մարդ էակը շատ կապուած ա կանոնների հետ։ որ իհարկէ կարող են եւ միշտ փոխուում են, բայց եւ միշտ կան։ հետաքրքիր ա որ մարդու երեխաների խաղերն էլ են կանոններով։ օրինակ՝ գետնից բարձր խաղը։ կարող ես բռնել, եթէ «գետնի» վրայ ա, բայց եթէ բարձր ա՝ չես կարող։
մեծերի մօտ դա դառնում ա էն, երբ հատել ես նահանգի սահմանն ու շերիֆը քեզ էլ չի կարող բռնել։ բայց դէ տեսնում ա։ իսկ դու իրան ժպտում ես։
զի կանոն ա։
#կանոն #օրէնք #խաղ #մարդիկ #հասարակութիւն #հանրութիւն
ուրեմն, ասում են ֆէյսբուքում կայ «այսպէս մի արէք» անունով խումբ։ ասում եմ, ու մտածում թէ տես, լրիւ այլ աշխարհից շշուկներ են։ ասենք, ամերիկայի մասին էդպէս չեն ասում, զի այնտեղից աւելի շատ տեղեկութիւններ կան, կարելի ա հազար ու մի աղբիւրից ստուգել։ իսկ այս դէպքում՝ ասում են, տէնց խումբ կայ։
այնտեղ լցնում են ճանապարհային երթեւեկութեան հետ կապուած տեսանիւթեր, նկարներ, թէ էս մարդը սէնց արեց, նա սէնց, ու տէնց մի արէք։
մէկն էլ դրել էր մեքենայի նկար, որը կայանած ա հէ՛նց անցումի վրայ։ իսկ մեքենայի վրայ կպցրած ա ստիկեր՝ դէմ եմ ապօրինի տուգանքներին։
ու մէկ էլ ինչ֊որ մարդիկ են գալիս, ասում են, թէ մեր քրոջ մեքենան ա, հանէք ստեղից նկարը։ մոդերատորն էլ խմբի աղջիկ ա, (թէ՞ շփոթում եմ), ու տէնց իրենց ընդդիմանում ա։
ու լիքը աղջիկների վրայ, ասում են, ճնշումներ են լինում, որ իրենք իրենց դրած նիւթերը հանեն, կամ այդ աղջիկներն են աւելի համաձայնող, ու չեն կարողանում ճնշումներին դիմանալ, ու աղջիկները հակուած են ոչ թէ իրենք իրենց անունից փոստել, այլ տալ ադմինին, նա փոստի։
ու սա ինչի՞ մասին ա ինձ համար։
այն մասին, որ ֆէյսբուքի փոլիսին, երբ անոնիմ լինել չես կարող, ենթադրում ա, որ ադմինը, կամ էդ փոստող մարդիկ, կարող են ենթարկուել ճնշումների։
#ֆէյսբուք #դիմագիրք #երեւան #հասարակութիւն
այսօր եւ հայաստանում, եւ նահանգներում, եւ դու, ով ուսանող ես, եւ նա, ով գիտնական ա, եւ նա ով ստարտապ ա անում, փորձերի տեղ չունի, ստիպուած ա գնալ հնարաւորինս ապահով ու անհետաքրքիր, ծեծուած ճանապարհով։ ցաւալի ա, բայց տէնց ա։
#ապահովութիւն #երիտասարդութիւն #գիտութիւն #հասարակութիւն
https://www.youtube.com/watch?v=bcDagxUK2wk
իսկապէս ահաւոր տխուր ա, որ սա մեզ համար ապշելու վիդեօ ա։ ու իսկապէս, իրանից առաջ ոչ ոք չվազեց։ մտածում եմ, կարող ա հարցն այն ա որ սա յատուկ դպրոց ա, կամ արդե՞օք յատուկ ա, ու ընտրեալ ընտանիքներից երեխաներ են, ու հաստատ որոշակի դաստիարակութիւն են ստացել, թէ՞ ընդհանուր առմամբ կապ չունի դպրոցը։
#հասարակութիւն
ու հիմա ես կասեմ մի բան, գուցէ նրանից որ ինձ ցաւում ա, գուցէ էդ հնչում ա աբիժնիկական, բայց ես կասեմ, որ ես ձեզ՝ ում գիտեմ պատահաբար, ես ձեզ երբեք չեմ գնահատի այնպէս, ինչպէս ես գնահատում եմ նրանց, ում ես գիտեմ համացանցից։
որովհետեւ ձեզ կարեւոր չի եղել ինձ (հէնց ինձ չէ, այլ ինչ֊որ մէկին ինձ պէս) իմանալ, ու հետեւաբար ինձ այնքան էլ կարեւոր չէք դուք։
ու ինձ ցաւում ա նրանից, որ ես ձեզ չէի իմանալու, եթէ ոչ որոշ պատահականութիւններ։ ու ինձ պէտք չեն մարդիկ, ում ես գիտեմ պատահականօրէն։ ինձ պէտք են մարդիկ, ում ես գիտեմ օրինաչափութեան պատճառով։ իմ համար կապը ձեզ հետ արժեզրկուած ա ու ոչ լիարժէք, քանի որ այն կարող ա եւ չլինէր։
ես ծանօթացել եմ մի աղջկայ հետ բարքեմփ 2009֊ին, ու դէ աղջիկ էր էլի։ որոշ ժամանակ անց ես գտել էի ու հաճոյքով հետեւում էի մի բլոգի, որ ես չգիտէի որ նա ա վարում։ ու ես յետոյ իմացայ, որ դա նա ա։ ու ես իրան ճանաչեցի իր բլոգով, ոչ թէ մեր այդ «ռեալ» հանդիպման շնորհիւ։ ու ես գնահատեցի նրան իր գրածների շնորհիւ։ ու ինքը իմ համար դարձել ա իմ կեանքի ամենակարեւոր մարդկանցից մէկը։ արդէն ութ տարի ա։
իսկ քո ու քո ու քո հետ, ես չպէտք ա ծանօթանայի պատահաբար։ այդպէս ստացուել ա, բայց կարող էր եւ չստացուել։ ու ես ո՞նց գնահատեմ այդ կապը, որը կարող ա եւ չլինէր։
մի ժամանակ գրում էի «իմ մարդկանց» մասին, ու դա եւ ընկալւում եւ երեւի հնչում էր ոչ շատ հանդուրժող, ու գուցէ որոշ չափով նեղմիտ։ բայց պատճառը գրելու նման էր։
ես հիմա կը նայեմ նոյն հարցին հակառակ կողմից։ գուցէ, ես չպէտք ա լինեմ ընկերդ, որովհետեւ ես քո աշխարհից չեմ։ գուցէ ե՞ս եմ քեզ համար պատահական մարդ։
ու դու չպէտք ա ինձ իմանաս, քանի որ դու չէիր իմանալու իմ ասենք առցանց ներկայացման մասին, եթէ ինձ չհանդիպէիր պատահաբար։ ուրեմն, քեզ չի բերել իմ բլոգ առցանց փնտրելը ինչ֊որ բան, ինչպէս իմ երկու ընկերներին ա մօտեցրել, երբ մէկը միւսի բլոգն ա գտել։ ուրեմն, քեզ հետաքրքիր չէր այն, ինչ հետաքրքիր ա ինձ, ու դա չի քեզ բերել այդ ծանօթութեան։ դու չես նայել իմ նկարները (կապ չունի որ անկապն են), ու մտածել, որ կուզէիր ինձ հետ խօսել ինչ֊որ բանի մասին։ դու պարզապէս պատահաբար իմ հետ ծանօթացել ես, ապա ես ինչպէ՞ս իմանամ, որ քեզ մէկ չի ում հետ ծանօթանալ ու շփուել։
իսկ մարդիկ կան ում համար մէկ ա, ովքեր վայելում ես բարեկամների ու դասարանցիների հետ շփումը։ չէ՞ որ դրանք պատահական մարդիկ են։ ես չեմ ուզում լինել պատահական մարդ քեզ համար։ ու դու աւելինի ես արժանի, քան պատահական մարդկանց հետ շփուելը։
ես ինձ պահանջուած, պէտքական չեմ զգում, եթէ ես գիտեմ, որ ես քո համար պատահական եմ։
ես չեմ զգում որ իմ կարիքն ունես, գուցէ դու ունես պարզապէս որեւէ մէկի՞ կարիքը, ո՞չ թէ իմ։
եւ անցնեմ էլ աւելի առաջ․ էդ նորմալ ա որ ես քեզ չէի իմանայ, քանի որ չէի իմանայ ինտերնետից։ ու պէտք էլ չի իմանամ, քանի որ մենք այլ աշխարհներից ենք, ու ես չհասկացուած եմ լինելու, ու դու չհասկացուած ես լինելու։
որովհետեւ քո համար իրականում կարեւոր չի այն, ինչ իմ համար ա կարեւոր։
եթէ քո համար նոյնը կարեւոր լինէր, դու կանէիր ինչպէս ես։ եթէ քո համար կարեւոր լինէր ապակենտրոնացումը, հակագլոբալիզմը, դու գուցէ, թէկուզ պահելով քո ներկայութիւնը ֆէյսբուքում, նաեւ լինէիր մի ապակենտրոնացուած տեղո՞ւմ։ գոնէ այդպէ՞ս։ ուրեմն կարեւո՞ր չի այնքան, ինչքան ինձ ա կարեւոր։ ապա ես հասկացուած չեմ լինելու քեզ հետ։
ես կը լինեմ «էն ծուռը», ու իմ՝ ինձ համար էական յատկութիւնը լաւագոյն դէպքում կը հանդուրժուի, ոչ թէ կը գնահատուի։
ես չեմ ուզում այդպիսի յարաբերութիւն, ու ես չեմ ուզում այդպիսի կապ։
ես ինձ ու ձեզ աւելի լաւն եմ մաղթում։
ու տենց։ #կապ #համացանց #պատահականութիւն #կարեւոր #հասարակութիւն #շփում #համայնք #ընկերութիւն
սա իմ ամենակարեւոր գրառումներից մէկն ա լինելու, ու ես կը փորձեմ այն ահաւոր կարճ ձեւակերպել։ սա միշտ իմ համար կարեւոր ա եղել։ ու ես հիմա աշխատանքի եմ, ու յոգնա եմ, ու գուցէ աւելի լաւ ժամանակ գտնէի սա գրելու, չգիտեմ։
ես չգիտեմ, որոնք են պատճառները, մենք չունե՞նք այդ մշակոյթը, մենք վախենո՞ւմ ենք հրապարակային ինքնարտայայտուել, թէ մենք պահա՞նջ չունենք, բայց իմ համար դա խնդիր ա։
ասենք, ես եղել եմ գործընկերոջ տանը։ պարզւում ա, նա հաւաքում ա շատ հետաքրքիր սարքեր։ ու ես երբեք այդ մասին չէի իմանայ, եթէ այնպէս չստացուէր, որ պատահաբար նա լինէր գործընկերս, ու պատահաբար ես մտնէի իր տուն, ու էլի լիքը պատահականութիւններ։
բայց ինչ հաւէս կը լինէր, եթէ նա արտայայտուէր այդ մասին, ցոյց տար իրեն ինչպիսին նա կայ, ես ուրիշ բան չեմ ուզում, ու մի քիչ շփուող լինէր իր նեղ ընկերական շրջապատից դուրս։ ապա ես կիմանայի իր մասին, գուցէ կը մեկնաբանէի իրեն, նա կիմանար իմ մասին, ու գուցէ երբ ես գրէի իմ խնդիրների մասին, նա մեկնաբանէր ու օգնէր ինձ։
ու այդպէս ստեղծւում ա համայնք։ ու ինձ թւում ա մեզ մօտ գերագնահատուած ա նեղ անձնական շփումը, ու թերագնահատուած ա հրապարակայինն ու հասարակականը, ու գուցէ այդ պատճառով մենք սենց վատ վիճակում ենք, որովհետեւ բոլորը մտածում են, որ եթէ ունեն երկու ընկեր ու քիչ թէ շատ բաւարարուած են, դա իրենց հերիք ա։ ու գուցէ նոյնիսկ այդ երկու ընկերը չունեն, կամ իրենց հասկացուած չեն զգում, որովհետեւ իրենց բարդ ա գտնել իրենց հասկացող ընկեր քուչում կամ դասարանում։ ու ապա դա նշանակում ա որ լիքը մարդ փտում ա տանը նստած, ու չունի ոչ հրապարակային, ոչ էլ նեղ անձնական շփում։ ու էդ ամէնն ինչո՞ւ։ որովհետեւ չունենք արտայայտուելու կուլտուրա՞։ տխուրն այն ա որ լիքը մարդ ցոյց ա տալիս այն ինչն ինքը չի։ իսկ ես ընդամէնը ուզում եմ մարդիկ ցոյց տան այն ինչ կան։ ու էդ պարտադիր չի որ լինի ինչ֊որ գերմարդկային բան։ ինձ գերմարդկայինը չի պէտք։ ես ընդամէնը ուզում եմ մարդիկ ներկայանան աշխարհին ինչպէս կան, ու համագործակցեն աշխարհի հետ։
ու տենց։
յ․ գ․ դուք կասէք՝ ինչի՞ դու ֆբ֊ում չես, եթէ այնտեղ չես, դու աշխարհին չես ներկայանում եւ չես համագործակցում նրա հետ։ ու դուք ճիշտ էք։ բայց ես գոնէ կամ ինտերնետում։ իսկ էդ մարդիկ կան ֆբ֊ում ու չեն շփւում։ կամ ցոյց են տալիս ոչ էն ինչ կան, կամ ոչ էն ինչ իրենց մասին կարեւոր ա, երաժշտութիւն են ասենք տարածում, որն իրենք էլ կարեւոր չեն համարում իրենց մասին։ ու աւելի լաւ ա լինել գոնէ մի տեղ ինտերնետում, քան լինել ֆբ֊ում ու չներկայանալ։ #կարեւոր #հասարակութիւն #շփում
վարկած կայ, որ քաղաքական հայեացքներն այսօր աւելի բեւեռացուած են, քան երբեւէ, հէնց սոցիալական ցանցերի ալգորիթմների ստեղծած պղպջակների շնորհիւ։ #քաղաքականութիւն #հասարակութիւն #բեւեռացում
առհասարակ, ես ունեմ տեսութիւն, որ մարդիկ ընդհանուր առմամբ այդքան էլ վստահ չեն, որ իրենք գոյութիւն ունեն, ու իրենց պէտք է պարբերաբար հաստատել դա։
ու ինչպէս irc սերուերն է պարբերաբար կլիենտին պինգում, որ համոզուի որ նա դեռ կայ, այդպէս մենք նման լաւ ձեւ ենք գտել՝ բրոդքաստ ռիքուեսթներ ենք ուղարկում, ու սպասում՝ եթէ արձագանք կայ, ապա երեւի կանք։
ու դա կանտի ժամանակ էլ էր արդիական, պարզապէս նա ենթադրում էր, որ կայ ելնելով նրանից որ մտածում է, իսկ մենք՝ ելնելով նրանից որ մեր ծւծւոցին արձագանքել են։
հա ու ես բնաւ դա չեմ քննադատում, առաջին հերթին ինձ է սա վերաբերում։ ես նոյնիսկ հակուած եմ գնալ հրապարակային վայրում աշխատել, ուր աղմուկ է, բայց քանի որ ինձ այնտեղ տեսնում են, ես երեւի թէ աւելի գոյութիւն ունեմ։ բացի նրանից՝ ես եմ իրենց տեսնում, ու եթէ տեսնում եմ իրենց՝ ինչ֊որ շարժւում են, ուտում են, խօսում են, դա էլ՝ իմ հեռուստացոյցն է, հաւէս է։ թէ չէ սենեակումս գարդերոբի՞ս նայէի՝ մարդիկ աւելի հետաքրքիր են։
իսկ նրանք ով շատ լաւ փակւում են իրենց ընտանիքներում՝ գուցէ բաւարարում են իրենց գոյութիւնը արձանագրել նրանով որ ասենք կատարում են կենցաղային խնդիր լուծելու կնոջ պահանջը, կամ առանձնապէս հետաքրքրութիւն չունեն այլ մարդկանց հանդէպ։
