ուրեմն, գնացել էի մի տպարան՝ իրենք տպագրական սարք են առել՝ շաատ մեծ մի բան, որը կառավարւում էր x86 համակարգչով՝ դեբեան լինուքսի տակ։
աւելին՝ երրորդ վարկածի դեբեան էր՝ woody, եւ 2.4 միջուկ։ նշանակում ա՝ սարքը 2002֊ից յետոյ էր երեւի արտադրուել։
բայց նախ պատմեմ ոնց եմ հասել։ ուրեմն քարտէզով տեսել էի, որ էս «հաստ» ճանապարհով եթէ գնամ, «հաստոտ» ճանապարհով ձախ թեքուեմ, էնտեղ թաղի միջով բարակ ու ոչ ուղիղ ճանապարհ կայ մինչեւ էն փողոց որ ինձ պէտք ա։ կամ կարող եմ էնտեղ չթեքուել, գնալ ուղիղ, ու էնտեղ մի պահ ձախ կը լինի նեղ ճանապարհ՝ էնտեղ ա պէտք հասնել։ բայց մտածեցի, կարո՞ղ ա էնտեղից տեղ չլինի մտնելու։ կարո՞ղ ա չջոկեմ որ բաւական հաստ չի, կամ չեմ նկատի։ կարճ ասած մտածեցի որ եթէ էս հաստը հաստատ էս հաստն ա, թեքուեմ, մինչեւ ջոկում եմ ուր եմ, փորձեմ էդ թաղի միջի ճանապարհով գնալ, որ ինձ կը տանէր ուղիղ ուր պէտք ա։
ու երբ գտայ էդ նրբանցքը, տեսնեմ «գազել» ա դուրս գալիս այդ տեղից։ դէ չնայած զգացի որ միայն էդ «գազելի» լայնութեանն էր ճանապարհը, մտածեցի՝ ահա տես ինչ մեքենաներ են ստեղ շրջում, մտնեմ։ ուրեմն մտայ, մի քիչ գնացի, մի քիչ բաց տեղ կար, յետոյ էնտեղից աւելի նեղ արանք, ու բակի պէս բան։ բայց բակում՝ երկու մեքենայ կայանած ձախից, ու շաաատ մեծ փոս՝ աջից։ նէնց փոս որ պաջերօյի տակը կը խփէի հաստատ, եթէ մի անիւով ընկնէի։ բայց շաաաաատ նեղ էր։ ու յետոյ էլ աւելի նեղ միջանցք էր ինձ սպասում։ բայց հետ գնալ չուզեցի, զի էլի ինչ֊որ նեղ տեղով էի անցել, ու պիտի միայն միայն հետ գնալով դուրս գայի էն փողոց։
տէէէնց մի ձեւ հազիւ չքսուելով ու փոսի մէջ չընկնելով անցայ, աջ անիւի մի մասը օդի մէջ էր, հիմա էս միջանցքը շաաատ նեղ, աւարտւում ա կտրուկ, ուղիղ անկիւնով ձախ ա գնում։ ու ստեղ ես ջոկում եմ որ սա մեքենայի ճանապարհ չի՝ ոտքի ճանապարհ ա։ ու որ էստեղ մտնելը շատ բարդ կը լինի մեքենայով։ ձախից՝ էլեկտրական հաշուիչներ, գրեթէ քսւում եմ, աջից ինչ֊որ սիւն ու դրանից ինչ֊որ բաներ, վերջը աջ հայելին կպաւ, մի քիչ դղրդաց։ մի ձեւ ձախ մտայ, տեսնեմ՝ շուն, մայթի պէս սարքած բան, ու ինչ֊որ մարդիկ են գալիս։ ու զարմացած աչքերով ինձ են նայում բոլորը։
պատուհաններն իջեցրի, ասում եմ՝ կներէք, ինձ քարտէզն ա սէնց բերել։ իբր սուտ չեմ ասում՝ քարտէզով եմ նայել, բայց դէ ոչ մի ծրագրակազմ չի հաշուել որ ես պիտի սէնց գայի։ ասին՝ ստեղ մեքենայով ո՞նց անցար։ շունն էլ մտնում էր անիւների տակ։ իրանք էլ իրան համոզում էին որ չմտնի։ նա մի պահ գնաց, ասին՝ գնաց՝ արի։
ասի՝ էն փողոց ճիշտ եմ չէ՞ գնում։ ասին՝ հա, կը հասնես արդէն։
հա՛, էդպէս հասել էի տպարան, ուր կար այդ ներդրուած լինուքսով սարքը։
համակարգիչը սարքի հետեւի պատին խփած էր, տպասալ էր, դիսկ չէր երեւում, իսկ օպերացիոն համակարգից տեսայ որ դա CF քարտ ա։
ինչեւէ, բեռնւում էր լինուքսը, X֊ը սթարտ անում, էն ծանօթ x֊ի ձեւով կուրսորը յայտնւում էր, բայց մկնիկով չէր լինում այն շարժել։ նաեւ ասում են՝ հպէկրան ա, բայց դա էլ չի աշխատում։
ու սթարտ էր լինում իրենց ծրագիրն լիաէկրան։
փորձեցի պարզել՝ ի՞նչ ա եղել, զի ասացի «լինուքսն ինքը իրանով չի փչանում, վախենում եմ որ երկաթն ա փչացել»։
պարզուեց՝ նախ եւ առաջ, երբ առան, տպասալի մարտկոցը չէր աշխատում՝ իրենք են փոխել։
հետեւաբար՝ ենթադրեցի՝ bios֊ի կարգաւորումները թռել են։
էնտեղ մի «շուստրի», կամ ես կասէի փութկոտ, ճարպիկ երիտասարդ կար, ջոկող։ ասաց որ նա ա փոխել մարտկոցը, եւ bios֊ի կարգաւորումներից՝ ժամը՝ «դա էլ կապ ունի չէ՞, դրա պատճառով էլ կարար չաշխատէր»։ (:
նոյն տղան յոյս յայտնեց, որ ես կը լուծեմ խնդիրը, երբ տեսաւ որ փորձում եմ alt + ctrl + f1 կամ f2 սեղմելով կոնսոլ մտնել՝
ասաց՝ «ես գիտէի որ էնտեղ մի տեղից պէտք ա որ լուծել»։
նա պատահաբար «էդ տեղը» բացայայտել էր, երբ բզբզում էր մեքենան, ու ըստ երեւոյթին պէտք եկած ստեղները սեղմուեցին ու, եւ մտաւ կոնսոլ։ բայց չէր իմանում ինչ անել։
նա նաեւ ջոկել էր ոնց ա պէտք ծրագրով օգտուել՝ «tab» սեղմելով կարողանում էր շրջել կոճակներով եւ մի կերպ օգտագործել ծրագիրը։
ի դէպ՝ ինձ ուղարկել էր այնտեղ մէկը, ով ասաց որ փորձել ա կոնսոլ մտնել, բայց չի ստացուել, որ ըստ երեւոյթին այդ ստեղների կոմբինացիան արգելուած ա ինչ֊որ ձեւ, ու միակ յոյսս կը լինի ֆլեշից այլ համակարգ բեռնելը՝ ասաց որ ստուգել ա ու էդ մեքենան usb֊ից կարողանում ա բութ լինել։ ես իմացայ ինչի իր մօտ չէր աշխատում՝ ինչ֊որ դէպքերում ստեղնաշարն անջատւում էր։
ինչեւէ։ կոնսոլ մտայ, բայց ծածկագիրը չգիտէի։ անկապ բաներ փորձարկեցի։ մէկն ասաց՝ «էնտեղ գրուած էր ռոման, կարո՞ղ ա դա ա» ու ես մտածեցի՝ «էնտեղ մի տեղ թղթի վրայ, գուցէ», ու փորձեցի դա էլ։ իհարկէ չկարողացայ գուշակել ծածկագիրը։
աւելի ուշ տեսայ որտեղ էր գրուած այդ «ռոմանը»՝ կոնսոլում բողոքում էր որ «Roman_M» տառատեսակը չի գտնում։
նաեւ փորձել եմ ֆլեշից բութ անել բազմաթիւ linux դիստրիբուտիւներ, ես ֆլեշի վրայ ունեմ ventoy որը գտնում ա կրիչի վրայ եղած iso ֆայլերը, ցանկ կազմում, թոյլ տալիս բեռնել դրանցից իւրաքանչիւրը։
bios մտայ, դրեցի որ առաջին սարքը բեռնման լինի usb hdd֊ն, ցանկը տալիս էր, բայց հէնց որ ցոյց էր տալիս արդէն iso֊ներից մէկի grub ցանկը՝ ու պէտք ա վայրկեաններ հաշուէր՝ որ բութ կը լինի լռելեայն ձեւով էսքան վայրկեան անց՝ էդ վայրկեանները չէին հաշւում, կախուած էր ամէն ինչ։
տարօրինակ շարուածքով ստեղնաշար ունէին, որը, ենթադրում եմ, եկել էր այդ սարքի հետ։ օրինակ, /֊ը եօթի վերեւն էր։ եւ տարօրինակ մկնիկ՝ որը իզոլացիոն ժապաւէնով կապած էր մէջտեղից։ ես ինձ հետ բերել էի usb ստեղնաշար, բայց իմն աւելի վատ էր աշխատում՝ ձախ կողմի տառերը տպում էր, աջ կողմի տառերի փոխարէն թուեր էին ու անկապ նշաններ։ ըստ երեւոյթին իմ ստեղնաշարը չափազանց նոր էր էդ համակարգի համար։
հա, ու bios֊ում մի պահ միացրել էի usb keyboard կարգաւորումը, չնայած ստեղնաշարը ոնց որ առանց դրա էլ էր աշխատում։ ու իրենց ստեղնաշարը խառնուեց մի քիչ, եւ նիշերը պէտք էր լինում փնտրել, նկարուածի պէս չէր։ իսկ եթէ այդ կարգաւորումն անջատում էի՝ նկարուածի պէս աշխատում էր։
էդպէս, մի քիչ տառապեցի, մի քանի անգամ ռեսթարտեցի, փորձում էի LILO հրաւէր ստանալ, մտնել single user mode ու ստանալ root֊ի արտօնութիւններ։ չէր ստացւում, չէր ստացւում, մէկ էլ ստացուեց։ ոնց որ ctrl+x սեղմելով։ ինչեւէ, երբ գրում էի linux single իսկապէս ստացւում էր, բայց վերջին պահին առաջարկում էր ներմուծել root֊ի ծածկագիրը, կամ ctrl+d շարունակելու համար։ ծածկագիրը չգիտէի։
