ուրեմն, լինում ա երբ օրգանիզմը սովորում ա ինսուլինին, ու այլեւս չի արձագանքում, ոնց պէտք ա, հանդուրժում ա ինսուլինը։
ու ես վերջերս մտածում էի (լաւ ա, որ մտածում էի, ոչ թէ ինչ֊որ բան էի սպառում կամ գործ անում, այլ հանգիստ վեր ընկած տեղումս մտածում էի), որ երեւի կայ դրամա ռեզիսթենս, դրամաների հանդէպ հանդուրժողականութիւն։
դա այն ա, երբ կարծում ես որ նորմալ ա երբ դրամաներ կան։ երբ չի թւում որ ինչ֊որ բան շատ սխալ ա ու պէտք ա փախչել էս իրավիճակից, էս իրավիճակի հետ կապ չունենալ, ու հնարաւորինս հեռու լինել։
ես օրինակ այդ դրամայի հանդուրժողականութիւնից ունեցել եմ։ ես միշտ ապրել եմ դրամաների մէջ, շուրջս դրամաներ էին, ու ինձ թւում էր որ էդպէս էլ պէտք ա լինի։
նէնց չի որ ինձ լաւ էր։ լաւ էլ վատ էր։ բայց ինձ թւում էր որ դա ա նորման։
ու երեւի ես բնաւ հատուկ դէպք չեմ, ու մեզ մօտ հիմնականում դրամաները նորմա են։ երբ չէ՝ դա ա հատուկ դէպքը ու էդ մարդկանց պէտք ա նախանձել։
ու երեւի միայն հայերի մօտ չի՝ ինձ թւում ա «սանձիր էնթուզիզմդ» սերիալի մարդկանց մօտ էլ ա էդպէս՝ հիմնականում ամերիկացի հրէաների մէջ դա լրիւ նորմա ա։
էլի սթրեսւում են՝ բայց նորմա ա։ ընդունում են որ էդ ա ձեւը։
ես պարզապէս չէի ջոկում որ հնարաւոր ա այլ ձեւ։
ու պարզւում ա, գիտէ՞ք, հնարաւոր ա։
էնպէս որ զգօ՛ն եղէք՝ ձեզ կարող են ներքաշել դրամաների մէջ։
իսկ դա նորմա չի։ ապա կարելի ա մի տեսակ դանդաղ եւ աննկատ անհետանալ։
ու տէնց։
#դրամա #ինսուլին #հանդուրժողականութիւն #սովորութիւն #նորմա
մի չաթում այօսի մասին խօսք ընկաւ, կարծես այօսի ջաբեր կլիենտ էին հարցնում, ո՞րն ա լաւը, ու մէկը նէնց նեարդայնացաւ, քանի տող գրեց ատելութեամբ թէ ինչ ա «պէտք» անել էփլի «ոչխարների» հետ։
ես էկրանահանեցի բայց ձեռքս չի գնում վերբեռնել նկարը, շատ ա ատելութիւնը։ ու բռնութիւնը։
ու ես էլ խօսեցի իր հետ, որ դէ յատկութիւն ա, ո՞նց ա կարելի մի յատկութիւնով դատել մարդուն, էդ ոչ մի բան չի նշանակում, ինքը համ սա ա համ նա ա համ նա ա, ու հա նաեւ այօս քշող ա, ի՞նչ խնդիր։
պէտք ա ասել, որ ծանօթ շաբլոն զգացել եմ՝ միայն ռուսական չաթերում ու ֆորումներում եմ հանդիպել նման ատելութիւն, հէնց ազատ ծրագրակազմի համայնքներում։ շատ շատ նման էր նրան ինչ լսել եմ այնտեղ։
բայց ասի դէ ով գիտի։
յետոյ աւելի ուշ սկսեց ասել որ ջաբեր կլիենտը փլէյ սթորից չի կարողանում թարմացնել, զի ռուսաստանից ա։
օհ։
չեմ իմանում ինչից ա հէնց էնտեղ տէնց։ ու նոյն մարդիկ են որ ատում են տարբեր փոքրամասնութիւնները։
վարկածներիցս մէկն էն ա որ շատ մենակ են։ ու օրինակ չունեն ընկերներ, որ այօս են քշում։
չգիտեմ։
#հանդուրժողականութիւն #ազատականութիւն #մարդիկ
էնքան ցնդած ու կտցրած մարդիկ եմ հանդիպում առցանց, ռուսական ազատ ծրագրակազմի համայնքներում։ դրան գումարւում ա վեհ կոմունիստական անցեալի կարօտը, եւ ազատ ծրագրակազմը կոմունիզմի հետ նոյնականացնելը։
կարդում եմ իրանց, ու մտածում եմ, որ ես շատ լաւ հասկանում եմ, շատ լաւ զգում եմ իրենց ցաւը, ու ահագին նոյնականացնում եմ ինձ իրենց հետ։
պարզապէս նաեւ հասկանում եմ որ շատ են մեկուսացուած, շատ են մարգինալ, հետները մարդ չի շփւում, ու գնալով աւելի են ցնդում։
իրենց հետ մոտիւացուած եմ զրուցել, զի հասկանում եմ որ ես իրենց վիճակում կարող ա լինէի։
ու հարցնում եմ ինձ՝ բա ո՞նց եղաւ որ ես էդքան մեկուսացուած, ու հետեւաբար՝ ցնդած չեղայ։
երկու պատճառով՝ ես ուզում էի շփուել, ու հանրութիւնը ինձ չթողեց ես չշփուեմ։ հանրութիւնը մեր ներգրաւուող էր, եթէ մի քիչ շատ չանհետանաս։ եթէ միջոցառմանը գնաս՝ կը ծանօթացնեն, կը խօսեցնեն, կը ներգրաւեն։ կը հանդիպեն միջոցառումից յետոյ։ կը կանչեն։ առցանց նոյնպէս, մեկուսացուածները մեկուսացուածների հետ դաշինքներ են կազմել։ ձախական սրճարան֊ակումբում, չնայած մեր բանավէճերի, ինձ լաւ են վերաբերուել, ու նոյնիսկ շատ լաւ։