ու այդ պատճառով էլ հասարակութեան պակաս ակտիւ մա՞ս են՝ չեն գնում դիտորդ, չեն երեւում հաւաքներին, ու լաւ չեն զգում իրենց ու հասարակութեան կապը։
ու սա շատ լաւ համընկնում է այն մտքի հետ, որ լսել եմ մի ճարտարապետից՝ քաղաքում հրապարակային վայրի ֆունկցիան է՝ որ մենք ինքներս մեզ ցոյց տանք ու ուրիշներին նայենք։
ես դա շատ սիրում եմ։ գուցէ կապ ունի նրա հետ, որ իմ համար ամենահետաքրքիրը փողոցային լուսանկարչութիւնն է։ իսկ անձնական կապերում՝ ընկերութիւնն ու համայնքները։
#քաղաք #հասարակութիւն #համայնք #փողոց
եւրոպայի աջերը հետաքրքիր բան են ասում, ասում են՝ այն հարցերը, որ կարծես արդէն վաղուց քննարկուել են, գնահատուել են, ասենք վառել թէ չվառել այս կամ այն փոքրամասնութիւններին, ինչ անել կանանց հետ, եւ որն է հանդուրժողականութիւնն ու խօսքի ազատութիւնը, միգրանտների պատճառով նորից հանւում եւ քննարկման առարկայ են դառնում։
եւրոպայի աջերը հետաքրքիր բան են ասում, ասում են՝ այն հարցերը, որ կարծես արդէն վաղուց քննարկուել են, գնահատուել են, ասենք վառել թէ չվառել այս կամ այն փոքրամասնութիւններին, ինչ անել կանանց հետ, եւ որն է հանդուրժողականութիւնն կամ խօսքի ազատութիւնը, միգրանտների պատճառով նորից հանւում եւ քննարկման առարկայ են դառնում։
#հասարակութիւն #զարգացում #եւրոպա #միգրանտներ #քննարկում #խօսքի_ազատութիւն #ազատութիւն
այսպիսի քննարկում էր վերջերս, մէկն ասում էր, որ մենք չափազանց շատ հետքեր ենք թողնում համացանցում, այստեղ եւ այնտեղ, ու որ շատ չենք մտածում ինչպէս է դա դիտուելու, ընկալուելու յաջորդ սերունդների կողմից։ ինչպէս են մեր երեխաները կարդալու մեր բազմաթիւ սէրերի, հիասթափութիւնների, տխրութիւնների մասին, ինչպէս են տեսնելու մեր չմտածուած ասածները, վատ փաստարկները, յիմար արտայայտութիւնները։ Ու այդ ամէնը, իր կարծիքով փոխելու է մարդկութեան վարքագիծը համացանցում․ մենք այլեւս աւելի քիչ կը մերկանանք եկ կը կիսուենք առցանց։
Կարծում եմ, այլ տարբերակ էլ կայ՝ յաջորդ սերունդները կը դառնան աւելի հանդուրժող, աւելի ընդունող մարդկանց այնպիսին ինչպիսին մարդիկ կան։ Այո, մարդիկ կատարեալ չեն՝ նախանձ են, խանդոտ են, յիմարութիւններ են խօսում, վատ փաստարկներ բերում։ Ստում են, տխրում են, ատում են, անյաջողութիւններ են ունենում, կեղծում են իրենք իրենց։ Ինչ կայ՝ դա է։ Ինձ թւում է, ընդունելով դա ապագայ մարդիկ հակուած կը լինեն աւելի քիչ դատապարտել, պիտակել, ծաղրել, եւ աւելի շատ՝ ընդունել մարդկանց իրենց բոլոր թերութիւններով, թուլութիւններով հանդերձ։
Ու դա թոյլ կը տայ մեզ բոլորիս լինել աւելի հանգիստ եւ անկեղծ առցանց։ Սա նաեւ նշանակում է աւելի քիչ կեղծել ինքներս մեզ։
#մարդիկ #հասարակութիւն #համացանց #անկեղծութիւն
մարդկանց պէտք չէ ցոյց տալ իրենց, ձեր կարծքով «սխալները», «վրիպումները», «թերութիւններն» ու «թերացումները»։ դա ճնշում է, դա ազդել է։
նախ, ինչի՞ համար։ մարդն այդպէս է զգացել/մտածել(գրեթէ միշտ առաջինը, ոչ երկրորդը)՝ այդպէս է արել։
նեղացրե՞լ են ձեզ։ այդպիսի բան չկայ։
use active, not passive. դու ես նեղացել։ հաւանաբար որ մանիպուլացնես նրան, որ նա լինի այլը քո հանդէպ։
ինչի՞ համար։ թող չլինի այլը։ թող ոնց կայ այդպիսին էլ լինի։
պէտք չէ փոխել մարդկանց, եւ հնարաւոր էլ չէ դա։
կարելի է նրան ստիպել փոխել իր վարքագիծը՝ մանիպուլացնելով/նեղանալով, սպառնալով, շանտաժելով, ինչո՞ւ ոչ՝ դրական ամրապնդումով։ այսինքն՝ սովորեցնել կեղծել ինքն իրեն։
այդպէս էլ սովորեցրել ենք՝ բոլորն իրենց կեղծում են։ կեղծում են՝ որ գրագէտ են, կեղծում են՝ որ սա գիտեն, նա գիտեն, կեղծում են՝ որ լաւը երեւան, դրական ամրապնդում ստանան, չմերժուեն։
որ լաւ ֆոտո լինի, այսինքն, վիտրինային։ լաւ գովազդ լինի։ քանի որ մենք շուկայական յարաբերութիւններին սովոր ենք։ այն էլ դրա բռի ձեւին՝ «նաղդել» ապրանքը ցանկացած գնով, եւ հետ չընդունել։
չէ, ասում ես։ «չի՛ զգում որ վատ բան է արել, եթէ զգար ապա… չէ որ նա լաւն է իրականում։»
դէ որ չի զգում, թող չզգայ ուրեմն։ ուրեմն չի զգում այդպիսի բաներ, նա էլ այդպիսի մարդ է։
նա էլ իրեն այնպիսի մարդ կը գտնի, ով չի զգում որ նա չի զգում։ կամ ով զգում է որ նա զգում է։ թող հանգիստ նրան։
քեզ թւում է՝ վատ բա՞ն է արել քո հանդէպ։ հա լաւ է արել։ ինչպէս ուզել է արել է։ հիմա քեզ պէ՞տք է «լաւ» բան անի, քանի որ մանիպուլացրել ես, ասենք՝ նեղանալով։
թող ինչ ուզում է անի։ ինչ կա դա է։ գոհ եղիր նրանով ինչ կայ։ կամ մի եղիր մօտ իր հետ, եթէ չես կարողանում չազդել։
մօտ մարդկանց աւելի շատ են փոխում, որ յարմարեցնեն իրենց։ տանդ բազկաթոռը որ քեզ հարմար լինի։ ու որ հիւրերը տեսնեն, ասեն այս ինչ հաւէս տուն է։ չէ, մարդը բազկաթոռ չէ։ հիւրերն էլ գրողի ծոցը։
մի փոխէք, եթէ պէտք է դրա համար մօտ չլինել՝ մի եղէք մօտ։ բայց մի ճնշէք մարդուն։ թողէք «վատը» լինի։
ու փոխել մարդուն չի լինի։ նա է որոշում ինչպիսին է ուզում լինել, նա է որոշում ումից է ուզում ազդուել։
թող ինչ ուզում է անի։ թո՛ղ հանգիստ։
իհարկէ, դու թողնես՝ միեւնոյն է տարբեր տեղերից այդ խեղճ մարդու վրայ ազդելու են։ ազդելու են ոչ միայն այն մարդիկ, ում նա պէտք է այս կամ այն ձեւ, ազդելու է նաեւ «հասարակութիւնը», յաճախ նա արձագանքելու է այդ ճնշմանը փոխուելով դէպի հակառակ կողմ, քան մղում են, թէկուզ առանց ճնշման այն կողմ չէր գնայ։
կամ դրական ամրապնդելու են, նա էլ այնպէս կանի, որ կրկին ամրապնդեն։ դէ թող անի, եթէ նրան դա է պէտք։ եթէ ուզում է ինքն իրեն այդ գնով կեղծել։
(այո, ուզում է։ մարդիկ անում են այն, ինչից լաւ են զգում։ այլապէս թմրադեղերի խայծը ուտող չէր լինի, նոյնիսկ երբ դա հակաօրինական է, կամ բոլորին յայտնի են վնասները։ եւ պատահական յղիութիւններ չէին լինի։ դէ թող ստանայ իր դրական ամրապնդումը, քեզ ինչ, ափսո՞ս է։ դու քո մասին մտածիր։)։
բայց դա քո գործը չէ։ դու մի ճնշիր։ մի էլ ամրապնդիր։
դա իրենց յարաբերութիւններն են՝ իր ու հասարակութեան, իր՝ ու այլ մարդկանց։ գոնէ դու թող հանգիստ։
ու կենտրոնացիր քո վրայ։ եթէ ինչ֊որ մէկին ուզում ես փոխել ապա կարող ես քեզ փոխել։ եթէ դա հնարաւոր է։
Մարդուն չպէտք է «լինուքս» «տեղակայել», եթէ նա չի ուզում, չի խնդրել։ Չպէտք է «գովազդել», ասել ինչով է լաւ ու յետոյ տեղակայել։ Թող ինքը իմանայ ինչ է, նոր ուզի, փնտրի միջոց։ Իսկ այնժամ, քո օգնութիւնը գուցէ եւ պէտք չի լինի։
Նաեւ չպէտք է սովորեցնել ինչ֊որ բան, եթէ նա չի խնդրել։ Եթէ չի ուզում։
Մարդը պէտք է նա հասկանայ, ինչ է իրեն պէտք, ինքը ձգուի։ Այդ ժամանակ նոր, տուածդ գնահատուելու է, աղբը չի նետուելու։ Կամ սերուանտի վրայ չի դրուելու, որ փոշի հաւաքի։
Այսպէս, ինչպէս մարդկանց հետ, այնպէս էլ հասարակութեան։ Հասարակութեան համար չպէտք է այն անել, ինչ իրեն պէտք չէ։ Ու առաւել եւս իմ պէս մարդ չպէստք է անի, քանի որ ես ըստ հասարակութեան, այդ հասարակութեան անդամ չեմ։ Ես օտար եմ։ Ինչո՞ւ։
Շատ պարզ, ես Թիւրինգի թեստը չեմ անցնում։ Երբ ինձ հետ զրուցում են, մտածում են, որ ես դրսից եմ։ Ու չեն հաւատում, որ տեղացի եմ։ Ուրեմն, այդպէս էլ կայ։ Տեղացի չեմ։ Հայաստանից չեմ։ Հայ չեմ։ Իսկ տեղական նախագծեր պիտի տեղացի մարդ անի։ Երբ այդպիսի տեղացի յայտնուի։ Որովհետեւ այնժամ է պէտք լինելու, երբ յայտնւում է Մարքսի ասած «պատմական անհրաժեշտութիւնը»։ Իսկ մինչ այդ պէտք չէ։
եւ այդպէս
հ․ գ․ մտածում էի, եթէ իմ իմացած մարդուն բերեմ բարքեմփի, ես նրան կեղծ հայաստան եմ ցոյց տալու։ չեմ կարող ներկայացնել իրական հայաստանը, քանի որ ես իրական հայ չեմ ու իրական հայի պէս ինձ չեմ պահելու։ այնպէս թիւր կարծիք կը ձեւաւորեմ մեր մասին։
ուզում եմ ասել, յարաբերութիւններ սահմանելը շատ բարդ է։
երբ ես գրում էի էթիկայի եւ բարոյականութեան մասին, ասում էի, որ ընդհանուր կանոններ իրականում լինել չեն կարող։ կայ այս կապի ձեւ, եւ այս կապի ձեւ, եւ այս կապի ձեւ։
ու ապա, այ քուդնթ քեյր լես չէի կարող աւելի քիչ հոգալ, ինչպէս է պիտակաւորւում, կամ սահմանւում յարաբերութիւնը։
եթէ կողքինիս պէտք է, թող պիտակի, եսիմ։ միասին ենք, միասին չենք, ընկեր ենք, ընկեր չենք, ծանօթ ենք, ծանօթ չենք, «բադի» ես, «դիւդ» ես, թէ «լաւ օֆ մայ լայֆ» ես, եւ այլն։
որովհետեւ ամէն յարաբերութիւնը դա յատկութիւնների բազմութիւն է։ ու մի պահին ինչ֊որ մի բիթ կարող է սեթ լինել, ինչ֊որ մի բիթ կարող է զրոյանալ։
իսկ ասել՝ չէ, ընկերութիւնը, կամ ռոմանծիկ յարաբերութիւնը այսպիսին է, կամ այսպիսին, այս բիթերն են մէկ, եւ այս բիթերն են զրօ, ու հենց այդպէս, դա նոյնն է, ինչ խօսել ընդհանուր բարոյականութեան մասին։ ընդհանուր չկայ։
կայ այս յարաբերութիւնը այս պահին։ ու այս յարաբերութիւնը այս պահին։
ու դա գիտէք, շատ հաւէս է։ ես ուրախ եմ, որ այդպէս է։
բարոյականութիւն բառը չեմ սիրում։
որովհետեւ այն ենթադրում է ընդհանուր կանոնների ցանկ, որին բոլոր հասարակութեան անդամները պէտք է ենթարկուեն, եթէ բարոյական են։ յիշենք նաեւ, որ այն փոփոխւում է ժամանակում եւ տարածքում։
իսկ մարդիկ շատ զանազան են, որ կարողանան հաղորդակցուել նոյն պրոտոկոլի սահմաններում եւ նոյն ձեւով։
այսպէս, քանի որ բարոյականութիւնը ընդհանրացնող է, ես կարծում եմ, որ այն տոտալիտար է։
բռնապետական է։ ու ընդհանուր առմամբ, բռնութեան մասին է։
բարոյականութիւնը՝ բռնութիւն է, անձի վրա բռնանալ է։
ու ապա ես օգտագործում եմ էթիկա բառը, որպէս հասկացութիւն, որը սահմանում է այս եւ այս մարդու յարաբերութիւնը։ ամէն երկուսի յարաբերութիւնը ունիկալ է, անկրկնելի։
ու ապա ամէն երկուսի միջեւ հաղորդակցման կանոններն են ունիկալ։
էթիկայի պարզ օրինակ․ դու ինձ ասել ես որեւէ մի բան։ ես տարածել եմ։ կարող է օկ ես, որ տարածեմ։ կարող է՝ ոչ։ կախուած է տարբեր զանազան մանրուքներից։ ու դա մենք ինքներս ենք որոշում, սովորաբար առանց պայմանագիր կազմելու, ու իրար հասկանում ենք։
ու սա ընդհանուր կանոնների մասին չէ։ սա կոնկրետ այս մարդու եւ այս մարդու մասին է։
շատ լիբերալ է։ անձնաւորուած։ բողոքական։ ոչ ուղղափառ։ ազատութեան մասին է։
հենց այդպէս։
երկար ժամանակ ես նուէրների ընդդիմախօս էի։ հիմնականում այն պատճառով, որ կարծում էի որ չափազանց յաճախ դրանց դրդապատճառը հաճոյանալն է, ինքնացուցադրուելն է։ նուէր անելով մենք ցոյց ենք տալիս ինքներս մեզ, տեսէք ես ինչ լաւն եմ, ես քեզ ինչ լաւ գիտեմ, եւ դրանով մի տեսակ կաշառում ենք մարդուն, մանիպուլացնում։
եւս մի շատ տարածուած դրդապատճառ՝ հաւանութեան արժանանալն է։ ընդունուած լինելն է։ որ քեզ աւելի շատ սիրեն։
ու թւում է թէ, ինչքան աւելի լաւ(կամ թանկ) նուէր անես, ապա այնքան աւելի շատ պիտի սիրեն։ այսինքն սա շուկայական յարաբերութեան մասին է։ ու սա շատ էին անում ոչ միայն միջին դարերում։ հիմա էլ է տարածուած։
