ուզում եմ բոլորը սա կարդացած լինեն՝
https://www.gnu.org/proprietary/proprietary.html
#ծրագրակազմ #ազատութիւն
ընկերներիցս մէկը շատ ոգեւորւում ա հէնց մասնաւորապէս յաւելուածների (այսինքն՝ ոչ կարգիչների համար ծրագրակազմի) ստեղծմամբ էն պատճառով, որ լրիւ տեսանելի ա, շօշափելի ա, որ մի հոգի կարող ա ստեղծել կիրառելի ծրագիր, եւ կունենայ մեծ շուկայ՝ մարդիկ աւելի շատ են օգտւում հեռախօսներից էսօր, քան կարգիչներից։
ինձ իր մտածողութեան մէջ հարազատ ա մենակ ունակ լինելու մասը։ էդ պատճառով ես ձգտում եմ կարողանալ շինել համակարգս, աւելի շատ օգտագործել էն ինչ ես կարող եմ ստեղծել, ու աւելի քիչ՝ էն ինչ չեմ կարող(պայմանական ջեմինի ընդդէմ պայմանական ֆայրֆոքսի)։
բայց ամենակարեւորը՝ ես զգում եմ էսօր, որ ծրագիր գրելու ունակութիւնը՝ ազատագրող արտօնութիւն ա։
նախ իհարկէ պէտք ա լինի զգացողութիւն, որ ազատ չես։ որ նորմա չի, որ օկէյ չի, երբ ծրագրակազմն ա (դրա հետեւում եղած մարդիկ) թելադրում կամ պարտադրում։
իսկ յետոյ՝ ազատագրող ունակութիւնը այդ ծրագրակազմը փոխարինելու։
օրինակ՝ էսօր իմ ձեռքի մէջ ընկել ա wifi sd card ադապտեր։ այն ստեղծում ա հոտսփոթ, որին կարող ես կպնել եւ… եւ պարզւում ա ոչ մի բան չես կարող անել առանց արտադրողի յաւելուածի։ այսինքն՝ կիրառելի չի կարգչից, կիրառելի չի սարքից որը մէյնսթրիմ մոբայլ օհ չունի։ բայց դա դեռ քիչ ա։ ծրագրակազմը բագոտ ա եւ յաճախ մեռնում ա, ֆայլերը յաճախ սխալներով են փոխանցւում, եւ այլն՝ եւ այդ ծրագրակազմը՝ մենաշնորհ ա։
ես, եթէ դեռ ուզեմ դրանով զբաղուել, երբ աւելի ազատ լինեմ մօտակայ ժամանակ, եւ եթէ կարողանամ (բայց ինչի՞ պիտի չկարողանամ) կը փորձեմ ռեւերս ճարտարագիտութիւն անել իրանց հաղորդակարգը, եւ բաց, ազատագրող մոդուլ որը իմպլեմենտ կանի հաղորդակարգը, եւ ծրագիր, որն այն օգտագործում ա։
եւ ինձ ամենաշատը յուզում ա ծրագրաւորելու հմտութիւն ունենալու մէջ այն որ դա թոյլ ա տալիս աւելի ազատ լինել։
եւ էս մտքերով երբ ընկայ, մտածեցի՝ դէ էսպէս ա ստեղծուել ամբողջ ծրագրակազմի շարանն, ինչ օգտագործում եմ՝ պայմանական «լինուքսը», եւ դրա հետ եկող ամէն բանը։ մարդիկ լուծում էին իրենց՝ աւելի ազատ լինելու խնդիրը։
ու իհարկէ տխուր ա, որ դա շատերը չեն հասկանում, եւ չեն գնահատում, եւ չեն ուզում օգտուել, զի կամ սովորութիւնները չեն ուզում փոխել, կամ «պրակտիկ» են, եւ համեմատում են ազատագրող ծրագրակազմը «ֆիչըրներով» սեփականատիրականի հետ։