ապա փորձեցի գրել linux init=/bin/bash ու ապա ստացայ root֊ի shell։ բայց ապա հէնց մի կոճակ սեղմում էի, միջուկը խուճապում էր, ու մեքենան անջատւում էր։ ըստ երեւոյթին woody֊ն չէր կարողանում աշխատել էդպէս, որ միայն bash֊ը լինի եւ միջուկը։
կրկին փորձեցի ctrl + alt + f2 կամ մի այլ ֆունկցիոնալ ստեղն տարբերակը։ մտայ առաջին էկրան, էնտեղ լիքը հաղորդագրութիւններ էին՝ գրաֆիկան ու ծրագիրն այնտեղից են սթարտ եղել, ու մտածեցի ctrl+c սեղմել։ ու իսկապէ՛ս, գրաֆիկան սպանեց ու տուեց ինձ root֊ի shell։ յէ՛յ, առաջին խոչընդոտը ոնց որ անցեալո՞ւմ ա, պէտք ա շտապ փոխել root֊ի ծածկագիրը։ գրեցի passwd, դրեցի aaa։ էդ ճարպիկ տղան ասում էր՝ դիր 000, իսկ երբ փորձում էի, առաջարկում էր փորձել լռելեայն «չորս հատ զրօն» կամ նման բաներ։ ասի՝ ձեր ստեղնաշարով վստահ չեմ զրօն որտեղ ա, այդ պատճառով եմ a գրում։
ինչեւէ, ծածկագիրը փոխուած ա։
սկսեցի լոգեր նայել։
նայեցի dmesg֊ն՝ ոնց որ առանձնապէս բան չկայ, /var/log/syslog֊ը, ոնց որ չէ, ու յիշեցի որ կայ X֊ի լոգը։ դրա մէջ հետաքրքիր բան գտայ՝
(EE) xf86OpenSerial: cannot open device /dev/input/mice
No such device
(EE) Generic Mouse: cannot open input device
(EE) Preinit failed for input device "Generic Mouse"
նաեւ փորձում էի cat /dev/input/mice ու ասում էր՝ էս սարքը չկայ։ բայց կար երբ ls էի անում։ բայց երբ դիմում էի՝ ասում էր՝ չկայ։ կային նաեւ mouse0, mouse1 եւ այլն սարքեր։ իսկ դիմելիս ոչ մէկը չկար։ (:
նայեցի գրաֆիկայի կոնֆիգը, պարզուեց՝ /etc/X11/XFree86Config-4 նիշքն ա։
այնտեղ տեսայ որ կայ կարգաւորուած “Configured Mouse”, “Generic mouse” ու «TSHARC» հպէկրան։ հպէկրանի սարքը՝ /dev/ttyS3֊ն էր՝ երրորդ com պորտը։
բայց ես դեռ կենտրոնացել էի մկնիկի վրայ։ ու մտածեցի՝ մկնիկը լինի, հպէկրա՞նն ինչ են անում։
կարճ ասած մի ձեւ հասկացայ որ usb մկնիկի դրայւերը լոադ եղած չի։ գնացի /lib/modules էնտեղ փնտրեցի usb ու գտայ usbmouse մոդուլ։
modprobe արեցի այն։
կրկին cat /dev/input/mice արեցի, շարժեցի մկնիկը՝ ու յէէյ, վերջապէս ինչ֊որ բաներ տեսնում եմ։ իհարկէ էդ բաներից յետոյ տերմինալը փչանում ա, եւ reset գրելու կարիք կայ։
ինչեւէ, շատ ուրախացայ։
էդ ժամանակ արդէն բոլորը տուն էին գնացել։ մինչ էդ իրենց շէֆն էր մօտեցել, ասաց՝ «յոյս կա՞յ», ես էլ նոյնիսկ չնայեցի իրա վրայ, ասացի՝ «օֆ, չգիտեմ, չգիտեմ»։
յետոյ էն ճարպիկ տղան գնաց։ էս մարդն էլ, որ կառավարում էր տպագրական մեքենաները, շատ չուզելով մնաց։ ասաց որ չի կարող մի քիչ ուշ գնալ, տրանսպորտ չկայ, եւ չգիտի ինչպէս տուն հասնի։ ես ասացի՝ «ես ձեզ կը տանեմ»։ էդ պահին ճարպիկն ասում ա՝ «բա ի՞նչ մեքենայ ես քշում»։ ասում եմ՝ «պայթած պաջերօ»։ ասում ա՝ «իօ՞»։ ասում եմ՝ «հա»։
ասում ա՝ «մենք էլ ենք դրանից առել վերջերս, 2001 թիւ»։ ասում եմ՝ «իմն 2000 ա»։ ասում ա՝ «շատ հզօր ա, 2 լիտր շարժիչով»։ ասում եմ՝ «հա»։ ու նկարներ ա ցոյց տալիս։
ու ես հասկանում եմ, որ «մենք» չի նշանակում «ես»։ որ էս մարդիկ մեքենայ չունեն ոչ էն պատճառով, որ չեն ուզում, այլ էն պատճառով, որ էդքան չեն աշխատում։ ու գուցէ իր հայրիկն ա առել, իսկ գուցէ հօպարը որ իրենց հետ ա ապրում։ բայց դէ «մենք», արդէն ուրախութիւն ա։
ես էլ օգտագործեցի «պայթած» բառը, դէ ոչ միայն էն պատճառով որ իսկապէս «պայթած» ա, այլ եւ որ չմտածեն շատ «հարուստ» եմ։ չնայած ոչ մէկս հարուստ չի, հարուստը այլ ա։ ու իրենց ակնյայտօրէն աւելի մօտ եմ քան հարուստների։ պարզապէս իրանք չեմ իմանում ինչքանով են էդպէս ընկալում, ու տէնց ուրախ «յաղթեցի» որ իմ մեքենան աւելի հին ա, թէկուզ մի տարի։
ամէն դէպքում, վեցը խփեց, մի տաս րոպէ մնաց տղան, ու գնաց, իսկ էդ մարդը ստիպուած մնաց։ ես էլ սկսել էի շատ շատ արագ փորձեր անել, շատ արագ էի հաւաքում, ու ջանում էի աւել րոպէ չծախսել՝ չնայած դա վատ ստրատեգիա ա՝ էդպէս աւելի երկար ա ստացւում՝ ճիշտը հաւասարակշռուած նստելն ա, ձեռնարկ կարդալը։
ի դէպ՝ սարքի անունը չիմացայ։ ու իրենք չգիտէին։ ու ոչ մի թուղթ չունէին։ ֆիրման էր ոնց որ պա՞րզ՝ «մուլտիպրե՞ս»։ բայց ֆիրմայի կայքում հարիւրաւոր սարքեր կային։ ու էդ իրենց ծրագիրը որ միանում էր՝ java֊ով գրած ծրագիր էր։ «control panel»֊ի պէս անուն ունէր։
հա, վերադառնամ։ դրայւերը միացրի, աւելացրի usbmouse /etc/modules նիշքում, որ աւտոմատ բեռնուի համակարգի միանալուց, բայց ինչպէս ասւում էր ութսունականների ռուսական պոպսա երգում՝ «միայն թէ, միայն թէ, դա բաւական չի»։
բզբզացի XFree86Config-4 (սկսեցի կասկածել՝ էդպէ՞ս էր կոչւում) նիշքը, զգացի որ իմ X կարգաւորելու հմտութիւնները կորցրել եմ՝ նախկինում ինչ ուզում ա լինէր, իմ ձեւն ունէի կարգաւորելու, իսկ հիմա, ինչ (արդէն վաղուց) X֊ը բարեյաջող ինքն իրան կարգաւորում ա, ու առանց ոչ մի կարգաւորման ֆայլի լաւ աշխատում՝ չեմ էլ յիշում ինչ անել։
մի քիչ կարդացի, մի քիչ բզբզացի, լաւն էն էր, որ արդէն պէտք չէր սարքը ամբողջովին վերամեկնարկել, ես մի բան փոխում էի, գրում էի startx, եթէ չէր լինում, ապա ctrl+alt+f1 ու ctrl+c, ու կրկին նայում էի լոգը, ինչի՞ վրայ ա բողոքում, ու փոխում։
աշխատե՛ց, ուրախացայ։ մտածեցի՝ գնանք։
բայց էս մարդն ասում ա՝ չեմ կարող առանց հպէկրանի։ ասում ա՝ պիտի էստեղ նայեմ, ու առանց էկրանին նայելու սէնց սէնց սեղմեմ, որ կարգաւորեմ, որը մկինկով չեմ կարող։
օկ, դէ որ չի կարող՝ փորձեմ ջոկել։ փնտրեցի էդ հպէկրանի արտադրողին, ի դէպ։ գտայ։ յետոյ նկատեցի մի պահ, որ ախր սարքը /dev/ttyS3 ա իսկ իրենք քանդել հաւաքել են, սխալ են հաւաքել, ու ttyS4֊ի ա կպած։ դա կարգաւորեցի, բայց չօգնեց։ գիտէի, նաեւ, որ պէտք ա bios֊ում տարբեր կարգաւորումներ փորձել, էնտեղ տեսել էի արդէն որ irq֊ներ կան նշանակելու, փորձելու։
տեղափոխեցի լարը ttyS3֊ի վրայ։ մտածեցի՝ սրանով հաստատ աշխատել ա, էլ քիչ էքսպերիմենտեմ։ ու bios֊ում մի քանի բան փոխեցի, էդ irq֊ները բզբզացի, ու էս անգամ էլ կպայ pnp os installed որ այո, ոնց որ, ու մէկ էլ՝ դա էլ աշխատեց։
բայց ո՞նց աշխատեց։ կպնում եմ՝ չի շարժւում մկնիկի ցուցիչը։ բայց շարժւում ա, յայտնւում ա կպածս տեղում մի քառասուն վայրկեան անց։
