ինչպիսին էր ճապօնական «դուօ լինգօն» 1983֊ին՝
https://www.youtube.com/watch?v=11sqTJXXSQo
https://www.youtube.com/watch?v=qlNIokKaJH8
#համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն
էնտեղ տարբեր կարգիչներ կան, բայց սիրտս հէնց սրան ա կպնում՝ զի ստեղծագործ աշխատանքի համար ա եւ նախագծուած եւ օգտագործւում։
պատին էլ նկար կայ, ու հաւանական ա որ ամերիկեան առանձնատանն ա այդ սենեակը։
մնացած նկարներում աւելի գաղջ մթնոլորտ ա, ճնշող։
ու տէնց։
#atari #atari_st #աթարի #ատարի #պատմութիւն #ռետրօհամակարգչութիւն #ռետրոհամակարգչութիւն #կարգիչ
https://invidious.protokolla.fi/watch?v=HVY_Zpaez3E
#չերնոբիլ #պրիպեատ #պատմութիւն #հետազօտութիւն #կարգիչ
մարսելօ ջիորդանիի էս քովերը շուռ են տուել, atari st֊ից եմ իմանում։
իսկականն էս տեսքն ունի՝
https://soundcloud.com/marcellogiordani/non-me-lo-so-spiegare
#դիզայն #շապիկ #պատկերազարդում #ֆոտո #ֆոտօ #լուսանկար #նկար #կարգիչ #աթարի #լսելիք #էլեկտրոնային
Miyata Textile Co. ընկերութիւնում օգտագործում են ինչ֊որ հին համակարգիչ՝
https://www.youtube.com/watch?v=zWJZFQHklBg
համակարգչի անունը ոնց որ
MZ-80K2 ա։ ահա, գտայ այդ մեքենան։
տակից գրուած ա՝ CLEAN COMPUTER կամ CLEAR COMPUTER, չեմ հասկանում։
տեսաքարտը տեքստային ռեժիմում ա աշխատում։ ծրագիրը բեռնում են ձայնաերիզից։
ծրագիր բեռնելիս գրում ա՝
FOUND MR-463 (DATA)
LOADING MR-463 (DATA)
իսկ երբ ծրագիրն արդէն օպերատիւ յիշողութեան մէջ ա՝
** AUTOMATIC PATTERN PUNCHING SYSTEM **
MR463-01
#համակարգիչ #կարգիչ #ծրագիր #պատմութիւն #շորեր #արտադրութիւն
լիքը մարդ «սմարտֆօններին» այլընտրանք ընտրում են շատ պարզ, միայն «զանգող» ու «սմսող» սարքեր։
իմ խնդիրը էդ հեռախօսների հետ էն ա, որ՝
— ես չեմ ուզում «սմս» անել, որը կրիպտած չի «քարիերի» համար, ու որն ուղարկելու համար ինձ պէտք են իր ծառայութիւնները։
ես ուզում եմ ինտերնետ, որ արդէն ինչպէս ուզեմ՝ շփուեմ։
— չխելախօսը աւելի քիչ համակարգիչ ա, քան խելախօսը։
ինձ համար խնդիր ա, երբ համակարգիչ սարքը չի օգտագործւում որպէս համակարգիչ։ այլ դրա հնարաւորութիւնները արհեստականօրէն սահմանափակւում են։
իսկ չխելախօսը էլ աւելի չհամակարգիչ ա, քան խելախօսը։ խելախօսի օհ֊ը կարելի ա փոխել, տեղակայել աւելի կիրառելի օհ։ գուցէ դա լինի լինեէյջ, գուցէ գրաֆէն, իսկ գուցէ մէյնլայն լինուքսով՝ պոստմարկէտօս կամ մաեմօ։
իսկ չխելախօսի դէպքում այն օգտագործելը ազատ ծրագրակազմի կառավարմամբ շատ աւելի քիչ իրատեսական ա։
նոյնիսկ վատ կորպորատիւ անդրոիդի տակ կարելի ա աշխատեցնել ազատ ծրագրակազմ, ու շփուել սիգնալի կամ ջաբերի պէս լուծման օգնութեամբ։
իսկ ինչպէ՞ս դա անել չխելախօսի դէպքում։
ու տէնց
#տեք #ազատութիւն #հեռախօս #խելախօս #համակարգիչ #կարգիչ
https://toobnix.org/w/mGVdhMLz59NSYd9uBYNVXP — տոմ տիկուերի երաժշտութիւնն ա։
#կարգիչ #պատմութիւն #երաժշտութիւն
դեռ 19֊րդ դարում օգտագործւում էր մորզէ կոդը՝ տեղեկատւութիւն տեղափոխելու համար։ մորզէն տպւում էր ոչ թէ a4 թղթերի վրայ, այլ թղթէ ժապաւէնի։ եւ խնդիր կար տողերն առանձնացնելու։ այդ համար օգտագործւում էր BT յաջորդականութիւնը։ նշանակում էր՝ breat text։ այսպէս էլ գրում էին տեքստի մէջ՝ BT՝ բնաւ ոչ անտեսանելի։
յետոյ, երբ եկաւ տելետայպների եւ թուանշային գրամեքենաների ժամանակը, այդ տեսակ նիշերը թաքցուեցին, դարձան անտեսանելի։
այսպիմի նիշերից մէկն ա cr֊ն, որը նշանակում ա՝ carriage return՝ կրողի վերադարձ։ եթէ տեսել էք տպագրական մեքենայ, գուցէ նկատել էք որ մեքենայի մի մասը կրում ա թուղթը։
տպելիս կրող մասը շարժւում ա աջից ձախ (քանի որ մենք գրում ենք ձախից աջ) որ ամէն նոր նիշը տպուած լինի թղթի նոր տեղում։
եւ երբ տողն աւարտուած ա լինում, պէտք ա վերադարձնել թուղթը ելքային դիրք։
թուանշային տպագրական մեքենաներում այդ համար մտածել են հատուկ անտեսանելի նշան, անունը՝ cr, որ երբ մեքենան հանդիպի այն, կրողը կը վերադարձնի թուղթը ելքային դիրք։ այդ անտեսանելի նիշի համարը ascii աղիւսակում տասականով 13 ա, իսկ տասնվեցականով՝ 0d։
windows֊ում տողադարձը նշւում ա երկու անտեսանելի նիշով, cr ու lf։ վերջինը նշանակում ա՝ line feed։ եթէ cr֊ը վերադարձնում ա թուղթը աջ, կամ հետեւաբար կուրսորը՝ ձախ, ապա lf֊ն բարձրացնում ա տողը, կամ կարգիչներում՝ իջեցնում կուրսորը։
այս անտեսանելի նիշի համարն ա, տասականով՝ 10, տասնվեցականով՝ 0a։
իսկ իւնիքս համակարգերում ձեւաւորուեց այլ աւանդոյթ՝ ամէն տողի վերջում երկու բայթ չզբաղեցնելու համար պարզապէս օգտագործուել ա lf֊ն՝ որպէս տողադարձի նշան, տողի վերջի նշան։
գոյութիւն ունի եւ երրորդ աւանդոյթ՝ գրել միայն cr եւ հասկանալ նոյնը՝ տողադարձ։
այդպէս էր ընդունուած անել commodore, spectrum դասական ութ բիթանի համակարգիչներում, ու գուցէ այդ պատճառոջ էլ այդպէս էր ընդունուած apple ][֊ում, իսկ հետագայում՝ macintosh համակարգում։ խօսքը հին, այսօր «դասական» կոչուած macos֊ի մասին ա։ cr֊ն նաեւ օգտագործւում էր այսպէս կոչուած «լիսպ մեքենաներում», եւ՝ «օբերոն» օպերացիոն համակարգում։
նոյնիսկ վերջին թարմացման ժամանակ, project oberon 2013֊ում, վիրտը կրկին օգտագործել ա 0d֊ն որպէս տողի աւարտի նշան։
ահա, այս նիշքի սկզբում գրուած ա՝
TAB = 9X; CR = 0DX;
TextTag = 0F1X;
replace* = 0; insert* = 1; delete* = 2; unmark* = 3; (*op-codes*)
եւ գրել ա յատուկ Tools.convert() ֆունկցիան, որպէսզի 0d տողադարձով նիշքերը փոխակերպի հրապարակման համար։
մինչ այդ, lilith համակարգիչներում, ըստ երեւոյթին օգտագործւում էր lfcr յաջորդականութիւնը՝ 0d յետոյ 0a։ յամենայն դէպս օրիգինալ կոմպիլեատորի ելատեքստում այդպէս ա։
այսպիսի փախած կոդաւորում էր միայն առաջին arm համակարգիչներից մէկում՝ acorn bbc֊ում, որ աշխատում էր risc os֊ով։ այսօր risc os֊ը կարելի ա օգտագործել raspberry pi֊երի վրայ, զի arm ա։
իմ խնդիրն էր՝ ես ուզում էի խմբագրել, աշխատել օբերոն համակարգի ելատեքստերի վրայ եւ կարողանալ օգտագործել որեւէ control revision կոդի համար։
օբերոն նիշքերն ունեն երկու հիմնական խնդիր՝
git֊ն ընկալում ա ֆայլը որպէս բինարcr ա։ի՞նչ եմ ուզում՝ ուզում եմ կարողանալ կոնսոլում անել git diff ու համեմատել վարկածները։ որ github֊ի, gitlab֊ի, gitea֊ի վեբ ինտերֆէյսները կը կարողանան ցոյց տալ ռեւիզիաների տարբերութիւնները՝ յոյս չէի փայփայում։ կոնսոլում աշխատի՝ լաւ ա։
git֊ն ունի երկու մեզ հետաքրքիր հնարաւորութիւն՝ text ու diff։
text֊ն այն մասին ա, ինչպէ՞ս պահել, ներմուծել նիշքը git֊ի տուեալների բազա (այն որ .git պանակի մէջ ա)։
diff֊ն այն մասին՝ ինչպէս համեմատել տողեր։
ես սկզբից դա չէի հասկացել, ու փորձում էի աւելացնել .gitattributes նիշքի մէջ՝
*.Mod text
*.Mod eol=cr
text eol=cr
առաջին տողով ուզում էի ասել, որ ֆայլը բինար չէ։ պարզուեց՝ անիմաստ, զի յետոյ հասկացայ, որ դա ընդամէնը կապ ունի նրա հետ, ինչպէս տեքստը լցնել տուեալների բազայի մէջ՝ կոնուերտե՞լ տողադարձը lf թէ՞ չէ։ ըստ որում, պարզւում ա, cr տարբերակը git֊ը չի հասկանում։ կարելի ա ասել՝ crlf, բայց մեր դէպքը ելատեքստում նախատեսուած չի։
նաեւ փորձեցի արդեօք կաշխատի diff֊ը։ .gitattributes֊ում այսպիսի տող փորձեցի՝
*.Mod diff eol=cr
ու չօգնեց, զի կրկին՝ cr կարգաւորումը նախատեսուած չի, handle չի լինում, ելատեքստում չկայ։
ահա այսպէս էր տարբերութիւնը ցոյց տալիս՝
ամբողջ ֆայլի պարունակութիւնը մի վարկածից ու մի տողով, ու յետոյ ամբողջ միւս ֆայլի պարունակութիւնը, մի տողով։
արդէն յուսահատուել էի։ git֊ը կարգաւորում չունի։ մտածեցի՝ կարո՞ղ ա mercurial֊ն ունենայ։
արագ գտայ, որ mercurial֊ն ունի eol extension բայց, աւաղ՝
Older versions of Mac OS used CR (\r), but Mac OS X is Unix and uses LF. This extension does not support the old CR format.
