանարցի Տոցեներին։
Նա ցրեց կրթությամբ ու բարեկեցությամբ զբաղվող մինիստրությունները, ստեղծեց թագի պահպանության մինիստրություն, կառավարական պաշտոններից ազատեց տոհմիկ ազնվականներին և հատուկենտ գիտնականներին, վերջնականապես քայքայեց տնտեսությունը, գրեց «Հողագործի անասնական էության մասին» աշխատությունը և, վերջապես, մեկ տարի առաջ կազմակերպեց «պահնորդական գվարդիան»՝ «Գորշ վաշտերը»։ Հիտլերին հովանավորում էին մոնոպոլիաները, դոն Ռեբային ոչ ոք չէր հովանավորում, և ակնհայտ էր, որ վերջ ի վերջո գրոհայինները կուլ կտան նրան, ոնց որ ճանճի։ Բայց նա շարունակում էր քանդել ու ավերել, մի անհեթեթությունից հետո անել մյուսը, ասես ճգնում էր խաբել ինքն իրեն, ասես ուրիշ բան չգիտեր, բացի մի խելացնոր նպատակից՝ բնաջնջել կուլտուրան։ Վագա Անվի պես նա էլ անցյալ չուներ։ Երկու տարի առաջ ամեն մի ստահակ ազնվական արհամարհանքով էր խոսում «թագավորին մոլորեցրած ոչնչության» մասին, բայց հիմա որ ազնվականին էլ որ հարցնես՝ նա իրեն կանվանի թագի պահպանության մինիստրի ազգականը մայրական գծով։
#ստրուգացկի֊եղբայրներ #դոն֊ռեբա #դժվար֊է֊աստված֊լինել #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #քաղվածք #գիրք
Դոն Ռեբա, դոն Ռեբա․․․ Բարձրահասակ չէ, և ոչ էլ ցածրահասակ է․ չաղ չէ, և ոչ էլ նիհար է, մազերը շատ խիտ չեն, բայց թե ոչ էլ ճաղատ է։ Շարժումները կտրուկ չեն, բայց ոչ էլ դանդաղկոտ, դեմքը չի հիշվում, և նման է միանգամից մի հազար դեմքի։ Հարգալից, քաղաքավարի է տիկնանց հետ, ուշադիր զրուցակից է, սակայն և ոչ մի բանով աչքի չի ընկնում․․․
Երեք տարի առաջ նա դուրս լողաց պալատական գրասենյակի բորբոսնած նկուղներից և ընդամենը մի խղճուկ, աննկատելի, քծնող չինովնիկ էր՝ դժգույն ու նույնիսկ մի տեսակ կապտավուն դեմքով։ Հետո հանկարծ բանտարկվեց և մահապատժի ենթարկվեց այն ժամանակվա առաջին մինիստրը, խոշտանգումներից մահացան սարսափից խելակորույս և ոչ մի բան չհասկացող բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, և ասես նրանց դիակների վրա վիթխարի գունատ սնկի պես աճեց միջակության այս կառչուն ու դաժան հանճարը։ Նա ոչնչություն է։ Եվ հայտնի չէ՝ որտեղից։ ― Նա մի հզոր ուղեղ չէ՝ թուլակամ տիրակալի մոտ, որպիսին նախկինում եղել են պատմության մեջ, նա մեծ ու զարհուրելի մարդ չէ՛, որն իր ողջ կյանքը նվիրում է տերության միավորման գաղափարների համար մղվող պայքարին։ Նա ո՛չ ոսկեպաշտ է, ո՛չ էլ պատահականորեն իշխանության գլուխ անցած մարդ, որը մտածում է միայն կանանց ու ոսկու մասին, որը աջուձախ սպանում է հանուն իշխանության և իշխում է, որ սպանի։ Նույնիսկ փսփսում են, որ նա իրականում ոչ էլ դոն Ռեբան է, որ դոն Ռեբան ուրիշ մարդ է, իսկ սա աստված գիտե, թե ով է՝ դե նմանակ, սատանա։
#ստրուգացկի֊եղբայրներ #դոն֊ռեբա #դժվար֊է֊աստված֊լինել #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #քաղվածք #գիրք
լրիւ ճիշտ է ասում հրանտը, այս տեքստի հետ լրիւ համամիտ եմ, ու երեւում է ինչ բարդ խնդիր է դրուած։ աւելացնեմ որ աւաղ շարժմանը չեն միանա քաղաքացիական նախաձեռնութիւնները, ասենք դէմ֊եմ֊ը եւ ուրիշները, նաեւ նրանք, ով հիացած չէ ԵՏՄ֊ի հետ մտերմութեամբ կամ անտարբեր են ծառուկեանի հմայքին։ (նենց չի որ ես եմ հիացած այդ երկուսով)։ www.ilur.am/news/view/36658.html
#քաղաքականութիւն #իշխանափոխութիւն #փոփոխութիւն #հայք
ասացի կիսուեմ։ #աղջիկ #քաղաքականութիւն ։Ճ
փաստօրէն, այն, որ նա ասենք վատ է քշում, իմ ճանապարհին ինձ տեղ չի տալիս, կամ փողոցի մէջ տեղը կանգնած է իր հաւէսին, դա էլ է ագրեսիւ վարքագիծ։
նա ուտում է, գողանում է իմ ռեսուրենսրը՝ ժամանակն ու տարածքը, որը, վարորդական իրաւունք ստանալիս, մենք համաձայնուել ենք, որ երբեմն իմն է, իսկ երբեմն՝ իրենը։
ու նա կը խցկուի, քանի որ, հո չե՞մ խփի, կʼարգելակեմ։
ինչո՞ւ չեմ խփի, քանի որ ես էլ եմ տուժելու չէ՞։ իսկ ի՞նչ կարեւոր է, յետոյ նյուրենբերգը, կամ հաագան՝ ապպան կը որոշի որ նա էր մեղաւորը։
ես կʼուշանամ, ճիշտ է նա էլ կʼուշանայ, բայց ես էլ։ ու իմ ռեսուրսը՝ ժամանակը էլ աւելի կը պակասի։
եթէ պետութեան վրայ պրոեկտենք՝ պետութիւնը հետ է մնալու, քանի որ նա ուշացաւ, իսկ միւսներն առաջ անցան այդ ընթացքում, եւ կարող են այնքան առաջ անցնել, որ երբեք էլ չʼհասնես։
այդ պատճառով, ե՛ւ պետութիւնը, ինչպէս եւ վարորդը եթէ մեծ խնդիր չի ստեղծում ուրիշի լկտիութիւնից, հանդուրժում է, որ էլ աւելի հետ չʼընկնի, մի կողմից, կարողանում է առաջ գնալ, քիչը կորցնելով։ միւս կողմից, լկտիները հակում ունեն լկտիանալու, երբ ձեռքերին հարուած չեն ստանում։
հ․ գ․ ինչ վերաբերում է ինձ, ես առհասարակ չեմ զգում, որ այն, որ ինձ համար հիմա բարդ իրաւիճակ է ճանապարհին, նրանից է, որ այնինչը սրիկայ է։ ես այդ րոպէին միայն մտածում եմ, ինչպէս անել, որ վատ չʼլինի, ոչ թէ այն մասին, թէ ով է մեղաւոր։ դա ես արդեն ուշ եմ հասկանում, վերլուծելով անցածը։
ու տենց
Ըստ էության, եվրասիական նախագծերը տնտեսական առումով արդեն կարելի է համարել ձախողված:
Այս տարվա մայիսի վերջին Աստանայում կայացած հանդիպումը ցույց տվեց, որ Եվրասիական տնտեսական միության մասին խոսելն անիմաստ է, որովհետև ըստ էության արգելափակվեցին Ռուսաստանի բոլոր նախաձեռնությունները նույն Ղազախստանի կողմից՝ միասնական պառլամենտ, քաղաքական կառույցներ ստեղծելու առումով:
ղազախստանի եւ եւրասիական միութեան մասին հետաքրքիր նիւթ։
http://www.lragir.am/index/arm/0/interview/view/103747
#ղազախստան #ռուսաստան #եւրասիական֊միութիւն #մաքսային֊միութիւն #տնտեսութիւն #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
Հայաստանը և նեոգաղութացումը
https://www.youtube.com/watch?v=JkcreGkC3MY
#ռուսաստան #վրաստան #ուկրաինա #գաղութացում #զաւթում #մտախաղ #միմինո #վերածնունդ #կապիտալիզմ #արուեստ #Շեքսպիր #Օթելլո #գաղութատիրութիւն #քաղաքականութիւն #հոգեբանութիւն #գանձասար #էչմիածին #կրօն #ներսես֊աշտարակեցի #բահամեան֊կղզիներ #եփրեմ֊կաթողիկոս #երեւան #հաւատք #իմպերիալիզմ #թուրքիա #ազատութիւն
ես առհասարակ կարագ չեմ սիրում ու երբեք չեմ սիրել։ երբ երեխայ էի, ծանր էի տանում, եթէ պէտք էր կարագով ու ինչ֊որ բանով բուտերբրոդ յաղթահարել։
բայց անցաւ ժամանակ, ու ես փորձեցի «վալիո» մակնիշի կարագը։ գրողը տանի, դուք փորձե՞լ էք ինչ լաւն է։ դա միակ կարագն է, ինչ ես կարող եմ ուտել։
ասածս ի՞նչ է, Վալիո֊ն ընկել է «սանկցիաների» տակ, ու այլեւս Ռուսաստանում չի վաճառուի։ Գուցէ մեզ մօտ էլ չի վաճառուի, քանի որ մենք այն Ռուսաստանի միջոցով էինք ստանում։ Բայց դա չէ էականը։
այն, որ Ռուսաստանը ինքն իր դէմ սանկցիաներ է կիրառել (վայ մեռել էի ծիծաղից), խօսում է այն մասին, որ իրենք խաղում են իրենց համար աւանդական դարձած (իրենց՝ սովետի էլի) այսպէս կոչուած loose-loose դիւանագիտական խաղը՝ ինձ վատ է, բայց այ քեզ էլ է վատ լինելու։
ու դա նրանից է, որ չեն կարող win-loose խաղալ, իսկ win-win չեն ուզում։ մնում է loose֊loose֊ը։ կրկին։
ու դա այնքան ոչ խելամիտ է, ոնց որ այն Շեքլիի պատմուածքում, ուր նա, հերոսը, կարող է իւրաքանչիւր ցանկութիւն պահել, ու կը կատարուի, բայց քանի որ նոյնը ստանալու է իր ծանօթը, նա մտածում է ինչ վատ բան ուզել, ու ոչինչ, որ իրեն էլ կը լինի, կարեւորը ծանօթին էլ է լինելու։
#կարագ #վալիո #քաղաքականութիւն #ռուսաստան #սանկցիաներ #դիւանագիտութիւն #Շեքլի #ցանկութիւն
Թումանեանի այգում «դէմ եմ»֊ի ժողովուրդը հաւաքուել էին, որ Գանդիի մասին ֆիլմ նայեն, իսկ Թումո֊ի վարչութիւնը դա կանխեց, բացատրելով, որ Գանդիի մասին ֆիլմ դիտելը կարող է մեկնաբանուել որպէս քաղաքական միջոցառում։
Իսկ իրենց քաղաքապետարանի կողմից պարտադրուած պայմանագրի մէջ նշուած է որ Թումանեանի այգում ոչ մի քաղաքական միջոցառում չպէտք է անց կացուի։
Ես հիմա չեմ ասում, որ ամէն ինչն է քաղաքական, ես ասում եմ, որ գրողը տանի, Գանդիի մասին ֆիլմեր իննսունականներին ամէն օր հայկական հեռուստատեսութեամբ էինք նայում, ու ես դրանց վրայ եմ մեծացել։ Դրանք իմ վրայ մեծ ազդեցութիւն են ունեցել, ու ասենք ես հիմա հասկանում եմ, որ բանակում էլ էի Սաթյագրահա կիրառում։ Ինչեւէ։ Չգիտեմ ինչ ասել։
#Թումո #Թումանեանի֊այգի #Երեւան #քաղաքապետարան #պայմանագիր #կինոդիտում #քաղաքականութիւն #Գանդի #պատմութիւն
Ինչո՞ւ Վանաձորում, Գիւմրիում կան ռոք խմբեր, իսկ Ստեփանակերտում՝ ոչ։ Արդե՞օք Արցախը ազատ է։
ասք բացակայող ռոք խմբերի մասին՝ http://norayr.arnet.am/weblog/2014/08/ասք-բացակայող-ռոք-խմբերի-մասին/
#ասք #ռոք #ռոք֊երաժշտութիւն #Ստեփանակերտ #Վանաձոր #Գիւմրի #երաժշտութիւն #վերահսկողութիւն #արցախ #ժողովրդավարութիւն #հայկական֊երաժշտութիւն #հասարակութիւն #մտքեր #նոմենկլատուրա #պրոտեստ #սոցիալիզմ #սոց֊ռեալիզմ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #ազատություն #հասարակություն #քաղաքականություն #երաժշտություն #հայկական֊երաժշտություն #վերահսկողություն #ռոք֊երաժշտություն #Հայաստան #Երեւան #մտքեր
Մօտս հարց ծագեց․
Ինչո՞ւ կան Վանաձորեան ռոք խմբեր, ինչո՞ւ կան Գիւմրու ռոք խմբեր, բայց չկայ մեզ յայտնի Ստեփանակերտից ռոք խումբ։
Երբ միեւնոյն ժամանակ, այցելելով Վանաձոր, Գիւմրի եւ Ստեփանակերտ, անհնար է չնկատել, ինչքա՜ն աւելի շատ ռեսուրս եւ փող է դրուած Ստեփանակերտի մէջ, ինչքա՜ն աւելի կենդանի եւ բարեկարգ է այդ քաղաքը, Հայաստանի միւս քաղաքներից։ Պատերազմի հետեւանքներ Ստեփանակերտում չեն երեւում, իսկ Վանաձորում եւ Գիւմրում երկրաշարժի հետեւանքները տեսնում ենք։
Ես իհարկէ շատ Արցախցի ընկերներ չունեմ, այնտեղ երկար չեմ ապրել, ու գուցէ բան չեմ հասկանում, բայց եւ այնպէս չէ որ այլ մարզերից շատ ընկերներ ունեմ, կամ այնտեղ ապրել եմ։ Ինձ մօտ տպաւորութիւն կայ, որ ոչ միայն ռոքի հետ է այս վիճակը, այլ առհասարակ, առանձնապէս հետաքրքրուող, եւ հետեւաբար զարգացած մարդիկ Արցախում քիչ են, քան այլ մարզերում։ Մեզ մօտ՝ ՀՀ այլ մարզերում, բոլորը նուագում են, բոլորո ֆոտո են անում, թէկուզ ժապաւէնով, բոլորը ինչ֊որ ձեւ ստեղծագործում են, ինչ֊որ չափով արուեստագէտ են։