հմմմ, մտածում եմ։ չլինի՞ էդ նրանից ա որ մի irq֊ի վրայ են նստած մի քանիսը։ բայց ախր ես լաւ բաժանում եմ, է։ ու անկախ նրանից թէ ինչպէս եմ բաշխում էդ irq֊ները սարքերի մէջ՝ մէկ ա տեսնում եմ լինուքսից որ էդ պորտը այլ irq֊ի վրայ ա նստեցնում, ըստ երեւոյթին զի pnp os installed, իսկ եթէ դա էլ եմ անջատում, շատ աւելի ա վատանում, ինչ֊որ մէկ էլ X֊ը սկսում ա միանալուց մեռնել։ կամ եթէ irq֊ները մի այլ ձեւ բաշխեմ։
ինչեւէ։ հէնց դրոիդից կպայ վեբ, փնտրեցի, ու գտայ սա՝
can linux configure the serial device automagically? — այո, խնդրում եմ։
նախ դէ, /sbin/setserial չէր մեզ մօտ՝ /bin/setserial էր։
երկրորդը՝ օգնեց։ սթարտ արեցի գրաֆիկան, ու անմիջապէս ուր սեղմում էի՝ աշխատում էր։
ու հա, setserial -g /dev/ttyS3֊ի գրածը փոխւում էր։
նա էլ շատ ուրախացաւ։
յետոյ մտածեցի՝ էվ woody֊ում ո՞նց էին աւտոսթարտ աւելացնում։ ոնց որ rc.local պէտք էր ստեղծել, բայց ո՞րտեղ։ մտածեցի՝ makedev սերուիսը հաստատ սթարտ ա անելու, հէնց /etc/init.d/makedev ֆայլի մէջ գրեցի՝
/bin/setserial /dev/ttyS3 auto_irq skip_test autoconfig
կեղտոտ ա, հա, բայց մարդը տուն էր շտապում։
ու ռեսթարտից յետոյ էլ աշխատեց։
յէյ։
հիմա, հա, էդքան պայծառ չի ամէնը։ իրանց էդ մեծ սարքին նաեւ կպած ա հաստ լարով երկու ձեռքով բռնելու ինչ֊որ վահանակ մեծ կոճակներով, որ չէր աշխատում մէկ ա։ բայց ինձ դա չէին ասել։ ասցին՝ «էլեկտրոնշիկի պէտք ա ասենք երեւի», բայց կասկածում եմ որ bios֊ի կարգաւորումներից ա։ նաեւ ինչ֊որ իրենց ծրագրում թուեր էին յայտնւում կորում ինչ֊որ պատկերների մօտ։ փորձել ամէնը չկարողացան, զի «օդ» ա պէտք, օդի ճնշում, որն անջատած էր արդէն։
յուսամ կը փորձեն ու շատ օգնութիւն ինձնից հէնց էլ պէտք չի լինի։
զի էնտեղ հանսելը մենակ… կուզեմ ասել, կը լինի ինձ փող չտաք, մենակ ես էլ չքշեմ հասնեմ էնտեղ։
#պատմութիւն #տեք #լինուքս #դեբեան #դեբիան #տպագրութիւն #համակարգ #օպերացիոն_համակարգեր #մեքենայ #ճանապարհ #փորձառութիւն #սարք #ներդրուած_համակարգ #համակարգիչ #հպէկրան #մկնիկ
ստաբիլ դեբիանը նոր֊նոր սովորել ա երբ եօթիւբ կամ այլ տեսանիւթ ա նուագարկում դիտարկիչը, xscreensaver֊ը անջատել։
#դեբեան #դեբիան #լինուքս #ծրագրակազմ #տեք
MeLE PCG02֊ս երբ xscreensaver֊ը բաւական երկար աշխատում էր՝ օրինակ գիշերը՝ կախւում էր։
ոնց կարդացի՝ ծրագրակազմի խնդիր էր i915֊ի հետ կապուած, որերբ մի բան ա լինում՝ լրիւ gpu֊ն կախւում ա։
մինչ էդ, վաղուց մտածում էի որ «հարդը չի դիմանում», բայց չկայ տէնց բան հիմնականում՝ խնդիրների մեծ մասը ծրագրակազմից ա։
ու ահա, թարմացրի դեբիանը տասից տասնմէկ։
այլեւս չի կախւում։ xscreensaver֊ը իր համար յուսալի աշխատում ա։
իսկ ես ահաւոր սիրում եմ xscreensaver֊ի անիմացիաները։ էնպէս որ մեր ծելիկը հիմա միշտ xscreensaver ա ցոյց տալիս։ ապրի jwz֊ն։
ու տէնց։
#դեբիան #դեբեան #թարմացում #ծրագրակազմ #կարգիչ
ես շատ դեբիլ եմ եղել, որ մարդկանց դեբիան եմ տեղակայել։
վաղուց չեմ անում տէնց բաներ, վերջին տարիներին՝ միայն շատ հազուադէպ մարդկանց համար։
բայց ամէն դէպքու՝ դեբիանը հնանում ա, ու պէտք ա իրան թարմացնել ռելիզից ռելիզ։ ճիշտ ա՝ առցանց։ ու նոյնիսկ կարծես ինքը հիմա գրաֆիկական ծանուցում ա տալիս թէ՝ նոր ռելիզ ա եղել, կտացրու որ թարմանամ, բայց նախ վստահ չեմ, երկրորդն էլ՝ հնանում ա։
պէտք էր մանջարօ տեղակայել, որ ամէն օր թարմանայ, ամէն օր լինի այսօրուանը, ու էլ չմտածէի ո՞նց են։
#լինուքս #մանջարօ #դեբիան #անկապ
վայելում եմ droid4֊ի վրայ մաեմօ֊լեսթէ։
իրականում հասկանում եմ որ մարդկանց մեծ մասի համար կիրառելի չի, ու կիրառելի չի նոյնիսկ սրանից զգալիօրէն աւելի ողորկ սէյլֆիշը, բայց ես պարզւում ա իսկապէս մինիմալիստ եմ, ինձ շատ բան պէտք չի, բայց այ էսպիսի բաներ շատ են պէտք, ու ես դրանցից հրճւում եմ։
ի դէպ, տեսէ՛ք, ես աշխատեցնում եմ 1992֊ի խաղ՝ զի այն կայ դեբիանում (ու ջենթու֊ում էլ) ու սա ինձ համար շատ կարեւոր ա, որ զուր չի մարդու երեսուն տարի առաջ գրածը, որ մենք ազատ ծրագրակազմի աշխարհում կարողանում ենք պատչեր անել եւ մինչ այսօր այդ հին խաղն աշխատեցնել, առանց ճարպի շերտեր մեր համակարգերում աւելացնելու։ (դէ լաւ, սա sdl-1 ա գրած, sdl-2֊ի փորտ չեն արել, բայց ահագին բան փաթչած ա, պատշաճեցրած ա։ (:
իհարկէ, ափսոս որ գոնէ մաքուր c չի, c++ էլ կայ, ու որ էդ ձեւ զարգացանք, բայց դէ լաւ, ինչ արած, զատո փոխարէնը յուսանք մեր ծրագրակազմի զգալի մասը շատ էֆեկտիւ ա աշխատում, հնարաւորինս էֆեկտիւ, երբ չի պայթում։ (:
լաւ արդէն շատ շեղուեցի։
#ծրագրակազմ #էկրանահան #պատմութիւն #դեբեան #դեբիան #մաեմո #մաեմօ #մաեմօ-լեսթէ #մաեմո-լեսթէ #լեսթէ #խաղ #մաելսթրոմ #մինիմալիզմ #դրոիդ #մոտորոլա #օհ #օպերացիոն-համակարգեր #օպերացիոն_համակարգեր #ողորկ #տեք
էս սամսունգի վրայ չի լինում մանջարօյի ինսթոլեր աշխատեցնել, կախւում ա, ու լուսադիոդներից մէկը սկսում ա թարթել, որը ակնարկում ա որ երեւի միջուկը խուճապի մէջ ա։
ուզում էի դեբիանի պատկեր քաշել, մտնեմ տեսնեմ սա՝
#դեբիան #էկրանահան #հայերէն
երէկ տառապել եմ դեբիանի փաքաջինգի հետ։ եւ ջենքինս բիլդերի։
ուզում էի photolightmeter֊ը աւելացնել maemo-leste֊ի ռեպօներ։ ահաւոր երկար տեւեց։
ամենաբարդ խնդիրն էր, որի վրայ լռուել էի՝ բիլդ լինում էր ինձ մօտ, բիլդ լինում էր իրենց վմ֊ի մէջ, բայց չէր լինում նման վմ֊ի մէջ ջենքինսում։ որն արդէն երեք պլատֆորմի համար շինում ա՝ amd64, armhf, arm64։ ծրագիրս գրուած ա պասկալով, օգտագործում էի lazbuild այն կազմարկելու համար։
ուրեմն, սէնց փախած սխալ էր տալիս՝
Fatal: (10022) Can’t find unit FastHTMLParser used by Clipbrd
ուրեմն էս lazbuild֊ը չգիտեմ ինչի չէր հաւանում եղած քոմփայլ արած .o ու .ppu նիշքերը որ գալիս են իր հետ՝ LCL գրադարանի մաս են, կամ նրանք, որ ստանդարտ ֆրիպասկալի մաս են, ու ուզում էր կրկին կազմարկել ելատեքստից։
իսկ դէ փաթեր չէր գտնում։
տեղակայեցի fpc-source-3.0.4 ու դրա մէջ գտայ այդ fasthtmlparser.pas֊ը։ արդէն շինում էի ոչ թէ lazbuild֊ով այլ հէնց fpc֊ն կանչելով ու երկար երկար փաթեր տալով ամէն մի գրադարանի։
տուեցի՝ սա՝ -Fu/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/src/ — ոնց որ պէտք ա հէնց առանց բացատ աւելացնել -Fu արգումենտին
էլի չի գտնում։ վերջը դրա վերեւի դիրեկտորիայում գտայ ինչ֊որ fpmake.pp