չկպաւ։ :/
մտածեցի՝ բայց հին մակօսի կոդերի հետ մի ձեւ աշխատում են չէ՞։ ու սկսեցի փնտրել։ եւ գտայ այս շղթան։
այնտեղ առաջարկւում էր ստեղծել զտիչ՝ convert-cr անունով, ու սահմանել այն։ նաեւ առանձին մեկնաբանութիւնը վերաբերում ա diff֊ի համար կարգաւորմանը։
փորձում եմ, ինչպէս խորհուրդ ա տրւում, աւելացնել .git/config նիշքում՝
[filter "convert-cr"]
clean = tr '\r' '\n'
smudge = tr '\n' '\r'
բայց ապա յետոյ git֊ը չի աշխատում, ասում ա՝ կոնֆիգում սխալ կայ։
fatal: bad config line 13 in file .git/config
մտածում եմ, ո՞նց անել։
յետոյ ջոկեցի՝ աւելացրի հրամանային տողից այսպէս՝
git config filter.convert-cr.clean "tr '\r' '\n'"
git config filter.convert-cr.smudge "tr '\n' '\r'"
իսկ այս տողը շղթայում այսպէս էլ տուեցին՝
git config diff.cr.textconv "tr '\r' '\n' <"
դրանից ջոկեցի ինչպէս անել։
ահա, փաստօրէն .git/config֊ում աւելացրել եմ՝
[diff "cr"]
textconv = tr '\\r' '\\n' <
[filter "convert-cr"]
clean = tr '\\r' '\\n'
smudge = tr '\\n' '\\r'
հետեւեալ հրամաններով՝
git config diff.cr.textconv "tr '\r' '\n' <"
git config filter.convert-cr.clean "tr '\r' '\n'"
git config filter.convert-cr.smudge "tr '\n' '\r'"
.gitattributes֊ում գրեցի՝
*.Mod filter=convert-cr
*.Text filter=convert-cr
փորձեցի կրկին քոմիթ անել, ու համեմատել քոմիթը՝ չկպաւ։
ապա յիշեցի, այս անգամ աւելացրի .gitattributes֊ում՝ *.Mod diff eol=cr ու այն այսպիսի տեսք ունեցաւ՝
*.Mod filter=convert-cr
*.Text filter=convert-cr
*.Mod diff eol=cr
ու հա՛, աշխատե՛ց։
հիմա կարող եմ օբերոն ֆայլերի հետ գործ անել։
#օբերոն #էկրանահան #գիտ #ծրագրաւորում #պատմութիւն #հետազօտութիւն #տեք #կարգաւորում #ձեռնարկ #կարգիչ
տաս տարի առաջուայ motorola droid սարքերից էնքա՛ն եմ ոգեւորւում ոնց որ էսօրուայ դրօշաշակիր սարք լինի։
գիտեմ ինչի, բացի նրանից որ վերջ սարքեր են՝ մէյնլայն միջուկով համակարգ եմ աշխատեցնում դրանց վրայ, հետեւաբար ունեմ արդէն ոչ հեռախօս, այլ պորտատիւ համակարգիչ, որը լրիւ ինձ ա ենթարկւում, ազատ ծրագրակազմով ա, կարող եմ օգտագործել ինչպէս ուզեմ։
հիմա սա գրեցի ու զգացի որ մարդիկ կասեն՝ բանկի յաւելուածը կամ ինստագրամը չի լինի աշխատեցնել։ երեւի ճիշտ ա ասել նաեւ ծրագրակազմի մասին, որ ոչ թէ ազատ ա, այլ անկախ։ զի անկախը շատ բաներ անել չի կարող, ազատ չի, երբեմն էլ անայարմար ա, բայց փոխարէնը անկախ ա։
#ազատ_ծրագրակազմ #անկախ_ծրագրակազմ #ազատութիւն #ծրագրակազմ #համակարգիչ #սարք #կարգիչ #անկախութիւն
իմ անձնական մեմերից մէկն ա՝ «i expected that» արտայայտութիւնը՝ այն անում էր՝ ձայնով ասում էր, ութ բիթանի կարգիչներիցս մէկի (սպեկտրումի) շախմատի ծրագիրը։ նախընտրում էր ասել, երբ քեզ թւում էր դու շատ լաւ եւ մտածուած քայլ ես արել։
եւ շփոթեցնում էր։
ու տէնց։
#շախմատ #կարգիչ #պատմութիւն #սպեկտրում
https://www.youtube.com/watch?v=02mIRnPJm6g
մարդկանց համար փախուստը դէպի դեբիլախօս նրանից չի, որ «խելախօսը» վատն ա, չարն ա, իրանց ծանուցումախեղդ ա անում։
էդ խելախօսը չի ծանուցումախեղդ անում։
խելախօսը՝ դասական, ֆոն նոյմանի ճարտարապետութեան համակարգիչ ա։ ունի օպերատիւ յիշողութիւն, ունի ծրագրերի պահոց, ունի պրոցեսոր։ ծրագիրը բեռնւում ա պահոցից՝ օպերատիւ յիշողութիւն եւ կատարւում ա։
սարքն ունի մարդու համար հաղորդակցուելու միջոցներ՝ stdout՝ էկրան, եւ stdin՝ հպէկրանի ստեղնաշար։
բա ի՞նչ ա եղել որ մարդիկ չեն ուզում համակարգիչ օգտագործել։ արդե՞օք երկաթի մէջ ա խնդիրը։
խնդիրը ծրագրակազմն ա։
էդ ծրագրակազմն ա որ մանիպուլատիւ ա։ էդ ծրագրակազմն ա որ ծանուցումախեղդ ա անում։ էդ ծրագրակազմն ա որ ներգրաւում ա։
ի՞նչ ծրագրակազմ։ փակ ծրագրակազմ։ ոչ ազատ ծրագրակազմ։ սեփականատիրական ծրագրակազմ։ ոչ էթիկ ծրագրակազմ։
մարդիկ ուզում են լինուքսով (կարդա՝ ազատ ծրագրակազմով) հեռախօս, իսկ յետոյ բողոքում են որ դրա վրայ չունեն պայմանական «ինստագրամի» յաւելուած։ ու չեն օգտագործում։
բա էլ ինչի՞ էիք ուզում ազատ ծրագրակազմով սարք։
իմ կինը չունի լրիւ ազատ ծրագրակազմով հեռախօս։ նա ունի գուգլի անդրոիդով հեռախօս։
երբ սկսում ես գուգլի անդրոիդ օգտագործել, նա հաշիւ ա պահանջում, որ «փլէյ սթորն» աշխատի։
գուգլի անդրոիդի մէջ նախապէս դրուած էր «ֆէյսբուքի» յաւելուած։ բայց այդ անդրոիդը ձեռքից չի բռնել, չի ստիպել մուտք գործել ֆէյսբուքի յաւելուած։
այդ անդրոիդը ձեռքից չի բռնում ու չի ստիպում ունենալ «թուիթերի» կամ «ինստագրամի» յաւելուած։
այդ անդրոիդն ունէր պոդքաստներ, ու նա այդ ծրագիրն օգտագործում էր։
սա ամէնը՝ առանց իմ ազդեցութեան։
ես ապշում էի, որ տեսնում էի՝ նստում ա սրճարանում ու հեռախօսի մէջ չի նայում։ տէնց մենակ նստում էր, սուրճ էր խմում, ու ոչ մի բան չէր անում։ կամ իջնում էր իր նկուղը, ժամերով փայտի գործ էր անում։ գործիքներին շատ լաւ ա տիրապետում։ գործիքներից հասկանում ա՝ ես չեմ հասկանում։ վաչագանի գրապահարանը առանց իրա չէինք հաւաքի։ (:
հեռախօս օգտագործում էր նկուղում՝ երբեմն նոյն դինջերի գործն էր դնում, մի օր լուփով լսում։ ահագին յուզիչ էր դա ինձ համար։
իմ ազդեցութիւնն իր համար ինտերնետացնող էր։
իմ ազդեցութիւնն այն ա, որ իր հեռախօսի մէջ կայ fdroid ու կայ conversations։
ու ծանուցում ա գալիս ինձնից։ ծանուցում ա գալիս մեր ընկերներից։
իմ ազդեցութիւնն ա, որ երբ գործնական «զում» միթինգները չեն աշխատում, առաջարկել եմ «ջիթսի» փորձեն, ու դա իրենց մօտ աւելի կայուն ա աշխատում։
ո՞րն ա խնդիրն այդ հեռախօսի։ շատ օգտակար սարք ա։
նոյնիսկ գուգլի անդրոիդով հեռախօսը՝ օգտակար սարք ա։ էդ դուք էք որ դնում էք իրա մէջ ինչ ասես, յետոյ էլ բողոքում էք, ու հեռախօսից հրաժարւում։ (դուք ասելով նկատի ունեմ յղածս տեսանիւթի դեբիլախօս անցնողներին)
ես իհարկէ, գուգլի անդրոիդ չէի քշի։ ես եթէ անդրոիդին սովոր մարդ լինէի՝ կընտրէի սարք, որի վրայ հնարաւոր կը լինէր անդրոիդի որեւէ ազատ բիլդ տեղակայել՝ ասենք թող դա այսօր լինի լինեէյջը։ ու իհարկէ առանց gapps։ ի՞նչ իմաստ ունի տեղակայել լինեէյջ, որ յետոյ gapps դնես։ (հա, լինեէյջը գոնէ թարմանում ա, իսկ արտադրողի անդրոիդն էդքան չի թարմանում։ բայց դա կրկին՝ ազատ ծրագրակազմի մասին ա)
այն օրն էլ գործընկերոջս հետ էի խօսում, ասում էր՝ չեմ կարող կենտրոնանալ, չեմ կարողանում գործ անել, հա ուզում եմ բացել թուիթերում նայել ինչ եղաւ, չեմ կարողանում առանց իմ հոսքերի, բայց ինձ վատ ա դրանից։
« — բժիշկ, երբ ես այսպէս եմ անում ինձ ցաւում ա։
— մի արա էդպէս։ »
դրանից էլ հեշտ բա՞ն։
իսկ ի՞նչ անել։
ունենալ գրքի ընթերցիչ հեռախօսի մէջ։
ունենալ ռսս ընթերցիչ հեռախօսի մէջ։
դուք չէք հաւատայ, բայց ինձ համար հեռախօսի մօտ ժամանակը՝ ընթերցելու ժամանակն ա։
կամ feeder֊ն եմ բացում, լուսանկարչութեանը վերաբերող հոսքեր եմ կարդում։
կամ գիրք եմ կարդում։ ես գիրք հեռախօսով եմ կարդում։ շաաատ հազուադէպ՝ ընթերցիչով։ (ինձ, երեւի պէտք ա A4 կարդալու ընթերցիչ, որ ընթերցիչին կպնեմ՝ թղթեր լինի կարդալ։)
պառկում եմ քնելու, մի քիչ կարդում եմ, նոր եմ քնում։
դա կարգչի մօտ ա, որ եօթիւբ կը դիտեմ, որ ծմակուտ կը մտնեմ։ բայց դա էլ վատ չի։