#ազատութիւն #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #ծրագրակազմ #տէք #տեք #յաւելուած #առօրեայ #ծրագրաւորում
ուրեմն, @sevan@convo.casa ֊ն ինձ տուել էր էս վիդեօ հետազօտութիւնը ուր պարզում էին որ ոսպնեակով ա նկարել ուոնգ կար֊ուայի «fallen angels» ֆիլմը։
սփոյլեր ալէրտ՝ 9.8մմ ու 6.8մմ։
նիւթի ամենասկզբում բացատրում ա, ինչի մասին ա առհասարակ խօսքը, որ տելէֆոտօ ոսպնեակը էսպէս ա նկարում, իսկ լայնն՝ էսպէս։
բայց՝ մենք, լուսանկարիչներս, սովոր ենք որն ա մեր այսպէս կոչուած 35մմ լրիւ կադրի 50մմ֊ն, ու որն ա մեր իմացած 35մմ֊ն ու 28մմ֊ն։
ես օրինակ շատ եմ սիրում քսանութ ու աւելի լայն ոսպնեակներ, որովհետեւ սիրում եմ մարդկանց կոնտեքստով ներկայացնել, ու դիմանկարներ առանց կոնտեքստ շատ չեմ անում։
բայց, մեր՝ լուսանկարիչներիս իմացած կադրը՝ 24մմx36մմ ա։ ըստ որում՝ 24մմ֊ն կադրի բարձրութիւնն ա, դա այն կողմից ա ուր կադրերը իրարից բաժանւում են։ իսկ 36֊ը լայնութիւնն են, ժապաւէնի ուղղութեամբ կողմն ա։
իսկ կինօ կադրերը տարբեր են։ լաւ չէի յիշում ինչպէ՞ս տարբեր։
ու ահա ճշտեցի վիքիից՝
ահա, աւելի փոքր ա դասական կադրը՝ 22x16։ ապա, մտածեցի՝ մեզ, լուսանկարիչներիս համար, ըստ երեւոյթին իրենց 9մմ֊ն կը դառնայ մի այլ բան, զի կադրը մեզ մօտ աւելի մեծ ա։ ապա ոպսնեակը կընկալուի աւելի նեղ։ բայց ինչքա՞ն նեղ։ ո՞րն ա ապա էդ ոսպնեակի էկուիւալենտը մեր իմացած «լրիւ կադրի» մեր իմացած մմ֊ներով։
ուաու, իսկ ես ունեմ ծրագիր, որը հէնց այդ համար գրել եմ։ որ հասկանամ, օրինակ, իմ 6x7 նկարող mamiya rb67 ֊ի համար նախատեսուած 50մմ ոսպնեակը, մեր իմացած սովորական ժապաւէնի համար նախատեսուած օբյեկտիւի ո՞ր մմ֊ին ա համարժէք իրա լայնութեամբ։ չէ՞ որ էստեղ ժապաւէնը մեծ ա, ու դրա վրայ շատ աւելի ա տեղաւորւում, քան սովորական կադրի։
հա, ես վաղուց գրել եմ ծրագիր, որով կարողանում եմ իմանալ, որ իմ mamiya rb67֊ի 50մմ օբյեկտիւը համապատասխանում ա մօտաւոր սովորական ժապաւէնի վրայ նկարող 23մմ ոսպնեակի։
նոր աշխատեցրի, ու էսպիսի շեղուած տառատեսակներ եղան։ երեւի gtk֊ն ա թարմացել, կամ թեմա՞ն gtk֊ի, ու էսպէս եղաւ։ բայց կարեւոր չի, երեւում ա։
ապա ո՞րն ա լինելու 6.8մմ֊ն (չէի նախատեսել իրական թուեր, ապա 7մմ֊ն) ու 9.8մմ֊ն (փորձենք 10մմ֊ն)։
ահա, ուրեմն մեր իմացած համարժէքը կը լինէր՝ մօտ 11մմ, ու մօտ 16մմ։
բայց սա դասականն էր։
այլ ֆորմատներ կային՝
իսկ ո՞ր ֆորմատով են նկարել ընկած հրեշտակներին։ ինչպէ՞ս իմանալ։
ահա այս նիւթը համեմատում ա նախկինում հրապարակուած ու վերջերս «ռեմասթէր» արուած նոյն ֆիլմերի «բլուրէյ» թողարկումները։