root@devuan:/usr/lib/x86_64-linux-gnu/fpc/3.0.4# ls /usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/
Makefile.fpc fpmake.pp src
root@devuan:/usr/lib/x86_64-linux-gnu/fpc/3.0.4#
ու յիշեցի որ ինչ֊որ fpmake կայ, որը փաքաջներ ա սարքում, ու այդ ուղին տուեցի նաեւ քոմփայլերին։ եւ այո, ստացուեց։ կազմարկուեց։
ապա միակ խնդիրը որ մնացել էր՝ ռեսուրս կոմպայլերը՝ fpres֊ը չէր գտնում։ որովհետեւ ես fpc֊ն կանչել եմ լրիւ ուղղով՝ /usr/bin/fpc, իսկ այ որտեղ ա fpres֊ը չէր գտնում։ չգիտեմ, գուցէ makefile֊իս մէջ պէտք ա ինչ֊որ աւելի յստակ PATH֊ը export անէի, բայց fpc֊ն յատուկ արգումենտ ունէր իր ուզած բինարնիկները գտնելու համար՝ -FD, այսպիսով աւելացրի՝ -FD/usr/bin ու յէյյյ, եղաւ քոմփայլը։
էդ ամենակարեւորն էր։
յետոյ պարզուեց որ armhf մեքենայի վրայ մէկ ա կազմարկումը չի անցնում։ ու չգիտես ինչի էնտեղ fpc֊ն աւելի շատ բան ա ուզում կազմարկի ու չի գտնում։ երեւի դեբիանի armhf սբորկան մի քիչ այլ ձեւ էր, չնայած նոյն վերսիաներն էին ծրագրերի, ու նա ուզում էր աւելի շատ լիբ ինքը շինել, քան արդէն ստացել էր։ ու օկ, էդ արդէն բարդ չէր՝ պոչը բռնել էի։ ինչը ասում էր որ չի գտնում, գտնում էի lcl֊ի կամ fpc֊ի ելատեքստերի մէջ՝ տալիս էի իրան։ armhf բիլդն էլ եղաւ։
էդ պահերին մտածել էի որ arm64 բիլդը իզուր տապալուում ա ու պէտք ա ինչ֊որ ձեւ նշել որ չշինի դրա համար, զի fpc-3.0.2֊ը չունի դեռ arm64֊ի սափորտ։ fpc-3.2֊ն ունի, բայց էդ debian beowulf֊ի մէջ այն չկայ։ ու մտածել էի՝ դէ մինչեւ դեբիանը չթարմանայ ու մաեմոն չօգտագործի նոր դեբիան՝ դէ չի լինի։
բայց ինչ֊որ ձեւ սխալ էի սահմանափակում որ պլատֆորմների համար շինի, ու վերջը թողեցի՝ any, ու չեմ հասկանում ոնց՝ arm64֊ի համար էլ բիլդը լրիւ նորմալ անցնում ա։
հա, էս բիլդերի հետ մի խնդիր էլ կար։ fpc֊ի համար գրադարանների ուղիներում կայ x86_64-linux ու կայ arm-linux որը armhf֊ի վրայ ա։ ու ես makefile֊ի մէջ ջոկում էի որն ա ճարտարապետութիւնը՝
ARCH = $(shell arch)
arch քոմանդլայն հրամանը կանչելով։ ու արդէն այդ ստացած $ARCH֊ը տեղադրում էի fpc֊ի ուղիների մէջ։ վերջում ստացած ուղին սէնց սարսափելի տեսք ունէր՝
PARAMS = -MObjFPC -Scgi -Cg -O1 -g -Xg -XX -l -vewnhibq -FD/usr/bin -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/nonwin32 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/nonwin32 -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/forms -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/forms -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/interfaces/gtk2 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/interfaces/gtk2 -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/widgetset -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/widgetset -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0 -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/include -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/include -Fi/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm -Fu/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm -Fi/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/src -Fu/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/src -Filib/$(ARCH)-linux -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/units/$(ARCH)-linux/gtk2 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/units/$(ARCH)-linux -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/components/lazutils/lib/$(ARCH)-linux -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/packager/units/$(ARCH)-linux -Fu. -Fulib/x86_64-linux/ -FE. -o./project1 -dLCL -dLCLgtk
սա արդէն armhf֊ի աւելացումներով։ x86_64֊ի վրայ դեբիանի կազմարկիչն աւելի քիչ բան էր ուզում գտնել։
հա, ու arch հրամանը որ ինթելի վրայ տալիս էր՝ x86_64, armhf համակարգում վերադարձնում էր՝ armv71։
ապա ստիպուած եղայ կեղտոտ հաք անել՝
ARCH = $(shell arch)
ifeq ($(ARCH),armv7l)
ARCH = arm
endif
օկ, սէնց կազմարկուեց։ ու օհ անակնկալ, նաեւ կազմարկուեց arm64 համակարգում։ գտաւ որ կարծես aarch64 ա ճարտարապետութիւնը ու fpc֊ի ուղիներում էլ ամէնը գտաւ ու կազմարկեց։
էսպէս։
բայց կարեւոր ասածս այլ ա։ սէնց բաներ չեն պահանջում լինել յանճար։ ու լիքը բան չի պահանջում։ ես սրա վրայ նստած էի մօտ 12 ժամ։ ու ամէն անգամ, ամէն պահի վարկած ունէի՝ թէ էլ ո՞նց փորձել։ օրինակ նախորդ գրառման խնդրի հետ՝ թեմայի մէջ չէի ու վարկած չունէի։ իսկ սա՝ ամէն անգամ մի նոր բան էի փորձում։ ու մենք ունենք գործ տարբեր մարդկանց սարքած տարբեր ծրագրակազմերի հետ, տուեալ դէպքում՝ fpc, lazarus, jenkins, debian, ու պէտք ա մօտաւորապէս պատկերացնելով որն ա սխալ գնում բզբզալ մինչեւ ստացուի։ սա հէնց էն not science, trying ձեւն ա։ ու պարզապէս պէտք ա փորձել ու փորձելը երկար ա։ ու խելքը կապ չունի շատ։ համբերատարութիւն ա պէտք։
#տեքնոլոգիաներ #մաեմո #մաեմօ #համբերատարութիւն #փորձ #դեբիան #լինուքս #կազմարկում #ծրագրակազմ
որպէսզի պատկերացում կազմէք qcow2 կոմպրեսիայից, ասեմ որ՝
debian-10-openstack-amd64.qcow2 պատկերը զբաղեցնում ա 644մբ դիսկիս վրայ։ նոյնը՝ մաունթ արած մի տեղ, ու դրանից հանած tar.bz2 պատկեր՝ 180մբ։
իսկ մաունթ արածը, կամ այդ tar.bz2֊ից բացածը՝ 945մբ։
#օհ #կոմպրեսիա #դեբիան #պատկեր #իւնիքս #լինուքս #չափս #տեղ #յիշողութիւն
ուրեմն, ասենք մի տարի առաջ, մի աղջկայ դեբիան եմ տեղադրել։ ինչո՞ւ։ մթոմ լաւութիւն էի արել՝ չի փչանայ, ասել եմ, վիրուսներ չես ունենայ, հանգիստ կապրես։
վերջերս կապուել է։ ասում է՝ վայֆայը չի աշխատում։ նախ, կարեւորն այն է, որ ինձ է կապուել։ ինչո՞ւ ինձ։ եթէ վինդովս լինէր, նա շատ տարբերակներ կունենար ու գուցէ նախընտրեր ինձ չդիմել։ բայց լինուքս «սափորթ» անողները, այո, այնուամենայնիւ, դեռ անհամեմատ աւելի քիչ են։
ինչեւէ, մենք հանդիպում ենք սրճարանում, եւ իր նոութը վայֆային կպնում է։ «ուրեմն աշխատում է» — ուրախանում եմ ես։ «չգիտեմ ինչ է, քեզնից է վախեցել» — պատասխանում է նա։ յետոյ գնում է տուն։ եւ իր նոութը իր տան վայֆային չի կպնում։ այդ ժամանակ նա համարձակւում է զանգել պրովայդերին, ով տեղադրել է եւ կարգաւորել վայֆայը եւ բողոքել։ իսկ պրովայդերը լուծում է խնդիրը՝ իր մեղքն էր։