ինձ թոյլ չի տուել ցնդել հանրութիւնը։
ու մտածեցի՝ դէ եթէ մոսկուայից հեռու ես՝ միջոցառում էլ չի լինի։ խօսեցի ռուս ընկերոջս հետ, որ մոսկուայից հեռու ա ապրում, կիսուեցի մտքերովս։ ասաց՝ լաւ էլ ունենք միջոցառումներ՝ «ժողովրդական միասնականութեան օր», «յաղթանակի օր», «մերոնց սատարելու համերգ» — միլիտարիստական եւ պետական միջոցառումների շարք։
ինչեւէ։
#հանրութիւն #հանդուրժողականութիւն #մեկուսացում #մարգինալացում #ազատութիւն #համայնք
ես շրջում էի մեր արուարձանով, ու մտածում որ այնուամենայնիւ՝ սա քաղաք ա։
քաղաք ա՝ զի տարբեր մարդիկ կան, ու զի օրինակ ես եմ այդտեղ ապրում։
շատ ա խօսւում էն մասին, որ քաղաքն այն տեղն ա, ուր տարբեր մարդիկ հաւաքւում են իրար գլխի, ու ստիպուած են, սովորում են իրար հանդուրժել եւ ընդունել։
ու ես մտածեցի՝ բայց չէ՞ որ քաղաքը նաեւ ստեղծում ա այդ զանազանութիւնը։
այդ զանազանութիւնը գուցէ եւ հանդուրժուէր գիւղում, բայց գիւղը այն ունակ չի գեներացնել։
կարծես իլֆ ու պետրովի «միյարկանի ամերիկայից» են ինձ յիշուած խօսքերը՝ «նիւ եօրքն էն քաղաքն ա, ուր մարդիկ դառնում են նրանք ով կան»։
(դա ի դէպ շատ տպաւորեց նաեւ իմ թերափեւտին։
ես իրան դա պատմել եմ հետեւեալ կոնտեքստում, որ նման բան էի ասում ընկերուհուս (ընկերուհո՞ւս)՝ ասում էի նիւ եօրքի պէս ես, ես աւելի ես եմ դառնում քեզ հետ։
թերափեւտս ասաց՝ հրաշալի կոմպլիմենտ ա։)
ու ինձ թւում ա, «whatever works» ֆիլմի ամենահաւէս ուղերձը կրկին նիւ եօրքի մասին ա՝ երբ այդ աղջկայ կոնսերուատիւ ծնողները, որ ապրում են ինչ֊որ հեռու եւ փոքր աւանում, երբ գալիս են նիւ եօրք՝ լրիւ փոխւում են՝ հայրը ջոկում ա որ գէյ ա, իսկ մայրը սկսում ա ապրել երկու տղամարդու հետ։
հա, վերադառնալով կրկնեմ՝ երեւի թէ քաղաքը ոչ միայն այն տեղն ա ուր տարբեր մարդիկ հանդուրժւում են, այլ եւ այն տեղն ա, ուր դրանք ստեղծւում են։
նոյն մարդիկ գիւղում, ըստ երեւոյթին որպէս կանոն չունեն կոնտեքստ, չունեն հնարաւորութիւն, չունեն կեցութիւն որը թոյլ կը տար իրենց ձգտումները շատ արտայայտուեն։
#քաղաք #գիւղ #նիւ_եօրք #հանդուրժողականութիւն #բազմազանութիւն #հոգեբանութիւն
մի օր կը գրեմ «սայնֆելդ»֊ի մասին ձօն, իսկ այսօր մի երկու բան՝ «սանձի՛ր քո էնտուզիազմը»֊ից՝
այնտեղ շատ ա լինում, երբ մարդիկ վատն են ենթադրում այլ մարդկանց մասին, իսկ թեթեւ չարաճճիութիւնը չափազանց լուրջ են ընկալում, ու «մեղաւորի» հանդէպ շատ խիստ են լինում, ջանում են բոլորով պատժել։
նման գիծ միշտ դիտւում ա նաեւ «սայնֆելդ»֊ում, բնականաբար։
ու դիտելով «սանձիրը» հասկացայ, որ ես էլ նման անվստահութիւն ունէի՝ սխալ հասկացուած, դատուած լինելու, ու դեռ ունեմ՝ բայց շատ աւելի քիչ, զի ինձ սղոցել հանել եմ էդ վտանգաւոր մարդկանց շրջապատներից, գործի տեղում ոնց որ օկ ա, ու ստիպուած չեմ լինում նման մարդկանց հետ շփուել։
լարրի դէյւիդը սերիալում էս կամ էն պատճառով հա ստիպուած ա լինում նման մարդկանց երէսել, ու երէսելու պատճառներն էլ բաւական շատ են։
սա նաեւ այն մասին ա, ինչքան ես, չնայած, ինձ սոցիալ եւ շփուող եմ համարում՝ չեմ հանդուրժում լիքը ձեւի շփում, ու լիքը մարդու, ու հեռու եմ մնում, ի տարբերութիւն լարրիի։ լարրին, ինձ թւում ա, շատ աւելի լիբերալ ա ու ընդունող, ու բոլորի հետ շփւում ա, բոլորին շանս ա տալիս, միաժամանակ փորձելով արժանավայել լինել, ու հետեւաբար հա անկապ իրավիճակների մէջ ա յայտնւում ու նեարդայնանում։
նաեւ, շատ կարեւոր ա այն, որ մարդիկ շատ բան են ուզում, ու շատ շատ շատ խնդիր չէր լինի, եթէ սանձէին նաեւ իրենց ցանկութիւնները։ մի քիչ։
իսկ վատը ենթադրելը լաւ ստրատեգիա չի՝ հէնց քեզ համար։ միշտ լաւ ա մինչեւ վերջին հնարաւորութիւնը լաւը ենթադրել մարդկանց մասին։