Սա մեր դարաշրջանն է, կրեատիւ դարաշրջանն է։ Ինչո՞ւ այնտեղ այդպէս չէ՞։
Ես կարծում եմ, բոլորը, ով մի քիչ աւելի ոչ մակերեսային Արցախն գիտի, զգում է, որ այնտեղ ազատ չէ, լարուած է։ Որ այնտեղ շատ աւելի, քան այլ տեղեր այն Ստալինեան ոգին կայ՝ սա պետութիւն քանդող է, սա մեզ վատն է ուզում, եթէ ուրախ չէ նրանով, ինչ կայ, ապա թշնամու լաւն է ուզում, մատնիչ է։ Ու դա, իհարկէ, գալիս է այնտեղի ֆեոդալական համակարգից։ Ֆեոդալների ժամանակ կային «պրիդւորնի» ստեղծագործողներ, բայց ոչ ազատ ստեղծագործողների դասակարգ։ Եւ ռոք խմբեր էլ չկային։
Ինձ թւում է, որ պատասխանն ազատութիւնն է։ Ներքին ազատութիւնը, որը Արցախն այդպէս էլ չստացաւ մեր ազատագրական պայքարից յետոյ։
Ազատ արցախը ողջունում է ձեզ՝ գրուած է Գորիս Ստեփանակերտ մայրուղու պաստառներին։ Բայց արդե՞օք Արցախն ազատ է։ Ազատ երկիր է։ Ոչ այն ազատ երկիրը, ուր, ինչպէս սովետական երգում էր ասւում, «այդքան ազատ է շնչել»։ Այլ այն ազատ երկիրը, որ ամերիկեան ֆիլմերում են ասում ոստիկաններին։ Սա ազատ երկիր է։ Ձեռքերդ քաշիր, ոստիկան։
Ինչպէս տեսնում ենք, գործը բնաւ էլ սոցիալ տնտեսական պայմանների մէջ չէ։
Արուեստն ազատ մարդկանց գործն է։
**Ռոքը՝ պրոտեստ արտայայտող երաժշտութիւն է։ **
(Իհարկէ, երբ ինչ֊որ բան շատ պահանջարկ ունի, դրա որակն ընդհանուր առմամբ ընկնում է։ Քանի որ առաջանում է շատ անւորակ առաջարկ։
Երբ ասենք, շարպեյ ցեղատեսակի շունը շատ պահանջարկ ունի, ով ասես չի սկսում զբաղուել դրանց բուծմամբ, ու արդիւնքում աշխարհում յայտնւում են շարպեյին ոչ շատ նման ինչ֊որ զանազան շներ։
)
Կրկին՝ ռոքը պրոտեստ արտայայտող երաժշտութիւն է։ Հնարաւո՞ր է Արցախում պրոտեստ արտայայտել։ Հնարաւո՞ր է, որ արուեստն, առհասարակ, լինի ոչ քաղաքականացուած։ Ես չեմ կարծում, քանի որ կեանքը քաղաքականութեան հետ սերտ կապ ունի։ Եթէ ֆոտո ես անում, կարող ես «սխալ» բան ֆոտո անել, որ «աղբը տանից կը հանի», կամ չի բխի տեղական կապիտալիկի եւ իշխանիկների շահերից։
Եթէ երաժշտութիւն ես գրում, եւ խօսք, այդ խօսքը պիտի արտայայտի այն, ինչ դուր չի գայ իշխանիկներին, ու ժողովուրդ մանիպուլացնողներին։ Դա ակնյայտ է։
Ես չեմ ասում, որ ռոքը արգելուած է Արցախում։ Ես կարծում եմ, որ ընդհանուր մթնոլորտն այնտեղ չի աջակցում նրան, որ ռոք խմբեր ծնուեն, աճեն եւ զարգանան։ Որ արուեստ լինի ընդհանրապէս։
Եթէ յիշում էք, Անդրէ Ժիդը իր «վերադարձ ԽՍՀՄ֊ից» գրքում, եւ դրա շարունակութեան մէջ, շատ զարմացած էր, որ սովետում արուեստ չկար։ Որտե՞ղից լիներ արուեստ Ստալինեան սովետում, եթէ ոչ միայն ընդհատակեայ։
Արցախում երբ Վորլիքին դիմաւորող ցոյց է լինում, ակնյայտ է, որ դա իշխանութիւնների կազմակերպուած ցոյցն է, քանի որ այնտեղ ոչ մի ինքնաբուխ բան չի լինում, որը իշխանութիւնների սանկցիան չունի։ Առնուազն պիտի հաստատուած լինի մի շատ բարձրաստիճան չինովնիկի կողմից։
Արցախում բոլորը զգում են այդ ճնշուածութիւնը, իհարկէ, դեռ երբեմն գոհ են, որ գոնէ ապրում են այդ երկրում, որ կենդանի են, բայց զգում են, որ առանց սանկցիայի արուեստը չի կարող գոյատեւել, եւ չեն էլ ստեղծագործում։
Այդ իսկ պատճառով մենք ունենք այսպիսի սոց֊ռեալիզմ Ստեփանակերտի կենտրոնում։
Սովետը մօտ է։ Մեր կողքն է։ Եւ ոչ միայն հիւսիսից։ Մեր մէջ։
Եւ այնտեղ չկայ գոնէ մի քիչ ազատ արուեստ, չկայ արուեստ, որը կարելի է տեսնել Կաֆեսճեանի այգում, կամ այնպիսի, ինչպէս Բաբաջանեանի, Կարա֊Բալայի արձանն է։ Բնական է, որ այնտեղ չի կարող լինել ՆՓԱԿ֊ի պէս մի բան։
Իսկ սա, ի դէպ, մեր պատճառով էլ է։ Գուցէ այդպէս չէր լինի, եթէ Արցախն պարզապէս Հայաստանի մարզ լիներ, Լոռու ու Շիրակի պէս։ Թէկուզ գոնէ Սիւնիքի։ Գուցէ նաեւ այդպէս չէր լինի, եթէ մենք ստեղ էլ ժողովրդավարութիւն ունենայինք, ոչ թէ գըբըշնիկներ եւ նոմենկլատուրա։ Ապա Արցախի հանդէպ էլ վերաբերմունքը այլ կը լիներ, չէ՞ որ Արցախը փաստացի Հայաստանի մաս է։ Ու մեզնից է, թէ ինչ է այնտեղ կատարւում, իրենք այնքան ինքնուրոյն չեն, անկախ չեն, եւ չեն էլ կարող լինել, մենք ենք, որ նոյն Արցախի համար, իրենց ազատութեան համար, պէտք է այստեղ ժողովրդավարութիւն հաստատենք։ Ու տեսնո՞ւմ էք, արուեստից եմ խօսում, ու էլի չի լինում քաղաքականութեան կողմ չգնալ։ Քանի որ կեանքը քաղաքականութիւն է, իսկ արուեստը կեանքի մաս է։
եւ այդպէս
լեգիտիմութիւն թէյնիկների համար՝ http://norayr.arnet.am/weblog/2014/07/16/%D5%AC%D5%A5%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6-%D5%A9%D5%A7%D5%B5%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80/
#ուտենց #լեգիտիմութիւն #իրաւակարգութիւն #ժողովրդավարութիւն #քաղաքականութիւն #ազատութիւն
ինչո՞ւ է այդ բառը կիրառւում, ի՞նչ է նշանակում իրաւակարգ լինելը, ու ինչի՞ համար է պէտք։ փորձեմ շատ կարճ պատասխանել՝ դա այն մասին է, ո՞ւմ է պատասխան տալիս, ո՞ւմ է պարտաւոր, ո՞ւմ առաջ պարտք ունի քաղաքական գործիչը։
Ո՞ւմ է պարտաւոր, ասենք, Տարօնը։ Նրանց, ով իրեն բերել է պաշտօնի։ Ո՞վ է բերել նրան պաշտօնի։ Մե՞նք, ընտրողնե՞րը, թէ՞ այլ պաշտօնեաներ, յանցաւոր էլեմենտներ, եւ այլն։ Ո՞ր ուժերն են բերել։ Այդ ուժերի առաջ էլ պատասխանատու է, այդ ուժերի շահերի համար էլ գործում է։
Նոյնը՝ նախագահի հետ։ Ո՞ւմ է պարտաւոր, ո՞ւմ առաջ է պատասխան տալիս։ Եթէ ընտրուած է՝ ապա ժողովրդի առաջ, եթէ ոչ՝ նա չունի ժողովրդի աջակցութիւնը, ապա նա փնտրում է այդ աջակցութիւնը այլ տեղեր՝ խոշոր կապիտալ/օլիգարխներ, Պուտին եւ Օբամա, ու ինքը սատանէն։
Ի դէպ, միայն դուրսը փնտրելով չի լինի, ու փնտրտուկները ներսում էլ պիտի լինեն, որպեսզի ներքին լեգիտիմութեան պատրանք ստեղծուի։ Ներքին լեգիտիմութիւնը ձեռք է բերւում յարգուած մարդկանց կաշառելով(պարտադիր չէ փողով), որ իրենք ցոյց տան իրենց յարգալից վերաբերմունքը, իրենց ճանաչումը։ Ցոյց տան, որ ճանաչում են նախագահին որպէս նախագահ, անկախ նրանից, ժողովրդի ընտրութիւնն է դա, թէ՞ չէ։ Այդ պատճառով է որ պաշտօնեային պէտք է նոյնիսկ ուսանողի աջակցութիւն, որ ուսանողը մրցի «լաւագոյն» ուսանող լինելու համար, եւ պաշտօնեայից ստանայ իր մրցանակը եւ երեսուն արծաթը, ի պատասխան տալով իր լուսանկարը՝ պաշտօնեայի հետ ձեռք սեղմելու ընթացքում։ Եթէ խելացի ուսանողը/լաւագոյն գիտնականը ճանաչում է ոչ լեգիտիմ նախագահին, ապա դու էլ պիտի ճանաչես։
Այդ պատճառով է որ լեգիտիմ լինել չլինելը կապ ունի նրա հետ ում շահերն են աւելի աջակցւում՝ օլիգարխների, կամ արտաքին ուժերի շահերը, թէ՞ ժողովրդի։ Ու ժողովրդավարական երկրներում, ինչքան աւելի գիտակից են մարդիկ, ինչքան աւելի քիչ են մանիպուլացւում տեղական յանցագործների, կապիտալի, տնօրէնների կողմից, ինչքան աւելի անկեղծ է իրենց ընտրութիւնը, այնքան աւելի հենց իրենց առաջ է պատասխանատու պաշտօնեան՝ լինի դա երկրի նախագահ, կամ ՏԻՄ մանր չինովնիկ։
ու տենց
ասում է,
— հիմա ոմանք ֆուտբոլ են երկրպագում, ես էլ՝ Ուրկաինա։
#զրոյց #քաղաքականութիւն #ասում_է #ուկրաինա #ֆուտբոլ #ազատութիւն
ռուս զինվորները գնդակահարել են գյուղից հեռացող վերջին մարդկանց՝ Վիլիսի մեջ: Երեխան էլ դուրս է ընկել Վիլիսից, մյուսների հետ, բայց ողջ է մնացել եւ հասկացել է, որ պետք է ձայն չհանել: Նա մեքենայի տակ պառկած անձայն մնալով լսել է նաեւ, թե ինչպես ռուս զինվորները գնդակահարելով մարդկանց, հետո բարձրացել են կեռասի ծառերն ու կեռաս համտեսելով ասել՝ «կակայա վկուսնայա չերեշնյա»:
http://www.lragir.am/index/arm/0/country/53367/100473
#արցախ #լեռնային֊ղարաբաղ #հայաստան #ադրբեջան #շահումեանի֊շրջան #պատմութիւն #պատերազմ #խաղաղութիւն #յիշողութիւն #ռուսաստան #քաղաքականութիւն #գետաշէն #կեռաս #գիւղ #սպանութիւն #սովետ #խսհմ #ազատութիւն #######################
https://www.youtube.com/watch?v=MmDgucIklvw
#Շուշի #Հայաստան #Հայք #Ժիրայր֊Սեֆիլեան #պետութիւն #անվտանգութիւնն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #անկախութիւն
Կարծում եմ, որ Վրաստանը այսպիսի տարբերակ ունի․ ընդունել, որ Աբխազիան ու Օսիան չի ստանալու հետ, եթէ առնուազն չդառնայ ՌԴ֊ի ստրուկը։ Եւ գուցէ այդ դէպքում էլ մէկ է չստանայ։ Իսկ քանի որ իրենք չեն ուզում լինել ստրուկ, ապա ունեն այսպիսի ելք, որին շատ բարդ է գնալ, բայց անհրաժեշտ է։
— Ճանաչել Աբխազիայի ու Հարաւային Օսիայի անկախութիւնը, որը կբերի այդ ձեւաւորումների միջազգային ճանաչմանը, եւ Ռուսաստանից անկախութեանը, ՌԴ֊ի ազդեցութիւնից ազատութիւն։ Աբխազիայի համար, առնուազն, դա շատ կարեւոր է։ Ու այդ ճանաչումը Վրաստանը կարող է շատ թանկ վաճառել։ Ցանկացած գնով։ Իսկ գինը պիտի լինի՝ վրացիների վերադարձը, քանի դեռ վրացիներ կան, ով ուզում են վերադառնալ, իրենց անվտանգութեան երաշխիքները, ՌԴ֊ի հետ Աբխազիայի յարաբերութիւնների սառեցումը, եւ Վրաստանի «ազդեցութեան գոտի» մտնելը։
Վրաստանը կարող է առաւելագոյնս ունենալ լաւ յարաբերութիւններ ու բաց սահման Աբխազիայի հետ, եթէ իրենք միասին լինեն Եւրոպական ընտանիքի անդամներ։ Այստեղ Վրաստանի ինստիտուտներ ստեղծելու փորձը Աբխազիային շատ է օգնելու։ Այո, փաստօրէն Վրաստանը կարող է «բերել ժողովրդավարութիւն» առանց բռնի ուժի։
Այսպիսով Վրաստանը, ինչպէս եւ նոր ձեւաւորումները անհամեմատ աւելի քիչ են կախուած լինելու ՌԴ֊ից, Վրաստանը աւելի հեշտ կարող է ՆԱՏՕ֊ի անդամ դառնալ, ինչո՞ւ ոչ, բերել իր հետեւից Աբխազիան։ Իսկ Եւրոպայում, ուր սահմանները բաց են, այնքան էլ կարեւոր չէ, Աբխազիան ո՞ր գոյնով է ներկած քարտէզի վրայ։ Թող առանձին գոյնով ներկած լինի։
եւ այդպէս
Արդյո՞ք մեր հասարակությունը կարիք ունի զուսպի և ինքնավստահի:
Սկզբունքորեն էլի ռացիոնալություն-իռացիոնալություն կոնտեքստում է: Երբ մարդիկ ինֆանտիլ են, ամեն ինչ շատ հեշտ է թվում իրենց, ու երբ քաղաքական գործիչն ինչ-որ շահեր է հաշվի առնում, իրենց համար դա կարևոր չէ: Իրենք ասում են՝ դու քաղաքական գործիչ ես, գնա՝ արա: Ավելի հիստերիկ խմբերը նախ փորձում են իռացիոնալ ձևերով լուծել, այսինքն՝ ուզո՛ւմ եմ, պե՛տք է, տվեք հիմա՛:
Սկզբունքորեն էլի հանգում ենք հոգեպես առողջին: Լինել հոգեպես առողջ՝ նշանակում է լինել հանդարտ. դա գործողություն է՝ ցուցադրություն չէ: Շատ հաճախ մարդը գնում է իր անձնական խնդիրները արտահայտելուն, բայց էդպիսի բաները մանկական են, չհասունացած են և պրակտիկ քաղաքական արդյունք չեն կարող տալ: Իռացիոնալը մանկությունն է, երազը, ցնորքը: Երբ մարդը երեխա է՝ ասում է՝ գնա կոնֆետ բեր. ես չեմ կարող իրեն բացատրել, որ ինֆլացիա է, փող չկա և այլն: Էս նևրոտիկ-հիստերիկ խմբերը շատ արագ պարտվում են. սա գուցե իրենց համար լավ է՝ հոգեթերապիա են անցնում, այսինքն՝ Տեր-Պետրոսյանը կոլեկտիվ հոգեվերլուծություն է անում:
Հոգեբանները հատուկ նշանակությամբ զինվորներին սովորեցնում են, որ երբեք ատելություն չունենան: Յուրաքանչյուր աշխատանք անելիս դու պիտի քո կոնկրետ գործը անես. դու ոչ թե գնում ես ատելի թշնամուն սպանելու, այլ գնում ես քո գործը անելու, որովհետև ատողը, հուզվածը, ճչացողն անընդհատ սխալվում է:
Եթե նայենք՝ ոնց են կռվում պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկները և փողոցի տղաները, կտեսնենք, որ պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկի հարվածը մտածված է, ուղղորդված է, նպատակադրված է, իսկ փողոցի տղաները կռվում են հուզվելով, ճվճվալով:
Սովետական շրջանում հասարակություններն ապրում էին ջերմոցում, մանկապարտեզում, պապան կգա՝ կկերակրի, ջուր կտա, լույս կտա, կպաշտպանի: Մեր հասարակության գլխավոր խնդիրը երազներից, ցնորքներից, ատելություններից, ճչացող սերերից ազատվելն է: Ես կարծում եմ, որ հոգեկան առողջությունը հանգստությունն է: Ես չեմ հավատում ճչացող սիրուն, վշտին. դա ավելի շատ ներկայացում է հիշեցնում: Խորապես ապրվող զգացումները զուսպ են:
#հոգեբանութիւն #հարցազրոյց #հոգեբան #սովետ #կայսրութիւն #լտպ #ազատութիւն #հանդարտութիւն #պրոֆեսիոնալիզմ #պայքար #գաղափար #միտք #ինտելեկտ #հասարակութիւն #զուսպ #ինքնավստահ #քաղաքականութիւն #զգացումներ #ռացիոնալիզմ #հանգստութիւն #սէր
Երբ մերձբալթեցիներն ու լեհերն էին դա ասում, բոլորին թւում էր, որ իրենք պարանոյիկ են։ Ասում էին՝ դուք ապրում էք հին վախերով։ Իսկ հիմա պարզուեց, որ բալթեցիներն ու լեհերն աւելի ադեկուատ են, քան ամերիկացիներն ու եւրոպացիները։
աղբիւր — ռուսերէն
#ռուսերէն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #հասարակութիւն #պուտին #ռուսաստան #ուկրաինա #ղրիմ #խաղաղութիւն #պատերազմ #եւրոպա #ամն #բալթիա #լեհաստան #ազատութիւն
Սա շատ հաւէս տեքստ է։ Պատմական։ Հայաստանի ու Վրաստանի մասին էլ է գրում։ Եթէ չգիտես պատմութիւնը, ապա ոնց որ երեկ ծնուած լինես։ Իսկ եթէ երեկ ես ծնուել, քեզ հեշտ է խաբել։
Փորձելով կիսել եւ յուրացնել Ուկրաինան, Պուտինը գործում է նույն մեթոդներով, որոնցով գործում էին Լենինը եւ այլ բոլշեւիկներ քաղաքացիական պատերազմի տարիներին։ Այդ մեթոդները արդեն հաջողություն բերեցին Ղրիմում։ Այժմ խաղարկվում է «Դոնեցկի Հանրապետության» խաղաթուղթը, որի կազմի մեջ կարող է մտնել ամբողջ Արեւելյան Ուկրաինան։
Այս ամենը նոր չէ։ Պետրոգրադում իշխանությանը հասնելուց անմիջապես հետո բոլշեւիկները մտահոգվեցին Ուկրայինայում հաստատվելու մասին։
#Ռուսաստան #Ուկրաինա #Վրաստան #Հայաստան #պատմութիւն #ազատութիւն #պայքար #քաղաքականութիւն #խամաճիկ #թատրոն
Մարդն ունի ընդլայնուելու, տրանսցեդենտանալու պահանջ։
Մենք ուզում ենք կիսուել մեր մտքերով (ով մտքեր ունի) կամ կարդացածով, տեսածով, ապրածով։ Այսինքն՝ մեր կեանքով։
Ու մեզ պէտք է շուկայ, մարդիկ, ում հետաքրքիր են մեր ապրումները, ցաւերը, հաճոյքները, մտքերը (ով ունի), եւ այլն։ Մի խօսքով մեզ պէտք է մեր արտահանած ապրանքի սպառողը։
Այդ իսկ պատճառով մարդիկ լաւ են վերաբերւում իրենց ուշադրութիւն դարձնողներին, եւ խարդախների հիմնական գործիքներից մէկն էլ կեղծ ուշադրութիւնն է քո անձի նկատմամբ, մասնաւոր դէպքում՝ հաճոյախօսութիւնը։
Երբ մարդիկ միմեանց հետաքրքիր են, իրենք բացում են շուկան միմեանց համար։ Ու քանի որ իրենց պէտք չեն մրցակիցներ, փակում են սահմանները, սարքում են իրենց «մաքսային միութիւնը», սահմանափակելով այլ մարդկանց արտադրած ապրանքների ներկրումը։
Քանի որ միեւնոյնն է սպառելու ռեսուրսը սահմանափակ է։ Ինչպէս մեր փողն է սահմանափակ, այնպէս էլ մեր ժամանակը, ու այդ պատճառով էլ մարդիկ խանդով են վերաբերւում, երբ իրենց յարաբերութիւնների մասնակիցները իրենց ժամանակը ծախսում են այլ մարդկանց կեանքը սպառելով։ Կամ այլ մարդկանց իրենց կեանքի պատկերը վաճառելով։ Ապա լքուած մասնակիցը զգում է իրեն չգնահատուած, չպահանջուած շուկայում։ Ու վատ է վերաբերւում ինչպէս մրցակիցներին, այնպէս էլ սպառողին, ով իրեն չի գնահատել։
Կարող է նոյնիսկ սանկցիաներ կիրառել՝ օրինակ փակել իր շուկան որոշ ժամանակով։ Ինչպէս Ռուսաստանն էր Ուկրայինայի կամ Մոլդովայի համար շուկա փակում։ Կամ ընդմիշտ։ Այդ դէպքում յարաբերութիւնն էլ այլեւս գոյութիւն չունի։
Բաժանումը կարող է լինել քաղաքակիրթ, ինչպէս Չեխոսլովակիայի դէպքում, եւ ոչ այնքան՝ ինչպէս ռուս եւ ուկրայինական եղբայրական ժողովրդների դէպքում։
Չէ, ես բնաւ էլ չեմ ասում, որ վատ են այդ շուկայական յարաբերութիւնները։ Այլընտրանքը՝ անպայմանական սէրն է, որին ես ոչ հաւատում եմ։
Այն ոչ էլ լաւ է յարաբերութեան այն մասնակցի հանդէպ, ում առանց պայմանների են սիրում։ Ստացւում է, նա ոչ մէկ է, ոչ մի բան չի կարող առաջարկել։
Միւս կողմից էլ, չեմ կարծում որ առանց որեւէ բան ստանալու իմաստ ունի շուկան բաց պահել։ Իմաստ ունի, երբ կարողանում ես քո ապրանքը արտահանել, ու գոնէ ստանում ես ֆիդբեք, որ այն լաւն է, դուրները գալիս է։ Ոչ թէ առանց առանձնապէս հաճոյքի է սպառւում։ Բայց եւ բոլորն էլ ձգտում են նրանց, ով կարող է իրենց հետաքրքիր ապրանք արտահանել։
Այդ պատճառով էլ մարդիկ ձգտում են նման հետաքրքրութիւններով մարդկանց։ Որ ներմուծելու բան լինի։ Որ բաւարարեն ներքին պահանջարկը։
Այսպիսով, յաջողուած յարաբերութիւնը այն է, երբ մասնակիցները կարող են զարգացնել իրենց «տնտեսութիւնը» այդ փոխշահաւէտ միութեան պայմաններում։
եւ այդպէս
Մարդն ունի ընդլայնուելու, տրանսցեդենտանալու պահանջ։ Մենք ուզում ենք կիսուել մեր մտքերով (ով մտքեր ունի) կամ կարդացածով, տեսածով, ապրածով։ Այսինքն՝ մեր կեանքով։
Ու մեզ պէտք է շուկայ, մարդիկ, ում հետաքրքիր են մեր ապրումները, ցաւերը, հաճոյքները, մտքերը (ով ունի), եւ այլն։ Մի խօսքով մեզ պէտք է մեր արտահանած ապրանքի սպառողը։
շարունակութիւնը
#ասք #սէր #յարաբերութիւն #ընկերութիւն #շուկայ #հոգեբանութիւն #մաքսային֊միութիւն #ազատութիւն #մտքեր #ուկրայինա #ռուսաստան #չեխոսլովակիա #տնտեսութիւն #քաղաքականութիւն #մարդիկ #անկախութիւն #ուտենց
Երեկ 1905 թուականի հայ֊թաթարական պատերազմի մասին խօսքն էի լսում։ Որ սովետահայ գրականութեան մէջ, ի տարբերութիւն միջազգայինի, կոչւում է «ընդհարումներ»։ Ինչն էր հետաքրքիր, որ
— թաթարները չէին աջակցում Բաքուի գործադուլներին։ Իրենք չէին ուզում պայքարել ութ ժամ աշխատելու, եւ աշխատավարձի բարձրացման համար։ Իրենք լրիւ կոնֆորմիստ էին։ Իսկ գործադուլների շարժող ուժը հայերն էին։
— թաթարների ազգային ինքնագիտակցութեան ձեւաւորումը խթանուած էր մասնաւորապէս հայերի իշխող դիրքով Բաքւում եւ կովկասում։
Ու յիշեցի Կահանէի խօսքերը․ «հակասեմիտիզմը շատ վատ պատճառ է հրէա լինելու համար»։ Այ, հայերի յաջողութիւնը շատ վատ պատճառ էր թաթարների ազգային ինքնագիտակցութիւն ձեւաւորելու համար, կարծում եմ։
Ու գուցէ այդ պատճառով է, որ մինչ այժմ իրենց չի յաջողուել ազգային պետութիւն կառուցել, ուր ազգը՝ քաղաքական ազգ է, ու ենթադրում է ժողովրդավարութիւն, օրէնք, անձի ազատութիւն։
Հիմա մեր մասին։ Այո, այնպէս չէ, որ մեզ է շատ յաջողուել։ Կարելի է զանազան պատճառներ մէջբերել սա բացատրելու համար, բայց ինձ համար ամենակարեւոր հարցն այն է՝ իսկ մենք ունե՞նք այդ ձգտումը։ Ունե՞նք ձգտում ազգ լինելու․ օրէնքի, սահմանադրութեան, պայմանաւորուածութիւնների, ազատութիւնների, կոմպրոմիսների։ Ու արդեօք Թումանեանն ու Թոթովենցը ռուս վեհերի պէս չէին բնութագրում իրենց ազգը, ու իրենց քաղաքակիրթ լինելը զուտ արեւմտեան ազդեցութիւն էր, թէ՞ ոչ, իրենք այս միջավայրի մարդիկ էին։ Ու ապա յիշում եմ որ
— Օսմանեան Թուրքիայում հայ կուսակցութիւնները պայքարում էին սահմանադրութեան, օրէնքի, ժողովրդավարութեան եւ բոլոր ազգերի (ոչ միայն հայերի) իրաւունքների համար։ Սա անշուշտ օգտագործւում էր Թուրքիան դրսից ճնշելու համար, երբ դրսին պէտք էր, ու հաւանաբար հանդիսանում է ցեղասպանութեան խթաններից մէկը։ Առհասարակ, սա քաղաքակիրթ ազգերի յատկութիւնն է, ոչ միայն ձգտել օրէնքի գերակայութեանը, այլ եւ տարածել քաղաքակրթութիւնը եւ ժողովրդավարութիւնը, ինչքան էլ հեգնանքով սա այսօր չհնչի։
— Վերջերս անց կացրած հետազօտութիւնները ցոյց են տալիս, որ հայերը զիջում են ժողովրդավարութեան ձգտելու մէջ միայն գերմանացիներին ու շուեդերին։
Ու գուցէ ապա այն քաղաքակիրթ լինելը, երբ հարեւաններին օգնում ես, ասենք այբուբեն ու գիր նախագծելով դեռ չի սպառուել, ու այն, որ սովետի փլուզումն է սկսուել այստեղ պատահակա՞ն չէ։ Քանի որ խսհմ֊ը հանդիսանում է ոչ օրինական պետութեան մի խորհրդանիշ, նմուշ։
Եւ արտագաղթի հիմնական պատճառներից մէկն էլ, սեփական երկրում օրէնքի ու սահմանադրութեան բացակայութիւնն է։
ու տենց
Այդ հողերը մտադիր են օգտագործել հայերը՝ իրենց փախստականներով հանդերձ։ Ես համարում եմ դա անթոյլատրելի, քանի որ հայերի վարած հողը պատերազմից յետոյ բարդ կլինի վերադարձնել, կամ ապացուցել, որ վերցուածը իրենց չի պատկանում, դրա մասին վկայում է ռուս֊թուրքական պատերազմից յետոյ հայերի կողմից վերցուած հողը նախադէպը։ Համարելով խիստ ցանկալի սահմանամերձ գոտին բնակեցնել ռուսական տարրով, կարծում եմ, որ կարելի է այլ միջոց կիրառել, որը ռուսական շահերից է բխում։<br><br>