ո՞րն է երկրորդ կարեւոր մասը այս պատմութեան։ այն, որ այդ աղջիկը, ով բնաւ էլ կոնֆորմիստ աղջիկ չէ ընդհանուր առմամբ, ու նախանձելի համարձակութիւն ունի շատ այլ իրավիճակներում, փաստացի ենթադրել էր, որ «մարգինալ լինուքսն է» պատճառը կապ չունենալու, ոչ թէ «մեյնսթրիմ» պրովայդերը։ նա չի ենթադրել, որ այն, ինչ մարգինալ է, այն ինչ տարածուած չէ, այն ինչ կոնֆորմիստական չէ՝ կարող է անխափան աշխատել։ ինքը՝ մարգինալ, ոչ կոնֆորմիստ լինելով։
ես կարծում եմ, որ դա շատ պարզ է։ ու որ մենք շատ քիչ հաւանականութեամբ կարող ենք ունենալ իրական նոն կոնֆորմիստ եւ իրական մարգինալ։ նրանց՝ ով փոխում է աշխարհը։ մերոնք՝ փոփոխութիւն անել ունակ չեն։ եւ դա, ես կարծում եմ, կապ ունի նաեւ մեր քանակի եւ բազմազանութեան հետ։
ինչպէ՞ս են մարգինալները փոխում աշխարհը։ փոխում են՝ ունենալով մեծ շուկայ։ փոխում են՝ քանի որ իրենց համայնքներն այնքան մեծ են, որ իրենց քիչ քանակի համախոհները այնուամենայնիւ այնքան շատ են, որ տարբերւողները կարողանում են չմնալ տեղում, զարգանալ, եւ համայնքները փոփոխութեան են տանում։
այսպէս, Սթոլմանը կարող էր իր գրած ազատ ծա֊ի աջակցութիւն մատուցելով ապրել՝ ժամը 200 դոլար վաստակելով։ քանի որ միացեալ նահանգների շուկան այնքան մեծ է, որ գտնւում էին մարդիկ, ով կօգտագործեր իր ծրագրերը, եւ դրանց մէջ գտնւում էին նաեւ նրանք, ով կը վճարէին աջակցութեան համար։
այսպէս, Լինուսը, չնայած իհարկէ բնաւ հարուստ չէ, ինչպէս Գեյթսը կամ Ջոբսը, Լինուսը կարողացել է իրեն թոյլ տալ միլիոն դոլարով տուն ձեռք բերել։ Եւ երկու հարիւր հոգանոց ռեդհեթը կարողացել է լինել շահութաբեր եւ տարածուել։ իհարկէ, նահանգների ճնշող մեծամասնութիւնը դեռ օգտագործում է մայքրոսոֆթի կամ էփլի արտադրանքը սեղաններին, սակայն իրավիճակը կամաց, բայց կայուն փոխւում է։ ու արդեն զարմանալի չէ, որ տեսականօրէն ազատ անդրոիդը, լինուքս միջուկով, դէ ֆակտո ստանդարտ է։
այնտեղ, ուր շատ մարդ կայ, գտնւում է շատ մարդ, ով կարող է, օրինակ, լաւ դիտորդ լինել ընտրութիւնների ժամանակ, կամ աջակցում է ոչ այնքան շահութաբեր մտքին՝ ասենք օգնել անօթեւան կենդանիներին։ այնտեղ փոքր համայնքները դառնում են ազդեցիկ, եւ փոխում են հասարակութիւնը, իսկ յետոյ փոխում են օրէնքները։
հայաստանի շուկան այնքան փոքր է, որ կարելի է ասել՝ այն չկայ։ նաեւ ակնյայտ է, որ շուեյցարական (իսկ շուեյցարիան նեյտրալ է եւ նոյնիսկ եւրամիութեան անդամ չէ) տեքնոլոգիաները չէին կարող մրցել ամերիկեան տեքնոլոգիաների հետ, անկախ նրանից, թէ ինչքանով լաւն էին։ օբերոնը, մոդուլան այդպէս էլ մնացին համալսարանների նեղ պատերի մէջ, ուր եւ շնչահեղձ են լինում։ պասկալը ժամանակաւոր տարածում ունեցաւ՝ երբ բորլանդ ընկերութիւնը գրանցուեց ամն֊ում, եւ ամն֊ում տարածուելու պատճառով այն յետոյ հասաւ մեզ։
եթէ օբերոնը լինէր գերմանական՝ տարածուեր գերմանիայում, դրան աւելի լուրջ էին վերաբերուելու։
կամ այլ օրինակ՝ ո՞վ էր լինելու Գոդարը, եթէ նա ապրեր եւ ստեղծագործեր (եթէ իրեն թոյլ տային) Հայաստանում։ Ո՞վ էր իրեն ճանաչելու։ Հայերը չէին ճանաչի ճիշտ այնպէս, ինչպէս ծանօթ չեն Փելեշեանին։ Աշխարհը չէր ճանաչի այնպէս, ինչպէս ծանօթ չէ Փելեշեանին։ Ի՞նչ կը լինէր, եթէ Փելեշեանը ստեղծագոծած լինէր Ֆրանսիայում։ Կասէին՝ որ նա փոխել է աշխարհը։ Որ կայ կինո մինչեւ Փելեշեան, եւ Փելեշեանից յետոյ։
այնտեղ է, իրենց մօտ է երբ փայթնը յաղթում ջաւան։ այո, աւելի հիփսթերական քան գիտական փայթնը յաղթում է կորպորատիւ ջաւան։ քանի որ այնքան լիբերալ հասարակութեան մէջ միայն կարող են լինել այնքան հզօր մարգինալներ։ այսպէս է որ փոքրամասնութեան իրաւունքները պաշտպանուած են լինում այնտեղ, ուր ժողովրդավարութիւն է։
Հայաստանում շատ բարդ է զարգանալ։ այսինքն՝ կարելի է լինել կենսակայուն «բակի բուդկա», որը թոյլ է տալիս տիրոջը սպասարկել հին «բմվ» եւ վճարել դստեր տնտեսագիտականի համար, բայց ոչ աւել։ նա ալեքսանեան երբեք չի դառնալու, ինչքան գրագէտ մարկետինգ չանի, ինչքան լաւ չկազմակերպի իր խանութի աշխատանքը՝ ապրանքների դասաւորութիւնը, գները, դիզայնը։
այսինքն՝ չի ստացուի լինելով տարբեր գրաւել շուկան։ չի ստացուի լինել տեղական գուգլ, կամ էփլ, որը դուրս է եկել աւտոտնակից։
նոյնը՝ ինդիւիդների մակարդակում է։
յիշո՞ւմ էք, երբ հայրը, իր երեխային ասում է՝ «տեսնո՞ւմ ես պեծյան փորում է։ այ դու էլ դասերից փախնես՝ փորելու ես»։ այո, ճիշտ է ասում, ընդհանուր առմամբ, հայաստանի համար։ բայց ճիշտ չէ ասում նահանգների համար, ուր գեյթսը թողնում է ուսումը, եւ հիմնում է մայքրոսոֆթ։ ուր ջոբսը թողնում է ուսումը եւ ստեղծում է էփլ։ ուր էյնշթեյնը գալիս է, անում իր դոկտորականը, նրանից յետոյ, երբ մերժւում է շուեյցարիայում։
կամ՝ ինչո՞ւ է այս աղջիկը հագնում կրունկներ, չնայած չի սիրում դրանք։ քանի որ, ասում է, չեն հաւանում ինձ։ բայց չէ՞ որ — հակաճառում էի ես — երբ դու վերջապէս հանդիպես նրան, ով հաւանելու էր հենց քեզ, նա դա չի անի, քանի որ դու չես լինի ինչպիսին կաս։ այո — համաձայնում էր նա։
սակայն ես հիմա հասկանում եմ, որ նա աւելի ճիշտ է։ նա, ով այդ աղջկան կհաւանէր այնպիսին, ինչպիսին նա կայ, կամ արդեն զբաղուած է, կամ գնացել է արտասահման՝ այնտեղ, ուր շատ են նրանք, ով իրեն դուր են գալիս։ ու նրանք, ով իրեն կընդունեն։ իսկ այն աղջիկը, որ սիրում է կարճ մազեր, ու «տղայական» տեսք, նա ոչ միայն քիչ հաւանական է, որ կհանդիպի իրեն այդպէս հաւանողին, այլեւ նա ինքը, ամենայն հաւանականութեամբ կհաւանի աւելի «աւանդական» տղայի, քան նա աղջիկ է։
եւ բնաւ պատահական չէ, որ մեզ մօտ ընդդիմադիր երեխաները՝ ընդդիմադիր ընտանիքներից են։ իսկ ոչ ընդդիմադիր երեխաները՝ ոչ ընդդիմադիր ընտանիքներից։ բնաւ պատահական չէ, որ դատախազի որդին է դառնում դատախազ, ոչ թէ ընդդիմադիր։
մեզ մօտ չափազանց քիչ են, փաստացի չեն լինում շրջակայ միջավայրին դէմ գնացող մարդիկ՝ հասարակութեանը, կամ ընտանիքին, եղբայրութեանը։ մեզ մօտ չեն լինում, քանի որ մենք քիչ ենք, ու դէմ գնալով, իրենք ընդամէնը գնալու են ինքնամեկուսացման։ իսկ մեկուսացող մարդիկ վաղ թէ ուշ լրացնելու են «նեուդաչնիկների» շարքերը։ սա ամն չէ, ուր նեուդաչնիկները գտնում են իրենց պէս ընկերներ, հզօրանում են, եւ տակն ու վրայ են անում համակարգը։ կամ գոնէ կարողանում են զարգանալ լինելով այնպիսին ինչպիսին կան, առանց կոտրուելու։