#սերիալ #մարդիկ #լարրի_դէյւիդ #սանձիր_քո_էնտուզիազմը #սայնֆելդ #զայնֆելդ #կինօ #ֆիլմ #արուեստ #կեանք #հանդուրժողականութիւն #շփում #ազատականութիւն
վերջին շրջանում մեքենաս տուել էի «ֆիքսերի»՝ մի տղայի, որ լրագրողներ էր տանում տարբեր տեղեր՝ արցախում, հայաստանում։
վերջերս էլ պատմեց, ինչպէս շուռնուխ գիւղ էր հասել մի լրագրողի հետ։ լրագրողն ունէր երկար մազեր՝ պոչիկ, ու ականջօղ։ գիւղացիները կասկածանքով վերաբերուեցին լրագրողի արտաքինին, ու ճշտեցին վարորդից՝ արդե՞օք նա գէյ չի։
վարորդը համոզեց որ չէ՝ գէյ չի։
յետոյ հասկացաւ որ լրագրողին բարդ կը լինի շփուել մարդկանց հետ էդ տեսքով, հանեց իր գլխարկը՝ ու շատ խնդրեց, որ լրագրողն այդ գլխարկով շրջի։
տեսայ այդ գլխարկը՝ սրտիկներով էր, ու վրան գրուած էր՝ «LOVE SOCHI» թէ նման մի բան։
ու այդ սրտիկներով գլխարկն արդէն գիւղացիների համար լրիւ օկ էր, աւելորդ հարցեր չէր առաջացնում։
ու տէնց։
#սիւնիք #շուռնուխ #մշակոյթ #հանդուրժողականութիւն #պատերազմ #պատմութիւն
յիշեցի որ գործընկերս պատմել ա, թէ ոնց են ֆիզ․ ֆակ․֊ի կողքով անցնող «հիփփիոտ» տղաների «բռնել ծեծել»։ մի տաս տարի առաջ։ ինձ թուում էր տաս տարի առաջ արդէն սովորական կը լինի իրենց կերպարը, բայց ինչեւէ։ գուցէ առաջին կուրսեցիներին դեռ սովորական չէր։
ու մտածում էի մարդկանց մասին, որ իրենց թոյլ են տալիս ունենալ կերպար, որը շրջակայ միջավայրում չեն հասկանալու։
մտածում էի որ ոմանք հասկանում են՝ որ հասկացուած չեն լինի, իսկ ոմանք չեն էլ հասկանում։ իսկ ոմանք յոյս ունեն որ հանդուրժուած են լինելու։
ամէն դէպքում էդ կերպարն ասում ա, որ իրենց աշխարհընկալումը մի քիչ աւելի շատ մասով չի համընկնում հանրութեան միջին վիճակագրական աշխարհընկալման հետ։
ու ստեղից ես փորձում եմ տանել եզրակացութիւն, որ իրենք աւելի խոցելի են թուում՝ չէ՞ որ եթէ աշխարհի քարտէզը քեզ թուում ա մի ձեւ, ու տեսնում ես որ ուրիշինը այլ ձեւ ա, մտածում ես որ իրենը սխալ ա՝ ու հետեւաբար նա խոցելի ա։
էդ խոցելիութիւնը արտայայտելը՝ դիցքուք երկար մազերով՝ տղաների դէպքում, հետեւանք ա, որ լիքը մարդ որ խոցելիութիւնը նկատեց՝ կուզի այն էքսփլոյտ անել։ ու դէ անում ա։ ի դէպ, յաճախ ոմանց կողմից էդ խոցելիութիւն արտայայտելը ընկալուում ա որպէս քաջութիւն, բայց ինձ թուում ա դէպքերի զգալի մասում էդ մարդիկ չեն էլ ջոկում որ ինչ֊որ բան էդպէս չեն արել։
այդ մարդիկ կրկնակի խոցելի են, որովհետեւ այլ աշխարհայեացք են ունենում մարդիկ ընտանիքներից, որ այլ ձեւ են, կամ թոյլ տեն տուել այլ ձեւ մեծանալ։ յաճախ իրենք մեծացել են մեկուսացած, ու չեն էլ ջոկել ինչ ա կատարուում դրսում, բակում։ չեն մասնակցել բակի կռիւների, չգիտեն «գաղափար» եւ չգիտեն որ այն կայ։ ու հետեւաբար չունեն պաշտպանուելու կուլտուրա։
էդ ֆիզ ֆակի դէպքը ոնց որ մարդկանց ու այլմոլորակայինների մասին ա։ երկուսն էլ իրար բացարձակ չեն հասկանում։ մի մասը հանդուրժելու պատրաստ չի, ու գուցէ վախեցած ա, որ այլ ձեւի պատճառով ամէնը վարի կը գնայ, իսկ միւս մասը չի ջոկում ինչի են բռնութիւն երէսում։
ու ինձ թուում ա հայաստանն հիմա աւելի բազմազան ա, ու բոլորը սովորել են որ մարդիկ տարբեր են։ առաջ շատ էր գաւառական, ու քիչ բազմազան։ ու նաեւ ինձ թուում ա որ էդ օդ խաղալուց ա՝ օրինակ վրաստանում օդը շատ ա խաղում, մարդիկ ամէնի սովոր են։ սիւնիքում կամ արցախում՝ քիչ։
ու որ սովոր չես՝ վախեցած ես։ ու էդ բռնութեանը պատրաստ մարդիկ էլ են վախեցած։ իրենք քանի որ այլ բան շատ չեն տեսել, իրենց թուում ա, որ այլ բանը կը քանդի իրենց իմացած աշխարհի հիմքերը։ ու դէ սարսափած են։
չեն տեսել ամն, ուր ինչ ասես մարդ կայ՝ դա առհասարակ լիբերալ հանրութիւնների յատկութիւն ա՝ ամէն մարդուց կայ, ու բոլոր յատկանիշները իրար հետ խառնած լինում են։ լինում ա տատուներով մասկուլին գէյ, լինում ա ֆեմինին հանրապետական ու կոնսերուատիւ հրապարակախօս։