բացի գոյներից նաեւ կադրի կողմերի յարաբերակցութիւնն ա փոխուել։
մօտաւորապէս նոյն պատմութիւնն ա, ինչպէ եղաւ ձայնագրութիւնների հետ՝ երբ էլփի ձեռք բերելը վերջին օրինական ձեւերից էր գտնելու հին, ոչ ռեմասթեր արուած ձայնագրութիւններ։
ու այս նիւթից կարող ենք իմանալ որն էր եղել բնօրինակի կադրի կողմերի յարաբերակցութիւնը։
ուրեմն բնօրինակի կադրը 21.95մմx18.6մմ ա։
ներմուծում եմ իմ ծրագրի մէջ՝
քանի որ 18.6 չունեմ հաշուեցի 18֊ի ու 19֊ի համար՝ էլի 15 ա։
իսկ այ 7մմ֊ի դէպքում տարբերութիւն կայ։
կամ 11 կամ 10մմ ա։
ինչեւէ, շատ տարբերութիւն չեղաւ, ու նաեւ պատկերացում կազմեցինք թէ երբ ասում են 6.8մմ կամ 9.8մմ, իրականում խօսքը մեր իմացած 10-11֊ի ու 16֊ի մասին ա։
ու տէնց։
#ոսպնեակ #կինօ #հետազօտութիւն #ֆոտօ #ֆոտո #լուսանկարչութիւն #լայնութիւն #կինո #կադր #ընկած_հրեշտակները #ուոնգ_կար-ուայ #վոնգ_կար-վայ #արուեստ #արհեստ #ծրագրակազմ #յարաբերակցութիւն #ժապաւէն
հմմմ, xv֊ն չի կարողանում այսպիսի էկրանահան վերցնել, ուր թափանցիկ պատուհանը մնում ա թափանցիկ։ (հիմա քշում եմ xcompmgr թափանցիկութեան համար)։
իսկ gimp֊ն ու imagemagick֊ը կարողանում են։
#ծրագրակազմ #թափանցիկ #էկրանահան
էս մէմը մեկնաբանեմ, հա՞։ icq֊ն աչքիս լոյսը չի։
ու առհասարակ ոչ մի սեփականատիրական «մեսենջեր» կոչուածն ինձ հետաքրքիր չի որ ես այն համեմատեմ կամ չհամեմատեմ։
ես դժբախտութիւնս եմ համարում այն որ ես օգտագործել եմ teams ծրագրակազմը։
icq֊ն էլ շատ չի տարբերւում՝ բաց հաղորդակարգ էր, կարելի էր գրել third party կլիենտներ՝ դա լաւ էր։ բայց կենտրոնացուած սերուիս էր։
հաղորդակարգը՝ համայնքի կողմից չէր կառավարւում։ ամէնը պատկանում էր կոնկրետ ընկերութեան։
բայց նոյնիսկ եթէ այդ ամէնը թողնենք մի կողմ ու խօսենք լոկ տէքի մասին՝ էն ժամանակ մարդիկ չէին կարող եւ չէին գրի պրոդուկտ js֊ով։ ինչպիսին teams֊ն ա։
icq֊ն երեւի չէր գրուած երազածս լեզուով, բայց երեւի գրուած էր c֊ով։ ու երեւի էդ պատճառով էլ էր արագ աշխատում։ (չդիմանամ ու նշեմ որ skype֊ի առաջին վարկածները pascal֊ով էին գրուած։ ու գուցէ ամենաարագ աշխատող ծրագիրը չէր, բայց այն անում էր բարդ բաներ՝ աշխատում էր բաշխուած ձեւով։ կենտրոնացած էր, կախուածութիւն կար կենտրոնական սերուերից, ինչը շատ վատ ա, ու ոչ մի ձեւ չեմ արդարացնում, բայց կարողանում էր նաեւ կլիենտից կլիենտ աշխատել, կամ մի կլիենտ օգտագործել որպէս ուղի այլ կլիենտին հասնելու համար։ դա իհարկէ արժէզրկուած ա նրանով որ skype֊ը սեփականատիրական ծրագիր ա։ ամէն դէպքում, ms֊ը դա փոխեց, ու skype֊ը շատ արագ դարձաւ պարզապէս կենտրոնացուած համակարգ, ինչպէս մնացածն են։)