ու գուցէ զարմանալի չէ բնաւ, որ հայերի էպոսի հերոսը՝ Մհերը, ի վերջոյ գնում է ինքնամեկուսացման։ նա յաղթող չէ։
մարգինալները չեն կարող փոխել հայաստանը, քանի որ չեն հաւաքում կրիտիկական զանգուած։ (այնպէս, ինչպէս գազոնը ունի մինիմալ չափ ապրելու համար, եւ երկիրը ունի այնպիսի սահմաններ, որ պաշտպանելը իրատեսական լինի։) եւ ինչքան քիչ մարդ կայ այստեղ, այնքան քիչ է այն հաւաքելու հաւանականութիւնը։ (զակոն օբրատնիխ կուադրատով)։
այդ պատճառով էլ ունենք երեք հոգի հայերէն գրող դիասպորայում։ որոնց թիւը չի աճի։ այդպէս էլ կը փտեն, մինչեւ չյոգնեն իրարից։
ու պատահական չէ, որ մեզ մօտ նոնկոնֆորմիզմ գոյութիւն չունի։ իհարկէ կան, մեն֊մենակ այստեղ եւ այնտեղ, իրենց փոքր, նեղ համայնքիկներում՝ ախպերութիւններում փտող մարդիկ։ փտող՝ քանի որ օդի շարժ չկայ։ սակայն իրենք չեն փոխի ոչ մի բան։ ոչ իրենց արուեստն է տարածուելու, ընդունուելու լայն զանգուածներում, ոչ իրենց տեքնոլոգիաները, ոչ իրենց գաղափարները։ (ո՞ւր է ժամանակակից արուեստը հայաստանում։ մնացել է նփակի պատերի արանքում։ եւ դեռ կոմունիստների ժամանակ ստեղծուած թանգարանում։ չի տարածուել։ որտե՞ղ է ժամանակակից արուեստը նիւ֊յորքում։ պէ՞տք է պատասխանել։) աւելի ճիշտ՝ դրանք կընդունուեն այն ժամանակ, երբ կը գան դրսից։ եւ զարմանալի չէ, որ այդ մարգինալներին կհամարեն դրսամոլ, արեւմտամոլ։ ասենք որտեղի՞ց պէտք է գայ թարմութիւնը՝ այնտեղից, ուր յաղթել են մարգինալները։ որտե՞ղ են իրենք յաղթում՝ արեւմուտքում։
որտե՞ղ չեն յաղթում մարգինալները՝ չինաստանում։ ի՞նչ է անում չինաստանը՝ կրկնօրինակում է արեւմուտքը, իրականացնում է արեւմտեան նախագծերը։ ինչո՞ւ սոնի ուոլքմենը չդարձաւ այֆոն։ որովհետեւ կարգին ընկերութիւն էր սոնին, ոչ թէ արտակարգ եւ ըմբոստ՝ էփլի պէս։
տասնեօթ եւ տասնութ տարեկան դեռահասներն աւելի են տարբերւում իրարից, քան երեսուներեք եւ երեսունչորս տարեկան մարդիկ։ նոյնիսկ հարիւր հազար բնակչութիւն կորցնել կամ ձեռք բերելը աւելի մեծ ազդեցութիւն է ունենում հայաստանի վրայ, քան միացեալ նահանգների՝ մէկ միլիոնը։ «միլիոնոմ բոլշե, միլիոնոմ մենշե» — ասում էր Շարլ Բոննէն՝ «ինչպէս գողանալ միլիոն» ֆիլմում։ մեզ համար ամէն մի գնացող մարդն է կարեւոր։ ամէն մէկը նշանակութիւն ունի։
Այդ պատճառով են այնքան նկատելի այն քչերը, որ ինչ֊որ բան փորձում են փոխել։ Ու այնքան ատելութեան արժանանում։ Փոփոխութիւն անողներն, տարբերուողները այնքան շատ պիտի լինէին, որ այս մարդիկ չէին էլ երեւալու իրենց մէջ, լինելով ալիքների մաս, ոչ թէ առանձին իմպուլսներ։
այո, շատ անյոյս եմ գրել, թւում է։ բայց դա իրականութիւնն է, ֆիզիկայի օրէնքների պէս։ ես չեմ կարծում որ պէտք է հաւատալ փոխելու համար։ ես կարծում եմ, որ պէտք է իրատես լինել փոխելու համար։
եւ իրատես լինելով ես գիտեմ, որ ամէն գնացողը ազդում է, եւ ամէն մնացողն ազդում է։ մնացողին բարդ է ամենուր․ եւ ուսման ժամանակ, եւ աշխատանքի վայրում, եւ նախաձեռնելուց՝ նա վաստակելու է թուք ու մուր, կամ արհամարհանք, կամ ատելութիւն, կամ պրեզրենիե։ նա գնահատուած չի լինելու, նա իրեն շատ վատ է զգալու։
ու միայն եթէ բոլորը չէ, եթէ շատերը մնան, ինչպէս շատերը գնացին ապրելու էրեծ իսրայէլ, շատ տարբեր շատերը՝ եւ նիհար գունատ աշկենազիներն եւ սեւ էֆիոպցիներն, եւ շատերը որոշեցին սովորել մեռած լեզու, եւ շատերը լինեն դուխով՝ նախաձեռնող, անող, կպնող իրենց գործին՝ առանց խանգարող «հաւատքի», բայց եւ անկախ «հասարակական» փոփոխական կարծիքից, պարզապէս, որովհետեւ իրենք անձամբ այդպէս են կարծում, այն ժամանակ է փոխուելու հասարակութիւնը, ընտրութիւնները, բնականոն ձեւով է գալու հանդուրժողականութիւնը՝ քանի որ ահա տեսէք, բոլորը տարբեր են, ամէն ձեւի մարդ կայ, եւ պարզւում է, իրենք չեն քանդում պետութիւնը, այլ ստեղծում են ազգ։
#ասում_է սիսթեմդ֊ն աւելի տեղափոխելի է քան դեբիանի սիսվինիթը։ ասում է լինուքս պրոցֆս֊ի հետ է կապուած ու իրենք այն էմուլյացիա են անում ֆրիբիէսդի ու հուրդ դեբիաններում։
#սիսթեմդ #սիսվինիթ #դեբիան #դեբեան #տտ
Debian֊ը դասական ուղղագրութեամբ Դեբեան է։
#դեբիան #դեբեան #դասական֊ուղղագրութիւն #լինուքս #գնու #հայերեն #հայերէն #ուտենց
@{համարյա թե չէ ; ach94er@spyurk.am} յետ, դեպի #անցեալ, մի քիչ էլ #ջիջիլ, թե ինչ #հաւէս է խաղալը։
#հաւէս #հավես #էկրանահան #դեբիան #վուդի #գնու #լինուքս #լինուս #այբիէմ #հայերեն #հայերեն #լափթոփ #ռետրո #երաժշտություն #ամելի #ամելի֊փուլեն #վմեյքեր #գնոմ #եռագույն #գիմփ #նեթսքեյփ #պատմություն #աբիվորդ #գեդիթ #կոնսոլ #մոզիլա #ձայն #screenshot #retro #debian #woody #amelie #amelia-poulen #gimp #history #armenian #abiword #gedit #xpdf #netscape #mozilla #gqview #sound #mozilla #timidity #gnome #gkb #video #thinkpad #ibm #laptop #gnu #linux #oss #sndconfig #isapnptools #playmidi #linus #sound #voice
ետ, դէպի անցեալ, @{համարյա թե չէ ; ach94er@spyurk.am} պենտիում 100 մհ, 24 մբ օպերատիւ յիշողութիւն։ դեբիան վուդի։ խաղալիք։ ։Ճ
#հաւէս #հավես #էկրանահան #դեբիան #վուդի #գնու #լինուքս #լինուս #այբիէմ #հայերեն #հայերեն #լափթոփ #ռետրո #երաժշտություն #ամելի #ամելի֊փուլեն #վմեյքեր #գնոմ #եռագույն #գիմփ #նեթսքեյփ #պատմություն #աբիվորդ #գեդիթ #կոնսոլ #մոզիլա #ձայն #screenshot #retro #debian #woody #amelie #amelia-poulen #gimp #history #armenian #abiword #gedit #xpdf #netscape #mozilla #gqview #sound #mozilla #timidity #gnome #gkb #video #thinkpad #ibm #laptop #gnu #linux #oss #sndconfig #isapnptools #playmidi #linus #sound #voice
Հեյ, @{համարյա թե չէ ; ach94er@spyurk.am} ։Ճ
Համարեա թե ճանապարհորդութիւն դեպի անցեալ է։ (:
Քո լափթօփով խաղ եմ անում։ (:
հաւէս է ։Ճ
#հաւէս #հավես #էկրանահան #դեբիան #վուդի #գնու #լինուքս #լինուս #այբիէմ #հայերեն #հայերեն #լափթոփ #ռետրո #երաժշտություն #ամելի #ամելի֊փուլեն #վմեյքեր #գնոմ #եռագույն #գիմփ #նեթսքեյփ #պատմություն #աբիվորդ #գեդիթ #կոնսոլ #մոզիլա #ձայն #screenshot #retro #debian #woody #amelie #amelia-poulen #gimp #history #armenian #abiword #gedit #xpdf #netscape #mozilla #gqview #sound #mozilla #timidity #gnome #gkb #video #thinkpad #ibm #laptop #gnu #linux #oss #sndconfig #isapnptools #playmidi #linus #sound #voice