ու եթէ ես չեմ գրել այդ մասին, ապա գուցէ այն պատճառով, որ անիմաստ էր գրելը։ ես շատ ուրախ եմ, որ դա չի գործում։ մարդը ընդունուած չի լինի իր նուէրի համար։ երբեք։ մենք բաւական խելացի ենք, որ տարբերենք որն է խայծը։
ինչպէ՞ս անել, որ նուէր անես, եւ շուկայ չստացուի։ ինձ մի հատ «լազեյկա» էի գտել, թոյլ էի տալիս միայն ոչ նիւթական նուէրներ։ եւ անել եւ ստանալ։ հիմա սա մոլորութիւն եմ համարում։ նիւթականը կապ չունի։ կապ ունի դրդապատճառն եւ մօտիկութիւնը։
նախ դրդապատճառի մասին․
երբեւէ մի բան արե՞լ էք ընկերոջ, բարեկամի, մօր, քրոջ, եղբօր համար՝ որովհետեւ ուզում էք տեսնել այդ իրենց դէմքը։ այդ իրենց ուրախ վառուող աչքերը։ ու զգալ ի՜նչ երջանիկ ես դու, երբ նա երջանիկ է։ որովհետեւ դու տխուր ես, երբ նա տխուր է։ ու քեզ ցաւում է, երբ իրեն ցաւում է։
եւ ես կարծում եմ, որ սա ձեւացնելն շատ բարդ է, եթէ ոչ անհնար։
ու ինձ թւում է, շատ լաւ է ինքդ քեզ հարցնել, համոզուած լինելու համար։ ինչո՞ւ ես դա անում։ ի՞նչ ես ուզում։ ու ո՞ւմ համար ես անում։ եթէ ընդունես, որ ինքդ քո, որ դու լաւ զգաս, որ նա լաւ է զգալու, ապա երեւի այո, հենց այս դէպքն է։
իսկ հիմա անցնենք մօտիկութեանը, մտերմութեանը․
այստեղ պէտք է ասել, որ պրակտիկօրէն ամէնը, ինչ մենք անում ենք՝ նուէր է։
որովհետեւ ոչ մէկ ոչ մէկին ոչ մի բան պարտական չէ։
ու մենք ապա շուկայական յարաբերութիւնների մէջ չենք։
ու ես չեմ կարծում, որ կարելի է մարդկային յարաբերութիւնները դիտարկել որպէս շուկայական, օրինակ՝ նա ինձ տալի՞ս է այսպիսի շփում, ես նրան վճարում եմ համարժէք։
կարելի է դա բացատրել եւ այսպէս՝ մենք իրար նուէրներ ենք անում, ու չենք հաշւում։
իսկ ուզո՞ւմ ենք, թէ չէ՞նք ուզում տալ֊ստանալ, դա արդեն այն մասին է, թէ ինչքանով ենք մօտ։
այդ պատճառով էլ սովորաբար անկապ մարդկանցից նուէր չեն վերցնում։ չեն էլ տալիս իրենց։ բոլոր իմաստներով։ մօտ մարդկանց ենք տալիս։
եթէ շուկայական յարաբերութիւնների մէջ չենք։ եթէ կաշառք չէ։ եթէ առեւտուր չէ։ բայց ապա երկու կողմն էլ ընդունում են, որ դա առեւտուր է, նոր են մասնակցում դրան։
ու եթէ անում ես նուէր, քանի որ ասենք քեզնով այլեւս հետաքրքրուած չեն, կամ ուզում ես քո մասին հոգան, միեւնոյնն է, միայն հակառակ արձագանքն է լինելու։ կարող եմ խոստանալ։ ։Ճ
այնպէս որ, ինչպէս ասում էին փիլիսոփաները՝ «քենթ բայ մի լաւ»։ այո, հենց այդպէս։
մի քանի օր առաջ սահմանամերձ գիւղում էի։ մի հատ կին էր, ասում էր — լրագրո՞ղ ես, ի՞նչ ես եկել։ ասում եմ՝ չէ, անկապ եկել եմ։ հետաքրքիր էր։ ասում է՝ — ահա, գալիս են, գրում են, նկարում են, ամէն մէկն իրենց համար, իրենք իրենց են առաջ տանում, իսկ մեզ ի՞նչ դրանից։ ինչպէս ապրել ենք, այնպէս էլ ապրում ենք։ ոչ մէկ չի օգնի, ոչ մէկի պէտք չէ։
իսկ սա այն մասին է, որ եթէ նոյնիսկ կայ յարաբերական խօսքի ազատութիւն, դա դեռ ոչ մի բան չի նշանակում։ քանի որ չկայ հետադարձ կապի մեխանիզմը՝ ընտրութիւնները։ քանի որ հասարակութիւնը չի կարող իր վերաբերմունքն բացի արտայայտելուց, նաեւ կիրառել՝ իշխանափոխութեամբ։ նա գրեթէ լծակներից զուրկ է։
այնպէս որ ինչքան ուզում էք գրէք, ինչքան ուզում էք նկարէք։ չի լաւանալու եւ այդ սահմանամերձ գիւղի վիճակը, եւ մերը ձեր հետ։ քանի դեռ չի լինելու հետադարձ կապ։
http://norayr.am/weblog/uploads/2015/04/Acoustic_Feedback.ogg
եւ այդպէս
այն կարեւոր հարցը, ի՞նչ անել այդ մարդկանց հետ, ով չեն կորի, եթէ վաղը կորի պուտինը։ այն ուսուցչուհիների հետ, ով լցոնումներով է զբաղւում, այն աշխատողների հետ ում բերում են հաւաքներին, այն տիտուշկաների հետ, ում պատրաստում են ցրել հաւաքները։
http://mi3ch.livejournal.com/2854955.html
#ռուսերէն #ընտրութիւններ #հոգեբանութիւն #մարդիկ #անձ #հասարակութիւն #համայնք #ինքնութիւն
լիակատար հաւասարութիւն հաստատելու փորձերը բերում էին նոր անհաւասարութեան ձեւի ստեղծմանը։
լիազորութուիւնների բաշխումը վերեւից ներքեւ նախապէս թողնում է մարդկանց իշխող բիւրոկրատիայի կամակատարութեանը։
ձեռք բերելով իշխանութիւն այլ մարդկանց վրայ, մարդը դադարում է իրենց ենթարկուել, եւ կրճատում է անազատութեամբ պայմանաւորուած տառապանքները։ Սակայն ոչ մի իշխանութիւն չի դարձնի իրեն լրիւ ազատ․ մարդը ստանալով իշխանութիւն կախուած է մնում այն կորցնելու վախից։
http://www.kasparov.ru/material.php?id=54955D429DBC7
#ռուսերէն #էյդման #հասարակութիւն #ապագայ #իշխանութիւն #ազատութիւն
էն որ «լուրջ մարդ» ֆիլմում ռաբին ասում է՝ «տես պառկինգը, տես ինչ հաւէս է», ես չէի հասկանում։ իսկ հիմա, նայելով Երեւան Մոլի պառկինգին, ու տեսնելով նաեւ դրա հետեւի ետնախորշերը ես հասկանում եմ, որ այս պառկինգը վերջն է։ այն գոնէ ինչ֊որ ձեւ դիզայն է արուած, նախագծուած է, ի տարբերութիւն այն «աւելի անճաշակ տան նախագիծ» մրցոյթի թեկնածուների։
ես գնահատում եմ այս պառկինգը, երբ նայում եմ նրան, ու ուրախանում, եւ հասկանում եմ վեհութիւնը աստծոյ։ իրականում հաւատում եմ, որ մարդու դիզայնը, թէկուզ կորպորատիւ կապիտալի միջոցով, կարող է լաւ բաներ ստանալ։ Եթէ ոչ շատ լաւ, բայց գոնէ այս պառկինգի պէս, գիտէք, արդեն լաւ է, քանի որ հարցն, ընդհանուր առմամբ այն է, թէ ինչի հետ ենք համեմատելու՝ գիտենք ինչի հետ։
#երեւան #դիզայն #պառկինգ #լուրջ֊մարդ #նախագծում #կայանատեղ #կապիտալ #հասարակութիւն #ճարտարապետութիւն #քաղաք
ես գրում էի չլայքուած մարդկանց մասին, ու գուցէ ոչ այնտեղ, ասում էի, որ լայքը արժույթի պէս է, եթէ կարող ես մի «սրամիտ» բան ասել, ու ստանալ Էն լայք, կամ պէտք է կէս տարի աշխատես, ինչ֊որ բան անես, ու արդիւնքում ստանաս աւելի քիչ լայք, ապա ի՞նչ իմաստ ունի աշխատել։
Բոլորս գնում ենք առցանց, ու սրամտում ենք, ոչ մէկ գիժ չէ, նոյն փողի համար աւելի շատ աշխատել։
Մտածում եմ, ո՞րն է աւելի լաւ լայքը։
Ո՞րն է պարզապէս չսպառելը՝ ծամելն է։ Ոչ թէ կուլ տալը ամէնը։
Այսինքն, եթէ ես բան եմ արել՝ օգտուելն է։
Ասենք Ջաւադեանը խաղ է գրել, եթէ քաշել ես, քոմփայլ ես արել, խաղացել ես, ուրեմն լայքել ես իրականում։
Իսկ սոց․ ցանցում լայքը, էլ չեմ ասում որ գիթհաբում սթառ կամ վոթչ չէ, սոց․ ցանցի լայքի կուրսը էդքան չկայ։
Դա ձեւականութիւն է, բարեւ ասելիս ժպտալ է։
Այսինքն, օգտուելը մի լայք է, եթէ օգտւում ես, ուրեմն իրօք լայքում ես։
Միւսը՝ տարածելը։ Եթէ շատ ես հաւանում, ընկերոջդ ասում ես՝ տե՛ս ինչ լաւ բան է, որ նա էլ օգտուի։
Այ դա է իսկական տարածելը։
Իսկ երբ գործ ես անում ու ստանում երկու լայք սոց․ ցանցում, կամ տեքստ ես հրապարակում, որը այնքան շուտ է լայքւում, որ պարզ է, որ ասենք չի էլ կարդացել, ֆիզիկապէս չէր հասցնի, ապա պարզ է, որն է այդ լայքի գինը։
Այլ հարց է, որ կարող է աւելիին արժանի չենք։ Արժանի ենք երեք լայքին սոց․ ցանցում։
Ու այդ իմաստով, ամենալայքուածը էփլ այֆոնն է։ բոլորը դրանով օգտւում են, ու ուրիշներին են ասում, որ օգտուեն, ու ուրիշներն էլ են սկսում առնել, կամ ով դեռ չի առել՝ երազում է։ լայքուած լինելու համար գնամ վիզ դնեմ էփլում աշխատեմ։ կեանքս սխա՞լ եմ ապրել։
ու տենց
Ինչո՞ւ Վանաձորում, Գիւմրիում կան ռոք խմբեր, իսկ Ստեփանակերտում՝ ոչ։ Արդե՞օք Արցախը ազատ է։
ասք բացակայող ռոք խմբերի մասին՝ http://norayr.arnet.am/weblog/2014/08/ասք-բացակայող-ռոք-խմբերի-մասին/
#ասք #ռոք #ռոք֊երաժշտութիւն #Ստեփանակերտ #Վանաձոր #Գիւմրի #երաժշտութիւն #վերահսկողութիւն #արցախ #ժողովրդավարութիւն #հայկական֊երաժշտութիւն #հասարակութիւն #մտքեր #նոմենկլատուրա #պրոտեստ #սոցիալիզմ #սոց֊ռեալիզմ #քաղաքականութիւն #ազատութիւն #ազատություն #հասարակություն #քաղաքականություն #երաժշտություն #հայկական֊երաժշտություն #վերահսկողություն #ռոք֊երաժշտություն #Հայաստան #Երեւան #մտքեր
Մօտս հարց ծագեց․
Ինչո՞ւ կան Վանաձորեան ռոք խմբեր, ինչո՞ւ կան Գիւմրու ռոք խմբեր, բայց չկայ մեզ յայտնի Ստեփանակերտից ռոք խումբ։
Երբ միեւնոյն ժամանակ, այցելելով Վանաձոր, Գիւմրի եւ Ստեփանակերտ, անհնար է չնկատել, ինչքա՜ն աւելի շատ ռեսուրս եւ փող է դրուած Ստեփանակերտի մէջ, ինչքա՜ն աւելի կենդանի եւ բարեկարգ է այդ քաղաքը, Հայաստանի միւս քաղաքներից։ Պատերազմի հետեւանքներ Ստեփանակերտում չեն երեւում, իսկ Վանաձորում եւ Գիւմրում երկրաշարժի հետեւանքները տեսնում ենք։
Ես իհարկէ շատ Արցախցի ընկերներ չունեմ, այնտեղ երկար չեմ ապրել, ու գուցէ բան չեմ հասկանում, բայց եւ այնպէս չէ որ այլ մարզերից շատ ընկերներ ունեմ, կամ այնտեղ ապրել եմ։ Ինձ մօտ տպաւորութիւն կայ, որ ոչ միայն ռոքի հետ է այս վիճակը, այլ առհասարակ, առանձնապէս հետաքրքրուող, եւ հետեւաբար զարգացած մարդիկ Արցախում քիչ են, քան այլ մարզերում։ Մեզ մօտ՝ ՀՀ այլ մարզերում, բոլորը նուագում են, բոլորո ֆոտո են անում, թէկուզ ժապաւէնով, բոլորը ինչ֊որ ձեւ ստեղծագործում են, ինչ֊որ չափով արուեստագէտ են։
Սա մեր դարաշրջանն է, կրեատիւ դարաշրջանն է։ Ինչո՞ւ այնտեղ այդպէս չէ՞։
Ես կարծում եմ, բոլորը, ով մի քիչ աւելի ոչ մակերեսային Արցախն գիտի, զգում է, որ այնտեղ ազատ չէ, լարուած է։ Որ այնտեղ շատ աւելի, քան այլ տեղեր այն Ստալինեան ոգին կայ՝ սա պետութիւն քանդող է, սա մեզ վատն է ուզում, եթէ ուրախ չէ նրանով, ինչ կայ, ապա թշնամու լաւն է ուզում, մատնիչ է։ Ու դա, իհարկէ, գալիս է այնտեղի ֆեոդալական համակարգից։ Ֆեոդալների ժամանակ կային «պրիդւորնի» ստեղծագործողներ, բայց ոչ ազատ ստեղծագործողների դասակարգ։ Եւ ռոք խմբեր էլ չկային։
Ինձ թւում է, որ պատասխանն ազատութիւնն է։ Ներքին ազատութիւնը, որը Արցախն այդպէս էլ չստացաւ մեր ազատագրական պայքարից յետոյ։
Ազատ արցախը ողջունում է ձեզ՝ գրուած է Գորիս Ստեփանակերտ մայրուղու պաստառներին։ Բայց արդե՞օք Արցախն ազատ է։ Ազատ երկիր է։ Ոչ այն ազատ երկիրը, ուր, ինչպէս սովետական երգում էր ասւում, «այդքան ազատ է շնչել»։ Այլ այն ազատ երկիրը, որ ամերիկեան ֆիլմերում են ասում ոստիկաններին։ Սա ազատ երկիր է։ Ձեռքերդ քաշիր, ոստիկան։
Ինչպէս տեսնում ենք, գործը բնաւ էլ սոցիալ տնտեսական պայմանների մէջ չէ։
Արուեստն ազատ մարդկանց գործն է։
**Ռոքը՝ պրոտեստ արտայայտող երաժշտութիւն է։ **
(Իհարկէ, երբ ինչ֊որ բան շատ պահանջարկ ունի, դրա որակն ընդհանուր առմամբ ընկնում է։ Քանի որ առաջանում է շատ անւորակ առաջարկ։
Երբ ասենք, շարպեյ ցեղատեսակի շունը շատ պահանջարկ ունի, ով ասես չի սկսում զբաղուել դրանց բուծմամբ, ու արդիւնքում աշխարհում յայտնւում են շարպեյին ոչ շատ նման ինչ֊որ զանազան շներ։
)
Կրկին՝ ռոքը պրոտեստ արտայայտող երաժշտութիւն է։ Հնարաւո՞ր է Արցախում պրոտեստ արտայայտել։ Հնարաւո՞ր է, որ արուեստն, առհասարակ, լինի ոչ քաղաքականացուած։ Ես չեմ կարծում, քանի որ կեանքը քաղաքականութեան հետ սերտ կապ ունի։ Եթէ ֆոտո ես անում, կարող ես «սխալ» բան ֆոտո անել, որ «աղբը տանից կը հանի», կամ չի բխի տեղական կապիտալիկի եւ իշխանիկների շահերից։