ու դէ երեւի շատ ենք մոնոէթնիկ։ մի տաս տոկոս երեւացող փոքրամասնութիւններ մեզ չէին խանգարի։ բայց երեւի ոչ շատ։ շատից ես էլ եմ վախենում, ու դէ նայած փոքրամասնութիւն՝ ես լաւ զգացել էի անկախացման գործընթացի ժամանակ որ ստեղ ապրող ռուսները բնականաբար չեն քուէարկի հայաստանի անկախութեան համար։ ես շատ լաւ ռուս ընկեր ունեմ, ու նա ամաչում էր ղրիմից, ու ուզում էր էստեղ ապրել, ու հրաժարուել ռդ քաղաքացիութիւնից, ու ստանալ մերը։ ընտանեկան պատճառներով չկարողացաւ։ նկատի ունեմ՝ չեմ ընդհանրացնում, չնայած ընդհանրացնէի՝ սարսափելի բան չէի անի։
ու տէնց։
#հանրութիւն #բազմազանութիւն #հանդուրժողականութիւն
#էկրանահան #հանդուրժողականութիւն #վրաստան
էսօր քարֆուրում ինչ֊որ դրսից եկած քեարթ գեադեք եմ տեսել։ ինչ֊որ ապհ֊ական վիճակ էր, ռուսերէն էին խօսում վաճառողների հետ, ու իրար մէջ։
ու այլ ձեւ էին իրենց պահում, ես կասէի՝ ագրեսիւ, մտնում էին մարդկանց անձնական տարածքներ, չափազանց ուշադիր էին ուրիշների զամբիւղներին, ինչ֊որ տհաճ բան կար իրենց մէջ։
ու դէ ես մտածեցի՝ դա ա, սովոր չենք, որ այլ ձեւ մարդիկ են։ ու դէ առաւել եւս սովոր չենք, երբ այլ ձեւ քեարթեր են՝ գոպնիկներ են։
ու անմիջապէս յիշեցի, ինչքան եմ սիրում եմ քեարթերին։ թասիբով են։ լաւն են։ ու դէ ամերիկացի կամ եւրոպացի քեարթերին էլ եմ յիշում։ մերոնք շատ լաւն են։
ու այո, հանդուրժողականութիւնը շատ բարդ բան ա։ մանաւանդ երբ խօսքը քո՝ ընդդէմ դրսի քեարթերի մասին ա։ լրիւ զգում ես, ինչ բարդ ա հանդուրժող լինել ու ինչ լաւն են քո, հարազատ քեարթերը, թէկուզ։
#հանդուրժողականութիւն
փոքրամասնութիւններ չսիրելը հեշտ ա։ իսկ մեծամասնութիւններ չսիրելը գուցէ նոյնիսկ աւելի հեշտ։ ու ինձ թւում ա պէտք ա էդ գայթակղութիւնը գիտակցել, ու եթէ չսիրել, բայց հանդուրժող լինել մարդկանց հանդէպ, անկախ նրանից որ իրենք դեբիլ են կամ անճաշակ։ ու գիտակցել որ լաւ ա որ իրենք կան։ ու իրենց հետ փորձել հարմարուել ապրել մի աշխատավայրում, շէնքում, քաղաքում։ հանդուրժողականութիւն ձեզ։ #հանդուրժողականութիւն
ուրեմն, ասենք մի տարի առաջ, մի աղջկայ դեբիան եմ տեղադրել։ ինչո՞ւ։ մթոմ լաւութիւն էի արել՝ չի փչանայ, ասել եմ, վիրուսներ չես ունենայ, հանգիստ կապրես։
վերջերս կապուել է։ ասում է՝ վայֆայը չի աշխատում։ նախ, կարեւորն այն է, որ ինձ է կապուել։ ինչո՞ւ ինձ։ եթէ վինդովս լինէր, նա շատ տարբերակներ կունենար ու գուցէ նախընտրեր ինձ չդիմել։ բայց լինուքս «սափորթ» անողները, այո, այնուամենայնիւ, դեռ անհամեմատ աւելի քիչ են։
ինչեւէ, մենք հանդիպում ենք սրճարանում, եւ իր նոութը վայֆային կպնում է։ «ուրեմն աշխատում է» — ուրախանում եմ ես։ «չգիտեմ ինչ է, քեզնից է վախեցել» — պատասխանում է նա։ յետոյ գնում է տուն։ եւ իր նոութը իր տան վայֆային չի կպնում։ այդ ժամանակ նա համարձակւում է զանգել պրովայդերին, ով տեղադրել է եւ կարգաւորել վայֆայը եւ բողոքել։ իսկ պրովայդերը լուծում է խնդիրը՝ իր մեղքն էր։
ո՞րն է երկրորդ կարեւոր մասը այս պատմութեան։ այն, որ այդ աղջիկը, ով բնաւ էլ կոնֆորմիստ աղջիկ չէ ընդհանուր առմամբ, ու նախանձելի համարձակութիւն ունի շատ այլ իրավիճակներում, փաստացի ենթադրել էր, որ «մարգինալ լինուքսն է» պատճառը կապ չունենալու, ոչ թէ «մեյնսթրիմ» պրովայդերը։ նա չի ենթադրել, որ այն, ինչ մարգինալ է, այն ինչ տարածուած չէ, այն ինչ կոնֆորմիստական չէ՝ կարող է անխափան աշխատել։ ինքը՝ մարգինալ, ոչ կոնֆորմիստ լինելով։
ես կարծում եմ, որ դա շատ պարզ է։ ու որ մենք շատ քիչ հաւանականութեամբ կարող ենք ունենալ իրական նոն կոնֆորմիստ եւ իրական մարգինալ։ նրանց՝ ով փոխում է աշխարհը։ մերոնք՝ փոփոխութիւն անել ունակ չեն։ եւ դա, ես կարծում եմ, կապ ունի նաեւ մեր քանակի եւ բազմազանութեան հետ։