Ձերդ գերազանցութեանը հաճելի էր հաստատել իմ հաշուետւութիւնը, ուր ասւում էր հենց հիմա ցրել դէպի թուրքիայի սահման բոլոր ալաշկերտի, դիադինի եւ բայազէդի քրդերին, որ այս կամ այն կերպ մեզ դիմադրում էին, իսկ ապագայում, եթէ նշուած տարածքը մտնի Ռուսական կայսրութեան կազմի մէջ, բնակեցնել այն Կուբանի եւ Դոնի բնակիչներով, այսպիսով ստեղծելով սահմանի մօտ կազաչեստւո։
Для эксплуатации этих земель их вместе со своими беженцами намерены захватить армяне. Я считаю неприемлемым это намерение потому, что захваченные армянами земли после войны сложно будет вернуть или доказать, что захваченное им не принадлежит, свидетельством чего является захват армянами земель после русско-турецкой войны.
Считая крайне желательным заселение приграничных местностей русским элементом, думаю, что можно воплотить в жизнь другое средство, которое наибольшим образом соответствует российским интересам.<br><br>
Вашему превосходительству было приятно подтвердить мой доклад о необходимости сейчас же выгнать к занимаемым турками границам всех алашкертских, диадинских и баязетских курдов, которые тем или иным образом оказывали нам сопротивление, а в будущем, если отмеченные долины войдут в границы Российской империи, заселить их переселенцами из Кубани и Дона и таким образом создать приграничное казачество.
աղբիւր
#Լեո #պատմութիւն #հայաստան #ռուսաստան #քաղաքականութիւն #лео #история #армения #россия #политика #####################
Վալերիա Նովոդւորսկայա․ Հայաստանը խղճին եւ մարդկային պարտքին հակառակ քայլ է անում։ Վախենում եմ, որ այդ քայլի համար վճարելու է։ Հայաստանը ինքն էր պայքարում իր Ղարաբաղի համար, տարել է ցեղասպանութիւն, էթնիկական զտումներ Արդբեջանի կողմից։ Եթե այժմ Պուտինի աջակցութեան յոյս է փայփայում, ու մոռանում է, որ հենց Ռուսաստանն է կռուացրել Ադրբեջանն ու Հայաստանը, ու դրանով կապել իրեն եւ մէկը, եւ միւսը, ապա, իհարկէ ստորութիւն է անում։
Валерия Новодворская: Армения поступает не в ладу с совестью и человеческим долгом. Боюсь, что это на ней отзовется. Она сама была в таком же положении. Она сама боролась за свой Карабах. Она сама подверглась геноциду, этническим чисткам со стороны Азербайджана. Если сейчас она не рассчитывает на путинское заступничество и забывает о том, что именно Россия поссорила Азербайджан и Армению и, таким образом, привязала к себе и ту, и другую страну, она, конечно, делает подлость.
http://www.svoboda.org/content/transcript/25305148.html
#հայաստան #արցախ #լեռնային֊ղարաբաղ #ադրբեջան #բանակ #ադրբեջան #հակամարտութիւն #ազատութիւն #ղրիմ #ուկրայինա #ռուսաստան #քաղաքականութիւն #սերժ֊սարգսյան #անկախութիւն #армения #арцах #нагорный-карабах #армия #азербайджан #украина #россия #крым #свобода #независимость #######################
Սակայն Լեռնային Ղարաբաղի բանակը սուպեր ուժեղ է։ Այնտեղ չի ստացուի պարզապէս զօրք մտցնել ու վերցնել Լեռնային Ղարաբաղը։ Ես հասկանում եմ, որ այնտեղ մարդիկ կանգնելու են մինչեւ իրենց բոլորին չոչնչացնեն։ Բայց։ Պաշտպանուած թիկունք Հայաստանը ունենալ պարտաւոր է։ Այդ պատճառով ընտրելու բան չի մնում։ Ծանր վիճակում է։
Хотя армия Нагорного Карабаха суперсильная. Там не получится просто так ввести азербайджанские войска и взять Нагорный Карабах. Я понимаю, что там люди будут стоять, пока их всех не истребят. Но! Тем не менее, все-таки иметь защищенный тыл Армения должна. Поэтому выбирать не приходится. Она в тяжелом состоянии.
http://www.svoboda.org/content/transcript/25305148.html
#հայաստան #արցախ #լեռնային֊ղարաբաղ #ադրբեջան #բանակ #ադրբեջան #հակամարտութիւն #ազատութիւն #ղրիմ #ուկրայինա #ռուսաստան #քաղաքականութիւն #սերժ֊սարգսյան #անկախութիւն #армения #арцах #нагорный-карабах #армия #азербайджан #украина #россия #крым #свобода #независимость #######################
ո՞վ էր ասում արեւմուտքը՝ կեղծ հանդուրժողականութեամբ։ արեւմուտքը ցոյց տուեց իր հաւատարմութիւնը հռչակուած արժէքներին։ տեսա՞ք պուտինին ոնց են հանդուրժում՝ դէ վատ ընտանիքից երեխայ է, դժուար մանկութիւն է ունեցել, թող մի քիչ էլ խուժանութիւն անի, ոչինչ… հո ձեռքերին չենք խփի, ոչ պեդագոգիկ է, ոչ էլ թերապեւտիկ։
#պուտին #արեւմուտք #եւրոպա #ուկրայինա #ռուսաստան #հանդուրժողականութիւն #մայդան #ազատութիւն
It makes me pretty sad when I see Western liberals/leftists defend post-Soviet authoritarian leaders. I mean come on, you are defending people with golden toilet seats and Swiss bank accounts, people who plunder their own countries to buy yachts and football clubs in London, people who send their kids to the most expensive Western colleges and buy American passports for them. Even those Western leftists who idealized Stalin the 1930s made more sense: Stalin was a mass murderer, but at least he was trying to build a socialist economy, rather than trying to steal enough money to buy a mansion in Miami, FLA.
Mikayel Zolian
#puting #russia #ukraine #soviet #cccp #ссср #2014 #authoritarianism #zolian #invasion #customs-union #eurasian-union #maidan #freedom #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #վլադիմիր֊նադեին #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն
March 5, 2014 10:36 PM EST — (TRN) — U.S. Department of Defense satellite imagery has detected the arrival of more than thirty (30) Russian nuclear bombers to the airfield adjacent to Russia’s Borisoglebsk national level nuclear weapons storage facility (Voronezh-45) and has observed numerous transfers from the storage facility to the aircraft, which are now standing-by along the two runways at the airport.
According to sources from the National Reconnaissance Office, yesterday there were only two Bomber aircraft at the airport to the east of the storage facility. This is typical for this facility and those aircraft can even be seen on old images used by Google Earth, HERE.
Early on March 5, U.S. satellites captured an image showing many bomber aircraft had arrived at the base. Later on March 5, a U.S. stealth surveillance drone, flown over the Russian base, showed more than thirty (30) such nuclear bomber aircraft had arrived at the airfield. Numerous transfers were observed by U.S. satellites, between the nuclear storage facility and the newly arrived aircraft. Those aircraft remain on the runway at the local airport at this hour, several with what appear to be Auxiliary Power Units (APU’s) attached, indicating the aircraft are on ‘stand-by” for immediate deployment. Clearly, Ukraine poses no threat whatsoever to Russia, which begs the question: What is Russia preparing for? They certainly are not going to bomb Ukraine with 30 nuclear bombs, so what other targets do they have in mind; western Europe?
Just days ago, Russian Foreign Minister Sergei Lavrov made clear to the west that Russia would retaliate if the west imposes sanctions upon Russia, and in a cryptic message, Lavrov stated that such retaliation “would be asymmetric.” The definition of “asymmetric” is: having parts that fail to correspond to one another in shape, size, or arrangement; lacking symmetry. Launching multiple nuclear attacks against multiple countries in western Europe would certainly be asymmetic.
http://www.turnerradionetwork.com/news/347-pat
#russia #putin #ukraine #war #borisoglebsk #europe #blackmail #bomb #crimea #invasion #customs-union #eurasian-union #maidan #freedom #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #վլադիմիր֊նադեին #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն #2014
երեկ բոլորը ուրախ ուրախ հոդւածներ էին գրում «Պուտինն ընդդեմ Ուկրայինաի» թեմայով, ասենք սա՝ «И да, и нет», Վլադնմիր Նադեին։
Он говорил, что в Украине ему вести переговоры сегодня просто не с кем. Да, Янукович «легальный президент». И потому имеет полное право пригласить в Украину для братского усмирения войска соседнего государства. Однако говорить с Януковичем бессмысленно, так как у него «нет политического будущего». А у кого оно есть? Может, у Юлии Тимошенко или Александра Турчинова, который ныне исполняет обязанности президента? Тоже не с руки. Ни первая, ни второй пока не обладают законными полномочиями. То есть Путин горит желанием пообщаться с украинским руководством, да вот беда: с одним уже поздно, а с другими еще рано.
«На их месте я бы поспешил с выборами», — дружески посоветовал Путин новому украинскому руководству, сочувственно улыбаясь и твердо сознавая, что мелет чепуху.
#Владимир-Надеин #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #վլադիմիր֊նադեին #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն #2014
сын мой не поинтересовался, почему людей с лозунгами «Танки на Киев!» милиция в центре Москвы охраняет, а с плакатами «Нет войне!» — жёстко задерживает.
First poster says: “with tanks - to Kiev” - police protects demonstrants. Second poster says - “No war” - police arrests protesters.
http://dolboeb.livejournal.com/2644306.html
#moscow #police #peace #war #ukraine #russia #imperialism #freedom #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն
Есть такая страна, где за поддержку сепаратизма грозит долгий тюремный срок, но которая поддерживает все сепаратистские движения в своем регионе.