ու ի դէպ՝ ծմակուտում ես չունեմ լայք։ ու չունեմ ծանուցում։ ծանուցում միայն մէյլով ա ուղարկում։ ինչի՞ ա էդպէս։ զի ջէյսընը «սոշըլհոմն» ինքն իր համար ա գրել։ մարդը չի ուզում ինքն իրան մանիպուլացնի ու ինքն իրան ներգրաւուի։ որ ինքն իր վրայ փող աշխատի՞։
ինձ էջը ծանուցում չի ուղարկում։ սերուերը որ փոխեցի՝ մի ամսից շատ ծմակուտի ծանուցումները մէյլով չէին էլ աշխատում։ դէ չէին աշխատում՝ ոչինչ, աշխարհը չփլուեց։ էդպէս ապրեցի, մինչեւ ժամանակ գտայ խորանալու, ուղղելու։
ուզում եմ կարդալ՝ բացում եմ էջը կարդում եմ։ ու նէնց չի լինում, որ ամբողջ օրը նստեմ թարմացնեմ։
ու իսկապէս, արդե՞օք պէտք ա այդ «լայքը»։ ինձ ա պէտք լինում, կուզէի երբեմն մարդուն իմաց տալ որ «էմփաթայզ» եմ անում, բայց ոչինչ՝ ես չունեմ էմոջի ստեղնաշար ու դրա կուլտուրա, կամ բառեր կը գտնեմ, կամ չեմ գտնի, չեմ ասի։ հասկացողը կը հասկանայ որ լաւ եմ վերաբերւում։ համ էլ բոլորին էլ լաւ եմ վերաբերւում։ ես չեմ ճանաչում նէնց մարդ որ վատ վերաբերուեմ։ ոչ մէկի հետ կիսելու բան չունեմ։ մրցակցութիւն չեմ հասկանում։ ես ուզում եմ ինչ֊որ բաներ ստեղծուած լինեն։ եթէ չկան՝ ստիպուած անում եմ։ դէ հաճելի էլ ա անելը։ ու լաւ, էստեղ էլի ասեմ, որ ինձ մրցոյթներն բացարձակապէս չեն հետաքրքրում։
յ․ գ․ ես երբ մենակ եմ, հեռախօսի մէջ մտնող մարդ եմ։
երէկ տանը չէի, լափթոփը հետս չէր, դրոիդ4֊ով .bashrc էի խմբագրում, յարմարաւէտ alias֊ներ էի սարքում, որ սերուերիս ֆայլային համակարգը կպցնեմ ու անջատեմ։ ես շատ շփուող եմ։ ու ես շատ սիրում եմ չաթեր կարդալ։ արթնանում եմ, գիշերուայ խօսակցութիւններն եմ կարդում։ էդ ինձ շատ զարգացնում ա, ես շատ բան եմ սովորում այդ չաթերի մարդկանցից։ լիքը հետաքրքիր մարդկանց հետ եմ ծանօթ։ մէկ մէկ էլ (հազուադէպ) ես եմ ինչ֊որ բան իմանում ու օգտակար եմ լինում։ կամ անկապ խօսում ենք։
իթ չաթն ինտերնետի մարդկանց մօտիկացնում ա, իրար գլխի ա հաւաքում, քաղաքի պէս ա դարձնում։ երբ ես չաթում եմ՝ ես իմ քաղաքի կենտրոնում եմ։
ամէն մէկս ունի իր քաղաքը ինտերնետում։ ոչ մէկի քաղաքը միւսի քաղաքի պէս չի։
#համացանց #քաղաք #ծանուցում #կախուածութիւն #դեբիլախօս #խելախօս #հեռախօս #համակարգիչ #կարգիչ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #ծրագրակազմ #ազատութիւն
շատ բանի համար ջոբսին չեմ սիրում, բայց պէտք ա երախտիք տալ՝ միշտ շատ լուրջ էր վերաբերւում դիզայնին, եւ լաւ ճաշակ ունէր։
սպանիչն են եւ էս համակարգիչները, եւ ինտերֆէյսի դիզայնը։
էդ դոքափերը քառակուսի, բայց մէջը լրիւ տարբեր, յիշեցնում են ամստերդամի նոյն լայնութեան տունիկները, որ ամէն մարդ իր ձեւով սարքել ա, ու շատ լիբերալ են ինձ համար։
#կարգիչ #համակարգիչ #պատմութիւն
մի քիչ առաջ իբէյում oric atmos առան՝ $175֊ով։ էդ թանկ ա, իրանից աւելի շատ հնարաւորութիւն ունեցող atari֊ները աւելի էժան են վաճառւում։ պարզապէս հազուադէպ ա, չի ճարւում, սիրողներն աւելի շատ են, քան առաջարկը։
ես չփորձեցի էլ, բայց կուզէի իսկականն ունենալ։
իսկ իրա վրայ գիտեմ ինչ կաշխատի՝ կաշխատի ջեմինի կլիենտ։ զի իրան շատ յիշողութիւն պէտք չի։
ու մէկ էլ սպանիչ բան են արել, ընդլայնող տպասալ, ու օպերացիոն համակարգ։
իւնիքսանման համակարգ ա, օրինակ fork()֊ն ա իրա մէջ աշխատում։
էհ։
մտածում եմ, մի քիչ ժամանակ լինի, էսա socialhome֊ից hugo սինքը կանեմ, ու մէկ էլ, եթէ դա անեմ, մի քայլի մէջ կը լինեմ, կարող եմ նաեւ gemini socialhome֊ի «ֆրոնթէնդ» պատրաստել։
#անկապ #օրիկ #ռետրոհամակարգչութիւն #ռետրօ #ատմոս #կարգիչ
ես էլ եմ նկատել, «օրիկ ատմօս»֊ի օրինակով, որ նոր դեմօներն աւելի վերջն են, քան պատմական դեմօներն ու խաղերը, ու որ հիմա արդէն ժամանակակից մօտեցումներ ու լուծումներ են օգտագործել հին մեքենաների հետ աշխատելիս։
#օրիկ #ռետրոհամակարգչութիւն #էկրանահան #կարգիչ #անգլերէն #յօդուած #պատմութիւն
վինտաժ կարգիչներին նուիրուած միջոցառման վիդեօներ՝
VCF East 2022 – օր 1 (ուրբաթ) = https://www.youtube.com/watch?v=w8YewJD8tqM VCF East 2022 – օր 2 (շաբաթ) = https://www.youtube.com/watch?v=fz22j2QZftg VCF East 2022 – օր 3 (կիրակի) = https://www.youtube.com/watch?v=ULuIRI1L2wU
#ռետրոհամակարգչութիւն #ռետրօհամակարգչութիւն #ռետրօ #կարգիչ
https://wiki.odroid.com/odroid_go/odroid_go#hardware
#սարք #կարգիչ #համակարգիչ
աստուատ՝ https://toobnix.org/w/d75971a1-6038-4aa4-b86f-6594b42cd06e
ութ բիթանի աթարիով ա նուագում։
#աթարի #տեք #էլեկտրոնային #ռետրօ #ռետրոհամակարգչութիւն #կարգիչ
համակարգիչների, կամ համակարգչային տեքնոլոգիաների մասին պատմելիս, յաճախ պատմում ենք այնպէս, ինչպէս կը պատմէինք ֆիզիկայի մասին։
մինչդեռ էական տարբերութիւնն այն ա, որ համակարգիչները մենք ենք նախագծել, ի տարբերութիւն տիեզերքի։
ու պատճառներ կան, որ նախագծել ենք հէնց այդպէս, ինչպիսին են։ եւ լեզուներն ենք մենք նախագծել։
ու կարեւոր ա հասկանալ պատճառները, նախագծման որոշումները։ ոչ միայն որ «սա այսպէս ա», այլ հէնց «ինչի ա սա այսպէս», ինչի՞ ենք այսպէս արել։ եւ ինչի ա դա վատ միտք, ինչի՞ չէինք ֆայմել էն ժամանակ այլ ձեւ անել։ ինչպէ՞ս կանէինք այսօր, բայց չենք անում։ ինչպէ՞ս անում ենք։
շատ քիչ գրքեր կան, որ նման ձեւ են բացատրում տեքը։ օրինակ, չարլզ պետզոլդի «կոդում» շատ կարեւոր ա այն, որ ինքը բացատրում ա, ինչի՞ հէնց բինար, եւ պատմում ա ինչպէս ենք դարերով եկել այդ մտքին։ այդ համար նա անդրադառնում ա եւ բրայլի այբուբենին, եւ մորզէի յօրինած կոդաւորմանը։
այսպէս, աւաղ, յաճախ չի լինում։
սովորեցնելիս համակարգչային ճարտարապետութիւն, կամ ծրագրաւորման լեզուներ, կամ ձեւեր, նախագծման որոշումների վրայ չենք կենտրոնանում, ու ընդունում ենք դրանք տուեալ։
մինչդեռ նախագծել են մարդիկ, եւ միշտ չի որ լաւ մտքի եկել են։ եւ ինձ թւում ա կարեւոր շեշտել՝ որ գիտէք, այստեղ լաւ լուծում չունենք։ կարող էք մտածել, գուցէ գիտական աշխատանք անէք եթէ այլ լուծում մտքին գայ։ իսկ սա այսպէս ա՝ բայց դա մենք ենք արել, այս պատճառներով։
#անկապ #ուսուցում #գիտութիւն #կարգիչ #համակարգիչ #տեքնոլոգիաներ #տեքնոլոգիա #տեք #պետզոլդ #կոդ #մորզէ #բրայլ #այբուբեն #կոդաւորում #նախագծում #որոշում
էն օրը ասում էի բռունցքին, որ risc-v֊ը իրականում ազատ պրոցեսոր չի, բայց չհասցրինք նորմալ խօսել, հիմա աւելի երկար պատմեմ։ ինքն ունի ազատ ինտերֆէյս՝ instruction set architecture, բայց ոչ ազատ իմպլեմենտացիա։
ազատ իմպլեմենտացիաներ գտել եմ գիտհաբում, չգիտեմ ինչքանով կիրառելի են։
նաեւ, եթէ arm֊ի հետ գործ էք ունեցել, էնտեղ նկատել էք, բինար ֆայլեր կան, որ բութ լոադերին պիտի տաս։ arm֊ի ֆիրմուէր ֆայլեր են։ առհասարակ էս ֆիրումեր բառը մշուշոտ ա ու ինչ ասես կարող ա նշանակել։ եւ ծրագրակազմ որ սարքի մէջ ա, եւ ծրագրակազմ որը լոադ ա լինում սարքի մէջ, եւ ծրագրակազմ որ սարքի կողքից մեր օպերացիոն համակարգում ա՝ որեւէ ծրագրակազմ ընկերութիւնից, «ֆիրմային» ծրագրակազմ։
ibm pc ճարտարապետութեան «բաց» լինելը՝ փաստացի bios֊ի ինտերֆէյսի (ոչ իմպլեմենտացիայի) բաց լինել էր։ ցանկացած ընկերութիւն կարող էր արտադրել ibm համատեղելի համակարգիչ, քանի որ կարող էր իմպլեմենտ անել բիօսը, զի «քոլլերը» յայտնի էին ու իմպլեմենտ անելը լեգալ էր։
յայտնի էին նաեւ առաջին էփլների «քոլլերը», բայց դրանք իմպլեմենտ անելն էր ապօրինի։ ու էփլը դրանով լուրջ զբաղուեց հէնց ութսունականներին եւ կանխեց էփլ համատեղելի կարգիչների ստեղծումը։