ես կը փոխէի էս մէմը՝ միայն ձախ մասում տեղաւորելով որեւէ ազատ հաղորդակցման գործիք։
բայց ո՞րը։ pidgin֊ը՝ կարող ա լինել էնտեղ։ psi֊ն՝ կարող ա լինել։
նոյնիսկ dino֊ն, եթէ համեմատենք teams֊ի հետ՝ արագագործ ա, վազում ա։
բայց կարելի ա եւ քննադատել dino֊ն՝ չի սազում ազատ ծրագրակազմին լինել էդքան դանդաղ։ ուտել էդքան մարտկոց։
dino֊ն գրուած ա vala֊ով, ու gtk4֊ով։
ինչը երեւի էդ տէքի մասին շատ լաւ չի խօսում։
արդե՞օք մեզ պէտք էր էդքան ծանր gtk4֊ը։ ես երբեմն զգում եմ, տեսնում եմ ոնց ա մաս մաս dino֊ի պատուհանը նկարւում էկրանիս։
«իսկ էդի լա՞ւ ա»։
էսպէս ես տեսնում էի նախկինում ոնց ա java֊ով գրուած icq֊ն իրան նկարում։ շատ դանդաղ։
java֊ն ես ատում էի որպէս օգտատէր՝ դրանով գրուած գրաֆիկական ծրագրերը շատ դախ էին ու դանդաղաշարժ։
իսկ ի՞նչ ծրագրեր էի տեսնում՝ հիմնականում կորպորատիւ։ ծրագրեր, որ կորպորացիաները ծախել են այլ կորպորացիաների վրայ։ որպէսզի դրանք պարտադրեն իրենց աշխատողներին էդ համակարգերն օգտագործել։ զի աշխատողը շատ ընտրութիւն չունի, նա չի ընտրում ծրագրակազմը՝ ընտրում ա իր մենեջերը, իսկ մենեջերը կամ էդ ծրագրակազմը չի օգտագործի, կամ եթէ եւ օգտագործի՝ իրան աւելի կարեւոր ա իրա մենեջմէնթին ներկայացնել որ նա յաջող գործարք ա արել, քան էդ ծրագրակազմը ոնց ա աշխատում կամ ինչքանով ա կիրառելի։
teams֊ը նոյն պատմութիւնն ա։ ms֊ը ունի հարուստ պարտնեօրներ, որոնց վրայ վաճառում ա իրանց գրասենեակային արտադրանքը։
իրանք լրիւ կարող են յաջողակ լինել եւ slack֊ի պէս գործիք անելով։ ճիշտ ա, teams֊ը ամէն դետալի մէջ slack֊ից դախ ա, բայց ընդհանուր առմամբ նոյն դախութիւնն ա՝ դանդաղ ա, ուտում ա լիքը օպերատիւ յիշողութիւն եւ պրոցեսորի ժամանակ։ երկուսն էլ գրուած են js֊ով ու պահանջում են ինտերպրետատոր։
ընդհանուր առմամբ էդքանն էի ուզում ասել։ կրկնեմ այլ միտք վերջում՝
իրանք կարողանում են վաստակել փող ոչ էն պատճառով որ գժանոց գործիքներ են սարքում։ այլ էն պատճառով որ մենք դախ ենք եւ անկիրթ։
էն պատճառով որ մեզ կարելի ա դայեաղ անել, գրաբարով ասեմ, էդ գործիքները որպէս մրցունակ եւ լաւ լուծում։
չաթեր միշտ կային։ ազատ համայնքը միշտ չաթւում էր՝ զի էնտեղ բաց եւ շփուող մարդիկ են։ միշտ չաթւում էր xmpp եւ irc չաթերում։