Եթէ երաժշտութիւն ես գրում, եւ խօսք, այդ խօսքը պիտի արտայայտի այն, ինչ դուր չի գայ իշխանիկներին, ու ժողովուրդ մանիպուլացնողներին։ Դա ակնյայտ է։
Ես չեմ ասում, որ ռոքը արգելուած է Արցախում։ Ես կարծում եմ, որ ընդհանուր մթնոլորտն այնտեղ չի աջակցում նրան, որ ռոք խմբեր ծնուեն, աճեն եւ զարգանան։ Որ արուեստ լինի ընդհանրապէս։
Եթէ յիշում էք, Անդրէ Ժիդը իր «վերադարձ ԽՍՀՄ֊ից» գրքում, եւ դրա շարունակութեան մէջ, շատ զարմացած էր, որ սովետում արուեստ չկար։ Որտե՞ղից լիներ արուեստ Ստալինեան սովետում, եթէ ոչ միայն ընդհատակեայ։
Արցախում երբ Վորլիքին դիմաւորող ցոյց է լինում, ակնյայտ է, որ դա իշխանութիւնների կազմակերպուած ցոյցն է, քանի որ այնտեղ ոչ մի ինքնաբուխ բան չի լինում, որը իշխանութիւնների սանկցիան չունի։ Առնուազն պիտի հաստատուած լինի մի շատ բարձրաստիճան չինովնիկի կողմից։
Արցախում բոլորը զգում են այդ ճնշուածութիւնը, իհարկէ, դեռ երբեմն գոհ են, որ գոնէ ապրում են այդ երկրում, որ կենդանի են, բայց զգում են, որ առանց սանկցիայի արուեստը չի կարող գոյատեւել, եւ չեն էլ ստեղծագործում։
Այդ իսկ պատճառով մենք ունենք այսպիսի սոց֊ռեալիզմ Ստեփանակերտի կենտրոնում։
Սովետը մօտ է։ Մեր կողքն է։ Եւ ոչ միայն հիւսիսից։ Մեր մէջ։
Եւ այնտեղ չկայ գոնէ մի քիչ ազատ արուեստ, չկայ արուեստ, որը կարելի է տեսնել Կաֆեսճեանի այգում, կամ այնպիսի, ինչպէս Բաբաջանեանի, Կարա֊Բալայի արձանն է։ Բնական է, որ այնտեղ չի կարող լինել ՆՓԱԿ֊ի պէս մի բան։
Իսկ սա, ի դէպ, մեր պատճառով էլ է։ Գուցէ այդպէս չէր լինի, եթէ Արցախն պարզապէս Հայաստանի մարզ լիներ, Լոռու ու Շիրակի պէս։ Թէկուզ գոնէ Սիւնիքի։ Գուցէ նաեւ այդպէս չէր լինի, եթէ մենք ստեղ էլ ժողովրդավարութիւն ունենայինք, ոչ թէ գըբըշնիկներ եւ նոմենկլատուրա։ Ապա Արցախի հանդէպ էլ վերաբերմունքը այլ կը լիներ, չէ՞ որ Արցախը փաստացի Հայաստանի մաս է։ Ու մեզնից է, թէ ինչ է այնտեղ կատարւում, իրենք այնքան ինքնուրոյն չեն, անկախ չեն, եւ չեն էլ կարող լինել, մենք ենք, որ նոյն Արցախի համար, իրենց ազատութեան համար, պէտք է այստեղ ժողովրդավարութիւն հաստատենք։ Ու տեսնո՞ւմ էք, արուեստից եմ խօսում, ու էլի չի լինում քաղաքականութեան կողմ չգնալ։ Քանի որ կեանքը քաղաքականութիւն է, իսկ արուեստը կեանքի մաս է։
եւ այդպէս
պահանջարկը ստեղծում է առաջարկ։
ահա
#ռուսաֆիկացում #ռուսերէն #դիւրակիր #պահանջարկ #առաջարկ #երեւան #հեռախօս #խելախօս #աշխատանք #վերանորոգում #հասարակութիւն #հայաստան #հայք #սպառողներ #հոգեբանութիւն #դէմքափ #ֆեյսփալմ #բռռռ
նու հա, այս նիւթը կարող է կապիտալիստական թուալ, բայց իրօք, ո՞վ էր խօսում փողի մասին։ նա չի խօսում փողի մասին։
դուրս գալիս է այն մասը, ուր ասում է՝ չես անում, քանի որ գիտես, որ վեհ բան չես անի, ու ապա ոչ մի բան էլ չես անում։ իսկ երբ անում ես, ապա շրջապատուած ես նրանցով, ով չի ուզում դու դա անես, շրջապատուած ես չաղերով, ով կը ծաղրի քո մարզուած դառնալու ճանապարհը, ծխողներով, ով կը քննադատի քո թարգելը, եւ այլն։ չլուսանկարիչներով, ով կասեն որ քո հասարակ լուսանկարները աղբ են, իսկ իրենք չեն անի, որ իրենց չքննադատեն։ բայց նա ով անի, ու անելով սովորի, ակնյայտ է, որ աւելի մեծ շանսեր ունի լաւ լուսանկարներ անելու, քան նրանք, ով լուսանկարներ չեն անում։
#կեանք #կամք #կապիտալիզմ #հասարակութիւն #աշխատանք #ստեղծագործում #գործ
Արդյո՞ք մեր հասարակությունը կարիք ունի զուսպի և ինքնավստահի:
Սկզբունքորեն էլի ռացիոնալություն-իռացիոնալություն կոնտեքստում է: Երբ մարդիկ ինֆանտիլ են, ամեն ինչ շատ հեշտ է թվում իրենց, ու երբ քաղաքական գործիչն ինչ-որ շահեր է հաշվի առնում, իրենց համար դա կարևոր չէ: Իրենք ասում են՝ դու քաղաքական գործիչ ես, գնա՝ արա: Ավելի հիստերիկ խմբերը նախ փորձում են իռացիոնալ ձևերով լուծել, այսինքն՝ ուզո՛ւմ եմ, պե՛տք է, տվեք հիմա՛:
Սկզբունքորեն էլի հանգում ենք հոգեպես առողջին: Լինել հոգեպես առողջ՝ նշանակում է լինել հանդարտ. դա գործողություն է՝ ցուցադրություն չէ: Շատ հաճախ մարդը գնում է իր անձնական խնդիրները արտահայտելուն, բայց էդպիսի բաները մանկական են, չհասունացած են և պրակտիկ քաղաքական արդյունք չեն կարող տալ: Իռացիոնալը մանկությունն է, երազը, ցնորքը: Երբ մարդը երեխա է՝ ասում է՝ գնա կոնֆետ բեր. ես չեմ կարող իրեն բացատրել, որ ինֆլացիա է, փող չկա և այլն: Էս նևրոտիկ-հիստերիկ խմբերը շատ արագ պարտվում են. սա գուցե իրենց համար լավ է՝ հոգեթերապիա են անցնում, այսինքն՝ Տեր-Պետրոսյանը կոլեկտիվ հոգեվերլուծություն է անում:
Հոգեբանները հատուկ նշանակությամբ զինվորներին սովորեցնում են, որ երբեք ատելություն չունենան: Յուրաքանչյուր աշխատանք անելիս դու պիտի քո կոնկրետ գործը անես. դու ոչ թե գնում ես ատելի թշնամուն սպանելու, այլ գնում ես քո գործը անելու, որովհետև ատողը, հուզվածը, ճչացողն անընդհատ սխալվում է:
Եթե նայենք՝ ոնց են կռվում պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկները և փողոցի տղաները, կտեսնենք, որ պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկի հարվածը մտածված է, ուղղորդված է, նպատակադրված է, իսկ փողոցի տղաները կռվում են հուզվելով, ճվճվալով:
Սովետական շրջանում հասարակություններն ապրում էին ջերմոցում, մանկապարտեզում, պապան կգա՝ կկերակրի, ջուր կտա, լույս կտա, կպաշտպանի: Մեր հասարակության գլխավոր խնդիրը երազներից, ցնորքներից, ատելություններից, ճչացող սերերից ազատվելն է: Ես կարծում եմ, որ հոգեկան առողջությունը հանգստությունն է: Ես չեմ հավատում ճչացող սիրուն, վշտին. դա ավելի շատ ներկայացում է հիշեցնում: Խորապես ապրվող զգացումները զուսպ են:
#հոգեբանութիւն #հարցազրոյց #հոգեբան #սովետ #կայսրութիւն #լտպ #ազատութիւն #հանդարտութիւն #պրոֆեսիոնալիզմ #պայքար #գաղափար #միտք #ինտելեկտ #հասարակութիւն #զուսպ #ինքնավստահ #քաղաքականութիւն #զգացումներ #ռացիոնալիզմ #հանգստութիւն #սէր
Երբ մերձբալթեցիներն ու լեհերն էին դա ասում, բոլորին թւում էր, որ իրենք պարանոյիկ են։ Ասում էին՝ դուք ապրում էք հին վախերով։ Իսկ հիմա պարզուեց, որ բալթեցիներն ու լեհերն աւելի ադեկուատ են, քան ամերիկացիներն ու եւրոպացիները։
աղբիւր — ռուսերէն
#ռուսերէն #քաղաքականութիւն #պատմութիւն #հասարակութիւն #պուտին #ռուսաստան #ուկրաինա #ղրիմ #խաղաղութիւն #պատերազմ #եւրոպա #ամն #բալթիա #լեհաստան #ազատութիւն
Մթնշաղի ժամանակը՝ ապագան նախագծելու ժամանակն է։ Время сумерек - это время строить планы
http://www.svoboda.org/audio/audio/1058143.html
#ազատութիւն #ռադիո #լիլիա֊շեւցովա #պուտին #մթնշաղ #քաղաքականութիւն #հետաքրքրասիրութիւն #գաղափարախոսւկթիւն #ճգնաժամ #ապագա #նախագիծ #հասարակութիւն
#сумерки #путин #радио #елена-шевцова #интерес #общество #россия #мир #запад #идеи #кризис #реакция #свобода
ուրեմն, ես մի քանի օր առաջ կարդացի Անասնաֆերման հայերեն։
Այնքան լավ թարգմանություն է արել Արտաշես Էմինը, որ թվում է, ռուսերեն տարբերակը կարդալ չի լինում, անհամեմատ ավելի անհամ է։ Իսկ հայերենում, միայն անունները ինչ լավն ել՝ Ձնագնդին(Snowball), Դմբուզը(Boxer), Զռանը(Squealer), Մովսեսը…
Ու հետաքրքիր է նկատել, որ դա առաջին անկախ Հայաստանի հրատարակություններից է(1991), երբ արդեն կար հնարավորություն թարգմանել այդպիսի գրքեր, ու թարգմանել բնօրինակից։
Ինձ թվում է, որ Անասնաֆերման գուցե եւ 1984֊ից ավելի կարեւոր է։ Որովհետեւ երկրորդի դեպքում մեզ ցույց են տալիս հասարակություն ուր արդեն սաղ վատ է, ու մարդիկ չեն հավատում, ո՞նց կարող էին այնտեղ հասնել։
Իսկ Անասնաֆերման այն մասին է, ինչպես այստեղից, հետո այնտեղից գայկաները ձգելով, աստիճանաբար եւ աննկատ քչից շատից լավ հասարակությունը, ուր ամեն անդամի բարեկեցությունն ու զարգացումն են նպատակ, վերածվում է տոտալիտար վարչակարգի։
Ի՞նչն է կարեւոր։
Ա․ Անասունների անգրագիտությունը։ Եթե անասունները ավելի զարգացած, ու ավելի գրագետ լինեին, իրենք կկարդային ու կհիշեին Յոթ Պատվիրանները, իրենք կհասկանային, որ իրենց ստում են, իրենք կհասկանային ով է Զռանը իրականում։
Բ․ Փաբլիկ Ռիլեյշնս։ Նապոլեոնը լավ հասկանում էր, որ մինչեւ մի պահ, նա կարիք ունի հասարակության աջակցության։ Ու այդ պատճառով է որ, չնայած վերացրեց Միտինգները, այսինքն ժողովրդավարությունը, սակայն միշտ ուղարկում էր Զռանին՝ իր քայլերը մեկնաբանելու ու բացատրելու համար։ Ստեղ կրկին այն մասին, որ եթե մի քիչ զարգացած ու խելացի լինեին, չէին հավատա, եւ այն մասին, որ եթե նույնիսկ չապստամբեին, բայց միայն հրապարակային եւ բոլորով անհամաձայնություն հայտնեին, Նապոլեոնը ստիպված կլիներ, եթե ոչ՝ կորցնել իշխանությունը, ապա գոնե երբեմն իրենց կարծիքը հաշվի առնել։
Որովհետեւ այդ լեզուն են հասկանում իրենք։ Այդ թվերի լեզուն։ Նաեւ շատ կարեւոր է, որ երբ հավերը ապստամբեցին, նրանց բողոքը արագ ու հեշտ կասեցվեց վարչակարգի կողմից, որովհետեւ այլ անասունները, չէին աջակցում հավերին, չէին ընդունում իրենց բողոքը որպես սեփական բողոք։ Իրենք չէին հաստանում, որ այսօր՝ հավերը, վաղը՝ իրենք։ Չէին հաստանում, որ այսօր՝ Թեղուտի գյուղացիների տները՝ վաղը՝ Բյուզանդի, վաղը չէ մյուս օրը՝ Աբովյանի։ Այսօր՝ էմոները, վաղը՝ ակնոց կրողները։
Ու ստեղ վարչակարգին շատ կարեւոր է անհանդուրժողականությունը՝ տարբերվողների նկատմամբ, ու առաջին հերթին ամենատարբերվողնեիր՝ ասենք գեյերի, դա անում էր հենց սկզբից Հիթլերը, հիմա անում է Պուտինը։ Անհանդուրժողականությունը շատ լավ մարկեր է՝ որ հասարակության մեջ ես ապրում, բռնատիրական, թե ազատ, քանի որ դա է իրենց միջոցը մեզ կոնտրոլ անելու։
Նաեւ կարեւոր փաստ է, որ Նապոլեոնը վերցնում է շների ձագերին ու դաստիարակում ինքնուրույն։ Հիշո՞ւմ եք, ի՞նչ են ասում ոստիկաններին մարդիկ հավաքների ժամանակ․ «Դուք հայր, մայր, քույր ունե՞ք»։ Որովհետեւ դա չնայած հիմար ու մանիպուլատիվ հարց է, այն բնական է։ Ո՞նց դու կարող ես դուրս գալ ժողովրդի դեմ, եթե դու իրենց պես մոտիկներ ունես։ Դա հասկանալի չէ մարդկանց։ Ու այդ պատճառով է, որ մանկատների երեխաները լավ ԿԳԲ ակտիվիստներ են լինում։ Ու ինչքան շատ մենք իրենց որդեգրենք ու մեծացնենք ընտանիքներում, այնքան լավ հասարակության մեջ կապրենք։