Есть такая страна, которая называет правозащитников и экологов экстремистами, а вооруженных до зубов бойцов без опознавательных знаков — активистами.
Есть такая страна, где миллионы граждан не могут себе позволить купить нормальное жилье, но которая готова дарить паспорта и жилье иностранцам лишь за то, что они убивали своих безоружных сограждан.
Есть такая страна, которая обладает самой большой территорией в мире, но готова воевать за небольшой кусок земли с народом, который называет братским.
PS: А еще есть (был) такой президент, который бежал под защиту той страны, что оккупирует территорию его собственной.
http://www.kasparov.ru/material.php?id=5311851FA7809
#путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն
ու տենց
Не совсем правы те, кто говорит: Путин хочет воевать. Сейчас Путин не хочет воевать. Сейчас он хочет, чтобы воевали в Украине. Чтобы воевали украинцы, русские, крымские татары. Чтобы в Украине началась полномасштабная гражданская война.
Им нужны трупы. Кого угодно. Много трупов. Чем больше — тем “лучше”. Нужна украинская версия “двух тысяч убитых мирных осетин”. Чем резонанснее гибель представителей той или иной социальной группы — тем “эффективнее” пропагандистский удар.
http://www.kasparov.ru/material.php?id=5310B973253F4
#Андрей-Илларионов #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #անդրեյ֊իլարիոնով #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն #2004 #2014
Душечка системных либералов Медведев открыто требовал от “тряпки” Януковича большей крови, к тому же призывали и отечественные деятели культуры и искусства. Духовные наставники оппозиции, левой и либеральной, мастера художественного слова Прилепин и Быков одинаково увлеченно и с одинаковой имперской спесью поносили Украину, прекрасно понимая, что вместе с холуевыми они участвуют в кремлевской пропагандистской подготовке кровавой зачистки Майдана.
“Тряпка” Янукович под жесточайшим давлением Кремля дрожащими руками подписал указ об антитеррористической операции и направил в ночь с 18 на 19 февраля “Беркут” с бронетранспортерами на защитников Майдана.
Чудо героизма и самоотверженности произошло в ту ночь. Майдан устоял. В людей стреляли, а они не уходили. И тогда коллективный Янукович дрогнул. Он понял,что тысячи украинцев, готовых умереть, защищая свое гражданское достоинство, придется убивать всех до одного. А хватит ли для этого исполнителей, готовых убивать и, если понадобится, умирать самим за Януковича?
В бессильной ярости Янукович и, cкорее всего, его кремлевские покровители бросили 20 февраля снайперов-профессионалов на безнаказанный отстрел демонстрантов. В этот день погибли десятки людей, включая 5 беркутовцев, убитых профессиональными выстрелами в голову и в шею, единственную незакрытую часть тела у бойцов, защищенных шлемом и бронежилетом. (Так же как и российские миротворцы, чьи трупы были так необходимы для обоснования операции в Грузии в 2008 году). Но это была уже агония.
Путин проиграл в Украине 18-20 февраля. Но он безусловно не оставит попыток дискредитировать, размыть, подорвать, подавить Февральскую антикриминальную революцию, как ему это удалось с Оранжевой революцией 2004 года. Пожизненный диктатор ни в коем случае не может допустить, чтобы свободная Украина стала вдохновляющим примером для России.
http://www.kasparov.ru/material.php?id=531032D53AFA6
#Андрей-Пионтковский #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #անդրեյ֊պիոնտկովսկի #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն #2004 #2014
Андрей Пионтковский о выводах Майдана: Путин не остановится ни перед какой кровью ради сохранения своей пожизненной власти http://www.kasparov.ru/material.php?id=531032D53AFA6
За последние четверть века осуществились все золотые мечты партийно-гэбистской номенклатуры, которая и задумала в СССР перестройку в середине 80-х годов. В России и соседних криминальных Паханатах, возникших на месте бывшей сверхдержавы, она достигла такой же концентрации политической власти как и раньше; ее члены обладают громадными личными состояниями, которые были ранее для них немыслимы, и наслаждаются совершенно другим стилем жизни (в Куршавеле, Майами, Сардинии).
#Андрей-Пионтковский #путин #янукович #cccp #ссср #украина #россия #майдан #империализм #политика #свобода #евразэс #тс #таможенный-союз #евразийский-союз #деспотизм #авторитаризм #права-человека #Евромайдан #євромайдан #вільність #անդրեյ֊պիոնտկովսկի #ուկրայինա #ռուսաստան #իմպերիալիզմ #մաքսային֊միութիւն #եւրասիական֊միութիւն #մարդու֊իրաւունքներ #ազատութիւն #սովետ #պուտին #յանուկովիչ #խսհմ #քաղաքականութիւն
Մթնշաղի ժամանակը՝ ապագան նախագծելու ժամանակն է։ Время сумерек - это время строить планы
http://www.svoboda.org/audio/audio/1058143.html
#ազատութիւն #ռադիո #լիլիա֊շեւցովա #պուտին #մթնշաղ #քաղաքականութիւն #հետաքրքրասիրութիւն #գաղափարախոսւկթիւն #ճգնաժամ #ապագա #նախագիծ #հասարակութիւն
#сумерки #путин #радио #елена-шевцова #интерес #общество #россия #мир #запад #идеи #кризис #реакция #свобода
Ես Պուծինի դէմ հաւաքի չեմ գնում, քանի որ ես չգիտեմ, թէ նա ո՞վ է։
Իսկ անծանօթ մարդկանց դէմ ո՞ւր գնաս, որ ի՞նչ։
Ո՞վ է այդ տուժւածը ո՞ւր է գնում, ինչի՞ համար։ Ես նրան չգիտեմ, ու ծանօթանալու ցանկութիւն մի տեսակ չեմ զգում։
Ես չունեմ, աւելի ճիշտ՝ չկայ՛ նրան ճանաչելու, իր մասին մտածելու, ու նա չկայ՝ մեզ համար։
Ու մենք բոլորս էլ, այդպիսի մարդ չենք ճանաչում։
եւ այդպէս
Հ․ Գ․ Ես ճանաչում եմ ՍՍ֊ին։ Լաւն է, վատն է, ընտրուած է, թէ չէ, մեր ՍՍ֊ն է, իրեն գիտենք, եթէ հարցեր ունենք, ապա միայն իրեն։ Ինչ֊որ այլ անկապ մարդկանց հարցեր չկան։
ինչո՞ւ ես չեմ գնում Պուտինի դէմ հաւաքի՝ http://norayr.arnet.am/weblog/2013/12/02/ինչո՞ւ-ես-չեմ-գնում-պուտինի-դեմ-հաւաքի/
http://www.youtube.com/watch?v=YYT0x1YBLCU
#պուտին #սերժ #ռուսաստան #հայաստան #մաքսային֊միություն #ազատություն #քաղաքականություն #ազատութիւն #քաղաքականութիւն #այցելութիւն #Երեւան #հաւաք #հավաք #անտարբերութիւն #միմինո #ֆրունզիկ #հատված #կինո #իգնոր #անկախություն #անկախութիւն
շատերը, ասենք նա ու նա նշում են, որ Ռուսաստանին պետք չէ Հայաստանը իր կազմում, քանի որ մեր մոտ կյանքի մակարդակը ավելի ցածր է, ու մենք «բեռ» կլինեինք։
ուզում եմ ասել, որ այդ «բեռը» ցանկացած պետություն հաճույքով կվեցնի իր վրա, եթե ՀՀ֊ն պատրաստ լինի զիջել իր անկախությունը ու դառնալ այլ պետության մաս։
Եւ ոչ միայն գերտերությունները ինչպես ԱՄՆ֊ն կամ ՌԴ֊ն են պատրաստ, Ֆրանսիան էլ չի հրաժարվի, չնայած ո՞ւր ենք հեռու գնում, Վրաստանն էլ չի հրաժարվի մենք իրենց կազում լինենք։
Դա մենք ենք որ պատրաստ չենք, չենք ուզում վաճառվել, ու սա գնի հարց չէ, քանի որ «երբ խոսքը գնում է ընտանիքի պատվի մասին, փողից խոսելը տեղին չէ» կան նաեւ ոչ նյութական արժեքներ։
բեռ է մեզ ԵՄ ընդունելը, քանի որ Գերմանիան է ԵՄ֊ն քաշում, բայց գնա առաջարկի Գերմանիային իր մասը դառնաս, տես կհրաժարվի՞։
Այլապես մենք պետք է վերաբերվեինք Հայաստանին որպես թանկ վաճառելու մի բանի, ու փորձեինք այն վաճառել հնարավորինս թանկ գնով հնարավորինս ունեցող (ու բնավ ոչ կամեցող) մեկին։
Մտեք վաղը ԱՄՆ֊ի կազմ, տեսնենք ո՞նց չեն ընդունի։ Կարծում եք, պուերտո֊ռիկոյի չափ չկա՞ք, կասեն չէ՞ չէ՞նք ընդունի։
լավ էլ կընդունեն, կյանքն էլ արագ կլավանա։
բայց մենք դա չենք արել չէ՞, մեր մտքով էլ չի անցել։
ռուսաստանը լրիվ պատրաստ է, ու հաճույքով կվերցնի իր վրա այդ «բեռը», եւս մի նալոժնիցա պահելու, դա անհամեմատ ավելի ցածր գին է, քան այն, ինչ իրենք ձեռք են բերում։
այլապես, թող հրաժարվեն իրենց տարածքից, որը խիտ բնակեցված չէ, ու բնավ էլ տնտեսապես նպատակահարմար չէ այն պահել։
մեր խնդիրն է որ մեզ չստիպեն քնել նրանց հետ ում հետ չենք ուզում, չստիպել ընկերանալ նրանց հետ, ում հետ չենք ուզում, ու առհասարակ, ինչքան հնարավոր է քիչ մեզ ստիպեն որեւէ բան անել։
իսկ երբ քեզ ստիպում են, ու դու դրանից գոհ ես, դա արդեն ազատ մարդկանց մասին չէ, դա արդեն, տարբեր պատճառներով է լինում՝ ստրուկների մոտ է լինում, մազոխիստների մոտ լինում, մարմնավաճառների մոտ է լինում, ում ասես մոտ չի լինում։
բայց ոչ ազատ մարդկանց մոտ։
հիմա կարող է գան անազատ մարդիկ, ու ասեն որ եթե չունեն ծով կարտոֆիլ, կամ բենզին, ապա էլ ո՞նց են ազատ։
ազատ մարդու մտքով դա չի անցնի։ քանի որ ազատությունը կարտոշկա, ծով, ապահովություն ունենալ չունենալու մեջ չէ։ ու այո, սոված մարդը կարող է լինել եւ արժենավայել, եւ ազատ։
ու տենց
ուրեմն, ես մի քանի օր առաջ կարդացի Անասնաֆերման հայերեն։
Այնքան լավ թարգմանություն է արել Արտաշես Էմինը, որ թվում է, ռուսերեն տարբերակը կարդալ չի լինում, անհամեմատ ավելի անհամ է։ Իսկ հայերենում, միայն անունները ինչ լավն ել՝ Ձնագնդին(Snowball), Դմբուզը(Boxer), Զռանը(Squealer), Մովսեսը…
Ու հետաքրքիր է նկատել, որ դա առաջին անկախ Հայաստանի հրատարակություններից է(1991), երբ արդեն կար հնարավորություն թարգմանել այդպիսի գրքեր, ու թարգմանել բնօրինակից։
Ինձ թվում է, որ Անասնաֆերման գուցե եւ 1984֊ից ավելի կարեւոր է։ Որովհետեւ երկրորդի դեպքում մեզ ցույց են տալիս հասարակություն ուր արդեն սաղ վատ է, ու մարդիկ չեն հավատում, ո՞նց կարող էին այնտեղ հասնել։
Իսկ Անասնաֆերման այն մասին է, ինչպես այստեղից, հետո այնտեղից գայկաները ձգելով, աստիճանաբար եւ աննկատ քչից շատից լավ հասարակությունը, ուր ամեն անդամի բարեկեցությունն ու զարգացումն են նպատակ, վերածվում է տոտալիտար վարչակարգի։
Ի՞նչն է կարեւոր։
Ա․ Անասունների անգրագիտությունը։ Եթե անասունները ավելի զարգացած, ու ավելի գրագետ լինեին, իրենք կկարդային ու կհիշեին Յոթ Պատվիրանները, իրենք կհասկանային, որ իրենց ստում են, իրենք կհասկանային ով է Զռանը իրականում։