(չկանխեց սովետական շրջանում, զի փակ անկախ «մայլա» էին, ինչ ուզում անում էին (ներսում, չէին կարողանում, իհարկէ իրենց կարգիչը վաճառել արեւմուտքում, բայց ոչ մէկ չէր էլ առնի, հետ էին, մրցունակ չէին), գիրք էլ էին տպում առանց որեւէ մէկին փող տալու, պրոցեսորներ էին ցրում, նոյն ibm֊ի լոգօ֊ով տպում հէնց գողացած դիմակից։ բայց սովետական շրջանում էփլ համատեղելի կարգիչ չկարողացան սարքել՝ կար երկու նախաձեռնութիւն որոնց մասին գիտեմ, մէկը՝ բուլղարական pravetz֊ն էր, միւսը՝ սովէտական agat֊ը, երկուսն էլ լիովին համատեղելի լինել չկարողացան, ագատի համար ծրագրերը պէտք էր ադապտացնել (բայց աւելի հեշտ էր, քան զրօյից գրել), բայց դիսկերի ընթերցիչներն էին ահաւոր որակի, բուլղարականներն աւելի որակով էին, բայց էլի, բնականաբար, անորակ, անհամեմատելի իսկական էփլի ընթերցիչների հետ։)
risc-v֊ի դէպքում այդ ծրագրակազմը լրիւ կարող ա լինել փակ, կապուած պրոցեսոր արտադրող ընկերութեան հետ։
այս պահին ունենք նաեւ համեմատելի, ազատ պրոցեսոր՝ powepc֊ն։ 2019֊ին բացել են ինտերֆէյսը, կրկին՝ isa֊ն միայն։ ու ոչ բոլորի համար, բայց աքսէսը դրան հեշտացուած ա։
եւ ինչն ա լաւ, կայ VHDL֊ով գրուած ազատ իմպլեմենտացիա։
այստեղ էական տարբերութիւն կայ՝ ազատ ֆիրմուեր՝ https://git.raptorcs.com/git/։
power֊ի դէպքում ֆիրմուերը մեզ ծանօթ bios֊ի պէս ա, rom֊ի մէջ ա լցուած։
մեքենաներ կան, ու թանկ են։ կարելի ա օգտագործել որպէս սերուեր, կան որպէս դեսքթոփ՝ amd gpu֊ներով։ կոչւում են տալօս՝ https://raptorcs.com
մէկ էլ սէնց նախագիծ կայ՝ https://www.powerpc-notebook.org/en/ բայց իրենց գործերն դանդաղ են առաջ գնում։
ու կողքից անկապ ասեմ, ինձ թւում ա power֊ը նաեւ ապահով ճարտարապետութիւն ա, որովհետեւ big endian ա։ վստահ չեմ որ big endian֊ն առհասարակ լաւ լուծում ա, դա չի հարցը։ բայց դրա վրայ, լսել եմ, bsd֊ները ահաւոր շատ բագեր ունեն, ու ամէն ինչ վատ ա աշխատում։ լինուքսները փորձել եմ, շատ լաւ աշխատում են։ բայց անկապ ասածս այն ա, որ մտածում եմ, big endian լինելու պատճառով, ու փախած ճարտարապետութիւն լինելու պատճառով, ինքն անհամեմատ աւելի ապահով ա։ սովորաբար չարամիտ ծրագրակազմը ցածր մակարդակի լուծումներ ա կիրառում, որ էս ճարտարապետութեան վրայ դժուար աշխատեն, ինչպէս նախատեսուել ա։ բայց զուտ դրա տարածուած չլինելու պատճառով, այն պատճառով որ չեն ակնկալում այն երէսել։
ու տէնց։
#պրոցեսոր #երկաթ #տեք #կարգիչ #համակարգիչ #ճարտարապետութիւն #անվտանգութիւն #նախագծում
ռուսաստանը սպասում ա ռետրոհամակարգչութեամբ հետաքրքրուողների պայթիւն։
տաղանդաւոր ծրագրաւորողները կը գրեն ժամանակակից ծրագրակազմ միկրօշաների, վեկտորների, ռադիօ֊86ռկ֊ների, միկրօ-80֊նների եւ բկ֊0010֊ների համար։ բայց չեն գրի ագատների համար, զի ագատների միջի 6502֊ից չեն ճարի։
կատակս բացատրեմ՝ սովէտի ժամանակ, ութսունականներին որոշում էր կայացուել դպրոցների համար համակարգիչ արտադրել, որը կը լինի էփլ ][֊ի կլոն։ որ լինի օգտագործել դրա ծրագրակազմը։ սովէտում արդէն գողացել էին եւ արտադրում էին ինթել8080֊ը՝ որպէս կռ580, եթէ չեմ սխալւում, նաեւ այդ չիպն էր, որ առանց նման նախագծելու, տպում էին հէնց ամերիկայից գողացած կաղապարից՝ դրա մէջ նկարած «ինթել» բառով։
(այո, չիպերի մէջ լինում ա բառեր նկարել։ հայ նախագծողները, երբ դեռ նանոմետրերը թոյլ էին տալիս, թողնում էին իրենց անունները, եւ գուցէ ձեր հեռախօսի մէջ միկրօչիպ կայ, որը եթէ բացես եւ մանրադիտակով նայես, գրուած կը լինի «xcho» կամ նման մի բան։)
իսկ 6502֊ի կաղապար չունէին, կամ չէին կարողանում տպել։ փորձ արուեց կռ580֊ով ծրագրային էմուլեացիա անել 6502֊ը, բայց լաւագոյն դէպքում ստանում էին 1.5 անգամ դանդաղ պրոցեսոր։
վերջապէս, անճար, որոշեցին պակասող դոլարները ծախսել եւ ձեռք բերել իրական 6502֊ներ։ այո, խսհմ֊ում դոլարի խիստ պակաս կար։ օրինակ, «աբբա» խմբին վճարում էին նաֆթի գնացքներով։ իսկ «պեպսի»֊ն չէին ձգում, սկզբից վճարում էին օղիով, բայց ամն֊ում այդչափ օղու պահանջարկ չկար, ինչքան խսհմ֊ում՝ «պեպսի»֊ի։ եւ «պեպսի»֊ին սկսեցին վճարել հին ռազմական նաւատորմի նաւերով։ ասում են, «պեպսիի» տնօրէնն ասել էր ամն նախագահին՝ «մենք աւելի արագ ենք զինաթափում խսհմ֊ը, քան դուք»։ բայց եւ «պեպսի»֊ն չգիտէր ինչ անել նաւերի հետ, ու վերջում ծախեցին որպէս ժէշտ պարզապէս։
ամէն դէպքում, խսհմ֊ում հասկանում էին որ խիստ հետ են, եւ երկրին շտապ պէտք ա համակարգչային գրագիտութեան որոշակի մակարդակ։ էփլի նմանակ կարգիչը՝ «ագատը», միեւնոյնն ա այնպիսին չստացուեց, որ ծրագրերն առանց փոփոխութեան իրա վրայ աշխատեն։ ծրագրաւորողները յատուկ ադապտացնում էին ծրագրերն այնպէս որ «ագատ»֊ի վրայ աշխատեն։
պէտք ա ասել, «ռադիօ֊86ռկ»֊ն, որի նախագիծը տպուած էր, ինչպէս կարելի ա կռահել, 86 թուին «ռադիօ» ամսագրում, իսկապէս խթանեց համակարգչային գրագիտութիւնը ռադիօսիրողների եւ իրենց ընտանիքների եւ ընկերների շրջանում։
եւ հետագայում այդ նախագծի վրայ հիմնուած «միկրօշա» կարգիչն էլ խթանեց՝ ամենաէժան համակարգիչն էր, որ հնարաւոր էր ձեռք բերել, չունէր գրաֆիկական ռեժիմ, այսինքն պիքսէլներով հնարաւոր չէր նկարել՝ միայն տառեր, թուեր, նշաններ էր ցոյց տալիս։ եւ ունէր 32 կբ օպերատիւ յիշողութիւն, որն այն ժամանակ էլ արդէն շատ քիչ էր։
իմ գրագիտութիւնն էլ խթանեց այդ կարգիչը։ դէ ինչ, սպասեմ իր համար նոր ծրագրերի։ պարզապէս, ստեղնաշարը սարսափելի վիճակում ա, զի անորակ էր, եւ սնուցման բլոկը թռւռող հոսանք ա տալիս, դրանով չի միանում, պէտք ա հոսանքի բլոկը փոխարինել։ իսկ մոնիտորին, ներողութիւն, հեռուստացոյցին միացնելը հեշտ ա, զի մի լարով ա տալիս պատկերը, քանի որ պատկերը սեւ֊սպիտակ ա։
#ռետրոհամակարգչութիւն #կարգիչ #պատժամիջոց #ռետրո #ռետրօ #պատմութիւն #խսհմ #պրոցեսոր #համակարգիչ
լենովօ֊ն arm պրոցեսորով thinkpad ա հանելու շուկայ՝
https://www.lenovo.com/us/en/p/coming-soon/thinkpad-x13s-13-inch-wos/len101t0019
յուսանք նաեւ սկզբնական ֆիրմուերի ազատ վարկած կը լինի։
#տեք #լափթոպ #կարգիչ
https://newmag.am/post/about-people-and-machines
իմ կայքից նկարներն էին օգտագործել, յետոյ ինձ գտել էին, ասել էին օ՞կա, արի գրենք որ քո արքիւից ա, արի քեզ ձայնագրենք պոդքաստի համար, քանի որ գիրքն արդէն տպել ենք, ասի պէնտք չի։
գիրքը ռուսներ են արել, ու ռուսերէն էր բնօրինակը, հիմա հայերէն թարգմանութիւնն ա դուրս եկել։
շաբաթ օրը առաւօտը տասներկուսին կոնգրէսում շնորհանդէսն ա սկսուելու։
էս մարդը ասում էր՝ հեռախօս տուր շփուենք, ուաթափ վայբեր, ասում էի չունեմ։
հիմա գրեց թէ արի տեսնեմ քեզ, ասի՝ հա, բայց էսօր կովիդի դրական թեստը ստացայ, ու թեթեւ չեմ տանում, բնաւ էլ թոյլ չի թւում օմիկրոնը, էնպէս որ իւնչպէս պարզ ա, չեմ գնալու։
գնացէք, գուցէ հետաքրքիր լինի։
#գիրք #շնորհանդէս #կարգիչ #համակարգիչ #պատմութիւն
դոմինօ֊ով էլ ա լինում կարգիչ հաւաքել։
https://www.gwern.net/docs/www/think-maths.co.uk/5d2586e9724de4c5df5b354ee6117fcc2e1b722b.pdf
#համակարգիչ #կարգիչ #պրոցեսոր #նախագիծ #թուղթ
իմ սիրած ֆոտօ խանութները նաեւ կան իբէյում՝
էլի՝
ռետրօ համակարգիչների վերաբերող խանութներ՝