Ի դեպ, ընտանիքների մասին։ Պատահաբար չէ, որ բոլոր հակաուտոպիաներում, եւ Հաքսլիի մոտ, եւ Օրուելի, ընտանիք կամ չկա, կամ այն կազմվում է իշխող կուսակցության կողմից։ Ինչի՞։ Ինձ առաջ դա խանգարում էր, ինձ թվում էր, որ դա ասենք Օրուելի պոպուլիստական քայլն է, որ եթե մարդիկ դեռ համաձայն կլինեն, որ խոսքի ազատություն չլինի, իրենք կսարսափեն, որ սեքսը վերացվում է, ու պարտնյուրի ընտրությունը այլեւս իրենցը չէ։ Հիմա գիտեմ, որ նա պոպուլիստական քայլերից հեռու էր։ Պարզապես նկարագրում էր գրեթե կատարյալ տոտալիտար մեքենա։ Իսկ տոտալիտար մեքենայի խոցելի տեղը՝ ընտանիքն է։ Ո՞րտեղ կար խոսքի ազատություն ԽՍՀՄ֊ում։ Ճիշտ է, խոհանոցներում։ Երեխաները իրենց մոտիկների՝ ծնողների, բարեկամների, նրանց հետ, ում հետ կապ ունեն, իրենց ցավը ընդունում են, որպես սեփական ցավ։ Ու դա շատ է ազդում անձի ձեւավորման վրա։ Անգիտակցաբար։ Այսինքն, կատարյալ տոտալիտար վարչակարգում պետք է այդպիսի պատահականություններ, ինչպես ընտանիքը չլինեն, ու երեխաները դաստիարակվեն պետության կողմից միայն։ Իսկ ոչ սանկցիոնացված սեքսը պետք է արգելվի ու խիստ պատժվի։
Հիմա պատվիրանների մասին։
Ինձ թվում է, որ Պատվիրանները լավ կազմված չէին։ Օրինակ, կարեւոր չէ, մարդու հագուստ օգտագործում ես, թե չէ։ Օրինակ, խոզերից մեկը ուներ գլխարկ, որը պաշտպանում էր նուրբ ականջները արեւից։ Ինչո՞ւ չպաշատպանել։ Ինչո՞ւ չունենալ կոնտակտներ մարդկանց հե՞տ։ Կարծում եմ, որ մարդկանց պետք էր փոխել, փաստի առաջ կանգնեցնելով՝ մենք կանք, մենք ապրում ենք նույն տարածքում, ու այլ կերպ ենք ապրում, մեր ձեւով, ու կա երկու ելք, կամ իրար վերացնել, կամ պայմանավորվել ինչպես ենք ապրում, ու երբեմն համագործակցել։ Օրինակ, պայտերը իրենց պետք էին, չէ՞, իսկ արտադրել ինքնուրույն չէին կարողանում։
Իսկ «երկու ոտք վատ, չորս ոտք լավ» ապտահայտությունը առհասարակ ռասիստական է։
Ես կարծում եմ, որ Պատվիրաններում պետք է գրված լիներ այն մասին, որ անասունները իրենք, ժողովների եւ քվեարկությունների միջոցով են ընտրություն կատարում։ Ես կարծում եմ, որ գուցե պատվիրաններում, ինչպես եւ ԱՄՆ սահմանադրության մեջ, վատ չէր լինի, որ տեղ գտնի ռազմական ապստամբության իրավունքի մասին կետ։ Ու անվճար կրթության եւ բժշկական սպասարկման իրավունք հայտարարվեր։
Գրքում շատ լավ է ցույց տված այն, ինչի մասին եւ ասում է Խոմսկին։ Սովետում նույնպես կապիտալիստական համակարգ էր։ Առանց մրցակցություն, ուր մեկ մեծ եւ աբսոլյուտ կապիտալիստի դերը կատարում էր «պետությունը»։
Ո՞ւմ է հիշեցնում Ձնագնդին։ Բնական է, որ Տրոցկուն։ Հա՞։ Բայց ինձ ակամա հիշեցնում է Տեր֊Պետրոսյանին։ Խելացի լիդեր, ով հաղթել է Գոմի Ճակատամարտը։ Եվ ում մասին հետո կասեն, որ նա ոչ միայն չի հաղթել, այլ եւ ամեն ինչ արեց տապալման համար, իսկ հաղթանակը իրենից անկախ եղավ։ Իսկ Նապոլեոնից անկախ եղավ Հողմաղացի Ճակատամարտի հաղթանակը, եթե այն հաղթանակ անվանել կարելի է։ Ու ես չեմ կասկածում, որ մեր երկրորդ ռազմական ընդհարումը եթե լինի, այլ նույնսիսկ Հողմաղացի ճակատամարտի պես «հաջողակ» լինելու շանսեր չունի։
Ձնագնդուն հեռացրին Հողմաղացի մտքի պատճառով, կարծես։ Տեր֊Պետրոսյանը գնաց այն պատճառով, որ քննարկում էր փուլային ու փաթեթային տարբերակները, որոնք հետո սկսեցին իր հետնորդները, Զռանի՝ Հ1֊ի միջոցով մեզ բացատրելով, ինչու։
Եվ մենք հավատացինք, այսինքն, ես հիմա հանդիպում եմ մարդկանց, ում վրա պրոպագանդան ազդել է, ու ով մտածում է, որ մենք հիմա շատ ավելի լավ վիճակում ենք, բանակցությունների մասին է խոսքը, քան իննսունականների վերջում։
Այսինքն, իհարկե, ես չեմ ասում, որ Տեր֊Պետրոսյանը անթերի է, ես հիմա այն մասին եմ, որ այն ժամամանակվա վատ կողմերը հետո սկսեցին չափազանցվել, իսկ նվաճումները՝ ոնց որ իր հետ բնավ կապ չունեին։
Նաեւ երկու բառ Անասնաֆերմա անունով մուլտի եւ ֆիլմի մասին։ Ֆիլմը 1999 թվի է։ Այնտեղ վերջում կատարվում է ապստամբություն, բայց ոչ թե տիրում է ժողովրդավարություն, այլ գալիս են նոր տերեր, ով «լավն ել»՝ ուրախ, ռոքնռոլշիկ ամերիկացիների տեսքով։ Այդ ֆիլմի շուկան գուցե պոստ խորհրդային ժողովրդներն են, մեզ ասում են՝ եկեք այն վատ տիրոջ տեղը ունեցեք լավ տեր՝ ամերիկարի։ Ու դրանով մեզ վախեցնում են եւ ՌԴ֊ում եւ ՀՀ֊ում՝ գոսդեպով։ Ու գիտեք, չեն հասկանում, երբ ասում ես՝ չեմ ուզում ոչ ՌԴ ոչ ԱՄՆ դիրքորոշում, ես ԱՄՆ֊իստ չեմ, այ մարդ։
Ու սուտ է որ խոսքի ազատությունը կբերի ՄՆ֊ի ծառա դառնալու, չէ, իրական ազատությունը բոլորից՝ եւ ՄՆ֊ից, եւ ՌԴ֊ից ազատության մասին է։
Իսկ հիսուն չորս թվի մանակական մուլտը շատ վատն է։ Չեմ ասում այն մասին, որ Ձնագնդուն ծաղրում են, իր ճառերը, գուցե դա իմ սուբյակտիվ ընկալումն է։ Բայց երբ անասունները աղավնիների միջոցով տարածում են լուր այլ ֆերմաների բնակիչներին ապստամբության մասին, իրենց չեն ընկալում, ու կենդանիները թռնում են իրենց հոգատար ֆերմերների գիրկը։ Պոզահարում են վատ ֆերմերներին, իսկ լավ ֆերմերներին սիրում են։ Ու դա այն մասին է, երեխաներ ջան, որ ժողովրդավարություն ու ազատություն չկա, կան լավ ու վատ ֆերմերներ միայն։ Այդպես է համոզում այդ մուլտը։
Այսինքն եթե ԽՍՀՄ֊ում Անասնաֆերման արգելված էր, ապա ԱՄՆ֊ում իր իմաստը աղավաղվում է ինտերպետացիաներով։ Իսկ բնօրինակը՝ գիրքը, ինչպես գիտսք, քինդլներից ջնջվել է։
Իսկ ՄՆ֊ում նույնպես աշխատում են այն ուղղությամբ, որ ընտրությունները լինեն ֆորմալ, մարդիկ մտածեն որ ընտրում են, այն հույսով, որ մինչ լափի ամանը հարաբերական լիքն է, անասունները ռազմական ապստամբության իրավունքից չեն օգտվի։ Բայց նրանք գիտեն, որ այն կա, քանի որ կարդալ գիտեն, ու կարդում են։
Ստեղ լրիվ այլ հարց է առաջանում՝ այն մասին, որ հիերարխիկ իշխանությունը միշտ փտում է, փտում է այն չափ, ինչքան մենք թույլ ենք տալիս։ Ու ինչ անել, որ այդպիսի հիերարխիաներ չլինեն, ես չգիտեմ։ Մտածել է պետք։ Որոշ օրինակներ, ինչ կարդացել եմ՝ համոզիչ չեն։
ու տենց
Ինչի՞ են մարդիկ ուզում աշխատել հայտնի կորպորացիաներում, ասենք՝
գուգլում, կամ մայքրոսոֆթում։
Իհարկե պատճառները տարբեր են, գիտակցված ու չգիտակցված, բայց ես ուզում եմ շեշտել հետեւյալները՝
ա — երեւալ նա, ով ազդում է շատ մարդկանց վրա։
Ասենք եթե աշխատում ես Մոզիլայում, ապա քո մասին կասեն՝ նա աշխատում է Մոզիլայում։
Քանի որ մարդկանց նկարագրում են իրենց արած գործով։ Ու դա բնական է։
նույն պատճառով շատերը ձգտում են դառնալ ռեժիսոր կամ գրող։ Նա նկարում է մեկ գովազդ, իսկ այդ գովազդը բոլորը տեսնում են։ Ուզած չուզած։ Լավ, եթե նա գրող է, ու լավ բան է գրում, ապա նա այն քչերից է ով գեներացնում է այն, ինչ մյուսները, «բոլորը» կարդում են։
Հայտնի տեղ աշխատելը քեզ ազդեցիկ զգալու էժան, այսինքն հեշտ միջոց է։
Ընդամենը պահանջվում է ընդունվել աշխատանքի, ու քեզ ասոցացնում են աշխարհ փոխողի հետ։
Ո՞րն է այս դեպքում ոչ թե երեւալն, այլ լինելը։
Ստեղծել սեփական նախագիծ, որը կփոխի աշխարհը, կամ գոնե լայն կիրառություն կգտնի։
Սակայն դա արդեն պահանջում է ոչ միայն թեստեր հանձնել իմանալ, այլ լինել զարգացած ու ունենալ լավ մտքեր։ Այն է ինչպիսին իրականում ուզում են լինել, բայց չեն կարողանում։
Ու այստեղ ես չեմ կարող չասել, որ եթե ավելի զարգացած լինեին, կհասնեին նրան, որ էական չէ, քանի հոգի է օգտվում իրենց արածով։
Իհարկե, եթե մարդ չի օգտվում կարող է նշանակել որ անկապ հիմար բան է, բայց նաեւ կարող է նշանակել, որ շատ մարգինալ է։
Այդպես եւ լուսանկարիչները, որ ֆոտո անել չգիտեն, իրենց մխիթարում են որ իրենցը վեհ արվեստ է։ Ես իհարկե այդ մասին չեմ։ Ես, ասենք հասքելի, կամ սխեմի, կամ գույի, կամ այդենծիկայի մասին եմ։
Ու դա այլ պատմություն է։
Ու տարբերելը շատերի համար բարդ է, մասնավորապես եթե դա դու քեզ պետք է տարբերես։ Միշտ լինում է գայթակղություն գրելու անունդ այս բայց ոչ այն ցանկի մեջ։ Հասկացողների ու վեհերի, ոչ թե հիմար անպետք բան անողների, որ ոչ մի կերպ չեն սովորում ու երրորդ տարին է ֆլեշով ճակատիդ են խփում։
Գործը առավել եւս բարդանում է, քանի որ ինչքան էլ անճաշակ բան չանես, ու չլցնես համացանց, միշտ կգտնվեն ավելի անճաշակ մարդիկ ով դա կհավանեն։
Բա ո՞նց իմանալ, նրանք անճաշակ են թե դու լավ բան ես հաջողացրել։
Երկար պատասխանելու հարց է, ու այս փոստի համար չէ։ Ամենահեշտ դեպքը՝ նրանք ամեն ինչն էլ հավանում են։ Ով ինչ հիմարություն անի։
Այնպես որ դուք մեկ է այլ հիմարների շարքում եք։
բ — լինել մոսկա։
Ես ու առյուծը ստեղ անցնում ենք, ճանապարհ տվեք։
Ես աշխատում եմ այսինչ ֆիրմայում, ուրեմն ես իրա մասն եմ, ես ձուլված եմ իրան, ու ապա իր պես կարեւոր եմ, ես այդ հզորության մասնիկն եմ, ուրեմն ես էլ եմ հզոր ու վախենալու ու կարեւոր։
Ու մոռանում են, որ ընդամենը վինտիկ են այդ ֆիրմայում, իրականում։
Մոտավորապես այդ պատճառով վերցնում են ռոտվեյլերների կամ պիտերի, կամ ինչ֊որ վախենալու ու կամ »կարեւոր» ավտոներ։
Այդ պատճառով Երեւանում ամեն բոմժ ունի թանկ հեռախոս, իսկ եթե ոչ թանկ, ապա թանկի չինական կեղծ տարբերակը։
Ու դա կրկին երեւալու, ու չլինելու մասին է։
Կեղծ հեռախոսը ինքնին վատ չէ, վատը մոտիվն է ունենալ այն, ինչ երեւում է այլ բան, որպեսզի տպավորություն թողնել այլ բան ունեցող մարդու ու դրանով թվալ այլ։
Իսկ եթե կեղծ ունես, քանի որ չես ուզում լիքը փող տալ ֆիրմա հեռախոսին, ու գիտես որ կեղծ է, բայց չես ուզում անկապ սպառես, ու մտածում ես որ անիմաստ է անվան համար փող ավելացնել, դա լրիվ այլ է
ու տենց
֊ թող ուտեն խմորեղեն ֊ ասել է արքայադուստրը Ռուսոյի գրքում, երբ նրան պատմեցին, որ գյուղացիները չունեն հաց։
Այս ստատիստիկան, ընտրությունները, ու էլի տարբեր բաներ ինձ ստիպում են գիտակցել, որ ես, ու մենք, շփվողներս, համացանցում տուսվողները, իրար շոյող, լայքող, ռեթվիթող, իրար իմացող, սիրող, ատող, չռփող, իրար հետ քնող (n֊րդ շրջանով), իրար հետ չբարեւող, իրար նախանձող ֊ ոնց որ կանք, մենք այնպես չէ որ լավ պատկերացում ունենք թե ով է ՀՀ բնակչության մնացած 99.9%։
Ո՞վ են, ո՞րտեղից են։ Ի՞նչ են մտածում, ո՞ւմ հետ են քնում ինչո՞վ են ապրում։
Մենք չգիտենք ու չենք իմանա։
Ինչու՞ ֊ որովհետեւ մենք ապրում ենք լրիվ այլ իրականության թունելի մեջ, լրիվ այլ, լինի դա պետ․ պատվեր կատարող բրոկեր «բլոգեր» կամ ընդդիմադիր ու տաքարյուն երիտասարդ։
Ո՞ւր եք։ Ինչի՞ շփվող չեք։ Ձեզ հե՞րիք են պատահական ծանոթները ֊ ադնակլասնիկները՞։
Նրանք ձեզ բավակա՞ն են։
Դուք չե՞ք ուզում թագերին բաժանորդագրվել ու ծանոթանալ նույն հետաքրքրություններով մարդկանց հետ։
Մեղք ենք։ Մեր երեխաներն էլ են մեղք։ Իրենց սպիտակ ագռավ զգալով են զբաղված լինելու։ Ու դա լավագույն դեպքում, եթե լավ տղա/տան աղջիկ լինելուց բարեհաջող խուսափեն։ Պետք է կենտրոնանան, գրեն այն բաների մասին, ինչը այլ համայնքներում արդեն ծեծված էր հիսուն տարի առաջ։ Քննարկեն իրենց պատահական ծանոթների հետ։