ինչպէ՞ս են մարգինալները փոխում աշխարհը։ փոխում են՝ ունենալով մեծ շուկայ։ փոխում են՝ քանի որ իրենց համայնքներն այնքան մեծ են, որ իրենց քիչ քանակի համախոհները այնուամենայնիւ այնքան շատ են, որ տարբերւողները կարողանում են չմնալ տեղում, զարգանալ, եւ համայնքները փոփոխութեան են տանում։
այսպէս, Սթոլմանը կարող էր իր գրած ազատ ծա֊ի աջակցութիւն մատուցելով ապրել՝ ժամը 200 դոլար վաստակելով։ քանի որ միացեալ նահանգների շուկան այնքան մեծ է, որ գտնւում էին մարդիկ, ով կօգտագործեր իր ծրագրերը, եւ դրանց մէջ գտնւում էին նաեւ նրանք, ով կը վճարէին աջակցութեան համար։
այսպէս, Լինուսը, չնայած իհարկէ բնաւ հարուստ չէ, ինչպէս Գեյթսը կամ Ջոբսը, Լինուսը կարողացել է իրեն թոյլ տալ միլիոն դոլարով տուն ձեռք բերել։ Եւ երկու հարիւր հոգանոց ռեդհեթը կարողացել է լինել շահութաբեր եւ տարածուել։ իհարկէ, նահանգների ճնշող մեծամասնութիւնը դեռ օգտագործում է մայքրոսոֆթի կամ էփլի արտադրանքը սեղաններին, սակայն իրավիճակը կամաց, բայց կայուն փոխւում է։ ու արդեն զարմանալի չէ, որ տեսականօրէն ազատ անդրոիդը, լինուքս միջուկով, դէ ֆակտո ստանդարտ է։
այնտեղ, ուր շատ մարդ կայ, գտնւում է շատ մարդ, ով կարող է, օրինակ, լաւ դիտորդ լինել ընտրութիւնների ժամանակ, կամ աջակցում է ոչ այնքան շահութաբեր մտքին՝ ասենք օգնել անօթեւան կենդանիներին։ այնտեղ փոքր համայնքները դառնում են ազդեցիկ, եւ փոխում են հասարակութիւնը, իսկ յետոյ փոխում են օրէնքները։
հայաստանի շուկան այնքան փոքր է, որ կարելի է ասել՝ այն չկայ։ նաեւ ակնյայտ է, որ շուեյցարական (իսկ շուեյցարիան նեյտրալ է եւ նոյնիսկ եւրամիութեան անդամ չէ) տեքնոլոգիաները չէին կարող մրցել ամերիկեան տեքնոլոգիաների հետ, անկախ նրանից, թէ ինչքանով լաւն էին։ օբերոնը, մոդուլան այդպէս էլ մնացին համալսարանների նեղ պատերի մէջ, ուր եւ շնչահեղձ են լինում։ պասկալը ժամանակաւոր տարածում ունեցաւ՝ երբ բորլանդ ընկերութիւնը գրանցուեց ամն֊ում, եւ ամն֊ում տարածուելու պատճառով այն յետոյ հասաւ մեզ։
եթէ օբերոնը լինէր գերմանական՝ տարածուեր գերմանիայում, դրան աւելի լուրջ էին վերաբերուելու։
կամ այլ օրինակ՝ ո՞վ էր լինելու Գոդարը, եթէ նա ապրեր եւ ստեղծագործեր (եթէ իրեն թոյլ տային) Հայաստանում։ Ո՞վ էր իրեն ճանաչելու։ Հայերը չէին ճանաչի ճիշտ այնպէս, ինչպէս ծանօթ չեն Փելեշեանին։ Աշխարհը չէր ճանաչի այնպէս, ինչպէս ծանօթ չէ Փելեշեանին։ Ի՞նչ կը լինէր, եթէ Փելեշեանը ստեղծագոծած լինէր Ֆրանսիայում։ Կասէին՝ որ նա փոխել է աշխարհը։ Որ կայ կինո մինչեւ Փելեշեան, եւ Փելեշեանից յետոյ։
այնտեղ է, իրենց մօտ է երբ փայթնը յաղթում ջաւան։ այո, աւելի հիփսթերական քան գիտական փայթնը յաղթում է կորպորատիւ ջաւան։ քանի որ այնքան լիբերալ հասարակութեան մէջ միայն կարող են լինել այնքան հզօր մարգինալներ։ այսպէս է որ փոքրամասնութեան իրաւունքները պաշտպանուած են լինում այնտեղ, ուր ժողովրդավարութիւն է։
Հայաստանում շատ բարդ է զարգանալ։ այսինքն՝ կարելի է լինել կենսակայուն «բակի բուդկա», որը թոյլ է տալիս տիրոջը սպասարկել հին «բմվ» եւ վճարել դստեր տնտեսագիտականի համար, բայց ոչ աւել։ նա ալեքսանեան երբեք չի դառնալու, ինչքան գրագէտ մարկետինգ չանի, ինչքան լաւ չկազմակերպի իր խանութի աշխատանքը՝ ապրանքների դասաւորութիւնը, գները, դիզայնը։
այսինքն՝ չի ստացուի լինելով տարբեր գրաւել շուկան։ չի ստացուի լինել տեղական գուգլ, կամ էփլ, որը դուրս է եկել աւտոտնակից։
նոյնը՝ ինդիւիդների մակարդակում է։
յիշո՞ւմ էք, երբ հայրը, իր երեխային ասում է՝ «տեսնո՞ւմ ես պեծյան փորում է։ այ դու էլ դասերից փախնես՝ փորելու ես»։ այո, ճիշտ է ասում, ընդհանուր առմամբ, հայաստանի համար։ բայց ճիշտ չէ ասում նահանգների համար, ուր գեյթսը թողնում է ուսումը, եւ հիմնում է մայքրոսոֆթ։ ուր ջոբսը թողնում է ուսումը եւ ստեղծում է էփլ։ ուր էյնշթեյնը գալիս է, անում իր դոկտորականը, նրանից յետոյ, երբ մերժւում է շուեյցարիայում։