Սոլարիսի հետ աշխատելուց լավ զգում եմ, որ չեմ կարող այն «վատը» անվանել։ Նենց կարգին, ստաբիլ համակարգ ա, լիքը պլյուսերով։
Բայց գեղեցիկ այն արդեն չեմ կարող անվանել։
Տգեղ է այն, իսկ հավաքողները՝ անճաշակ։
Նույն, յունիքսի քոնսեփթով լինուքս դիստրիբուտիվները․․․ սակայն ոչ, ու՞ր ենք հեռու գնում, նույն Նեքսենթա-ն, որը օփենսոլարիսի հիման վրա է հավաքբած՝ ինչքա՛ն ավելի սիրուն է ու հարմարավետ։
Այստեղ հիշում եմ, երբ Փոլ Գրեմը գրում էր, որ հաքերությունը գիտությունից տարբերվում է․
The way to create something beautiful is often to make subtle tweaks to something that already exists, or to combine existing ideas in a slightly new way. This kind of work is hard to convey in a research paper
Գիտնականը նորի հայտնագործություն է անում։
Նկարիչը, կամ հաքերը, ի տարբերություն նրան, կարող է նույն իրը պտտել, և մատուցել, մարմնավորել այլ տեսանկյունից։
Այսպես, նեքսենթա թիմը մատուցում է Սոլարիսը դեբիանոտ սոուսով, և արդեն ստացվում է գեղեցիկ պատկեր։
Իհարկե, դա հնարավոր դարձավ միայն Սոլարիսը բացելուց հետո։
Կարճ համեմատություն, opensolaris vs solaris vs nexenta
Կարճ համեմատություն, opensolaris vs solaris vs nexenta
opensolaris — միմիայն գրաֆիկական ինսթոլեր, որը պահանջում է անհամեմատ շատ հիշողություն
solaris — ինսթոլերը, թեև ունի կոնսոլ տարբերակ, բայց պահանջում է ռեսուրսներ, նույնիսկ ջավա է խոդ տալիս
nexenta(gnu/opensolaris) — կոնսոլ ինսթոլեր, համեմատաբար քիչ օպերատիվ հիշողության պահանջներ, ավելի արագ ընթացք
Տեղակայումից հետո․
opensolaris-ը բեռնում է այսպես կոչված gnome java desktop-ը և պահանջում է 800+ մբ օպետարիվ
solaris՝ — նույնից
nexenta-ն կարող է տեղակայվել առանց գրաֆիկայի, բոլոր հետևություններով
Փոսթինսթոլ․
solaris — ամեն ինչ ձեռքով պիտի արվի։ Մարդը անում է մեքենայի գործ, հետո պիտի լոգին լինի, քաշի հատ հատ փաթեթները․․․ չշարունակեմ
sunfreeware կամ blastwave — իրենց pkg-get/pkgutil-ներով հաշիվ չէն քանի որ third party են, ու նրանցով միայն GNU սոֆթ է տեղակայվում։
opensolaris-ը արդեն ունեցավ Դեբիանոտ Սինապտիկի պես մի բան։ Յան Մուրդոքի ձեռքն է զգացվում։
Այնուամենայնիվ, dpkg/apt-get-ին անցնելու ̶դ̶ո̶ւ̶խ̶ համարձակություն Սանի ղեկավարությունը չունեցավ։
Այդ սինապտիկոտ գրաֆիկական ուտիլիտան ունակ է հաշվել կախվածությունները, սակայն կոնսոլ տարբերակ չունի։
Լավ, բայց գոնե արագ հաշվեր։ Երբ ընտրեցի gcc-ն, երկու-երեք րոպե մտածելուց հետո, այն հաշվարկեց, որ gcc-ն կախված է binutils-ից։
Nexenta-ի apt-get-ը (և բնականաբար synaptic-ը) նույնը անում են մի ակնթարթում։
Ահա և մի օրինակ ինչպես է լինում որ բաց կոդով տեքնոլոգիան ավելի հարմարավետ է և էֆեկտիվ։
_ու տենց _
Debian GNU/Linux life comes with ABSOLUTELY NO WARRANTY
_ու տենց_Сегодня к нам в комнату зашла Анна и попросила продолжение Хауса 🙂
Норик: У меня с собой 23-я По английски.
Анна: Здорово 🙂 Скинешь?
Норик: А у тебя есть 22-я? Смотрела 21-ую?
Анна: А что?
Норик: Если не смотрела – не дам. Ее нельзя смотреть без предыдущих.
Аркадий: Норик, ты прямо как apt-get, зависимости отслеживаешь 🙂
gisastx: hesa kstati lenny-na durs galis
es vor X em ogtagorcum hets ches xosum?
me: ?
gisastx: os x
me: :))))))))))))
играясь с debian popularity contest сегодня выяснил, что аbiword и lyx обходят openoffice по популярности в дебиан
смотрите сами
Это сильное разочарование. Нексента в десятки раз юзабельнее.
Текст мод инсталлера все еще нет. Поэтому минимальные требования под гиг озу. загружает гном ява десктоп.
самый тормозной гном на свете. С пропрайатари ЦДЕ сбежали, и давай гном коверкать.
Мурдока рука чувствуется — прикрутили какую-то тормозную прогу с интерфейсом как-бы слизанным с Синаптика.
Тока… нужно было не выпендриваться а на апт переходить.
Потому как эта прога тормозит немерянно: во первых при старте обновляет список программ. Да кто тебя просит? во вторых, выбираешь, скажем, gcc. Синаптик сразу, я имею в виду моментально помечает зависимости. Это убожество думало несколько минут, прежде чем сообщить, что гцц зависит от бинутилс
Рука Мурдока вроде как этим и исчерпана. Слайдер для отката в файловой системе меня не прельщает, так как платишь за это такими тормозами, что… кроме того зфс идет под лицензией, которая, как-бы это сказать, оказывается, хоть и считается free а вот использовать ее совместно с gpl кодом не выйдет. Да так классно придумали, типа “это Вам Ваш gpl мешает наш код юзать, а мы что — мы хорошие”. Сволочи Вы бестактные.
По ctrl-alt-f1 перехода в консоль все еще нет. Нужно вырубить gdm потом убить икс килл-ом.
Потому как если гдм не вырубить он попробует встать и по дороге повиснет чтобы Вам пришлось жать ресет.
А самое ужасное, когда даже их пакадж менеджер запущен и считает зависимости, вся система так тормозит, что еле прорисовываются менюшки, пока пытаешься терминал запустить и убить их поделие, всячески намекая на то, что убивать надо не отдельно взятую прогу, а всю систему с их хваленным раскрученным ядром.
Которое конечно не имеет не то что менюконфига… но и порта кроме интел и спарк у них нет.
Люди в больших коммерческих фирмах становятся неузнаваемы, может у них там тормозную жидкость подмешивают в ̶я̶в̶у̶ кофе?
Даже у Мурдока крыша поехала, он не видит, насколько это хуже, чем Дебиан?
Очевидно, рука у них не пошла под гпл солярку открыть, чтобы понабирать у сообщества, а у них случайно ничего не забрали. Ну а то, что зфс смогли взяли бсдшники так как религия позволяет — это ничего — их же мало.
С таким эгоистичным подходом, системы не раскручивают : вроде как открыто а шаг влево, шаг вправо — нельзя!
ЗЫ: если сейчас кто-то ляпнет про дтрейс — ̶с̶ ̶л̶е̶с̶т̶н̶и̶ц̶ы̶ ̶с̶п̶у̶щ̶у̶ забаню!