#ֆոտօ #ֆոտո #ժապաւէն #խանութ #ռետրօհամակարգչութիւն #ռետրօ #կարգիչ
#համակարգիչ #ծրագրաւորման_լեզուներ #համակարգչութիւն #ռետրոհամակարգչութիւն #կարգիչ #ֆորթ #սպեկտրում #ծրագրաւորում #էկրանահան #պատմութիւն
օգտակար սարք հին կարգիչները ցանցին միացնելու համար՝ ներկայանում ա մոդէմ, ու կարգաւորւում ա at հրամաններով։
#ռետրոհամակարգչութիւն #ռետրո_համակարգչութիւն #ռետրո #ցանց #երկաթ #կարգիչ
հարիւր ճագարի հարցազրոյցի ձայնագրութիւնները՝
անցեալ շաբաթուայ՝
https://archives.anonradio.net/202201111600_gef.mp3
այսօրուայ ձայնագրութիւնը՝
https://archives.anonradio.net/202201181600_gef.mp3
#անոնռադիո #անոնռադիօ #հարցազրոյց #ռետրո_համակարգչութիւն #ռետրոհամակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #գիրք #նաւարկութիւն #նաւ #ծրագրաւորում #երաժշտութիւն #արուեստ
երբ լսում եմ չիպերի պակասի մասին, մտածում եմ տարբեր բաներից։
յիշում եմ ինչպէս էին իննսունականներին «կտրում» հին սովետական համակարգիչները, մասնաւորապէս տեղական նախագծման/արտադրութեան համակարգիչները, որ թանկարժէք մետաղներ հանեն։
ինձ համար դա բարբարոսութիւն յիշեցնող բան ա՝ նախագծուած սարք քանդելը։ դրա վրայ ջանք ա դրուել, ու այն կարող ա աշխատել եւ կիրառուել։ ակնյայտ ա, որ նաեւ կորցրել ենք դրանք որպէս նմուշներ, որ էստեղ արտադրուել են այսպիսի մեքենաներ։ այդ նմուշները կարող էին այսօր լինել թանգարաններում, հիւրանոցներում, կաֆէներում, ակումբներում։ ամէն նման տեղը կուզէր ունենալ իր «նայիրի֊2»֊ը։ ու կարող էր, զի բաւական արտադրուած էր։ բայց մնացել չեն էդ մեքենաները։ չկան։
բայց բացի նմուշ ծառայելուց, մեքենան կարող ա կիրառուել։ վերօգտագործուել, ինչպէս էսօր՝ շէնքերը։ որոշ մեքենաների էներգախնայող լինելու հետ հարցեր կան՝ նոյն նայիրիների։ կամ ինթելների։ բայց եկէք յիշենք որ մենք ժամանակակից մեքենաների վրայ օգտագործում ենք փայթըն եւ պերլ որ չեմպիոն են ըստ էլեկտրաէներգիայի ծախսի՝ երեսպաշտ ա դրանք օգտագործել, եւ խօսել հին մեքենաների մասին։
բայց որոշ մեքենաների դէպքում այդ հարցը չկայ բնաւ։ հին տան համակարգիչները, կամ միկրօկարգիչները, դրանք շատ խնայող էին։ իննսունականներին ես օգտագործում էի «սպեկտրում» համատեղելի կարգիչս միացնելով սովորական 5V֊անոց մարտկոցին։ պլիւս փոքրիկ սեւ֊սպիտակ հեռուստացոյց, որը սնւում էր մեքենայի մարտկոցից։
ամէն նինթենդօն, աթարին, ահաւոր քիչ էներգիա են ծախսում, ու ահագին կիրառելի կարող են լինել։
միկրօկոնտրոլերներն էլ են շատ քիչ էներգիա պահանջում։ փորձէք հաշուել, փոքր արեւային պանելով կարո՞ղ էք սնել raspberry pi֊ը՝ չէ, իսկ arduino֊՞ն՝ այո, հանգիստ։
արդե՞օք դա տնտեսութեան համար ա լաւ՝ դէ, ստեղծում ա մի ամբողջ բիզնէսների ոլորտ՝ սարքեր որ կարդիականացնեն հին կարգիչը, մարդիկ որ կը մաքրեն, կը նորոգեն հին կարգիչը, ժամանակակից ծրագրակազմ, որ կաշխատի հին կարգիչների վրայ։
հին կարգիչը կարող ա կարդալ մէյլ։ ես կպնում էի atari st֊ով ֆրինեթի, եւ կարդում մէյլերս։ էն ժամանակ տերմինալ էմուլեատորով, ու pine֊ով, բայց ոչինչ չի խանգարում imap կլիենտ գրել։ էսօր atari st֊ի համար կան ժամանակակից ethernet քարտեր։ ես ուզում եմ atari֊ս սկսել օգտագործել որպէս տերմինալ, եւ որպէս երաժշտական աշխատանքային կարգիչ։ իհարկէ, հաւէսի համար։ բայց քանդել կտրելը աշխատող (կամ ոչ էնքան) սարքը՝ ահաւոր ա։ այն կարելի ա օգտագործել։
էսօր շէնքերի վերօգտագործումը մէյնսթրիմ ա, դա համարւում ա եւ կենսակայուն մօտեցում, եւ իսկապէս բաւական շատ շէնքեր արդէն կան աշխարհում, եւ նոր շէնքեր կառուցելու պահանջ էդքան չկայ, բայց կայ լաւ վերօգտագործողների պահանջ։ սա հայաստանին, ոնց հասկանում եմ, չի վերաբեում, որովհետեւ մեր հին շէնքերը սէյսմակայունութեան հետ խնդիր ունեն, ու պէտք ա ամրացուեն։ բայց դա էլ ա վերօգտագործում։ իսկ բնակելի ֆոնդի զգալի մասը ահաւոր անորակ ա, եւ նախատեսուած չէր էսքան տարի օգտագործելու համար։
ես գիտեմ ինչ հարցեր կարող են ինձ տալ՝ օրինակ, որ հին cpu֊ն չունի կարեւոր ֆիչըրներ՝ երկաթը չի սատարում առանձին հասցէատիրոյթներին, մի քանի պրոցես աշխատեցնելուն։
այո։ բայց դա էլ պարտադիր չի։ կարելի ա օգտագործել մի ծրագիր։ յետոյ անջատել, միացնել այլը։ ոչ մի սարսափելի բան չկայ դրա մէջ։
ու աւարտեմ ապշելու բանով։ էն օրը ընկերոջս տանն էի, նա փլէյսթէյշն ունէր։ ասի ցոյց տուր էդ ինչ ա, ի՞նչ ծրագրեր կան, բացի խաղերից։ ի՞նչ խաղեր կան։ ասի՝ լաւ, արի պակման դիր՝ սիրածս խաղն ա, խաղամ էդ ջոյթսիկով։ պարզուեց՝ պակմանը փողով ա, չհասցրի ասեմ չառնի, բայց դա քիչ ա, երկար քաշում էր 800մբ ծաւալով ծրագիր։
պակմանը, գրողը տանի, աշխատում էր 16կբ յիշողութիւն ունեղող կարգիչների վրայ։ ինչի՞ 800մբ։ ո՞նց։ արդե՞օք դա ա նորմա։
ու չիպերի պակասութիւնը կարող ա վերադարձնել լաւ ծրագիր գրելու կուլտուրան, եւ օլդսքուլ ծրագրաւորողները, որ կարողանում են քամել կարգչի ռեսուրսները կարող են կրկին գնահատուած իրենց զգալ։
#անկապ #տեք #համակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն #միկրօկարգիչ #վերօգտագործում #կուլտուրա #յիշողութիւն #ծրագրակազմ #կենսակայունութիւն #էներգիա
ասում ա՝ «produced by John McCarthy»
https://toobnix.org/w/ryxeSERTbgNNF9y779acFU
նաեւ ֆիլմում նշւում ա «GOGOL» ծրագրաւորման լեզուն՝ ALGOL֊ի դիալեկտ։ ըստ ալգոլի վիքի յօդուածի այն իսկապէս աշխատում էր «ODIN time-sharing system»֊ի տակ, PDP-1 մեքենայի վրայ։
#կարգիչ #ֆիլմ #պատմութիւն #արուեստ #համակարգչութիւն #ծրագրաւորում #համակարգիչ #ալգոլ #գոգոլ #օդին
ով չի լսել հարցազրոյցը, ահա ձայնագրութիւնը՝
https://archives.anonradio.net/202201111600_gef.mp3
շարունակութիւնը միւս շաբաթ նոյն ժամին։
#հարցազրոյց #ռետրո_համակարգչութիւն #ռետրոհամակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #գիրք #նաւարկութիւն #նաւ #ծրագրաւորում #երաժշտութիւն #արուեստ
լսում էի հարցազրոյցը, ու չաթւում, ու sdf֊ից մի տղայ ասաց որ սրա վրայից ա գրում՝
#կարգիչ
մինթը իւնիքս օհ ա, որը համատեղելի ա աթարիի օհ֊ի հետ, եւ ընդլայնում ա ա այն։
նախագիծն ի սկզբանէ ազատ էր, յետոյ աթարին այն առաւ, բայց չփակեց, իսկ աթարիի փակուելուց յետոյ այն շարունակւում ա որպէս ազատ։
այն կարելի ա շինել ինքնուրոյն։
սա minix 1.5֊ի մասին ա աթարիի համար։
իսկ այստեղ կայ minix 1.6֊ը, եւ յիշատակւում ա minix2֊ը։
ահա minix 2֊ի դիսկի պատկեր։
իսկ ահա ելատեքստը։
ինչն ա շատ հաւէս, այն նաեւ պարունակում ա ne2000֊ի դրայւեր որը, ոնց որ netusbee֊ի մէջ ա։
նշանակում ա, մինիքս երկուսով ցանցը հասանելի կը լինի։ համոզուած չեմ, որ 1.6֊ով, իսկ 1.5֊ը ոնց որ ցանց չունէր էլ։
արքիւում կայ m68k մինիքսի համար գրուած ծրագրակազմ։
սարքն իհարկէ աշխատում ա եւ սովորական աթարի TOS֊ով՝ http://www.jamesfmackenzie.com/2016/03/07/use-ethernet-to-transfer-files-from-pc-to-st/
աթարի էսթիի համար նաեւ կար իրական at&t unix֊ի պորտ՝
սա ապշելու վիդեօ ա որը ցոյց ա տալիս ոնց ա atari st֊ի վրայ աշխատում unix x֊ով։
նկարն ու տեսանիւթը աթարի իւնիքսին նուիրուած կայքից ա։
#օպերացիոն_համակարգեր #աթարի #ատարի #իւնիքս #կարգիչ #պատմութիւն #մինիքս #մինթ
եւս մի կայք ռետրօ ծրագրերով՝