irc֊ն էլ, xmpp֊ն էլ ունեն մուտքի շեմ։ էնպէս չի որ միացնում ես ու աշխատում ա։ պէտք ա անես ընտրութիւններ։ պէտք ա սովորես հրամաններ։ էդ բարդ չի, բայց էդ թւում ա բարդ նրան, որ սովոր ա որ իրանից ոչ մի բան չի պահանջւում։
սովոր ա որ իրա փոխարէն ամէնը կարուի։ բայց ի՞նչ գնով՝ չի գիտակցում։
էն մարդիկ որ աշխատում են էդ ընկերութիւններում, նոյնիսկ եթէ նրանք ծրագրամիստ են՝ էլի դախ են մեծ մասամբ։ ոչ հետաքրքրասէր են, ոչ բաց, ոչ էլ շփուող։
իրանք չեն եղել նստած չաթերում միշտ։
իսկ մենք միշտ չաթերում շփուել ենք, կիսուել ենք, հարցրել ենք, տուֆտել ենք, եւ այլն։ եւ էդպէս ենք եւ աշխատել ինչ֊որ մէկի վրայ, օգնելով իրար լուծել խնդիրներ, եւ աշխատել մեզ հետաքրքրող բաների վրայ։
ու յանկարծ սլէքը անում ա irc կամ xmpp դեբիլի համար։ ու յանկարծ մենեջերները դա սկսում են առնել։ ու յանկարծ բոլորին տարաւ դրա վրայ։
չնայած այն ակնյայտօրէն վատ ա գրուած քան մեզ ծանօթ լուծումները, վատ ա աշխատում քան մեզ ծանօթ լուծումները, եւ այլն։
դրան էլ կպցրել են ինչ֊որ բոտ, ու ինչ֊որ բիզնէս «ֆիչըրներ» ու ամբողջ աշխարհը ապշեց, երջանկացաւ։
ինչպիսի երջանկութիւն՝ ապրել այն աշխարհում ուր «սլէք» կայ։
ու հիմա եթէ բողոքեն՝ ապա oldschool մարդիկ որ յիշում են icq֊ն։ ոչ թէ irc֊ն, այլ icq֊ն։ աւաղ։
ինչեւէ։
#չաթ #ծրագրակազմ #ազատութիւն
ազատ ծրագրակազմի խնդիրներից մէկը շատ մարդկանց համար ոչ կայուն աշխատանքն ա, դա էլ իր հերթին՝ նոր ու նոր «ֆիչըրներ» ուզելուց ա։
օրինակ, կար gtk2՝ համարել են հնացած, չեն նայում դրան այլեւս։ ամբողջ ջանքը գնաց gtk3֊ի իսկ յետոյ gtk4֊ի մէջ։
բայց gtk2֊ը հազիւ կայունացել էր, նորմալ աշխատում էր, իրան հետեւելը, պարզապէս որ շինուի ու շարունակի աշխատել, ոնց կար՝ էդքան էլ ծանր չի։
կար gtk2֊ով գրուած gnome2։ էլի հազիւ կայունացել էր, նորմալ աշխատում էր։
գրեցին gnome3, որ ամենասկզբից, իհարկէ շատ խնդիրներ ունէր։ նոյնը kde֊ների մասին ա կարելի ասել։
ու մարդիկ հա գտնում էին իրանց էդ օղակի մէջ, սպասում սպասում են, որ կայունանայ վիճակը, սխալներն ուղղեն, հազիւ ուղղւում են՝ նոր վարկած ա դուրս գալիս, ու կրկին սխալներն են ուղղում։
իհարկէ, կարող են gnome/kde/gtk/qt չօգտագործել։ բայց դժուար չօգտագործեն, մանաւանդ սկսնակները։
իմ օգտագործած windowmaker֊ը քսան տարուց աւել ա ինչ կայուն ա։ շատ կոդ էլ չկայ։ չի էլ փոխւում։
#իւնիք #ազատութիւն #ազատ_ծրագրակազմ #ծրագրակազմ #լինուքս #տէք
էսօր շտապելով անցնում էի մի փողոցով, էնտեղ մի քսանհինգ տարեկան տղայ էր խօսում մի երեւի հիսուն տարեկան տղամարդու հետ։