Բ․ Փաբլիկ Ռիլեյշնս։ Նապոլեոնը լավ հասկանում էր, որ մինչեւ մի պահ, նա կարիք ունի հասարակության աջակցության։ Ու այդ պատճառով է որ, չնայած վերացրեց Միտինգները, այսինքն ժողովրդավարությունը, սակայն միշտ ուղարկում էր Զռանին՝ իր քայլերը մեկնաբանելու ու բացատրելու համար։ Ստեղ կրկին այն մասին, որ եթե մի քիչ զարգացած ու խելացի լինեին, չէին հավատա, եւ այն մասին, որ եթե նույնիսկ չապստամբեին, բայց միայն հրապարակային եւ բոլորով անհամաձայնություն հայտնեին, Նապոլեոնը ստիպված կլիներ, եթե ոչ՝ կորցնել իշխանությունը, ապա գոնե երբեմն իրենց կարծիքը հաշվի առնել։
Որովհետեւ այդ լեզուն են հասկանում իրենք։ Այդ թվերի լեզուն։ Նաեւ շատ կարեւոր է, որ երբ հավերը ապստամբեցին, նրանց բողոքը արագ ու հեշտ կասեցվեց վարչակարգի կողմից, որովհետեւ այլ անասունները, չէին աջակցում հավերին, չէին ընդունում իրենց բողոքը որպես սեփական բողոք։ Իրենք չէին հաստանում, որ այսօր՝ հավերը, վաղը՝ իրենք։ Չէին հաստանում, որ այսօր՝ Թեղուտի գյուղացիների տները՝ վաղը՝ Բյուզանդի, վաղը չէ մյուս օրը՝ Աբովյանի։ Այսօր՝ էմոները, վաղը՝ ակնոց կրողները։
Ու ստեղ վարչակարգին շատ կարեւոր է անհանդուրժողականությունը՝ տարբերվողների նկատմամբ, ու առաջին հերթին ամենատարբերվողնեիր՝ ասենք գեյերի, դա անում էր հենց սկզբից Հիթլերը, հիմա անում է Պուտինը։ Անհանդուրժողականությունը շատ լավ մարկեր է՝ որ հասարակության մեջ ես ապրում, բռնատիրական, թե ազատ, քանի որ դա է իրենց միջոցը մեզ կոնտրոլ անելու։
Նաեւ կարեւոր փաստ է, որ Նապոլեոնը վերցնում է շների ձագերին ու դաստիարակում ինքնուրույն։ Հիշո՞ւմ եք, ի՞նչ են ասում ոստիկաններին մարդիկ հավաքների ժամանակ․ «Դուք հայր, մայր, քույր ունե՞ք»։ Որովհետեւ դա չնայած հիմար ու մանիպուլատիվ հարց է, այն բնական է։ Ո՞նց դու կարող ես դուրս գալ ժողովրդի դեմ, եթե դու իրենց պես մոտիկներ ունես։ Դա հասկանալի չէ մարդկանց։ Ու այդ պատճառով է, որ մանկատների երեխաները լավ ԿԳԲ ակտիվիստներ են լինում։ Ու ինչքան շատ մենք իրենց որդեգրենք ու մեծացնենք ընտանիքներում, այնքան լավ հասարակության մեջ կապրենք։
Ի դեպ, ընտանիքների մասին։ Պատահաբար չէ, որ բոլոր հակաուտոպիաներում, եւ Հաքսլիի մոտ, եւ Օրուելի, ընտանիք կամ չկա, կամ այն կազմվում է իշխող կուսակցության կողմից։ Ինչի՞։ Ինձ առաջ դա խանգարում էր, ինձ թվում էր, որ դա ասենք Օրուելի պոպուլիստական քայլն է, որ եթե մարդիկ դեռ համաձայն կլինեն, որ խոսքի ազատություն չլինի, իրենք կսարսափեն, որ սեքսը վերացվում է, ու պարտնյուրի ընտրությունը այլեւս իրենցը չէ։ Հիմա գիտեմ, որ նա պոպուլիստական քայլերից հեռու էր։ Պարզապես նկարագրում էր գրեթե կատարյալ տոտալիտար մեքենա։ Իսկ տոտալիտար մեքենայի խոցելի տեղը՝ ընտանիքն է։ Ո՞րտեղ կար խոսքի ազատություն ԽՍՀՄ֊ում։ Ճիշտ է, խոհանոցներում։ Երեխաները իրենց մոտիկների՝ ծնողների, բարեկամների, նրանց հետ, ում հետ կապ ունեն, իրենց ցավը ընդունում են, որպես սեփական ցավ։ Ու դա շատ է ազդում անձի ձեւավորման վրա։ Անգիտակցաբար։ Այսինքն, կատարյալ տոտալիտար վարչակարգում պետք է այդպիսի պատահականություններ, ինչպես ընտանիքը չլինեն, ու երեխաները դաստիարակվեն պետության կողմից միայն։ Իսկ ոչ սանկցիոնացված սեքսը պետք է արգելվի ու խիստ պատժվի։
Հիմա պատվիրանների մասին։
Ինձ թվում է, որ Պատվիրանները լավ կազմված չէին։ Օրինակ, կարեւոր չէ, մարդու հագուստ օգտագործում ես, թե չէ։ Օրինակ, խոզերից մեկը ուներ գլխարկ, որը պաշտպանում էր նուրբ ականջները արեւից։ Ինչո՞ւ չպաշատպանել։ Ինչո՞ւ չունենալ կոնտակտներ մարդկանց հե՞տ։ Կարծում եմ, որ մարդկանց պետք էր փոխել, փաստի առաջ կանգնեցնելով՝ մենք կանք, մենք ապրում ենք նույն տարածքում, ու այլ կերպ ենք ապրում, մեր ձեւով, ու կա երկու ելք, կամ իրար վերացնել, կամ պայմանավորվել ինչպես ենք ապրում, ու երբեմն համագործակցել։ Օրինակ, պայտերը իրենց պետք էին, չէ՞, իսկ արտադրել ինքնուրույն չէին կարողանում։
Իսկ «երկու ոտք վատ, չորս ոտք լավ» ապտահայտությունը առհասարակ ռասիստական է։
Ես կարծում եմ, որ Պատվիրաններում պետք է գրված լիներ այն մասին, որ անասունները իրենք, ժողովների եւ քվեարկությունների միջոցով են ընտրություն կատարում։ Ես կարծում եմ, որ գուցե պատվիրաններում, ինչպես եւ ԱՄՆ սահմանադրության մեջ, վատ չէր լինի, որ տեղ գտնի ռազմական ապստամբության իրավունքի մասին կետ։ Ու անվճար կրթության եւ բժշկական սպասարկման իրավունք հայտարարվեր։
Գրքում շատ լավ է ցույց տված այն, ինչի մասին եւ ասում է Խոմսկին։ Սովետում նույնպես կապիտալիստական համակարգ էր։ Առանց մրցակցություն, ուր մեկ մեծ եւ աբսոլյուտ կապիտալիստի դերը կատարում էր «պետությունը»։
Ո՞ւմ է հիշեցնում Ձնագնդին։ Բնական է, որ Տրոցկուն։ Հա՞։ Բայց ինձ ակամա հիշեցնում է Տեր֊Պետրոսյանին։ Խելացի լիդեր, ով հաղթել է Գոմի Ճակատամարտը։ Եվ ում մասին հետո կասեն, որ նա ոչ միայն չի հաղթել, այլ եւ ամեն ինչ արեց տապալման համար, իսկ հաղթանակը իրենից անկախ եղավ։ Իսկ Նապոլեոնից անկախ եղավ Հողմաղացի Ճակատամարտի հաղթանակը, եթե այն հաղթանակ անվանել կարելի է։ Ու ես չեմ կասկածում, որ մեր երկրորդ ռազմական ընդհարումը եթե լինի, այլ նույնսիսկ Հողմաղացի ճակատամարտի պես «հաջողակ» լինելու շանսեր չունի։
Ձնագնդուն հեռացրին Հողմաղացի մտքի պատճառով, կարծես։ Տեր֊Պետրոսյանը գնաց այն պատճառով, որ քննարկում էր փուլային ու փաթեթային տարբերակները, որոնք հետո սկսեցին իր հետնորդները, Զռանի՝ Հ1֊ի միջոցով մեզ բացատրելով, ինչու։
Եվ մենք հավատացինք, այսինքն, ես հիմա հանդիպում եմ մարդկանց, ում վրա պրոպագանդան ազդել է, ու ով մտածում է, որ մենք հիմա շատ ավելի լավ վիճակում ենք, բանակցությունների մասին է խոսքը, քան իննսունականների վերջում։
Այսինքն, իհարկե, ես չեմ ասում, որ Տեր֊Պետրոսյանը անթերի է, ես հիմա այն մասին եմ, որ այն ժամամանակվա վատ կողմերը հետո սկսեցին չափազանցվել, իսկ նվաճումները՝ ոնց որ իր հետ բնավ կապ չունեին։
Նաեւ երկու բառ Անասնաֆերմա անունով մուլտի եւ ֆիլմի մասին։ Ֆիլմը 1999 թվի է։ Այնտեղ վերջում կատարվում է ապստամբություն, բայց ոչ թե տիրում է ժողովրդավարություն, այլ գալիս են նոր տերեր, ով «լավն ել»՝ ուրախ, ռոքնռոլշիկ ամերիկացիների տեսքով։ Այդ ֆիլմի շուկան գուցե պոստ խորհրդային ժողովրդներն են, մեզ ասում են՝ եկեք այն վատ տիրոջ տեղը ունեցեք լավ տեր՝ ամերիկարի։ Ու դրանով մեզ վախեցնում են եւ ՌԴ֊ում եւ ՀՀ֊ում՝ գոսդեպով։ Ու գիտեք, չեն հասկանում, երբ ասում ես՝ չեմ ուզում ոչ ՌԴ ոչ ԱՄՆ դիրքորոշում, ես ԱՄՆ֊իստ չեմ, այ մարդ։
Ու սուտ է որ խոսքի ազատությունը կբերի ՄՆ֊ի ծառա դառնալու, չէ, իրական ազատությունը բոլորից՝ եւ ՄՆ֊ից, եւ ՌԴ֊ից ազատության մասին է։
Իսկ հիսուն չորս թվի մանակական մուլտը շատ վատն է։ Չեմ ասում այն մասին, որ Ձնագնդուն ծաղրում են, իր ճառերը, գուցե դա իմ սուբյակտիվ ընկալումն է։ Բայց երբ անասունները աղավնիների միջոցով տարածում են լուր այլ ֆերմաների բնակիչներին ապստամբության մասին, իրենց չեն ընկալում, ու կենդանիները թռնում են իրենց հոգատար ֆերմերների գիրկը։ Պոզահարում են վատ ֆերմերներին, իսկ լավ ֆերմերներին սիրում են։ Ու դա այն մասին է, երեխաներ ջան, որ ժողովրդավարություն ու ազատություն չկա, կան լավ ու վատ ֆերմերներ միայն։ Այդպես է համոզում այդ մուլտը։
Այսինքն եթե ԽՍՀՄ֊ում Անասնաֆերման արգելված էր, ապա ԱՄՆ֊ում իր իմաստը աղավաղվում է ինտերպետացիաներով։ Իսկ բնօրինակը՝ գիրքը, ինչպես գիտսք, քինդլներից ջնջվել է։
Իսկ ՄՆ֊ում նույնպես աշխատում են այն ուղղությամբ, որ ընտրությունները լինեն ֆորմալ, մարդիկ մտածեն որ ընտրում են, այն հույսով, որ մինչ լափի ամանը հարաբերական լիքն է, անասունները ռազմական ապստամբության իրավունքից չեն օգտվի։ Բայց նրանք գիտեն, որ այն կա, քանի որ կարդալ գիտեն, ու կարդում են։
Ստեղ լրիվ այլ հարց է առաջանում՝ այն մասին, որ հիերարխիկ իշխանությունը միշտ փտում է, փտում է այն չափ, ինչքան մենք թույլ ենք տալիս։ Ու ինչ անել, որ այդպիսի հիերարխիաներ չլինեն, ես չգիտեմ։ Մտածել է պետք։ Որոշ օրինակներ, ինչ կարդացել եմ՝ համոզիչ չեն։
ու տենց
արմայելի համար մեջբերում on քվեարկությանը տանելու կամ չտանելու մասին՝
———————————–
Լինում է և այսպես։ Սա մեզ պատմել է Չիկագոյի մի բժիշկ։
― Իլլինոյս քաղաքի կոնգրեսի ընտրությունների նախօրյակին, ― ասաց բժիշկը, ― ինձ մոտ, տուն եկավ մի մարդ, որին կյանքումս բնավ չէի տեսել։ Դա հանրապետական կուսակցության «պոլիտիշենն» էր։ «Պոլիտիշենը» գործամոլ է, մի մարդ, որի զբաղմունքը ստոր քաղաքականություն է։ Քաղաքականությունը վաստակ է նրա համար։ Ես ատում եմ այդ տիպի՝ հաստամռութ, կոպիտ, լկտի մարդկանց։ Նրանց բերանում անպայման թքոտ սիգար է ցցված, գլխարկը չափից դուրս թեք է դրված, ունի բութ աչքեր և հաստ մատին՝ կեղծ մատանի։ «Գուդ մոնինգ, դոկ», ― ասաց ինձ այդ մարդը։ ― Բարև ձեզ, բժիշկ։ Ու՞մ եք մտադիր քվեարկել»։ Ուզեցի մի հատ ռեխին հասցնել ու շպրտել փողոց։ Բայց մեր ուսերի լայնությունը չափելուց հետո հասկացա, որ եթե փողոց թռչող լինի, ապա ավելի շուտ ես եմ լինելու այդ թռչողը։ Ուստի համեստորեն ասացի, թե քվեարկելու եմ այն թեկնածուի օգտին, որն ինձ ավելի դուր կգա։ «Լավ, ― ասաց «պոլիտիշենը»։ ― Կարծեմ դուք աղջիկ ունեք և նա չորս տարի է, ինչ ուսուցչուհու տեղի է «սպասում»։ Ես պատասխանեցի, որ ունեմ և սպասում է։ «Ուրեմն, ահա թե ինչ, ― ասաց իմ անկոչ հյուրը, ― եթե դուք քվեարկեք մեր թեկնածուի օգտին, կաշխատենք ձեր աղջկան աշխատանքի տեղավորել։ Ընդ որում, ոչ մի հաստատ բան չենք խոստանում։ Բայց եթե քվեարկեք մեր հակառակորդի օգտին, ապա այս դեպքում հաստատ կարող եմ ասել․ ձեր աղջիկը երբեք աշխատանք չի ստանա, երբեք ուսուցչուհի չի դառնա։ Դրանով խոսակցությունը վերջացավ։ «Ցտեսություն բժիշկ, ― ասաց նա հրաժեշտի պահին։ Ընտրությունների օրը ես կանցնեմ ձեզ մոտ»։ Դե, իհարկե, ես շատ բարկացա, նույնիսկ տառապեցի, վրդովվեցի այդ անպատկառությունից։ Բայց ընտրությունների օրը նա իրոք ավտոմոբիլով եկավ իմ հետևից։ Դարձյալ իմ տան դռների մեջ խցկվեց նրա հաստ սիգարը։ «Գուդ մոնինգ, դոկ, ― ասաց նա։ ― Կարող եմ ձեզ տանել ընտրական կետը»։ Եվ գիտեք, ես նրա հետ գնացի։ Մտածում էի, վերջ ի վերջո միևնույն չէ՞, թե ով կընտրվի՝ դեմոկրատ, թե հանրապետական։ Իսկ դուստրս միգուցե աշխատանք կստանա։ Ես այս մասին դեռ ոչ ոքի չեմ պատմել, ձեզանից բացի․ ամաչում էի։