կամ՝ ինչո՞ւ է այս աղջիկը հագնում կրունկներ, չնայած չի սիրում դրանք։ քանի որ, ասում է, չեն հաւանում ինձ։ բայց չէ՞ որ — հակաճառում էի ես — երբ դու վերջապէս հանդիպես նրան, ով հաւանելու էր հենց քեզ, նա դա չի անի, քանի որ դու չես լինի ինչպիսին կաս։ այո — համաձայնում էր նա։
սակայն ես հիմա հասկանում եմ, որ նա աւելի ճիշտ է։ նա, ով այդ աղջկան կհաւանէր այնպիսին, ինչպիսին նա կայ, կամ արդեն զբաղուած է, կամ գնացել է արտասահման՝ այնտեղ, ուր շատ են նրանք, ով իրեն դուր են գալիս։ ու նրանք, ով իրեն կընդունեն։ իսկ այն աղջիկը, որ սիրում է կարճ մազեր, ու «տղայական» տեսք, նա ոչ միայն քիչ հաւանական է, որ կհանդիպի իրեն այդպէս հաւանողին, այլեւ նա ինքը, ամենայն հաւանականութեամբ կհաւանի աւելի «աւանդական» տղայի, քան նա աղջիկ է։
եւ բնաւ պատահական չէ, որ մեզ մօտ ընդդիմադիր երեխաները՝ ընդդիմադիր ընտանիքներից են։ իսկ ոչ ընդդիմադիր երեխաները՝ ոչ ընդդիմադիր ընտանիքներից։ բնաւ պատահական չէ, որ դատախազի որդին է դառնում դատախազ, ոչ թէ ընդդիմադիր։
մեզ մօտ չափազանց քիչ են, փաստացի չեն լինում շրջակայ միջավայրին դէմ գնացող մարդիկ՝ հասարակութեանը, կամ ընտանիքին, եղբայրութեանը։ մեզ մօտ չեն լինում, քանի որ մենք քիչ ենք, ու դէմ գնալով, իրենք ընդամէնը գնալու են ինքնամեկուսացման։ իսկ մեկուսացող մարդիկ վաղ թէ ուշ լրացնելու են «նեուդաչնիկների» շարքերը։ սա ամն չէ, ուր նեուդաչնիկները գտնում են իրենց պէս ընկերներ, հզօրանում են, եւ տակն ու վրայ են անում համակարգը։ կամ գոնէ կարողանում են զարգանալ լինելով այնպիսին ինչպիսին կան, առանց կոտրուելու։
ու գուցէ զարմանալի չէ բնաւ, որ հայերի էպոսի հերոսը՝ Մհերը, ի վերջոյ գնում է ինքնամեկուսացման։ նա յաղթող չէ։
մարգինալները չեն կարող փոխել հայաստանը, քանի որ չեն հաւաքում կրիտիկական զանգուած։ (այնպէս, ինչպէս գազոնը ունի մինիմալ չափ ապրելու համար, եւ երկիրը ունի այնպիսի սահմաններ, որ պաշտպանելը իրատեսական լինի։) եւ ինչքան քիչ մարդ կայ այստեղ, այնքան քիչ է այն հաւաքելու հաւանականութիւնը։ (զակոն օբրատնիխ կուադրատով)։
այդ պատճառով էլ ունենք երեք հոգի հայերէն գրող դիասպորայում։ որոնց թիւը չի աճի։ այդպէս էլ կը փտեն, մինչեւ չյոգնեն իրարից։
ու պատահական չէ, որ մեզ մօտ նոնկոնֆորմիզմ գոյութիւն չունի։ իհարկէ կան, մեն֊մենակ այստեղ եւ այնտեղ, իրենց փոքր, նեղ համայնքիկներում՝ ախպերութիւններում փտող մարդիկ։ փտող՝ քանի որ օդի շարժ չկայ։ սակայն իրենք չեն փոխի ոչ մի բան։ ոչ իրենց արուեստն է տարածուելու, ընդունուելու լայն զանգուածներում, ոչ իրենց տեքնոլոգիաները, ոչ իրենց գաղափարները։ (ո՞ւր է ժամանակակից արուեստը հայաստանում։ մնացել է նփակի պատերի արանքում։ եւ դեռ կոմունիստների ժամանակ ստեղծուած թանգարանում։ չի տարածուել։ որտե՞ղ է ժամանակակից արուեստը նիւ֊յորքում։ պէ՞տք է պատասխանել։) աւելի ճիշտ՝ դրանք կընդունուեն այն ժամանակ, երբ կը գան դրսից։ եւ զարմանալի չէ, որ այդ մարգինալներին կհամարեն դրսամոլ, արեւմտամոլ։ ասենք որտեղի՞ց պէտք է գայ թարմութիւնը՝ այնտեղից, ուր յաղթել են մարգինալները։ որտե՞ղ են իրենք յաղթում՝ արեւմուտքում։
որտե՞ղ չեն յաղթում մարգինալները՝ չինաստանում։ ի՞նչ է անում չինաստանը՝ կրկնօրինակում է արեւմուտքը, իրականացնում է արեւմտեան նախագծերը։ ինչո՞ւ սոնի ուոլքմենը չդարձաւ այֆոն։ որովհետեւ կարգին ընկերութիւն էր սոնին, ոչ թէ արտակարգ եւ ըմբոստ՝ էփլի պէս։
տասնեօթ եւ տասնութ տարեկան դեռահասներն աւելի են տարբերւում իրարից, քան երեսուներեք եւ երեսունչորս տարեկան մարդիկ։ նոյնիսկ հարիւր հազար բնակչութիւն կորցնել կամ ձեռք բերելը աւելի մեծ ազդեցութիւն է ունենում հայաստանի վրայ, քան միացեալ նահանգների՝ մէկ միլիոնը։ «միլիոնոմ բոլշե, միլիոնոմ մենշե» — ասում էր Շարլ Բոննէն՝ «ինչպէս գողանալ միլիոն» ֆիլմում։ մեզ համար ամէն մի գնացող մարդն է կարեւոր։ ամէն մէկը նշանակութիւն ունի։