Իսկ եթե թագերին բաժանորդագրվեն ֊ ապա արտասահմանցիների հետ են շփվելու։
Հետո էլ ասելու են ֊ չգնաք։
Գուցե քամի է պետք, օդ է պետք որ խաղա։
Գիտե՞ք, փակ ականջներով շները, որ բոլորը այնքան սիրում են, այդ շների ականջները հա հիվանդանում են։ Որովհետեւ փակ են։ Որովհետեւ ինչ մեջը ընկնում փտում է։
Որովհետեւ օդ չի խաղում։
Տենց էլ մեզ մոտ, էշի ականջում դեռ լավ է, այնտեղ օդ է, մեզ մոտ ականջը փակ է։
Լավ է, ամառը գնում են Վրաստան, ճանապարհին կարող է մի բան տեսնեն։
Լավ է, ձմեռը ընտրություններ են գալիս, մարդիկ հավաքների դուրս կգան, կշփվեն։
֊ Թող խոսեն ֊ կոչվում է Հյու Լորիի ալբոմը։
Չեք գրում, գոնե խոսացեք։
ու տենց
Տասնհինգ տարի է լսում եմ, որ «բոլորը բոլորի հետ քնել են»։
Ու որ արդեն երկրորդ, երրորդ, ն֊երրորդ շրջանով են գնում։
Հա, ու իրոք գնում են ։Պ
Ես կարծում եմ, որ դա մեր հասարակության խիստ դիվերսիֆիկացված լինելուց է։
Ո՞ւմ է պետք երկրորդ շրջանով գնալը ֊ երբ այլ ծանոթ չկա։
Իսկ ինչի՞ չկա։
Որովհետեւ կա մի քանի մեծ ախպերություն, կազմված համալսարանների, յամի, ու Փարպեցու փողոցի շուրջ, ուր բոլորը իրար գիտեն։
Հիմնականում այդ բազմությունները համընկնում են մի քանի այլ բազմությունների հետ՝ իրար հետ գծի վրա ֊ օնլայն համայնքներում ծանոթացած մարդկանց։
Բայց դրանք քիչ են՝ մի քանի հազար հոգի ամենաշատը։
Իսկ ՀՀ֊ում կա մի երկու միլիոն մարդ, որից մի քանի տասնյակ հազար երիտասարդ։
Մնացածը կպցնում են իրար փողոցներում ու մամբաներում։
Ես բնավ կոչ չեմ անում անցնել մամբա կամ փողոց ։Պ
Դրանից բան դուրս չի գա։
Մարդկանց սոֆթն է տարբեր։
Պարզապես նշում եմ հին փաստը՝ մարդիկ նախընտրում են իրենց օղակներից՝ մոտիկ սոֆթ կրած մարդկանց՝ քնելու ու խմելու համար։
Բնական է, փաբի մարդուն հավես չէ չարբախցի Քյարթուլի հետ(բա դու Կոմիտասցի Կյաժին ճանաչո՞ւմ ես), նրան պետք է՝ բա դու այսինչ խումբը լսե՞լ ես տիպի մարդ։
Ի դեպ, տեսնես Կյաժին հասարակության դիվերսիֆիկացման խնդիրները անհանգստացնո՞ւմ են։ Երեւի, եթե նա փողոցներով ընկած ձկնորսությամբ չի զբաղվում։
Իսկ ասենք ինձ պետք է որ մարդը գրի, տեսնեմ ով է, ինչի մասին, ու ոնց, մեկնաբանենք իրար, իսկ չգրող մարդիկ առհասարակ հետաքրքիր չեն։
Չեմ ասում, որ խելացի ենք, պարզապես մենք էլ մեր իմացած ձեւով ենք ուրախանում։
Ու փաստորեն, այն որ օղակներով պտտվում են մարդիկ, ու նոր մարդ չեն գտնում ու դժվար թե գտնեն ասում է այն մասին, որ մեր հասարակության մեջ մարդկանց շերտերը փոքր են, ու հստակ տարբերվում են իրենց կրած սոֆթով։
Երբեմն անկապ մարդիկ ընկնում են այլ օղակ, բայց որպես կանոն պոչերն հավաքում են, ցրվում այնտեղ, ուր իրենց ավելի հավես է։
Այնպես որ, եթե զանգվածի, ներկա տինեյջերների մեծ մասը զարգացման ռիվոկ չանի, որի մեջ ես խիստ կասկածում եմ իրենց հետ շփվելով, ապա այնպես էլ կշարունակվի, ու քսան տարի անց մենք էլի կլսենք, որ բոլորը արդեն բոլորի հետ քնել են, ու ն֊երրորդ շրջանով են պտտվում։
ու տենց
Ընտրությունը այն մասին չէ, ոնց լավ կլինի։
Սահմանեք լավը։
Ու այն մասին չէ, թե ով է ավելի լավը, կամ ավելի վատը։
Այն մասին չէ, թե ով է ավելի անթերի, կամ ավելի կատարյալ։
Կատարյալը չկա։
Իսկ քննադատելը միշտ էլ ավելի հեշտ է քան գովելը։
Այն մասին է, որ անհնար է մնալ տեղում։
Հնարավոր է կամ շարժվել որոշված ուղղությամբ, կամ այնտեղ, ուր տանում է հոսանքը։
Ու այս ընտրությունը այն մասին է, թե որ ուղին ենք ընտրում։
Արդյո՞ք մենք ուզում ենք շարժվել դեպի քաղաքացիական ազատություններ, թե չէ։
Արդյո՞ք մենք ուզում ենք շարժվել դեպի ազատ գործարարություն։
Արդյո՞ք մենք ուզում ենք գնալ դեպի ինդիվիդուալ նախաձեռնությունների ու ազատ ձեռնարկատիրությունների հասարակություն, թե դեպի կլանա֊օլիգարխային մոնոպոլիաների ռեժիմ։
Արդյո՞ք մենք ուզում ենք հասարակություն, ուր նորմա է, ու խրախուսվում է կաշառքների շրջանառությունը բնության մեջ, թե մենք ուզում ենք շարժվել դեպի հասարակություն, ուր օրենքը գործում է անկախ իշխանությունից, իսկ համակարգը, մեխանիզմները նախագծված են մարդկանց հարմար լինելու համար։
Որովհետեւ հասարակությունը, ուր մարդիկ կարող են ազատ ասել, ինչ են մտածում, ու իրականացնել մտահղացումները ունի զարգացում, քանի որ այնտեղ հաղթում են ոչ այն մտքերն ու լուծումները, որոնց աջակցում են հեղինակավոր կամ ունեվոր մարդիկ, այլ իրականացվում են լավ լուծումները։
Կյանքում ամեն ինչն էլ մեկ անգամ է լինում։ Ու այս ընտրություններն էլ են մեկ անգամ լինում։ Դրանք կարեւոր են։
Այնպես որ զգոն եղեք ընտրելիս։
եւ այդպես
Այսօր ֆրիսբի խաղալուց Սմբատը ասաց՝ «չար բան ցույց տամ» ու Անդրոիդ պլանշետկա հանեց։
Գուցե այդ պատճառով, կամ այն պատճառով որ երեկոյան ես իմ համար մտածելու ժամանակ ունեի, ծնվեց այս փոստը․
Մենք ամեն ինչ անում ենք ինքներս մեզ համարգ։
Երբեմն մի խումբ մարդկանց շահերը համընկնում են։ Նրանց ասում են ընկերներ։
Նաեւ այնպես կարող է ստացվել որ շատ, իրար հետ անծանոթ մարդկանց շահերը համընկնեն։
Երբ այդ մարդկանց մեջ որոշակի կապ հաստատվի, թեկուզ Չեգեվարայի տեսքով, նրանց անվանում են հասարակություն։
Վստահ եմ, մեզ որոշ չափով պետք է կապիտալը։ Ու կապիտալիստը։ Բայց որոշ չափով։
Երբ չի առիթավորվել ու չափը չի անցել։
Ընդ որում այդ չափը միշտ փոփոխվում է, ու այն դժվար է սահմանել։
Օրինակ, ես որոշակիորեն կողմ եմ մասնավոր խանութներին։ Մասնավոր սրճարաններին, մասնավոր ծրագրային ապահովման արտադրողներին, ու մասնավոր կինոթատրոններին։
Ծրագրային ապահովման հետ փոքր ինչ բարդություն կա, որովհետեւ գիտա-հետազոտական լաբորատորիաներում նախագծվող սոֆթը շատ ավելի առաջադեմ եւ ճկուն է քան այն ինչ մենք ունենք շուկայում։ Հաջող նախագիծը մեզ հաճախ չի հասնում (Plan9, Inferno, Oberon), սակայն ես լավ գիտակցում եմ, որ եթե չլիներ կապիտալը մեզանից շատ քչերը հաշվողական սարք կունենային, որ գոնե GNU/Linŭ/Windows/MacOS/Android օգտագործեն։ Այնպես որ ես ընդհանուր առմամբ օկ եմ ՏՏ-ում իրավիճակի հետ։
Ու կապիտալիզմին բնորոշ ազատ մրցակցության պայմաններում ես կընտրեմ «Կինո Մոսկվան» ու ոչ «Կինո Նայիրին»։
Ինչ որ մեկը կընտրի Խրոմիում Ֆայրֆոքսին, ու Մոզիլլան ստիպված կլինի լավանալ, ու Խրոմիումի նորամուծությունները իրականացնել, ու նոր բաներ մտածել որ հետ չմնա։
Մրցակցությունը ապահովում է լավացվող արտադրանքը, տեքնոլոգիաներ, սարքեր, սպասարկում, եւ այլն։
Այսինքն ինձ պետք է որ գոնե մեկը այդ կինո Մոսկվան աշխատացնի հնարավորին օպտիմալ ձեւով, որ ես այնտեղ կարողանամ գնալ։ Ու ոչ միայն ինձ է պետք, շատերին է պետք։ Մեզ պետք է Ինթելը որ մեզ համար չիպեր արտադրի։ Մեզ պետք է Նոկիան որ մեզ համար հեռախոսներ սարքի։
Ինձ պետք է լավ խանութ, որ ես այնտեղ գնումներ անեմ։ Ինձ պետք է լավ նեյտրալ տարածք, ուր ես ընդհանուր շահեր ունեցող մարդկանց հետ հանդիպեմ, ուր կլինի կոմֆորտ, համով թեյ, ու չեն ծխի, որ ես ինձ լավ զգամ։
Փորձը ցույց է տալիս որ այդ ֆունկցիաները պետությունը կատարում է շատ ավելի վատ քան շահագրգռված մարդիկ։
Ու բնականաբար ես դեմ չեմ վճարել կինոթատրոնում, սրճարանում, հեռախոսի, կամ ծրագրային ապահովման համար։
Որովհետեւ այդ կինոթատրոնը, սրճարանը, հեռախոսը, եւ որոշ դեպքերում ծրագիրը, իմն էլ է։
Երբ ուզենամ, եթե ազատ տեղ լինի, կգնամ։ Ես ունեմ ազատություն գնալ կինո, օգտագործել հեռախոս/կոմպ, ու թեյ խմել սրճարանում որովհետեւ կան մարդիկ որոնք անմիջապես եկամուտ են ստանում իմ ուզածը ապահովելով։
Կարելի է ասել, որ այդ կինոթատրոնը, սրճարանը, գործարանը այդքան էլ չի պատկանում կապիտալիստին։
Կինո Մոսկվան իմ կինոթատրոնն է, ես այնտեղ փառատոնների ժամանակ գնում եմ։
Իհարկե ես պետք է վճարեմ, հակառակ դեպքում այն չի գոյատեւի ու ես այնտեղ չեմ կարողանա գնալ։
Այլապես ինչի՞ համար են մտածել փողը։ Որ ես կարտոֆիլ վաճառողին չառաջարկեմ կոմպիլյատոր գրել կարտոֆիլի դիմաց։
Ե՞րբ է կապիտալը «առիթավորվում»։ Երբ Ջեներալ մոթորսը ձեռք է բերում տրամվայներով զբաղվող կազմակերպությունները ու փակում, որ իրենց մեքենաները ավելի լավ վաճառվեն։ Այսինքն երբ մեզ պետք եկած բանը հասանելի չէ որովհետեւ կապիտալի շահերին դեմ է։
Երբ չի օգտագործում ամառահւն դահլիճը, կամ եթե նույն Կինո Մոսկվան չօգտագործվի, որովհետեւ իրա տեղը ինչ որ կապիտալ ուզում է անցկացնել երկաթուղի, կառուցել եկեղեցի, կամ սեփական տուն։
Ու եթե մենք տեսականորեն ազդեցություն ունենք իշխանությունների վրա, ապա կապիտալին ազդելու նույնիսկ տեսականորեն գրեթե ոչ մի լծակ չունենք։ Այսինքն տեսականորեն այդ լծակը պետք է լիներ ինքը կառավարությունը, սակայն իրականում կատարվում է հակառակը, որովհետւ փաստացի կապիտալը ավելի էֆեկտիվ է ազդում քան մենք։
Ի՞նչ ենք կարող անել։
Մեկ – չմոռանալ որ կապիտալը իրականում մերն է։ Մեզ համար է գործում, ու առանց մեզ որոշ դեպքերում չի գործի։ Մենք գիտակցում ենք, որ կապիտալիստը հարուստ է, բայց մենք համաձայն ենք դրա հետ մինչեւ նա մեզ օգտակար գործ է անում։ Իսկ այն դեպքում երբ մեծամասնության շահերը անտեսվում են, ու հասարակական վայրում կառուցվում է օրինակ բնակելի շենք փոքրամասնության համար, ապա այստեղ կապիտալը անցավ հասարակությանը ի վնաս գործելու։
Երկու – արտահայտել ցանկությունները։ Ինչպես կարող ենք՝ ստորագրահավաք, ցույց, տեքստեր, «հասարակական կարծիքի» կայացւմն եւ այլն։
Եթե մենք խաղում ենք ցանկացած խաղ, օրինակ ֆութբոլ, կարեւոր է որ
ա – գնդակը լինի մերոնց մոտ
բ – եթե գնդաը մերոնց մոտ չէ, ապա խոչընդոտել չմերոնց, որ իրենք իրենց ուզածին հասնեն, ցանկալի է գնդակը ոտքից ձեռքից առնելով։
Եթե դու վատ ես խաղում, դա քեզ համար չարիք է, ինձ համար՝ բարիք։
Եթե ես եմ սխալ անում, դա քեզ է ուրախացնում։
Այսպիսով, պետք է գրագետ լինել։
Ու այստեղ մենք հասնում ենք նրան, որ իրականում մեզ մոտ ամեն ինչ լավ կլիներ, եթե մարդիկ մի քիչ ավելի զարգացած լինեին։
Օրինակ, նույն Կինո Մոսկվան նորմալ ֆիլմեր ցույց կտար ոչ միայն փառատոնների ժամանակ։
Իսկ ոչ ոք չէր ձեռք բերի այֆոններ որպիսի իրենց հեռախոսներ իրենց իսկ կոնտրոլ չանեն։
Բայց այնպես է ստացվում որ ես այժմ էսթեթ եմ, որովհետեւ քչերին է դա հետաքրքրում, ու փաստորեն, դա ձեռք է տալիս կապիտալիստին, ձեռք է տալիս մարդկանց, որովհետեւ իրենց պահանջները բավարարված են։
Փաստորեն, էփլը իմ համար է չար, իսկ իմ միջին ստատիստիկ հարեւանի համար չար չէ։
Որովհետեւ պահանջները շատանում են զարգաանզլու հետ զուգընթաց։