https://www.planetemu.net/roms/tangerine-oric-1-atmos-telestrat-tapesets
#օրիկ #ռետրոհամակարգչութիւն #ռետրո #ռետրօ #կարգիչ #պատմութիւն
աստուած, անհաւատալու ա՝
http://www.atariunix.com/videos/boot.mp4
#աթարի #ատարի #իւնիքս #էկրանահան #պատմութիւն #կարգիչ
աստուատ՝
https://beza1e1.tuxen.de/lore/crash_cows.html
#ծրագրաւորում #կով #կովեր #պատմութիւն #սովետ #սովէտ #խսհմ #տեք #գնացք #սուերդլովսկ #համակարգիչ #կարգիչ #SM-1800 #PDP-11 #ծրագրակազմ
MeLE PCG02֊ս երբ xscreensaver֊ը բաւական երկար աշխատում էր՝ օրինակ գիշերը՝ կախւում էր։
ոնց կարդացի՝ ծրագրակազմի խնդիր էր i915֊ի հետ կապուած, որերբ մի բան ա լինում՝ լրիւ gpu֊ն կախւում ա։
մինչ էդ, վաղուց մտածում էի որ «հարդը չի դիմանում», բայց չկայ տէնց բան հիմնականում՝ խնդիրների մեծ մասը ծրագրակազմից ա։
ու ահա, թարմացրի դեբիանը տասից տասնմէկ։
այլեւս չի կախւում։ xscreensaver֊ը իր համար յուսալի աշխատում ա։
իսկ ես ահաւոր սիրում եմ xscreensaver֊ի անիմացիաները։ էնպէս որ մեր ծելիկը հիմա միշտ xscreensaver ա ցոյց տալիս։ ապրի jwz֊ն։
ու տէնց։
#դեբիան #դեբեան #թարմացում #ծրագրակազմ #կարգիչ
աթարի փնտրելով։
#աթարի #ատարի #կարգիչ #համակարգիչ #էկրանահան
պարզւում ա սէնց նախագիծ կայ՝ https://ulx3s.github.io/
ու օբերոնի պորտ դրա համար՝ https://github.com/emard/oberon
ի դէպ, RISC-V֊ը ազատ չի, ընդամէնը ազատ սպեկ ունի, ինտերֆէյս, ոչ իրականացում։
ի տարբերոթիւն Վիրտի RISC֊ը լրիւ ազատ պրոցեսոր ա։
#պրոցեսոր #համակարգիչ #կարգիչ #նախագիծ #ելատեքստ #ազատութիւն
flexfile ծրագրի դեմօ ունէի
արդէն ունե՞մ նիշք՝
ապա ի՞նչ ֆորմատով են տարեթուերը՝
յետոյ ասում ա՝
👀
յուշում՝ եթէ չես ջոկում որ մկնիկով մենիւն պէտք ա կտացնել, նոր ա շատ մարդկանց համար՝
զանգե՞նք՝
թեստային տուեալները՝
ահա թէ ինչ պէտք ա անէի 1985 թուի սեպտեմբերի չորսին՝
ես չգիտէի, զի չունէի մկնիկ, չունէի համակարգիչ, ու չգիտէի որ կարգիչներ գոյութիւն ունեն։ եւ դրանք իսկապէս գրեթէ գոյութիւն չունէին սովէտական միութիւնում։ եթէ իմանայի ինչ պէտք ա անեմ այդ օրը, գուցէ ամբողջ կեանքս այլ կերպ գնար։ սակայն, փակ երկիր էր, օլիմպիա չէի հասնի։
#աթարի #ատարի #ռետրո #ռետրօ #ռետրոհամակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #էկրանահան #ծրագիր #ծրագրակազմ
աղբիւր, @{https://xn–69aa8bzb.xn–y9a3aq/users/revik}֊ի միջոցով։
տեսանիւթում երեւացող մեքենաները, կարծես տեղական արտադրութեան bk 0010 եր են։ արտադրւում էին կարծես չարենցաւանում կամ աբովեանում։
ահա, սա՝
նման ա սրան՝
վերջին նկարի աղբիւրը սա ա։ հետաքրքիր ա, ի դէպ, որ այս էջից իմանում ենք՝ իսպաներէն համակարգիչը ordenador ա։
եւս մի յաւելում՝ այդ շէնքի ծածկի ձեւը կոչւում ա «կախ տուած»։ կան «կախովի» եւ «կախ տուած» ծածկեր։ հայաստանում նոյն նախագծով արուած հինգ շէնք կար։ մէկը՝ սեւանի արեւելեան ափի մօտ ա։
#թումո #թումօ #երեւան #պատմութիւն #կրթութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #բկ_0010 #բկ_0010-01 #bk0010 #bk-0010 #bk_0010 #bk_0010-01 #ճարտարապետութիւն
#էկրանահան #կարգիչ #համակարգիչ #օհ #օպերացիոն_համակարգ #օպերացիոն_համակարգեր #նէքստ #ուինդոումէյքեր #պոստսկրիպտ #հանդէս #1989 #պատմութիւն
84 թուի «բայթ» հանդէսում կար յօդուած ֆորթի մասին, նաեւ հէնց վիտի եւ գուտքնեխտի տեքստերը՝ մոդուլա-2֊ի մասին։
#էկրանահան #հանդէս #համակարգիչ #կարգիչ #ծրագրաւորում #ծրագրաւորման_լեզուներ #ֆորթ #մոդուլա #մոդուլա-2 #ամսագիր #բայթ #1984 #պատմութիւն
ահ, ոնց եմ ուզում էս համակարգչից՝
համ աւիտօ֊ում ա (չեմ կարող ուղարկել օնէքսի պահեստ, պիտի դու գնաս ռդ պահեստներից մէկից վերցնես), համ թանկ ա։ :/
#համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն
սա սպանիչ նախագիծ էր, ու էդ նախագիծը «խոդի գցեց» տտ գրագիտութիւնը ամբողջ սովէտի տարածքում, եւ իմ վրայ էլ ազդեց։
այն օրը ցանցառներում խօսում էինք, ինձ թւում էր որ փայնֆոնի երկաթը համեմատելի ա իմ xperia xa2֊ի երկաթին։
փորձեցի փնտրել համացանցում, բան չհասկացայ, բացի նրանից որ փայնֆոնինը՝ 1.152ghz֊նոց 4 հատ cortex a53 պրոցեսոր ունի, իսկ էքսպերիան՝ 8 հատ 2.2ghz֊նոց Qualcomm Snapdragon 630 ա (14 nm)։
հիմա ի՞նչ ա սա մեզ ասում։
ժամանակին չափել էի մի պրոցեսորի արագագործութիւն տարբեր մեքենաներիս վրայ։ փայնբուքը հաւասար էր գնում ընդամէնը core2 համակարգչի, բայց այն տաքանում էր, ու հովացում միացնում, իսկ փայնփուքը՝ լուռ։ նաեւ վերջինն ունի վեց պրոցեսոր, իսկ ինթելն ունէր ընդամէնը երկու։ բայց ես մէկի վրայ էի չափում։
հիմա հեռախօսներ, բեմահարթակում երեքն են՝ pinephone, xperia xa2, motorola droid4։
ահա, փորձեցի չափել արագագործութիւնը ըստ մի պրոցեսորի՝
droid4
վերջին պրոցեսոր՝
processor : 1
model name : ARMv7 Processor rev 3 (v7l)
BogoMIPS : 598.42
Features : half thumb fastmult vfp edsp thumbee neon vfpv3 tls vfpd32
CPU implementer: 0x41
CPU architecture: 7
CPU variant : 0x1
CPU part : 0xc09
CPU revision : 3
Hardware : Generic OMAP4 (Flattened Device Tree)
Revision : 0000
Serial : 0000000000000000
pinephone
վերջին պրոցեսոր՝
processor : 3
BogoMIPS : 48.00
Features : fp asimd evtstrm aes pmull sha1 sha2 crc32 cpuid
CPU implementer: 0x41
CPU architecture: 8
CPU variant : 0x0
CPU part : 0xd03
CPU revision : 4
xperia xa2
պրոցեսոր՝
Processor : AArch64 Processor rev 4 (aarch64)
(առանձին ու սկբից ա միայն գրած, այլ սարքերի վրայ այդպէս չի)
վերջին պրոցեսոր՝
processor : 7
BogoMIPS : 38.40
Features : fp asimd evtstrm aes pmull sha1 sha2 crc32
CPU implementer: 0x51
CPU architecture: 8
CPU variant : 0xa
CPU part : 0x801
CPU revision : 4
ելատեքստ՝
user@devuan-droid4:~/bench$ cat bench.cpp
#include <stdio.h>
class Fib
{
private:
int _value;
public:
Fib(int n) { _value = n; }
int value()
{
if(_value <= 2)
return 1;
Fib f1 = Fib(_value - 1);
Fib f2 = Fib(_value - 2);
return f1.value() + f2.value();
}
};
int main()
{
for(int i=0; i<2; i++)
{
Fib x = Fib(40);
printf("n=%d\n", x.value());
}
return 0;
}
արդիւնքներ՝
xperia xa2
[root@XperiaXA2-DualSIM ~]# time ./bench
n=102334155
n=102334155
real 0m 10.02s
user 0m 9.90s
sys 0m 0.00s
[root@XperiaXA2-DualSIM ~]#
փայնֆոն՝
user@devuan-pinephone:~/bench$ time ./bench
n=102334155
n=102334155
real 0m13.109s
user 0m13.065s
sys 0m0.005s
user@devuan-pinephone:~/bench$
մոտորոլա դրոիդ4՝
user@devuan-droid4:~/bench$ time ./bench
n=102334155
n=102334155
real 0m16.393s
user 0m15.783s
sys 0m0.174s
user@devuan-droid4:~/bench$
գոնէ այս հաշուարկի մէջ տարբերութիւնը փայնֆոնի ու էքսպերիայի մէջ մեծ չի։ էքսերիան դրոիդից էլ ա խնդիրը լուծում մօտ մէկ ու կէս անգամ արագ։
երեքն էլ բաւական մօտ են արդիւնքներով։