Այդ պատճառով են այնքան նկատելի այն քչերը, որ ինչ֊որ բան փորձում են փոխել։ Ու այնքան ատելութեան արժանանում։ Փոփոխութիւն անողներն, տարբերուողները այնքան շատ պիտի լինէին, որ այս մարդիկ չէին էլ երեւալու իրենց մէջ, լինելով ալիքների մաս, ոչ թէ առանձին իմպուլսներ։
այո, շատ անյոյս եմ գրել, թւում է։ բայց դա իրականութիւնն է, ֆիզիկայի օրէնքների պէս։ ես չեմ կարծում որ պէտք է հաւատալ փոխելու համար։ ես կարծում եմ, որ պէտք է իրատես լինել փոխելու համար։
եւ իրատես լինելով ես գիտեմ, որ ամէն գնացողը ազդում է, եւ ամէն մնացողն ազդում է։ մնացողին բարդ է ամենուր․ եւ ուսման ժամանակ, եւ աշխատանքի վայրում, եւ նախաձեռնելուց՝ նա վաստակելու է թուք ու մուր, կամ արհամարհանք, կամ ատելութիւն, կամ պրեզրենիե։ նա գնահատուած չի լինելու, նա իրեն շատ վատ է զգալու։
ու միայն եթէ բոլորը չէ, եթէ շատերը մնան, ինչպէս շատերը գնացին ապրելու էրեծ իսրայէլ, շատ տարբեր շատերը՝ եւ նիհար գունատ աշկենազիներն եւ սեւ էֆիոպցիներն, եւ շատերը որոշեցին սովորել մեռած լեզու, եւ շատերը լինեն դուխով՝ նախաձեռնող, անող, կպնող իրենց գործին՝ առանց խանգարող «հաւատքի», բայց եւ անկախ «հասարակական» փոփոխական կարծիքից, պարզապէս, որովհետեւ իրենք անձամբ այդպէս են կարծում, այն ժամանակ է փոխուելու հասարակութիւնը, ընտրութիւնները, բնականոն ձեւով է գալու հանդուրժողականութիւնը՝ քանի որ ահա տեսէք, բոլորը տարբեր են, ամէն ձեւի մարդ կայ, եւ պարզւում է, իրենք չեն քանդում պետութիւնը, այլ ստեղծում են ազգ։
ես անհանգիստ չեմ, որ դու չասացիր «հեյ», երբ եկար օնլայն։
ես չեմ վախենում, որ չես էլ ասի այսօր։
ես չեմ վախենում՝ ոչ բոբո «ֆրենդ զոն»֊ից, ոչ էլ քո ուրիշի հետ մտերմանալուց։
ինձ չի անհանգստացնում ինչ ես հենց հիմա անում։
ինձ մէկ է, որ ես քո համար չափազանց հասանելի եմ։
(ես ութերորդ դասարանում չեմ։)
ես ոչ մի բան չեմ սպասում։ ոչ զանգի մեյլի, ոչ հանդիպման, ոչ «գրկում եմ»֊ի, ոչ էլ գրկելուն։
ես չեմ ուզում հաշուել, ով ինչքան ինչից տուեց։
ես չեմ անհանգստանում «ինչ կը լինի», կամ ինչպիսին պէտք է լինի այն։
ինձ հանգիստ է, ես զգում եմ անպարտելի, անվտանգ, անկախ։ այն ինչ ես ունեմ, ոչ ոք չի կարող ինձնից խլել։
ու ես ուզում եմ դու հանգիստ լինես։
չեմ էլ ուզում գրել քեզ «հեյ», որ չանհանգստացնեմ։ երեկ գրել էի, որովհետեւ մտածեցի, որ կարող եմ մոռանալ, ինչպէս են գրում «հեյ», ու ինչպէս են գրում դրանից յետոյ (ոչ թէ ինչ)։
այնպէս որ հիմա ես եմ ասում քեզ՝ «դու հանգիստ»։ իսկ դու կարող ես պատասխանել՝ «անհանգիստը կոլեանի բլոգն է»։ ժպիտ։
հ․ գ․ առաջ ենթադրում էի, որ կան «իմ մարդիկ», ու իրենցից կախուած է, իրենք իմն են թէ չէ։ հիմա՝ որ «իմ մարդկանց» ես եմ ընկալում անկախ իրենցից։
ո՞վ էր ասում արեւմուտքը՝ կեղծ հանդուրժողականութեամբ։ արեւմուտքը ցոյց տուեց իր հաւատարմութիւնը հռչակուած արժէքներին։ տեսա՞ք պուտինին ոնց են հանդուրժում՝ դէ վատ ընտանիքից երեխայ է, դժուար մանկութիւն է ունեցել, թող մի քիչ էլ խուժանութիւն անի, ոչինչ… հո ձեռքերին չենք խփի, ոչ պեդագոգիկ է, ոչ էլ թերապեւտիկ։
#պուտին #արեւմուտք #եւրոպա #ուկրայինա #ռուսաստան #հանդուրժողականութիւն #մայդան #ազատութիւն
ո՞վ էր ասում արեւմուտքը՝ կեղծ հանդուրժողականութեամբ։ արեւմուտքը ցոյց տուեց իր հաւատարմութիւնը հռչակուած արժէքներին։ տեսա՞ք պուտինին ոնց են հանդուրժում՝ դէ վատ ընտանիքից երեխայ է, դժուար մանկութիւն է ունեցել, թող մի քիչ էլ խուժանութիւն անի, ոչինչ… հո ձեռքերին չենք խփի, ոչ պեդագոգիկ է, ոչ էլ թերապեւտիկ։
#պուտին #արեւմուտք #եւրոպա #ուկրայինա #ռուսաստան #հանդուրժողականութիւն #մայդան #ազատութիւն