———————————–
ու տենց
Հետաքրքիր է, ինչ ոչ ճկուն է իշխանական քարոզչությունը։
Առանց մտածելու պնդում են նույնը՝ ասենք որ Րաֆֆին օգտագործում է արեւմտյան սոց․ տեքնոլոգիաներ։
Գրողը տանի, այդ մարդը գաղափար չունի տեքնոլոգիաներից։
Երնեկ չէ՞ր ունենար։
ու էդբես
ու ի՞նչ, հետո այդ մեր փողերով, մեզնից օրինական եւ ապօրինի ստացած փողերով սնվող մարդիկ ամեն շաբաթ ռիփո՞րթ են գրում վերադասերին։
ասենք, այսքան տրոլիծ եմ արել, այսքան ստատուս եմ գրել հիմար, որի շնորհիվ այսքան մարդ շեղվել է քաղաքականությունից, այսքան ստատուս եմ գրել, որ նվաստեցնում է դիմադրությունը, այսքան չռփել եմ ընդդիմության աջակիցներին, այսքան ռեշեյր եմ ունեցել, ու այսքան լայք։
Ու դրանից հետո էլ մի հատ իրենց կարեւո՞ր են զգում, տիպա էս ինչ կարեւոր մարդ էի ես, չթողեցի երկիրը կործանվի, բարձրացրի ծնկներից։
ու էդբես
հետաքրքիր է, որ մարդիկ ցույց տվեցին վարչակարգին, ինչքան են իրենից զզված։
այսինքն ամենուր, որտեղ կարող էին քվեարկել՝ այսինքն քաղաքներում, ցույց տվեցին։
նաեւ, ես այդպես եմ հասկանում, որ քչերը ունեն իմ պատճառները Րաֆֆիի համար չքվեարկելու, այսինքն Րաֆֆին կարողացավ լինել նա, ում կտան ձայն ամենազանազան մարդիկ, ով առաջ կարծես քաղաքականությամբ առհասարակ չէր հետաքրքրվում։
դա լավ է։
այսինքն, ճակատին համբուրել երեխաներին լավ է ստացվել իր մոտ։
ու հետաքրքիր հանգամանք է, որ անձը մեզ համար մնում է կարեւոր, մեկ անձը ավելի է մոտիվացնում միջին ընտրողին, քան ասենք կուսակցությունը։
չնայած դա հասկանալի է, կոնկրետ ինքն է, համբուրել է, այն էլ տարիներով ձեռք է սեղմել, գիտես ով է։ լրիվ շանսեր կան որ այդպես էլ կշարունակի։
հիմա ինչն է վատ։ վախենում եմ, որ մարդիկ հիասթափվեն։
փոխարենը մտածեն՝ պետք է սաղս գնայինք քվեարկեինք, մտածեն՝ իզուր գնացինք։
ու վախենում եմ որ կհիասթափվեն, քանի որ ի՞նչ ծրագիր ունի Րաֆֆին։
ու հիմա ես հասկանում եմ, ինչ անկարեւոր է ինչ ծրագիր ունի նա, այսինքն ինչ էր փորձելու անել, եթե ըստ պաշտոնական թվերի անցներ։
կարեւոր է այն, ինչ է նա մտածում անել հիմա, երբ չանցավ։
կարծես նա հիմա պարզապես սպասում է, որ գործող հարգելի նախագահը կբերի եւ կմատուցի իրեն իշխանությունը կապույտ եզրագծով ափսեի վրա։
չի բերի, չի մատուցի։
իզո՞ւր է պատրաստվել, կեղծել, որ հիմա էլ նվիրի՞։ ակնհայտ է որ չի նվիրի։
ապա ի՞նչ է նա անելու։ այդ ծրագրի մասին եմ։
ու ինձ թվում է իր ինիցիատիվան չի հերիքի որեւէ այլ բան նախաձեռնել բացի սպասելուց։ ու նույնիսկ եթե Նիկոլն իրան բզի, նա ոչ մի քայլ չի անելու։
իսկ եթե մենք բոլորս ավելի ակտիվ լինեինք, ու բոլորը բոլորը բոլորը ով կարող է մասնակցեին ընտրություններին, գուցե նա կհաղթեր։
ու եթե հաղթեր, ջանդամը թե չէր գնա հիմարություններ անի, ջանդամը թե չէր ասելու սաղին որ իրենք վատն են, որ ցեղասխանությունը չեն ճանաչել, ու ջանդամը թե ԼՂՀ֊ն չփորձեր ճանաչել։
ինչ էլ աներ, սենց վատ չէր լինի, գոնե բազմազանություն էր լինելու։
այսինքն
ա ֊ կպրծնեինք վարչակարգից
բ ֊ կստեղծվեր բավականին զանազան դաշտ, ուր տարբեր կարծիքներ կլինեին, մարդիկ ակտիվ կքննարկեին թե որն է խելացի քայլ Րաֆֆիի կողմից, իսկ որը չէ, ու նույնիսկ նա գուցե փոխվեր, կամ չկարողանար իր էշը քշել որոշ դեպքերում։
Ընդդիմությունը կդառնար իրական աշխատող ընդդիմություն, որ կարող է աշխատել, ու կյանքը բավական հետաքրքիր կլիներ։
Կդիտեինք Րաֆֆիի ելույթները ինչպես այստեղ, այնպես էլ՝ արտասահմանում, ով՝ ֆեյսփալմ անելով, ով էլ՝ արցունքները աչքերին։
բայց այդ ամենը չի լինի, քանի որ ինչ֊որ բան փոխելու համար ամենաքիչը պետք է պլան, միսթր Ֆիքս, նաեւ պետք է գործել, ու պետք է շախմատիստների պես մտածել։
այնպես որ վախենում եմ որ ստիպված ենք մոտակա հինգ տարին մնալ սերիալների, ու ոչ գրավիչ աստղերի, այսինքն ասԽերի նոր սեքս սկանդալների հույսին։
սա կոչվում է ստաբիլ վիճակ, որը չգիտես ինչի հայերեն թարգմանում են՝ ապահովություն։ պարզապես շփոթում են, այսինքն մոռանում են հարցնել ո՞ւմ համար է ապահով:
նու իհարկե ես կուզենայի փոփոխություն, բայց ո՞րտեղից է երեւում որ այն կլինի։
ու տենց
Միջին խավի գոյությունն է որ հնարավորոթյուն է տվել առանց մեծ ցնցումների քաղաքական պրոցեսները շարունակել այդ երկրներում եւ նույն համակարգը շարունակել, մինչդեռ հիմա, երբ կապիտալի կուտակման առջեւ լուրջ խնդիրներ են ստեղծվել, այն, ինչ որ հնարավոր էր եղել նախապես անել միջին խավի առկայությունը, եւ դժգոհությունների բացակայությունը ապահովելու առումով, այսօր այլեւս հնարավոր չէ։ Եւ մենք հիմա տեսնում ենք, որ արեւմտյան երկրներում միջին դասը գնալով մաշվում է, եւ փոքրանում է։ Սա լուրջ ճգնաժամ է, որը ընդունում են նաեւ այդ երկրների վերնախավերը, եւ արեւմտյան եվրոպայում, եւ միացյալ նահանգներում, եւ սրա հետեւությունը այն է, որ այն ինչ որ հնարավոր է եղել, այսինքն այն քաղաքական կայուն ազատական ժողովրդավարական, լիբերալ դեմոկրատական կայուն համակարգը, որը տիրապետել է վերջին տասնամյակներում, կամ նույնիսկ հարյուր, որոշ պարագաներում, հարյուր հիսուն տարիների ընթացքում արեւմտյան որոշ երկրներում, այսօր գնալով քչանում է, դրա հիմքերը պակասում են, որովհետեւ նյութական բավարարվածության բացակայության պայմաններում այդ խավերի մոտ դժգոհությունը գնալով ավելանալու է եւ մենք տեսնում ենք, որ ավելանում է, դժգոհության ալիքները գնալով շատանում են արեւմուտքում, եւ Եվրոպայում, եւ Միացյալ Նահանգներում, եւ այդ համակարգը, մենք շուտով տեսնելու ենք, որ ազատական ժողովրդավարական քաղաքական համակարգը այլեւս չի կարողանալու լինել տիրող համակարգը։ Այսինքն համակեցությունը, այսպես կոչված արեւմուտքում տիրող ֆինանսական եւ ֆինանսական օլիգարխիգայի եւ միջին խավի միջեւ համախոհություն եւ համակեցություն այլեւս հնարավոր չի լինելու։ Եվ երբ չկա համակեցություն, քաղաքական անկայունություն է տիրելու։ Այսքանը մեզ հետաքրքրում է այն առումով, որ մենք Հայաստանում մեր պատկերացնելիք համակարգում սոցիալ տնտեսական եւ քաղաքական ինչ համակարգ պետք է լինի։ Եթե արեւմուտքում մենք տեսնում ենք, որ դրամատիրական համակարգերում, նախկին լիբերալիստական տնտեսական հարաբերությունները այլեւս հնարավոր չեն, եւ կա ճգնաժամ, եւ երկրորդը, այդ ճգնաժամի պատճառով նաեւ ճգնաժամի մեջ է մտնում քաղաքական համակարգը, սա մեզ պետք է հուշի, որ այդքան խելամիտ բան չէ նոր Հայաստանի նոր մեր պատկերացումը հիմնավորել արեւմուտքում արդեն իսկ իր մայրամուտը մտած համապատասխան տնտեսական սոցիալական եւ քաղաքական հարաբերությունների վրա։ Մեզ պետք են սոցիալական համերաշխություն ապահովվող այլ մոտեցումներ, որոնց փնտրտուկները կատարվում են ամբողջ աշխարհով մեկ, եւ միեւնույն արեւմուտքում, եւ մեր մոտ լուծումները գտնել այդ ուղղությամբ, առավել եւս որ Հայաստանի պայմաններում հնարավորությունը չի եղել, եւ այսօր եւս չկա օլիգարխիայի առկայության պայմաններում նաեւ ապահովել ինչ որ միջին խավի, թվային մեծամասնություն ներկայացնող միջին խավի ներկայություն։ Դա առարկայականորեն հնարավոր չէ, կամ պետք է լինի օլիգարխիա առանց միջին խավի, կամ պետք է ունենանք ավելի համերաշխ եւ ներդաշնակ, բոլոր առումներով համերաշխ եւ ներդաշնակ հասարակություն, իհարկե, բացարձակ հավասարության մասին չէ խոսքը, բայց դա բացառում է օլիգարխիայի եւ մեծ հարստության կենտրոնացումը որոշակի ընտանիքների եւ որոշակի խավերի շուրջ։ Այսինքն այն մոտեցումը, որ ասում է, որ մեզ մոտ չկա կապիտալիզմ, եւ լուծումը այն է որ իսկական կապիտալիզմը կիրառենք Հայաստանում, դա հնացած եւ ոչ իրապաշտական մոտեցում է, մեզ մոտ լուծումը պետք է լինի այլ, լուծումը այլ պիտի լինի նաեւ ընդհանրապես աշխարհով մեկ։
«Այլընտրանք».Ալեք Ենիգոմշյանի հեղինակային հաղորդումից
եւ այդպես
Ես հիշում եմ ձայները հաշվելու ժամանակ ընտրատարածքում թաքնված մի ՀՀԿ վստահված անձի։ Նա գտել էր անկյուն, ուր կարծում էր, նրան չէին նկատի, ու խաղում էր իր այփադի հետ։
Կպնում էր մատով պլանշետի էկրանին, եւ ի պատասխան արագ օպտիմիզացված գրաֆիկական էֆեկտների, իր դեմքը ընդունում էր, սկզբից զարմացած, շփոթված արտահայտություն, հետո նա կրկին կենտրոնանում էր, մտածում, ու կպնում չաղ մատով իր հեքիաթային սարքին։
Ու ես զգացի որ նա, Օբեյ Գիգանտի հայկական տարբերակը, նա է էփլ արտադրության արքետիպային սպառողը։
Ոչ հիփսթերները, ու իրենց ցույց տվող երիտասարդները։
Հենց չաղ մատներով ոչ շատ առաջադեմ, ծանր մարդը, ով երբեք չի իմանա, օպերատիվ հիշողությունը որն է։
Նաեւ, ուզում եմ ասել, որ Օբեյի լոկալիզացված տարբերակը մշակութային առանձնահատկությունների հետեւանքով մեզ մոտ երբեմն տարբերվում է։
Այն ունի բարի, անուշ, քաղցր, հովանավորական դիմակ, ժպտացող, եւ «կամեցող»։
Սակայն արտահայտածը նույնն է՝
Պարոն եսիմինչյանը ձեզ սիրում է։ Հնազանդ եղեք։
Գուցե դա այն պատճառով է, որ մեզ մոտ մարդիկ մանկամիտ են մեծանում։ Նույնիսկ էթնոհոգեբան Լուրյեի հուզիչ տեքստերում դա կարդացվում է։ Ինքնուրույն ֊ չի նշանակում տարբերվող։ Կոնֆլիկտներ մեծերի հետ չեն լինում։ Մեծանալով հայերը միայն ավելի կախված են լինում իրենց բարեկամներից։
«Հայրերի եւ որդիների» կոնֆլիկտներ գոյություն չունեին։
Ու գուցե այն, որ այժմ դրանք երբեմն լինում են, լավ նշան է։
Երբեմն, որովհետեւ մեծ մասամբ ես նկատում եմ, որ երիտասարդները դժգոհ են լինում, որ իրենց չեն հասկանում, չեն խրախուսում իրենց ուրույն վարքագիծը, հագնվելու ձեւը, կամ տուն գալու ժամը։
Բայց նույն ժամանակ նրանք չեն կասկածում ծնողների քաղաքական հայացքների, հակումների մեջ, եւ պաշտպանում են դրանք, այնպես, ոնց որ իրենց համար ահավոր թանկ մի բան։
եւ այդպես
– բարև, Նորայր
– բարև, Նունե
– բարև, Նորայր
– բարև, Դանիել
– ո՞նց ես Նորայր
– լավ եմ, ես ձեզ երկուսիդ երազում եմ տեսել։ Դանիելը վազում էր, հետևից դու, Նունե, ձեռքիդ լիքը թուղթ, իսկ ձեզ հետևում էին ոստիկանները։
– Վաու․․․
– Այո այո, իսկ դու, Նունե, շարունակ բացականչում էիր՝ «Դանիել, դու մոռացար թռուցիկները, սպաս դանիել, թռուցիկներդ»
ու տենց
Я давно задумал самоубийство в одноклассниках, но лавры Мане не дают покоя хочется приурочить самоубийство к какому ни-будь событию.