Լավ նորություն․ ծրագրային ապահովման ասպարեզում մրցակցությունը նույնպես անցնում է նոր փուլ, ավելի կարեւոր է դառնում այն ով է ավելի ազատ արտադրանք ստեղծում։ Ձեզ մոտ զարմանք չի առաջացնում որ դուք իրավունք ունեք ձեռք բերված հեռախոսը ցանկացած եղանակով օգտագործել, ներառյալ պոպոկ ջարդելու նպատակով։ Իսկ ինչու՞ նույնը չի գործում սոֆթի դեպքում՞։ Իմն է, փողը տվել եմ։ Այսպիսով մարդիկ ավելի շատ են սկսում գնահատել ազատությունը, որովհետեւ ավելի շատ զարգացած են լինում։ Ու ակնհայտ է դառնում որ Նոկիայի Միգոյի նախագծման սխեման արմատականորեն տարբերվում է Ինթելի միոգոյի նախագծման սխեմայից։
Եթե ինթելի աշխատանքը թափանցիկ է, ու կամեցողը կարող է որոշ չափով ազդել, օգնել, մասնակցել նախագծմանը ու լավացնել արդյունքը, ապա Նոկիայի/Անդրոիդի դեպքում մենք այժմ ունենք գաղտնիքներ, երկաթե վարագույր որի հետեւը նրանք աշխատում են, ու մենք նույնիսկ մասնակցության, ուր մնաց կոնտրոլի պատրանք չենք կարող զգալ։
Այս տեսակետից ինթելը ավելի լավ կապիտալիստ է, ավելի բարի։
Ի դեպ, գերմանացիները երբ օրինակ սրճարան են վարձում, տոնակատարություն անելու համար, հետո բոլորը միասին աղբը հավաքում են, մաքրում են, ու աթոռները ու սեղանները դասավորում։ Այդպես ավելի էժան է։
Մենք գիտենք որ Բարքեմփը ազատ միջոցառում է, սակայն ես չէի հասկանում որ «փակ» Թեդեքսն էլ է իրականում ազատ միջոցառում։ Որովհետեւ եթե դու իրոք ուզում ես այնտեղ լինել, կարող ես գրվել կամավոր, օգնել կազմակերպիչներին, ու հնարավորություն ստանալ լսել ելույթները։ Այնպես որ դու հնարավորություն ունես վճարել ու ստանալ։
Սակայն ծրագրային ապահովում դեպքում արտադրողին հաջողվում է այնպես անել, որ մարդիկ վճարեն իրենց կոնտրոլ անող ծրագրերի համար։ Մասամբ որովհետեւ նրանք պաշտպանված են օրենքով, մասամբ այն պատճառով որ մենք անճաշակ անգրագետ ենք։
Գուցե զարմանալի չէ, եթե մեզ պատմած հեքիաթներում, ուր փոքրիկ երեխային թեթեւամիտ մայրիկը ուղարկում է վտանգավոր անտառ, սոված գայլերի մոտ, ու գայլն է համարվում չարը, իսկ մայրիկը՝ ոչ։
Իհարկե, այն ինչ մեզ համար չարիք է, Մայքրոսոֆթի համար՝ բարիք։ Այսինքն ես բնավ միտք չունեմ հարաբերականությանը կասկածանքով մոտենալու։
Ակնհայտ է, որ գայլի համար Կարմիր գլխարկի միամիտ մայրիկը բարի է, իսկ Կարմիր գլխարկը ինքը, լավ աղջիկ է, նա սիրում է աղջկան, առավել եւս եթե աղջիկը մատուցվում է սնկային սոուսի մեջ։
Ու չարիքների զգալի մասը կատարվում է անգրագիտությունից։ Իմ համար չար է իմ անգրագետ քայլը, քեզ համար՝ քո անգրագետ քայլը։
Սակայն ես ոչ մի դեպքում չեմ համաձայնվի տեղերով փոխվել միջին ստատիստիկ հարեւանիս հետ, որ ավելի քիչ պահանջ ունենամ, ու դրանք հեշտությամբ բավականացնեմ։
Հեշտ կյանք ոչ ոք խոսք չի տվել։ Ես օկ եմ խաղալու հետ։ Ու գնահատում եմ այն իմ/մեր փոքր հաջողությունները որոնք ինձ ուրախացնում են։
Ու այդ պատճառով ես լրիվ հասկանում եմ այս դեվին ով գրել է if I had to choose between developing open-source software on top of a closed platform and developing closed-source software on top of an open-source platform, I’d much rather go for the second option ու չեմ ուզում iOS-ի համար գրել։ Ես էլ նախընտրում եմ ուժերս ծախսել օպտիմալ՝ աջակցելով ազատ, այսինքն ավելի իմ, ինձ պատկանող պլատֆորմայի տարածմանը։ Չէ՞ որ ես իմ մասին եմ մտածում առաջին հերթին։
ու տենց
Ես հարցին կրկին ուզում եմ մոտենալ տեղեկատվական մո[ծ]իվներով։
Կան մարդիկ, ով տեղեկատվությունը իրենց միջով անցկացնում են, տրանզիտ են անում, իսկ կան մարդիկ, ով այն վերլուծում է, մտածում է դրա մասին։
Ի՞նչն է ստիպում ոմանց գիրքը դնել մի տեղ առանց կարդալու, կամ կարդալ ու ասենք գրել մատյանում՝ լավ գիրք էր, իսկ մյուսներին այդ գրքի մասին եւ պատճառով առաջացած մտքերը գրի առնելու։ Իհարկե, մտքերի առկայությունը կամ բացակայությունը։ Որը եւ պայմանավորված է մարդու տեսակով, ես կասեի, ավելի սպառոական, կամ ավելի մտածող։
Ո՞վ է մտածում։ Մտածում են նրանք, ով գնահատում է իրենք իրենց, իրենց ժամանակը, փորձում է իմաստավորել կյանքը։
Ու այսպես մենք մոտենում ենք նրան, որ կյանքի իմաստավորման տարբեր եղանակներ կան։ Նույն ծեծված երեխա ունենալ, ամուսնանալ, (ամենահեշտ գտնվողները), ստանալ կյանքից ինչ հնարավոր է, (ծխել, խմել, շռայլ կյանք, լավ մեքենա, մեծ կուրծքով աղջիկ, խոզի բուդ), իսկ չկարողանալու դեպքում կորուստ զգալ։ Դա իմաստավորելու ձեւ է նույնպես, բայց մի տեսակ խղճուկ, ինձ թվում է։ Ու այդ ձեւն է որ ծնում է դոգմաներ․ մեքենան սենց, աղջիկա կուրծքը սենց, քիթը սենց, կուսույթյունը թրու, օլիվյեն էլ սենց։ Դա «կարգին է» համարվում։ Ուրեմն, մնացածը՝ անկարգ։ Այդ դոգմաները դարնում են արժեքներ։ Եթե շատ են տարածված լինում, դրանց ասում են՝ ազգային արժեք։ Սխալմամբ են ասում։
Ազգային արժեքն է, օրինակ, երեխաներին կրթելը։ Եվ հրեաների մոտ, եւ հայերի։ Բայց ոչ սպիտակ նիվա քշելը։
Ասել որ սա այսպես պիտի լինի շատ հեշտ է, երբ առանց մտածելու ես փնտրում ճիշտը եւ բավարարվում դրանով։ Այստեղից է ռաբիսին եւ քյարթերին բնորոշ ոչ հանդուրժող լինելը այլերի նկատմամբ։
Ու այդ «ստանալ կյանքից»-ը իրականում չի մշակվում, չի ծամվում, չի մարսվում, մտնում դուրս է գալիս։
Մտածող մարդիկ այդպես չեն կարող որովհետեւ կամ բնական խելք ունեն որը անգործ չի կարող լինել, կամ սիրված են եղել երբ փոքր էին, սիրում են իրանք իրանց, գնահատում են, ու չեն կարող իրենց թույլ տալ այդպիսի դատարկ կյանք ունենալ։ Որը միշտ պահանջում է մուտք – ելք – մուտք – ելք, առանց մշակման։
ստդին-ստդաութ, ասպես ասած։ Բայց ինփութ-աութփուփի իմաստը տեխնիկայում այն է, որ մի տեղ մտնելուց, մշակվում է, ու ելքը վերամշակված է, ուրույն ձեւի, երանգ ունի, այլ է, հետաքրքիր է։ cat lav.yuv | denoise -n | resize axb | mpeg2enc -o a.m2v
«|» նշանը խողովակի, կապի մետաֆոր է։ Սա օրինակ է ինչպես մի ծրագիրը վերցնում է հում նյութ, մշակում է, ու այդ կապով տալիս է այլ ծրագրին։ Օրինակ այստեղ տեսանյութի հոսքը մաքրվում է denoise ծրագրով, հետո չափսը փոխում է resize ծրագրով, ու վերջում կոդավորվում է dvd ֆորմատ mpeg2enc ծրագրով։
Ի՞նչ իմաստ ունի ծրագիրը որը ոչ մի բան չի անում՞։ Դանդաղեցնում է գործը։ Իմաստ չի ունենում։
Այդպես էլ հասարակությանը ռաբիս պետք չէ։ Սահմանելով ռաբիս որպես չմտածող սպառողական մարդիկ։ Նույնիսկ վնաս է։
Ինչքան շատ մտածող մարդ լինի, այնքան շատ ուշադրություն կդարձնի դետալներին եւ նախագծերին, կգտնի թերություններ, դեբագ կանի համակարգը, կլավացնի այն։
Ինչքան շատ մտածող մարդ լինի, այնքան քիչ կլինի ոչ հանդուրժողականությունը, այնքան ավելի սոլիդար, միասնական կլինեն մարդիկ, ազգը, այնքան ավելի ուժեղ կլինեն ղեկավարության վրա ազդելու լծակները։ Դոգմածիկ ոչխարները խորանալ չեն ուզում, փոխել չեն ուզում, իսկ այն ինչի ուզում են՝ ստանում են։ հաց եւ զվաճանք։
Մտածող մարդիկ ազատությունը գնահատում են։ Օգտագործում են։ Արտահայտվում են։ Ով ինչպես կարող է։ Այդ իսկ պատճառով պոետների, գրողների, նկարիչների եւ գիտնականների հանդեպ են լինում ռեպրեսիաները առաջին հերթին։ Այսպիսով, չմտածող դոգմատիկ ռաբիզ լինելը ավելի ձեռնտու է, ապահով է։
Այդ պատճառով եմ ես համամիտ Զլոյանի հետ, որ ռաբիսը ապազգային է։
Ե՞լք։ Սա արատի օղակ է։ Ելք չեմ տեսնում։ Ոմանք ասում են, եթե ազգային ղեկավարություն ունենանք, լավ կլինի։ Ո՞րտեղից ոչխարներին ազգային ղեկավարություն։ Չի լինի դա, մինչեւ հասարակությունը չառողջանա, մտածել չսովորի, ու մասնավորապես․ ռաբիսից չազատվի։
Որովհետեւ ես քիչ առաջ ցույց տվեցի որ ռաբիսը՝ դոգմատիկ եւ չմտածող մարդն է։
Ռաբիսները իմաստավորում են կյանքը երեխա ունենալով, եւ փոխանցելով նրանց դոգմաներ, եւ մտածելը չսիրել։
Այդ է ի դեպ պատճառը, որ գյուղերից եկողները հաճախ զգում են իրենց սպիտակ ագռավ։ Ասենք, Օձունից եկած տղան հասկանում է, որ Երեւանում ռաբիսը գերակշռում է, որ իր նվագած երգերի, կամ իր երկար մազերի, կամ իր հավատքին վերաբերմունքի հանդեպ հանդուրժող չեն, ու զարմանում է։ Իր գյուղում նա իրեն շատ ավելի ազատ էր զգում։
Մտածողները լքում են երկիրը որովհետեւ իրենց նկատմամբ հանդուրժող չեն, քիչ երեխա են ունենում ու դաստիարակում, որովհետեւ այլ հետաքրքրություններ եւ իմաստներ են գտնում, ոչխարների մասսան գնալով շատանում է։ Դրանցից էլ գնացողներ կան, «կարգին» կյանքը օտար ափերում ավելի հասանելի է։ Իսկ բարեկամներ այնտեղ շատերը ունեն։
Իսկ այս աղետից ելք չեմ տեսնում։ Կրթություն։ Դպրոցներում նորմալ դասատուներ։ Ես մի քանի տենց մարդ ունեցել եմ։ Համալսարանիս հայերենի լրագրող դասատուն, նաեւ։ Որը սխալ հոդված է գրել, ու իր գլուխը ջարդել են։ Ու նա էլ մեզ դաս չէր տալիս։ Դրսից լիքը կիրթ մարդ բերելը։ Ո՞վ է բերելու։ Պետությունը չի բերելու։ Նրանք թե գան՝ գան։ Ու հիմա մենք կտեսնենք ինչքանով ենք մենք ազգ, ու ինչքանով գոյատեւելու ձգտում եւնենք որպես ազգ։ Կարծես առանձնապես չունենք։ Գլորում ենք։
Փակուղի է։
ու տենց
Այ մարդիկ խոսում են ղարաբաղցի/հայաստանցի/պարսկահայ ֆրագմենտացիայի մասին ու մտածում են, ինչպե՞ս անել, որ հայերը կարողանան միախմբվել։ Ու իրոք, հաճախ այստեղ ժամանող սփյուռքահայերը մի տեսակ իրենց գտնում են կողպված փոքր տարածքում արտասահմաններից ժամանած այլ մարդկանց մեջ։ Սակայն չէ՞ որ նրանք եկել են Հայաստան որպես «հայրենա-դարձ», եկել են այնտեղ, որտեղ ապրում են իրենց հայրենակիցները, որտեղ կարող են ապրել իրենց ազգի հետ և միասին կերտել ընդհանուր պետության ապագան։
Ասվում է նաև «կեղծ հանդուրժողականության» մասին, որը մեզ «սովորեցնում» են արտասահմանցիները, ու որը «վտանգավոր է»։
Ես գիտակցում եմ այն «հանդուրժողականության» վտանգները, որը քայլում է ինքնության ու ինքնասիրության վրայով, որոշակի սահմաններ անցնելով, օրինակ՝ օտարալեզու դպրոցների տեսքով։
Այդ սահմանները անշուշտ պետք է պահել։ Յուրաքանչյուր մարդ պահում է իր անձնական սահմանները, ազգ՝ իրենը։ Այլ դեպքում դա ազգ չէ, այլ էթնոս ու պետություն իրան բնավ պետք չէ։ Ընդ որում ազգը էթնոս է թե էթնոսների միքս – արդեն էական չէ։
Ու ես զարմանում եմ։ Եվրոպաներում կան իսկապես հանդուրժող մարդիկ, որոնք վերաբերվում են մարդկանց որպես մարդ, այլ ոչ որպես «պանայեխած» արած ստոր արարած, իսկ մեր մոտ նույնիսկ հայրենակիցների հանդեպ դա չի արտահայտվում։
Սակայն այդ տարբերվող մարդկանց հանդեպ եվրոպական հանդուրժող լինելը ես բնավ չեմ կապում պետության պրոպագանդայի հետ, այլ համարում եմ այն սպոնտան, ներսից եկող մի բան։ Այդ հանդուրժողականության արմատները ես տեսնում եմ հիփփիների շարժման մեջ, ֆրանսիական լիբերտե և սոլիդարիտե՛ի մեջ։