Ես արդեն գրել եմ ինչու չեմ կարծում որ գլոբալացումը հնարավոր է։
Հետաքրքիր միտում կա, տեքնոլոգիական, ու անշուշտ հակագլոբալիստական։
Փաստորեն, պարզվում է, որ լավ տեքնոլոգիաները հակագլոբալիստական են։
Կան տարբեր ապակենտրոնացված, ֆեդերատիվ ցանցեր՝ դիասպորա, ֆրիենդիկա, ստատուսնետ, եւ այլն։
Ու ամեն մի դիասպորա սերվերը շփվում է այլ դիասպորա սերվերի հետ ինչ որ մի պրոտոկոլով, իսկ ֆրիենդիկա սերվերը ֊ այլ ֆրենդիկա սերվերի հետ այլ պրոտոկոլով։
Հետո կար էֆորթ այդ բոլոր պրոտոկոլները ունիֆիկացնելու, ու ստեղծելու մեկ ընդհանուր պրոտոկոլ, սմտպ֊ի նման։
Ու պարզվում է, որ չի լինում մեկ պրոտոկոլ անել, որովհետեւ երբ ունիվերսալացնում ես ինչ որ բան, միաժամանակ այն սահմանափակում ես՝ սահմանափակում ես դեվելոփերի մտավոր ազատությունը, ծրագրերի ֆունկցիոնալությունը, ֆունկցիանոլի ընդլայնումը դառնում է ավելի բարդ, դեվելոփերները ու առհասարակ, կարգինը արտակարգ չի լինում։
Իսկ ունիվերսալ ծրագիրը՝ վատ ծրագիր է։
Ու ավելի ժամանակակից մոտեցում հայտնվեց, պոլիգլոտ մոտեցում։
Այսինքն բոլոր ծրագրերի «ազգերը» սովորում են այլ «ազգերի» լեզուները։
Ու այսպես, երբ ես փորձարկում էի ֆրենդիկա, քանի որ այնտեղ կա ռսս ռիդեր, ու ուզում էի մարդ ֆրենդել, ինձ առաջարկեց ֆրենդիկայի մարդուն ֆրենդել իմ սփյուռքի հաշվից, եթե ես որեւէ դիասպորա հաշից ունեմ։
Այսինքն արդեն գործում է, դիասպորայից լինում է ընկերանալ ոչ միայն այլ դիասպորա փոդի յուզերի, այլ եւ այլ ցանցի, այլ ֆեդերացիայի յուզերի հետ քանի որ դիասպորան գիտի ֆրենդիկայի լեզուն։
Այնպես որ մենք տեսնում ենք որ լավ նախագիծը բնավ էլ գլոբալացված չէ, ունիֆիկացված չէ, զանազան է։
Պարզապես կան կապեր զանազան տեքնոլոգիաների մեջ։
ու դա լավ նախագիծ է, լավ նախագծին չի խոչընդոտում հետ համատեղելիությունը, բոլորը զարգանում են այնպես ինչպես ուզում են, անկախ ուրիշներից, բայց չեն կորցնում շփվելու ունակությունը։
Իհարկե, ինչպես մեկ լեզվով, ասենք անգլերեն, չի լինի անել համով արտահայտություն, ինչպես գերմաներեն, այնպես էլ հայերեն չի լինի անել այնպիսի համով արտահայտություն, ինչպես ռուսերեն, եւ ռուսերեն մի այլ համով արտահայտություն, ինչպես հայերեն, ու բնական է, որ ամեն տեղ ամեն ֆունկցիոնալը հասանելի չի լինի, բայց մարդիկ կունենան ընտրություն, քանի որ տարբեր մարդիկ ունեն տարբեր պահանջներ, ու եթե մեկի համար մի ֆունկցիան շատ կարեւոր է, ապա մյուսի համար՝ բնավ կարեւոր չէ։
Որովհետեւ մարդիկ տարբեր են, ու տարբեր ձեւ են մտածում։
Ու եթե դա չլիներ մենք բնավ չէինք զարգանա։
ու տենց
Ինձ շաաաատ ա դուր գալիս տրանսակցիոն անալիզի «բոլոր մարդիկ լավն են» գաղափարը։
Ես լրիվ գիտակցում եմ որ «կռուծիծ» ա դա։
Ու գիտեմ, որ եթե մարդիկ գիտակցեին այն, որ իրանք լավն են, ապա նրանք չեին անի լիքը հիմարություններ որ իրենց համոզեն որ իրենք լավն են։
Գոնե այն էժան ձևով, փորձելով շրջակա մարդկանց ցույց տալ որ նրանք ավելի վատն են, ու մտածելով որ եթե մարդիկ կան որ վատն են, ապա իրանք ավելի լավն են։ Էդ նաև բերում ա «ամաչել»-ուն։ Ու այդ պատճառով ա որ ես ասում եմ՝ ամաչելը մանկապատենական զգացմունք ա ու բնավ առողջ չէ։ Որովհետև դարձել ա մանիպուլյացիաների լավ միջոց ու ուղիղ կապ ունի ամբողջովին «վատը» լինելու հետ։
Իսկ պատճառները գտնել, թե ինչու է մեկը ավելի լավ, իսկ մեկը ավելի վատ՝ շաաատ հեշտ ա։ Իրանց փնտրելը երկար պետք չէ բնավ։
Ու խփում է դա առաջին հերթին մի քիչ աչքի ընկնող, տարբերվող մարդկանց։
Կարգինըծ բառը այստեղից ա նաև առաջանում։
Եթե «կարգին» ես, քեզ բան ասող քիչ կլինի, որովհետև դու իրենց պես աներջանիկ ես ու տխուր։
Ընդ որում տխուր բառը ակնարկում է «ունիլոե գավնո» խոսքը։
Էդպես։
Երրորդ անգամ եմ գրում․
Կարգինը՝ արտակարգ չի լինում բնավ։
ու տենց