մի նկատողութիւն՝ էքսպերիան, աւելի ճիշտ՝ սէյլֆիշը, նորմալ լինուքս չի մնացած երկուսի պէս, ու openrepos֊ում մի gcc նախագիծ կայ, որը չկարողացայ էլ տեղակայել։ ու 64բիթ պրոցեսոր ունենալով, 32բիթ օհ ա քշում։ (իրականում aarch64 ճարտարապետութիւնը, բնաւ amd64֊ի պէս չի պահում համատեղելիութիւն 32բիթանի arm միջուկների հետ, պարզապէս այդ (ինչպէս եւ որոշ այլ չիպսեթները կատարում են ե՛ւ մի ե՛ւ միւս isa֊ին համապատասխան հրամաններ) մնացածը դեբիան են՝ փայնֆոնը՝ 64բիթ, դրոիդը՝ 32բիթ, ու ես սէյլֆիշի տակ թեստն արեցի droid֊ի վրայ ստացած բինար նիշքով։ եթէ հէնց էքսպերիայի վրայ կազմարկէի, ինձ թւում ա եւս մի հինգ֊տաս տոկոսի առաւելութիւն կը լինէր։
#տեք #լինուքս #թեստ #հեռախօս #խելախօս #ֆիբոնաչի #արագագործութիւն #պրոցեսոր #օպերացիոն_համակարգեր #համակարգիչ #կարգիչ
բացայայտել եմ այսպիսի հաւէս պրոցեսոր՝ http://www.apollo-core.com/index.htm?page=features
հետաքրքիր ա, որ «սելֆ մոդիֆայինգ» (ինքն իրան փոխող) կոդի հնարաւորութիւնը կար միայն օրիգինալ 68000֊ների վրայ, եւ հետագայում հեռացուել ա, 68020֊ից սկսած։
ենթադրում եմ, որ դա «ֆիչըր» չէր, իսկ «ֆիչըրը»՝ երկաթէ ապահովութիւնն էր, որ հետագայում աւելացուեց որ ինքն իրեն փոխող կոդ գրել հնարաւոր չլինի։
իսկ այսօր հնարաւորութիւնը վերադարձել ա ինչպէս «ֆիչըր»՝ զի այն ինչ նախկինում պէտք էր գոյատեւելու համար, այսօր մենք անում ենք հաւէսի համար։
#ապոլլօ #68կ #մոտորոլա #ամիգա #աթարի #ատարի #ասմ #ասեմբլեր #մեքենայական_կոդ #68000 #68020 #68080 #էկրանահան #ռետրո #ռետրօ #ռետրոհամակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ
>«PowerPC֊ն մահացած ա, եւ վաղուց»։ Ոչ. PowerPC֊ն լաւ էլ կենդանի ա եւ առաջարկում ա արտադրողական արժէք նրանց, որ գիտեն ինչպէս քաղել այն։ Համակարգիչ օգտագործելն աւելին ա, քան իւթիւբ եւ սոցիալական մեդիա օգտագործելը, բայց դա մի պնդում ա որ բարդ ա հասցնել 2000֊ից յետոյ ծնուածներին, որովհետեւ իրենք գաղափար չունեն ինչի համար էին օգտագործւում համակարգիչները պատմականօրէն։
աղբիւր, անգլերէն։
ջորջ մարտինն օգտագործում ա դօս մեքենայ «գահերի խաղը» գրելու համար։
կարող եմ նաեւ աւելացնել որ ես ունեմ g4 մեքենայ, որի վրայ քշում եմ ամենաժամանակակից լինուքս, ու այն նորմալ աշխատում ա։ երբեմն նոյնիսկ անակնկալի եմ գալիս նրանից, ինչ արագ ա շինում, հաւաքում որոշ ծրագրերը։
ու չնայած, ոնց հասկանում եմ, 32 բիթանի powerpc պրոցեսորներ այսօր չեն արտադրւում, powerpc֊ն մահացած չի՝ կան նոր 64 բիթանի պրոցեսորներ որ նախագծւում են, արտադրւում եւ աշխատում իրական սերուերային մեքենաների վրայ։
աւելին, powerpc֊ն ազատ ա արձակուել ibm֊ի կողմից, այնպէս ինչպէս risc-v֊ն ա ազատ՝ ամէն մէկը (որ կարող ա) կարող ա նախագծել եւ արտադրել համատեղելի պրոցեսորներ։
#պրոցեսոր #այբիէմ #լինուքս #համակարգիչ #կարգիչ
amiga֊ի կարեւոր առաւելութիւնը atari st֊ների նկատմամբ (իրենց հետ են սովորաբար համեմատում) երկաթի ընդլայնման հնարաւորութիւնն էր, եւ տարբեր անկապ ընկերութիւններ այդ ինտերֆէյսի համար տպասալեր են նախագծել։
նշանակում ա՝ մոդուլ աւելացնելու հնարաւորութիւն կար։
իսկ ibm pc֊ն գրեթէ ամբողջութեամբ այդ մասին էր՝ մոդուլներ աւելացնելու։
#մոդուլ #նախագծում #դիզայն #համակարգիչ #կարգիչ #ատարի #աթարի #ամիգա #երկաթ #ընդլայնելիութիւն #ռետրոհամակարգչութիւն #ռետրո #ռետրօ #բաց_ճարտարապետութիւն
սա այսօր իմ ամենասիրած ալիքն ա։
#ռետրոհամակարգչութիւն #պատմութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #արուեստ
#ընտանիք #ազգանուն #ինթել #համակարգիչ #կարգիչ #գիրք #պատմութիւն
երբ էփլի կլոնն աւելի լաւ ա աշխատում՝
https://www.youtube.com/watch?v=GZX7tjnb9sE
#էփլ #կլոն #համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն #ռետրո #ծրագրակազմ
https://toobnix.org/videos/watch/1c110cea-7605-4411-8415-23c35c6c4edf
#կինօ #համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն
անդորրը կիսել էր ինչպէս էին հեռուստատեսութեամբ հեռարձակում ծրագրեր։
ահա, այս մարդը կրկնել ա։
#կարգիչ #համակարգիչ #պատմութիւն #հեռուստատեսութիւն #հեռարձակում #ցանց
#կարգիչ #երեկոյ #առօրեայ #պրաւեց #լարեր #բզբզ #ռետրո #ռետրօ #տեք #համակարգիչ
https://www.youtube.com/watch?v=WShcldhZ0z8
ապշելու ա ոնց են մարդիկ վերադառնում, ու գնահատում էն ինչ ժամանակին գնահատուած չի եղել։
#տեք #միկրոշա #ռուսերէն #սքեմա #էլեկտրոնիկա #օպերացիոն_համակարգեր #կարգիչ #պատմութիւն
տեսէք ռուսները ինչ են արել՝ йцукен֊ին համապատասխան ֆոնետիկ ձեւով շարել են լատինական տառերը։ իրականում ահաւոր արդարացուած ա՝ եթէ դու գիտես йцукен, ինչի՞ սովորես qwerty, որ միտումնաւոր վատ ա նախագծած։ այլ հարց ա որ էնպէս չի որ ստացուած jcuken֊ն ա շատ յարմարաւէտ անգլերէնի համար։
իսկ jcuken֊ը սովէտի համար փախած շարուածք չէր՝ ընդունուած բան էր՝
ու տէնց։
#ստեղնաշար #սովետ #սովէտ #համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն #շարուածք
բացել մաքրում էի տասնամեակներ չբացած կարգիչ՝ кувт yamaha msx2
#կարգիչ #յամահա #եամահա #կուվտ #էմէսէքս #ռետրօ #ռետրոհամակարգչութիւն #պատմութիւն #տեքնոլոգիաներ #տեք #առօրեայ
ուրեմն վաղ իննսունականներին, մոսկուայում ապրող քեռիս գնացել էր բարեկամների մօտ յունաստան, էնտեղից կարգիչ առել, բերել մոսկուայ որ ծախի։
ու ծախեց, յետոյ երբ էստեղ էր, խօսեցինք համակարգիչներից։
ու չեմ յիշում ոնց եղաւ, գուցէ չէի ուզում կարգիչն անջատել, բացատրում էի որ պէտք ա մի տաս րոպէ ժապաւէնից կրկին ծրագիրը բեռնեմ, նա էլ ասաց թէ իր այդ կարգիչում, երբ անջատում միացնում էիր, էլի ամէնը մնում էր։
ես էլ ասում էի՝ ո՞նց ա տէնց հնարաւոր։ ասում էի՝ օպերատիւ յիշողութիւնը ջնջւում ա երբ անջատում ես։
չէի իմանում որ հնարաւոր ա կարգիչ լինի որի մէջ դիսկ լինի, յետոյ արդէն լսեցի «վինչեստեր» բառը, ու խառը անկապ բաներ էի կարդացել, ինձ թւում էր որ դրա դիսկը լազերային ա։
#համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն #աղքատութիւն #մեկուսացում
մի հատ հին սամսունգ ունեն ընկերներս, որ ուինդոուս եօթի տակ կիրառելի չի։ մի գբ յիշողութիւն ունի որը բեռնուելուց յետոյ լրիւ զբաղուած ա։
մտածում եմ փորձել թեթեւ միջավայրով մանջարօ տեղակայել, տալ օգտագործեն։
մի պահ էս սամսունգ ծրագրակազմի մէջ բութ եղաւ, ու հրաժարուելու կոճակ չկայ։
չէ, կներես։
#չէ_կներես #էկրանահան #կարգիչ #սեփականատիրական_ծա #ծրագրակազմ
երբ հարցնում են՝ էսինչը օգտագործեն թէ չէ, ես ասում եմ՝ կարեւորը որ կարգիչ օգտագործէք, ոչ թէ սառնարան կամ հեռուստացոյց։
էս լիւկի ասած դէպքում՝ համակարգիչ չէք օգտագործում, օգտագործում էք՝ տերմինալ, որը կպած ա համակարգչին։ vt100֊ի պէս մի բան։ որը համակարգիչ չի։
https://www.youtube.com/watch?v=wWaWt9d3yw0
#ազատութիւն #համակարգիչ #կարգիչ
վաղուց էսպէս էի օգտագործում, հիմա՝ կրկին։ այլեւս չեմ քշում sshfs, այլ քշում եմ nfs over ppp over ssh՝ հիմա բացատրեմ։
sshfs֊ը չեմ կարողանում այնպէս անել, որ ռեքոնեքտ լինի ու նորմալ ռեմաունթ անի պանակը։ էն ծրագրերը, որ բացել են ֆայլ դեսկրիպտորներ՝ դրանք կորցնում են, ու երբ պանակը կրկին ա կպնում, հին ֆայլ դեսկրիպտորները կապ չունեն նորից յայտնուած պանակի միջի նիշքերի հետ։
լուծում՝ ppp֊ն noauth֊ով՝ զի ssh֊ը արդէն սեքիւրիթիի, նոյնականացման գործն անում ա՝ իսկ ppp֊ն ստեղծում ա վրայից կապ՝ վիրտուալ ppp0 ինտերֆէյս ա յայտնւում, որն ունի այփի, ու նոյնից՝ սպասարկչի վրայ։