Իսկ այդ երևույթները քաղաքներում են ծնվել։ Դրանց ծնունդի համար անհրաժեշտ է մարդկանց համախմբություն, ու զանազանություն, որը գյուղական միջավայրը չեր կարողանում ապահովել։ Ոչ մի պոեզիա։
Ախտունգ։ Ես չեմ ասում, գյուղացիները չար են, կոպիտ, բռի և անգրագետ։
Ես ասում եմ, որ կա քաղաքային մշակույթ, ու կա գյուղական։
Ընդ որում լինում է երբ քաղաքացի մշակույթ կրողը ապրում է գյուղում, իսկ գյուղական մշակույթ կրողը՝ քաղաքում։
Դա շատ պարզ երևում է, օրինակ կենդանիների օրինակի վրա։ Կենդանիներին քաղաքում այլ կերպ են վերաբերվում, որովհետև նրանք այլ ֆունկցիա են կատարում։
Շան դերը քաղաքում՝ կոմպանիոն լինելն է։
Շան ֆունկցիան գյուղում՝ գործ անելը․ հաչալ, ոչխարներին նայել, և այլն։
Ակնհայտ է որ վերաբերմունքը տարբերվում է։
Գյուղին բնորոշ է չտարբերություն, իսկ տարբերվողներին զգույշությամբ վերաբերմունք։
Քաղաքին բնորոշ է շատ մարդկանց համախմբություն ու հետևաբար՝ զանազանություն։
Ինչու՞ է Լեոնարդոն եկել Ֆլորենցիա, այլ ոչ թե ստեղծագործել Վինչի գյուղու՞մ։
Վինչիում դա պարզապես անհնար էր այն ժամանակ։
Գյուղականին բնորոշ է խիստ սահման բարոյականության և անբարոյականության միջև։
Քաղաքացիականում ոչ միայն այդ սահմանն է լղոզված, այլ անձնականի և փրայվասիի կուլտ կա։
Գյուղականները քաղաքականությանը և գործիչներին, կամ նույնիսկ անտառների պաշտպանության շարժումներին մի տեսակ իրոնիայով են մոտենում, իսկ քաղաքացիները՝ պատասխանատու, իմանալով, որ եթե նրանք չզբաղվեն քաղաքականությամբ, ապա քաղաքականությունը կզբաղվի նրանցով։
Կարևոր առանձնահատկությունն այն է, որ քաղաքային մշակույթը հանդուրժող է, ի տարբերություն գյուղական մշակույթի։ Իրական քաղաքացին դեստրուկտիվ չէ, ու չի փորձում շրջակա մարդկանց իրեն նմանեցնել։
Կամ եթե փորձում է, ապա կոնստրուկտիվ ձևերով, ասենք՝ օրինակ ցույց տալով։ Ու բնավ ոչ չռփելով։
Ի դեպ, տեխնիկայի և պրոգրեսի զարգացումը այժմ բերում է նրան, որ արտասահմաններում գավառի ու քաղաքի սահմանների գծերը քիչ քիչ նոսրանում են և ընդհատվում։
Բիելեֆիլդից երկու ժամում կարելի է հասնել Բեռլին։
Բիելեֆիլդի բնակիչը ավելի գավառական չէ քան Բեռլինի։ Իրականում, մեծ տարբերություն չես զգում, շփվում ես Բեռլինցու, թե Գյուտերսլոցու հետ։ Քաղաքացի լինելու առումով, կիրթ լինելու առումով։ Ու Բիելեֆելդցին կարիք չունի Բեռլին գնալու, որովհետև իր քաղաքում կարողանում է բավականացնել իր պահանջները։
Մեր մոտ էլ կար նման մի բան, այն ժամանակ, երբ Կապանից մարդիկ օդանավով գալիս էին Երևան ֆուտբոլ նայելու, ու կարողանում էին նույն օրը հետ վերադառնալ։ Այժմ ես հույս չունեմ որ Հայաստանում տրանսպորտի զարգացումը արագ կընթանա։ Նույնիսկ Երևանում է բարդ մի մասից մյուսը հասնել օրը ցերեկով, ուր մնաց մի քիչ ուշ, կամ որևէ այլ քաղաք։
Մեկ այլ ի դեպ՝ բազմաթիվ նորակառուցումները Երևանի կենտրոնում պայմանավորված են հենց ինֆրաստրուկտուրայի չզարգացած լինելով։ Եթե այլ տեղերում լիներ հետաքրքիր ապրել, լինեին հաճելի տեղեր, գեղեցիկ շենքեր, ապա այդ մարդիկ իրենց նեղված ու օբձելենի չէին զգա։
Իսկ ի՞նչ է կատարվում հիմա մեզ մոտ։
Երևանի հասարակությունը իմ կարծիքով ահավոր ֆրագմենտացված է։ Ավելի, քան արտասահմաններում։
Ֆրագմենտացված է քաղաքային և գյուղա-համայնքա-ֆեոդոլական մշակույթի կրողների շերտերով։
Երևանում է ծնվել «շրջապատը», «ախպերությունները», որոնք նենց զարմանալի հաջողությամբ քոչել են ինտերնետներ, որ ֆորումների ադմինները մտածում էին ինչպես անել, որ ֆորումը մնա ֆորում, այլ չդառնա նորակազմակերպված «ախպերության» և «վիրտուալ բակի» պես մի շրջանակ, որը հետապնդում ու վիրավորում է նորեկներին, որովհետև «ինքնաբավ» է։ Այդպես են մարդիկ սկսում եփվել իրենք իրենց հյութի մեջ։
Սակայն ինչպես հայտնի է, միջբարեկամական ամուսնությունները լավ բանի չեն բերում, գեների նմանության պատճառով։
Մարդկությունը կիսվելուց անցել է սեռական բազմանալու ձևին որովհետև դա ապահովում է գենետիկ զանազանություն ու այսպիսով՝ պոպուլյացիայի դիմադրողականություն։
Ու բանգլադեշը, 3րդ մասը, չարբախը, դավիթաշենը, և այլ գետտո-ները, խմբավորում են ինչ որ տեսակի մարդկանց, ասենք բանվորական կլասի, որոնք եկել են գյուղերից, ու բերել իրենց հետ իրենց սովորույթները: Զարմանալի չէ, թուրքերը իրենց գյուղերից «նամուս» պատվի սպանություններն են հասցրել Եվրոպայի սիրտ: Ու այդ գետտո-յական խմբավորումը, երբ եթե շուրջդ նայես բոլորը նույն ձևի են մտածում բնավ քաղաքային չէ: Կրկնում եմ, քաղաքին զանազանություն է բնորոշ:
Այդ ‘կարգին’ ասվածը քաղաքային չէ, քաղաքում մարդիկ ձգտում են ‘արտակարգի’: Ընդ որում, շատ հաճախ մեր երիտասարդության «cool» ասենք հիփհոփավարի հագնվելը իրենց իսկ անկեղծ կարծիքով «կարգին» ա, այսինքն նրանք դա անելով «կարգինի» են ձգտում, ու սկզբունքորեն չեն տարբերվում «քյարթերից» որոնց վերևից ներքև են նայում: Հիշում եմ իննսունականներին ինչ տհաճություն զգացի, երբ նկարում էի մի «երաժիշտների» խումբ ու իրենց կյանքը կուլիսների հետևը, ու ինչպես էին նրանք ստորացնում հավաքարարին, իրենք իրենց համոզելով որ նրանք ավելի լավն են, որովհետև․․․ ու գտնում պատճառներ, որովհետև երաժիշտ են, վեհ են, ու ասենք, «փախած» են հագնվում։
Ու գետտո-ները օգնում են մարդկանց ապրել իրենց աշխարհում, իրենց երեք շենքի շուրջը սեմուշկա չրթելով գրկված պտտվել (սեռից անկախ, սակայն սա մետափորա է) ու չզարգանալ/չփոխվել: տվ-ով տեսածը հեռու հեքիաթ է թվում, որը եթե և իրական է, սակայն միշտ օտար է ու միշտ օտար մշակույթ է ներկայացնում: Դա պրոպագանդա չէ այլ հակապրոպագանդա։ Զարգացումը դառնում ե վախենալու, որովհետև մեծ պատնեշ է ի հայտ գալիս, երբ այն կապված է լինում փոխվելու, ու առավել ևս երբ կապնվում է օտար ինքնության հետ, ու բնականաբար սեփականը կորցնելու վախի հետ:
Պրոբլեմը նաև նրանում է, որ «սեփականը», ներեցեք, կոպիտ ասեմ, այդ շերտերում հիմնվում է թուրքական երաժշտության, աղջիկներին պարերով ամուսնացնելու, գառաժի հետևը բամբուկ ծխելու, «շրջանային» մարշրուտկով իջնելու (կամ բարձրանալու, կախված է տեղանքից) ու «նաբերեժնի»-ում քյաբաբ ուտելու հետ։
Նրանք անվանում են Երևանի կենտրոնը «քաղաք» ոնց որ Բանգլադեշը իրենց համար քաղաք չլինի։
Քաղաքացիները, ի դեպ, իմ նկատելով բնավ չեն քաշվում գետտոներ գնալուց, եթե պետք է լինում։ Աղջիկները գնում են Բանգլադեշներ տղաների հետ սվիդանիաների, իսկ տղաները, ասենք, քանաքեռ, աղջիկների մոտ, ճանաչում են քաղաքը, իմանում, տիրապետում են իրան, իրան ամբողջովին, զգում են որ իրենք են տերը ոչ միայն իրենց բակի, այլ ամբողջ քաղաքի։
Այդ չքաղաքացու վառ օրինակն էր այն տաքսու վարորդը, որին երբ հարցրեցինք ինչպե՞ս է վերաբերվում նա ամառային դահլիճի խնդրին պատասխանեց, որ ոչ եկեղեցի ա գնում, ոչ էլ կինո։ Մոյկա էլ չի գնում, ինչպես պարզվեց։
Սեփականը քաղաքի մարդու մոտ ուրույն է։ Օրինակ ջազը։ Տաթևիկ Հովվանիսյանը, Թայմ Րիփորթը։ Արդյո՞ք որևէ մեկի լեզուն կպտտվի նրանք արևմտյան մշակույթի պատճեն անվանել։
Դրանք ուրույն են, ու բնավ քյաբաբային չեն։
Ու այն պատճառով է, որ քաղաքային են։
Այլ օրինակ, ներեցեք՝ օտարալեզու դպրոցները։ Նրանք, ով կարծում են որ օտարալեզու դպրոցը քուլ է, գավառական են մտածում։ Նրանք չեն գիտակցում որ օտարը միշտ չէ որ քուլ է։
Իսկ քաղաքացիները չեն վախենում օտար մշակույթից որովհետև վերաբերվում են դրան որպես անսպառ աղբյուր ուրույնը ստեղծելու համար։
Ի դեպ շատ ճիշտ ասացի՝ քաղաքացիները։
Երեկ անցնում էի Սայաթ-Նովայով, ու մի տղա անցավ կողքովս։ Չեմ էլ ուշադրություն դարձրել, իսկ մեջքիս հետևը լսեցի՝ թքեց։ Շրջվեցի՝ մոստովոյի վրա, իհարկե։
Այ նա քաղաքացի չէր սակայն։ Որովհետև քաղաքի տղայի սիրտը ցավում է իր քաղաքի համար։
Ու նա փողոցում չի թքի։ Բնավ ոչ «կարգապահության» կամ «կարգին» լինելու պատճառով։
Կարգինի հարցը չէ այլ գիտակցելու հարց է, զարգացած լինելու հարց է։
Այդպես մտածող մարդիկ շատ «օգտակար են», որովհետև իրենց կառավարելը հեշտ է։
ԱԼՄ-ն և Կարապետիչը մեզ մոտ կատարում են մի տեսակ ՄԹիՎի-ի դերը։ Բթացնելը ինքնաբերաբար է ստացվում, սակայն ես կարծում եմ։ Որովհետև մտածելու տեղիք տվող արվեստի, կինոյի, հաղորդումների պահանջարկը սաստիկ փոքր է։
Արդյո՞ք հնարավոր էր դեմոկրատիայի ստեղծումը եթե չլիներին քաղաքներ։
Կրոմվելը չէր կարող հեղափոխություն կազմակերպել ինչ որ մի գյուղում։ Տարբեր պատճառներով իհարկե, ու բնականաբար, տեխնիկական․ գյուղում մարդիկ քիչ են հասարակություն կազմելու համար, նրանք իրականում միախմբված չեն կարող լինել, որովհետև նման են իրար, նրանք չեն կարող բավական չստրկական մտածողություն ունենալ, եթե իրենց կյանքը ֆեոդալի թևի տակ է անցնում։
Քաղաքում է որ հասարակությունը դառնում է զանազանությունների միախմբվածություն, որը ընդունում է մարդկանց այնպիսին, ինչպիսին նրանք կան, ավելի հանդուրժող է տարբերություններին, ու դրանով ավելի հզոր է ու ։Ճ ավելի հասարակությունոտ։
Այ այդպիսի հասարակությունը մեր մոտ տարերքային, ռուդիմենտար վիճակում է։
Ու մինչև այն չձևավորվի, չի ձևվավորվի իսկական ժողովրդավարությունը։
Այդ խնդիրը նույնիսկ նահանգներում կա։ Չէ՞ որ իզուր չէր Թանկյանը բեմից բղավում, երբ հասարակությունը չի մտածում, ժողովրդավարությունը չի գործում։ Փաստացի չի գործում։ Ավելի վատ, կամ ավելի լավ, ու դա է որոշ մարդկանց առհասարակ զրկում ժողովրդավարության հավատքից։
Արդյո՞ք շատ վատ է վիճակը։ Ես տեսնում եմ փրկությունը տեքնոլոգիաներում և ինտերնետներում։
Ֆայլափոխանակման ցանցերում, ազատ տեղեկատվության փոխանակման մեջ։
Հասարակությունը վաղ թե ուշ կկազմավորվի համացանցում, վիրտուալում։
Կփոխվեն սերունդներ, որոնք կապրեն ավելի շատ վիրտուալում, այլ ոչ թե Բանգլադեշում կամ Դավիթաշենում։
Օնլայն նրանք կկարողանան լինել անկեղծ, որովհետև նրանց չի սպառնում «իրական» իզգոյ դառնալու վտանգ, որովհետև նրանք միշտ կգտնեն շփման հնարավորություն այն մարդկանց հետ, ով ավելի հանդուրժող ա, ու չի պահանջում որ կողքինը լինի ճիշտ իրա պատճենը։
ու տենց
գիշերը ուշ էի վերադառնում տաքսիով տուն։ վարորդը հինգ հազարի «սդաչի» չուներ, ու ճանապարհին կանգնեցինք ինչ որ բուդկայի մոտ, որ մանրենք։
բուդկայի վաճառողը հրաժարվեց մանրել փողը, և ես նայում էի թե ինչ կարող է ինձ պետք գալ, որ առնեմ, ու նա մանրի։
նայեցի հյութերին՝ չէ, հավես չկար։ ու հայրենեկան չէին։ սիգարետներ չեմ ծխում։ լուծքի նույնպես պետք չէ։ ծամոն՝ միշտ ունեմ։ թխվածքաբլիթ՝ չեմ սիրում։ ուշադիր զննեցի ամեն ինչ ու չգտա որևէ ինձ հտաքրքրող բան։ ասացի՝
– ուզում էի ինչ որ բան ձեռք բերել, բայց պարզվում է ոչ մի բան պետք չէ ինձ փաստորեն։
_ու տենց _