Это одна из моих историй успеха внедрения свободных технологий, и миграции, эмиграции, бегства от технологий мс безопасности:)
В этом тексте – в основном о том, какие несвязные անկապ технические задачи возникли по ходу, и их не менее несвязные решения:)
Итак, все началось с того, что у одного ученого есть свой know how – способ улавливать колебания земли, и, возможно, прогнозировать землетрясения. Для этого он установил в шахте, на глубине 60 метров под землей свой экспериментальный датчик, ну а чтобы снимать с него данные подключил систему к компьютеру.
Однако снимать данные в течение reasonably продолжительного времени не удавалось: компьютер подвисал примерно раз в два дня, ход эксперимента то и дело приостанавливался…
Еще очень давно я утверждал, что можно все очень красиво (мсье знает толк в извращениях) реализовать с использованием опен соурс, но у меня не хватало времени. Еще я резонно предвидел проблемы с конкретным железом, которое они используют. Этим летом все-таки взялся.
Что было раньше.
Не вдаваясь в детали скажу, что вначале была матрица.
Я немножко не о той матрице, где Нео тусовался. Конечно, все делается подручными срествами, и это матрица от обычной, очень старенькой веб камеры с почти стертой, загадочной надписью Enigma.
Причем, чтобы снять картинку с матрицы, парень, который все настроил до меня, не заморачивался с изучением WinAPI и сделал то, что можно назвать аналогом юникс скриптинга, но в графике: заставил работать несколько виндовс программ вместе и передавать инфу от одной к другой.
Правда, он не смог использовать потоки, пайпы, и все такое, и у человека, не знакомого с идеями юникс, перенаправлять, скажем, стдаут в стдин мысли возникнуть не могло. Если его не зовут Деннис Ричи, конечно.
Добавлю, что парень тоже был подручный, и не являлся it специалистом, и вообщем, совсем неплохо справился.
Итак, сначала он взял программу, которая показывает изображение с видео девайса, и умеет брать снапшоты, при нажатии на кнопочку. “Только вот кто будет на кнопку жать?” – спросите Вы. Оказывается, парень поступил очень остроумно, чтобы не сказать – неожиданно: он научился программно управлять курсором мыши, (кажется с помощью ЛабВью) и заставлял ее жать на кнопку через определенные промежутки времени 🙂
Картинка, снятая матрицей обрабатывалась в том же ЛабВью, что-то считала по какой-то формуле, и писала в файл. Затем файл с данными можно было открыть в Ориджине, и полюбоваться на графики.
Все бы хорошо, но ничто не работало так, как ожидается. Ну как всегда…
Во первых, постоянно загруженный ЛабВью, и программа захвата видео сьедали слишком много памяти. Во вторых, кто-то из них активно тек памятью, памяти становилось все меньше и меньше, пока компьютер не подвисал. Вообще, в виндовсе самом полно утечек, но они, конечно, не успели бы вешать машину так часто.
К тому времени, как я взялся за дело, было также решено наладить сеть с городом, чтобы не ехать каждый раз в обсерваторию.
Телефона рабочего там тоже не было, обсерватория с коммунистических времен заброшена, хорошо хоть электричество есть.
Вот ребята еще провели 200-300 метров utp из под земли наверх, к другому компьютеру, а к нему задумали подключить gprs модем 🙂
Для меня сразу стало очевидно, что таск на компьютере с веб камерой решается крутящимся маленьким консольным скриптиком, а сам компьютер можно впоследсвии быть заменить на маленькую встраиваемую плату на основе arm или 32-битного атмела.
Скриптик мог иметь вид типа
while (true)
{
getsnapshot()
./process » data.txt
sleep 3s;
}
Обратите внимание, этот скриптик, против ЛабВью, программы видеозахвата с превью и кнопками, экплорер, не говоря уже о графике, виндовс, который сьедает под 100мб озу…
Выяснилось, что getsnapshot легче всего реализуется с помощью консольной утиливы vidcat из пакета w3cam
vidcat -d /dev/video0 -d ppm -o tmp.ppm – с камерой встроенной в мой ноутбук заработало на ура
оставалось написать консольную программу для обработки полученных данных, что много времени не заняло, и разобраться с драйверами.
Как я и опасался, почти все железо не опознавалось стандартным ядром из Debian Etch:
Проблема с сетевыми решилась проще всего – компиляцией новейшего на тот момент ядра – 2.6.26
Вебкамера под линукс не опознавалась (файл устройства /dev/video0 ) не создавался.
Посмотрел, что за камера, lsusb выводит
Bus 005 Device 002: ID 2770:913c NHJ, Ltd Argus DC-1730
Поискав в гугле argus dc-1730, нашел чипсет и следующие строки авторства Theodore Kilgore, с которым, как ни странно, меня уже судьба сводила: я с ним общался, когда помогал добавить поддержку своего Genius Smart 300 в libgphoto2, брал usb логи, компилировал и тестировал экспериментальный код в libgphoto
http://www.qbik.ch/usb/devices/showdev.php?id=2761
—
Yet another camera with an S&Q Technologies controller chip. Seems to work just fine with existing sq905 camlib, in libgphoto2. I will add it in the CVS version. Webcam support might possibly work with the sqcam driver, too, with tweaking.
—
Ага, значит драйвер чипа, хоть и для другой камеры есть!
Ищу драйвер, нахожу, пытаюсь скомпилировать:
cvs -z3 -d:pserver:anonymous@sqcam.cvs.sourceforge.net:/cvsroot/sqcam co -P sqcam26
cd sqcam26
make
конечно облом, не компилится.
Хммм…
Хорошо, смотрю мейкфайл, нахожу такой участок:
—
sq905.o : gamma.h
gamma.h : makegamma
./makegamma
makegamma : makegamma.c
gcc -std=c99 -o makegamma -lm makegamma.c
—
Пробую
# gcc -std=c99 -o makegamma -lm makegamma.c
запускаю полученную программу
# ./makegamma
и она создает gamma.h
Теперь вновь
make
и вновь облом – интерфейсы ядра успели сильно измениться, надо хакать драйвер
Хорошо, он опен соурс… поди заставь работать какой-нить закрытый win95 драйвер в висте…
Полный список изменений сам не помню, а скачать версию драйвера, которая работает с камерой Argus DC-1730 и компилится с ядром 2.6.26 можно тута.
Итак, драйвер скомпилился!
modprobe sqcam
ls -al /dev/vi…
Жму tab, tab, tab…
Опять облом, устройство не создается…
Я уже чуть было не забил на это дело, отошел от компьютера, покрутился…
и тут дошло, что вероятно драйвер просто не определил камеру так как не знает ее usb vendor и product id’s!
Осталось только поменять:
/*Define these values to match your device */
#define USB_SQCAM_VENDOR_ID 0x2770
#define USB_SQCAM_PRODUCT_ID 0x9120
product id на
#define USB_SQCAM_PRODUCT_ID 0x913c
rmmod sqcam
modprobe sqcam
УРRRRRRRRRRRRRRRRRаааааа – работает 🙂
vidcat -d /dev/video0 -f ppm -o a.ppm
Снимок благополучно сохраняется 😉
Оставалась проблема с gprs модемом siemens mc35i
Он в упор не опознавался, поискав в инете я выяснил, что модуль cp2101
(Silicon Labs CP2101/CP2102 RS232 serial adaptor driver)
должен создать устройство /dev/ttyUSB0
и нашел массу вопросов в форумах о том, что несмотря на то, что он должен, устройство все-таки не создается
Разумеется, после сходной возни с вебкамой я просмотрел исходники cp2101.c, недолго думая добавил usb id’s модема, и он разумеется определился!
Я даже позаботился о людях тщетно спрашивающих в форуме решение, и помог им
—
cd /usr/src/linux/drivers/usb/serial
nano cp2101.c find there a place with usb product and vendor id’s and add string with your device numbers
{USB_DEVICE(0x10c4, 0x8341)}, /* siemens mc35pu gprs modem*/
Then recompile the kernel and reboot. Find new/dev/ttyUSB0 file
—
Проблемы с железом, однако не прекратились…
Мало ли, что драйвера есть…
Я не говорю о том, что свет там регулярно вырубался, а упс-а не было… Нет, я расскажу другую историю –
про подвисания того самого gprs модема Siemens mc35i
Короче, модем подвисал почти каждый раз после дисконнекта. И единственный способ заставить его работать вновь – это обесточить, вытащить usb шнур, и пихнуть обратно.
– Ну и как я ему скажу, чтобы он шнур вытащил? – вопрошаю я окружающих, ждущих решения серьезных дядек
И тут кто-то, кажется Овик (art_green{.lj-user} ) догадался, как это сделать
– Норик, ты можешь на ком порт сигнал подать, ведь можешь правда? А я соберу схему, как ты подашь сигнал, модем обесточится.
– Нэт праблэм, Дарагой! – гаварю 🙂
Короче, ребята собрали схему (спорили на транзисторе или на реле ее делать), подключили один вывод от модемовского шнура к ком порту, а я добавил в скрипт подключения и отключения от инета
cat /dev/urandom > /dev/ttyS0
на некоторое время, дабы модем перегружать.
А далее уже все было хорошо… Хорошо, если не вспоминать о том, что материнка компьютера в шахте была влажной от сырости, пока он не сдох, если не вспоминать о перебоях с питанием, со проблемной связью из-за Виваселл, если всего этого не вспоминать, шалость, вроде удалась! 🙂
you may compare packages popularity, like I have compared popularity of freepascal, gnu pascal, gnat (ada) and oo2c (oberon) compilers
Compiler benchmarks