երբ dialup էիք լինում (ով հասցրել ա լինել)՝ դա ppp֊ով էր աշխատում։ յիշում եմ, երբ gsm մոդէմով կամ հեռախօսով էի կպնում՝ նոյնն էր, ու հետեւաբար, եթէ չի փոխուել, այսօր էլ հեռախօսները երեք֊չորս ջիի վրայից ինտերնետ կապ հաստատելիս ppp֊ի միջոցով են դա անում։ չգիտեմ։
կարճ ասած՝ ես հիմա արդէն ունեմ սեքիւր (ssh) թունել (ppp)։
դրանից յետոյ մնում ա իմ այփի֊ի համար nfs շէյր տալ։ ու մաունթ անել։
հիմա ես ունեմ մի սկրիպտ, որ կպնում ա ssh/ppp֊ով, ու երբ դուրս ա թռնում, կապը փորձում ա վերականգնի։ իսկ nfs mount֊ը հիանալի բան ա, ֆայլ դեսկրիպտորները չեն կորում, երբ ռեքոնեքտ եղար, մի երկու րոպէ անց, ամենաշատը, կրկին կպցնում ա մաունթը ու բոլոր ծրագրերը շարունակում են նոյն ձեւ աշխատել։
նաեւ զգացողութիւն ունեմ որ ոչ միայն աւելի ստաբիլ ա sshfs֊ից, բայց եւ աւելի արագ։ ոնց որ թէ երբ ֆայլեր եմ տեղափոխում, արագութիւնները մի երեք անգամ տարբերւում են։
#տեքնոլոգիաներ #լինուքս #իւնիքս #ցանց #համացանց #տտ #համակարգիչ #կարգիչ #կապ
ահ, էս սրտովս ա գրում՝
https://habr.com/ru/company/vdsina/blog/512824/
@{antranigv; antranigv@spyurk.am}, քո սրտով էլ ա, ափսոս #ռուսերէն ա։ բիւջէ ունենայինք, նման #յօդուած ֊ներ թարգմանէինք։ #համակարգիչ #խելախօս #հեռախօս #կարգիչ
the midnight gospel֊ից #էկրանահան։
սա zx #spectrum համակարգչի ձայնաերիզից բեռնելու պրոցեսին ա յղում։
#zx_spectrum #սպեկտրում #կարգիչ #ձայնաերիզ #երիզ #բեռնում #յղում
մարդիկ ունեն մի շատ կարեւոր սահմանափակ ռեսուրս՝ ժամանակ։ ու իթ աւելի լաւ ա ծրագիրն արագ աշխատի, ու կարգչից օգտուելը լինի կոմֆորտ (ու կարգիչը կարող ա ապա մի հինգ անգամ աւելի թոյլ լինել, եթէ ջս չի քշում), քան դեբիլ դեւը արագ մի բան թքի կպցնի իրար, ու յետոյ էդ ամէնը ճռռալով աշխատի ու կարգիչների ֆաները հա փչեն։
իմ ռանթից [այս թելում] (։
#տեքնոլոգիաներ #կարգիչ #ծրագրաւորում
այստեղից #պոլարոիդ #կարգիչ #ֆոտո
համալսարանի ֆիզիկայի֊կիրառականի դալանում մի ժամանակ, տարիներ շարունակ, զանազան նկարների եւ տողերի մէջ աչքի էր ընկնում «այմ եօր քոմփիւթըր» գրուածքը։ ես երբեք չհասկացայ դա ինչ կարող ա նշանակէր։ մէկն ասաւ, թէ դա յուզիչ ա ու ռոմանտիկ։
#դալան #եպհ #կարգիչ #ռոմանտիկ #երեւան
ես շատ եմ սիրում sun ultra 10 creator 3d մեքենան։
ի՞նչ էի անելու առանց դրա, ո՞նց էի աշխատելու։ այն սեղանիս տակ դրուած ա, ոտքերս վրան եմ դնում։
#աշխատանք #մեքենայ #համակարգիչ #կարգիչ
@{bicycle repairman; tigrangh@spyurk.am}https://paulstamatiou.com/building-a-windows-10-lightroom-photo-editing-pc/ #ֆոտո #կարգիչ
#համակարգիչ #համակարգիչներ #պատմութիւն #սենեակ #կարգիչ #ռետրո #նկար
#ասք կրթական ցուցահանդէսի մասին
#կրթութիւն #ցուցահանդէս #ինսթիգեյթ #մերգելեան #այբ #ֆիզբաթ #ռոբոտներ #քարտէզ #աղուէս #կրիայ #այգեստան #բերձոր #գուգարք #կարգիչ #ծրագրաւորում #կոպտեր #անօդաչու֊թռչող֊սարքեր #աթչ #արմթաբ #դպրոց #լուսանկարներ #երեւան
Սովորաբար առաւոտները ես առանց աչքերս բացելու n900֊ի կոճակն եմ սեղմում, նա ինձ ժամն է ասում։ Եթէ աչքերս բացեմ, ապա այլեւս չեմ քնի։ Իսկ այսպէս, իմանում եմ ժամը, ու հասկանում, ինչքան դեռ կարող եմ քնել։
Մի քանի օր է, նոկիան չեմ օգտագործում, մարտկոցը փչացել է։ Ու այսպիսի ելք գտայ, փակ աչքերով սեղմում եմ ↑ ու յետոյ ↩։ Իսկ մինչ այդ հաւաքած հրամանը սա է՝
Ափսոս, ֆեստիւալը հայերէն չի խօսում։
#ժամանակ #ն900 #ծրագրեր #կիրառութիւն #ֆեստիւալ #ֆեստիվալ #փառատոն #տտ #բաշ #սկրիպտ #հրաման #ձայն #խօսք #կարգիչ #գնու #լինուքս #մաեմո #ազատութիւն
Յիշո՞ւմ էք չէ, ասենք ֆրինեթի ժամանակը։ Երբ նիքով հնարաւոր էր հասկանալ, արդեօ՞ք մարդը հին օգտւողներից է, թէ նոր։
Առաջինները հնարաւորութիւն ունէին գրանցել իրենց անունները։ Դա այնքա՜ն գժանոց էր, երբ ունէիր, ասենք նորայր աթ ֆրինեթ։
Երեւում էր, որ հնաբնակ ես։
Դէհ, յահու֊ում այդ մասին անհնար էր մտածել։ Բոլոր լաւ անունները վաղուց զբաղեցւած էին։
Ու ապա մարդիկ սկսեցին ո՛վ՝ իր անուն֊ազգանունով հաշիւներ բացել, կամ անուն ազգանունից կազմւած յապաւում֊բառախաղով, ո՛վ էլ՝ հաքերական ձեւով, ասենք օ֊ի տեղը զրօ նշել, եւ այլն։ Կամ էլ՝ պետք էր լինել հնարամիտ, ու քեզ բնութագրող կեղծանուն մտածել։ Ինչը շատ հաւէս է։ Կարելի էր իմանալ, ով է իր կեանքում պուպսիկ88 մեյլ․ռու֊ն ու ով է մարիշոկ2֊ը։
Բայց, ինչպէս ասում է այս փոստերում մտահոգւած մարդը, այդ ժամանակներն էլ են անցել։ Յաջողակ չեն կեղծանուն ընտրելիս նոյնիսկ ծայրայեղ մարգինալները։
Խնդիրը աւելի է բարդանում, եթէ մեյլի հաշիւ չէք բացում, այլ ասենք՝ սքայփի։ Քանի որ եթէ մեյլի դէպքում կարելի էր գնալ, ու ասենք կանադա․քոմ֊ում, կամ մոզամբիկի փախած սերւերում գրանցել անունովդ հաշիւ, ապա սքայփը միակն է եւ անկրկնելի։ Կենտրոնացւած սերւիսների հե՞տ ինչ անել, ինչպէ՞ս այդ հարցը լուծել։
Լուծել, իրականում պէտք չէ։ Փոստերի հեղինակը բնաւ չի հասկացել, որ համացանցն ըստ բնոյթի ապակենտրոնացւած է։ Որ եթէ ֆրինեթը միակ հայկական տեղական ազատ մեյլ սերւերն էր՝ ֆրինեթ ցանցի մէջ, ապա համացանցում միշտ էլ կարելի է գտնել հարմար սերւիս։ Կամ՝ ստեղծել քոնը, գրանցո՞ւմ էին, չէ՞ իրենց ազգանունով դոմեններ, ու մեյլէր սարքում՝ արամ@արամեան․քոմ, ասենք։ Ահա, իսկ արի ու արա դա սքայփի, կամ դիմագրքի, կամ էլ որեւէ այլ սերւիսի դէպքում։
Այո, պատասխանը՝ ապակենտրոնացումն է։ զբաղւա՞ծ է ջոյնդիասպորայում օնիկը՝ գնա գերասպորա․դէ կամ սփիւռք․ամ։ Միշտ էլ տեղ կգտնես։ Բոլորին հարմար տեղ կգտնւի։ Քանի որ սերւերների քանակը սահմանափակւում է միայն ռեալ այփի֊ների քանակով, իսկ ռեալ այփի֊ները ipv6 ստանդարտով աւելի են, քան ատոմները մեր մոլորակի վրա։
Կենտրոնացւած սերւիսները կմեռնեն, ու ինչքան քիչ մենք իրենցով օգտւենք՝ այնքան շուտ։ Կամ ստիպւած կլինեն ապահովել ապակենտրոնացւած միջավայրում աշխատանք։ Ու դիմագիրքը ստիպւած կլինի թողնել իր յուզերներին «ֆրենդել» գփլասից, ու այլ սոցիալական ցանցերից։
Իսկ աւելի լաւ է՝ բացիր քո հանգոյցը, եւ տէր եղիր այն տարածքի, ուր քո սպասարկիչն է, քո տւեալներով հանդերձ։
Հ․ Գ․ — արդեն եկել է այլ ժամանակը։ Ժամանակը, երբ դիմագիրքը, օդնոկլասնիկը, եւ այլ սպասարկիչները չեն թողնում ունենալ հնարած անուն։ Իսկ ազատ ծառայութիւնները, դիասպորա֊ֆրենդիկա֊ի պէս, թողնում են մնալ անանուն։ ։Ճ
եւ այդպէս
հին հայկական կարգիչների ձեռնարկներ՝ http://kg.am/tcbfhu found and scanned manuals of old computers designed and produced in #Armenia. http://norayr.arnet.am/RetroComputing/Armenian/armenian-computers.html #Նաիրի #Նաիրի-3 #հաշվիչ-մեքենա #Էլեկտրոն #Մերգելյան #Հրազդան #Մասիս #ձեռնարկ #կարգիչ #ՏՏ #Հայաստան #Երեւան #համակարգիչ #Էլեկտրոն #տեխնոլոգիաներ #ռետրո #էհմ #պատություն #retro-computing #armenian-computers #soviet-armenia #nairi #razdan #masis #documentation #1964 #1965 #####
#Հատարկում ֊ պերեբոր #Հենասույթ ֊ ակսիոմ #Հղանցք ֊ կոնցեպտ #Նիշք ֊ ֆայլ #Կրիչ ֊ ասենք ֆլեշկա #Զգիչ ֊ սենսոր #Վարկած ֊ ասենք իմ մոտ ֆայրֆոքսի վերջին վարկածն է։ #Պատճենաշնորհ - քոփիռայթ #Խելախոս ֊ սմարտ հեռախոս #Շարվածք ֊ լեյաութ #Կարգիչ ֊ համակարգիչ (:
ս[ծ]իլի համար, ինքներդ էլ գիտեք, ինչ ասես չենք անում՝
ընկերոջ համակարգիչը
նկարահանված է FCamera-ով, մաեմո5, n900
ու տենց