Оно настало пару дней назад:
Итак, я совершаю odnoklassniki suicide в знак протеста к известному решению нашего МИД-а.
Часто в ЖЖ и форумах сталкиваешься с тезисом, утверждающим, что “демократии нет”.
Следовательно, выводится мысль, скажем “демократии – нет!”
Я не спорю, что идеальной демократии нет. Она везде относительная.
Где-то более демократичная, где-то менее.
Так, же как и общество. Где-то меньше криминала, где-то больше. Где-то ближе к идеалу, где-то дальше.
Но тем не менее, большинство людей, зная об этом, учит детей, что воровать это плохо. Детей не учат, что воровать можно, так как общества без воров не существует. Детям не говорят “не пойман – не вор”, ну или так не часто говорят.
Потому, что, да, идеала нет, но человеку свойственно к нему стремиться.
И вопрос в том, стремиться ли, зная, что идеала не достичь, или не стремиться, потому, что его не достичь? Мне ближе первый вариант. 🙂
այստեղից՝ http://d-olshansky.livejournal.com/9558.html
ՊՐՈՍՏԻՏՈՒՑԻԱ
հարկադրված պոռնիկություն, վոր դարձել ե արհեստ – պրոֆեսիա։ **Բուրժուական հասարակության մեջ ամեն ինչ առ-և-տուրի առարկա յե դարձել։ Նույնպես և սերը։** Անբավարար աշխատավարձը, աշխատանք ստանալու դժվարությունը ստիպում են բազմաթիվ դժբախտ կանանց ծախելու իրենց մարմինը։ Ինքը բուրժուազիան, վոր ծնել ու սնել ե այդ յերևույթը,
կեղծավորաբար աղաղակ ե բարձրացնում վարի դասակարգերի կանանց անբարոյականության մասին, արհամարանքի սյունին ե զամում նրանց և նրանց իրավունքները սահմանափակում, միաժամանակ սանիտարական հսկողության միջոցեվ աշխատում ե իրեն ապահովել վարակումից։
(տեսե՜ք, սադրիչ բառը չի օգտագործվում)
Պրոստիտուցիան սոցիալական չարիք ե, վորի արմատները գտնվում են բուրժուական հասարակության պայմաններում․ դա կվերացվի այն ժամանակ, յերբ կվոչնչացվի կապիտալիստական աշխարհը։
ԴԵՄՈԿՐԱՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
բուրժուական պետական կազմ․ որենսդրական բարձրագույն իշխանությունը արտաքուստ պատկանում ե ամբողջ ժողովրդի ներկայացուցիչներին, բայց փաստորեն իշխում ե բուրժուազիան
ԴԵՄՈԿՐԱՏԻԱ
(ժողովրդավարություն բառը դեռ չէր գործարկվում)
և տեղական հարցերի վճռման խնդրում կիրառում ե տեղական ինքնավարարություն ու ավտոնոմիա։ Դեմոկրատիան իր դասակարգային բովանդակությամբ կարող ե լինել պրոլետարական – այն յերկրներում, ուր քաղաքական իշխանությունը գտնվում ե պրոլետարիատի ձեռքին, և կարող ե լինել բուրժուական – կապիտալիստական իշխանությունը գտնվում ե բուրժուազիայի ձեռքին։ Վերջին դեպքում Դ-ի սահմանած իրավունքներն ու ազատությունները բուրժուազիան սովորաբար ի չիք ե դարձնում՝ հենց վոր բանվոր դասակարգը քայլեր ե անում դրանք լայն ոգտագործելու հոգուտ իր դասակարգային շահերի։ Բոլոր իրավունքներից ամենից առաջ և ամենամեծ չափով ոգտվում ե բուրժուազիան՝ բանվոր դասակարգի դեմ կռվելու և նրա դասակարգային գիտաքցությունը մթագնելու համար։ Բուրժուազիան դասակարգային պայքարի սուր մոմենտներին դեն ե գցում կառավառման դեմոկրատական ձևը, անցնելով բացարձակ բռնության (ֆաշիզմ) մեթոդներին։
Բուրժուական Դեմոկրատիայի փայլուն որինակ են հանդիսանում արդի Անգլիան ու Ֆրանսիան, ուր բուրժուազիան առաջ ե քաշել ձախ և բանվորական կառավարություններ։ Աշխատավոր մասսաների համար դեմոկրատիայի իսկական իրագործումն կլինի միմիայն պրոլետարիատի քաղաքական և տնտեսական տիրապետության պայմաններում։ Դեմոկրատիայի փայլուն անալիզ տվել ե ընկ․ Լենինը իր մի շարք յերկերում։
ՄՈՎՍԵՍ
հրեական ժողովրդի առասպելական առաջնորդը և որենսդիրը, վորն հրեաներին դուրս ե բերել յեգիպտական գերությունից․ նրա կյանոը պճնազարդված ե ֆանտաստիկ առասպելներով՝ հրաշքների մասին, վոր նա իբր թե գործել ե։
ԼՅՈՒՄՊՆ – ՊՐՈԼԵՏՈՐԻԱՏ
մարդկանց այն խավը, վոր չի մասնակցում հասարակական արտադրության մեջ, մատնված ե պարազիտային գոյության․ բոսյակները, մուրացկանները։ Լյումպըն-պրոլետարիատը ատելով ատում ե բուրժուական հասարակությանը, բայց իր ապադասակարգային դրության հետևանքով անընդունակ ե դասակարգային կազմակերպված պայքարի։
ԳԵՐԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ
ապրանքների արտադրությունը այնպիսի չափերով, վոր գերազանցում ե բնակչության գնողական ընդունակությունը։ Կապիտալիզմի բնորոշ հատկանիշը, արտադրության անարխիայի և կապիտալիստների մրցությունների հետևանք, որոնք (կապիտալիստները) ՛շուկա յեն դուրս բերում մեծ քանակությամբ ապրանք՝ հաշվի չարնելով բնակչության գնողական ունակությունները։
Գ․֊յան հետևանքով լինում են արդյունաբերական կրիզիսները, արտադրության մեջ լճացում, գործազրկություն։
(ահա թե որն է համաշխարհային ճգնաժամի պատճառը փաստորեն)
ԱՐՏԱԿԱՐԳ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ (Չեկա)
հակահեղափոխության, սաբոտաժի, սպեկուկյացիայի և ի պաշտոնե գործած հանցանքների դեմ մաքառելու համար ե։ Ա․ Հ․-ը կազմվեց Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո անմիջապես, հերբ բուրժուազիան ձգտելով տապալել Խորհրդային Իշխանությունը, սկսեց դիմել հակահեղափոխական դավադրությունների, ապստամբությունների և այլն։
Ա․ Հ․-ը բաց ե արել հակահեղափոխական շատ դավադրություններ, բանտարկել ե բազմաթիվ վնասարար սաբոտաժնիկների, սպեկուլյանտների, բանդիտների և դավադիրների, լրտեսների և բանվորա-գյուղացիական իշխանության այլ չարանենգ թշնամիների։ Ամեն մի նահանգ ունի իր առանձին Ա․ Հ․-ը։ Բուրժուազիայի և ազնվականության դիմադրությունը վերջնականապես ճնշելու համար, Խորհրդային Կարավարությունը հարկադրվեց դիմելու կարմիր տեռորի, որի գործիքը դարձավ Ա․ Հ․-ը (և նրա որգանները տեղերում)։ Արտաքին ֆրոնտներում և երկրի ներսում հակահեղափոխությունը վերջնականապես ճնշելուց հետո, Ա․ Հ-ը վերածվեց (1922 թ․) Պետական Քաղաքական Վարչության (Г. П. У – Գեպեու ), իր ֆունկցիաները բավական կրճատելով։
ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՅԵՎ ԴԱՇՆԱԿՑԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ․
Հ․ Հ․ Դաշնակցական կուսակցությունը ազգային ****** բուրժուական կուսակցություն ե, բաղկացած գլխավորապես ինտելիգենտներից։ Յերկար տարիների ընթացքում «ծովից-ծով Հայաստանի» յերազանքներով ապրելով, նա իր անմիտ քաղաքականությամբ կոտորել տվեց Տաճկստանի հայությունը, իսկ Կովկասում – հրահրեց ազգային կրքերը և նպաստեց հայ-թուրքական ջարդերին**։ Յերբ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո Անդրկովկասը ՌՊՍՖՀ-ից անջատվեց, ազգային կուսակցությունների (մենշեվիկների, դաշնակցականներ, երերների և մուսավաթիստների) գլխավորությամբ հիմնվեց Անդրկովկասյան Հանրապետությունը, իսկ հետագայում, կարճ միջոցից հետ (երբ չռուս զինվորները տարերային կերպով ձգեցին տաճկական ֆրոնտը) Անդրկովկասը բաժան-բաժան յեղավ, դաշնակցականներն ևս (Վրաստանի և Ադրբեջանի որինակով) կազմեցին Հայաստանի առանձին հանրապետություն։ Անցնելով յերկրի կառավարության գլուխ՝ Դաշնակցությունը իր անմիտ քաղաքականությամբ ավերի ու սպանությունների վայրը դարձրեց։ Պատերազմեց Վրաստանի դեմ, պատերազմեց Ադրբեջանի դեմ, պատերազմեց Տաճկաստանի դեմ։ Արտաքին թշնամիների վտանգից զատ, յերկրի ներսում իր իս ձեռքով ( մաուզերիստ խմբապետների) կատարած ալան-թալանը, սպանությունները, կատարյալ անիշխանությունը յերկիրը դարձրին սովի, հրի ու սրի վայր, ուր տասնյակ հազարավոր գաղթականներ ոի վորբեր փողոցներում կոխկռտվելով նվվում եյին ու քաղցից և համաճարակից մեռնում։ Անվերջ սայլերով եյին կրում դրանց դիակները և հսկայական փոսերով կիսաթաղ անում․․․ Այդ դրությունը յերկար տևել չեր կարող, և Հայաստանի աշխատավորությունը վոտքի յելավ, դաշնակներին յերկրից խռկեց ու առաջ բերավ Նոյեմբերյան (1920 թ․) հեղաշրջումը։ Դաշնակցության իշխանության հաստատումը **Հայաստանում Հոկտեմբերյան հեղափոխության դեմ ուղղված մի ակտ եր **և տեղի ունեցավ հակառակ բանվորի ու գյուղացու ցանկության․ առանց ժողովրդական լայն մասաների գիտության․․․
ու տենց մի քանի էջ․․․
ԻՆՏԵԼԻԳԵՆՑԻԱ
կրթված դասը մանր և միջակ բուրժուազիայի․ ազատ պրոֆեսիաների ներկայացուցիչները, արվեստների սպասավորները, արդյունաբերական ձեռնարկների կազմակերպողներն ու ղեկավարները՝ ինժեներները։ Կապիտալի մոտ ծառայության մեջ գտնվելով, նրանք կապիտալիստական հասարակության մեջ հանդիսանում են մեծ մասամբ բուրժուական իդեոլոգիայի մարմնացումն և բուրժուազյայի լիբերալ մասի քաղաքական տրամադրությունների ու ձգտումների արտահայտիչներ։
Մեր խնդիրն ե
եւ այդպես
субботняя передача Шендеровича ‘плавленный сырок’ – очень рекомендую 🙂