ասում ա՝ «ի տարբերութիւն ուոթսափի չպիտի աբեազածելնը հեռախօսի համար ունենաս»։
տեսնես ինչի՞ մասին էր, ո՞ր մի կապի միջոցի/յաւելուածի։
էսօր ոնց որ բոլորն ուզում են համար՝ եւ վայբերը, եւ տելեգրամը, եւ դէ ուոթսափը, ու նոյնիսկ սիգնալը։
գուցէ ինչ֊որ հի՞ն լուծման մասին էր՝ օրինակ սքայփի՞։ չգիտեմ։
բայց էն որ մարդիկ էդ մասին խօսում են՝ հաւէս ա։
#յաւելուած #համացանց #ծրագրակազմ #ազատութիւն
ես միշտ դգոհում եմ որ ամէնը թռնում են դէմքիս (կայքերը օրինակ), ու առաջարկներ անում՝
գրանցուիր, ու միւս տարբերակը՝ ոչ հիմա։
ահաւոր զզուելի ա որ չեն ուզում ընդունել որ կայ տարբերակ եւ չգրանցուելու։
բայց էսօր տեսայ windows֊ն պատուհան ա հանել՝ միացնել բեքափ, ու երկու կոճակ ունի՝
յիշեցրու ինձ (ու կարող ես ընտրել ինչքան ժամանակից), ու միւս կոճակի վրայ՝
«no thanks»։
վաու, էս ի՞նչ էր։
էս տէք ոլորտը երեւանի փողոցների պէս ա՝ եթէ սիգնալ չեն տալիս ու քեզ հասնող ճանապարհը տալիս են՝ զարմանում ես։
#մայքրոսոֆթ #ուինդոուս #էթիկա #ծրագրակազմ
էսօր ընկերոջս էսէսդին էինք նայում՝ փչացել էր։ ուրեմն դէ կարողացանք կարեւոր տուեալները փրկել ֆլէշից բութ լինելով, ու ntfs-3g֊ով կպնելով ուինի դիսկին ու վերցնելով ինչ պէտք ա։
բայց… հետաքրքիրն էն ա որ, օրինակ, քաշում եմ էսէսդի արտադրողի կայքից ․զիպ նիշք։ բացում եմ։ դրա մէջ կայ էլի ․զիպ նիշք նոյն անունով ինչ էն որ նոր բացել էի, ու ինչ֊որ ծրագիր։ բացում եմ էդ ․զիպ նիշքը ու իրա մէջ էդ նոյն ծրագիրն ա։
կամ, տալիս են լինուքսի համար բինար՝ որ իրանց էսէսդիների հետ աշխատի։ էդ բինարին կարող ես տալ ֆիրմուեր որ լցնի էսէսդիի մէջ։
իսկ երբ ֆիրմուեր ես գնում քաշելու՝ էնտեղ .iso նիշքեր են։ գիտէ՞ք որտեղից եմ գտել ֆիրմուեր՝ .iso֊ն մաունթ եմ արել, յետոյ դրա մէջ գտել եմ initrd նիշք, դա եմ gunzip֊ով ու cpio֊ով բացել, ու այ դրա մէջ գտել եմ էդ ֆիրմուերը։
այլ ձեւ այդ ֆիրմուերը չէր տարածւում։
զի մի ձեռքը չգիտի միւս ձեռքն ինչ ա անում։
այսպիսի ասք էնտերփրայսի մասին։
#ծրագրակազմ
ես մտածեցի որ ես լրիւ խորհուրդ եմ տալիս փայնֆօնը։
ինքը լրիւ պատրաստ ա օգտագորուած լինել։
եթէ ինչ֊որ մէկն անպատրաստ ա՝ դա մարդիկ են։
փայնֆօնը ենթադրում ա որոշակի ապրելակերպ։ ապրելակերպ, որ ես ունեմ, բայց ոչ բոլորն ունեն։
ու ինձ թւում ա լաւ ձեւ ա անել հետեւեալը՝
երեւի անհրաժեշտ կը լինի ձեզ հետ ունենալ լիցքաւորիչ կամ մարտկոց ու լար։ զի փայնֆօնի էներգակառավարումը չնայած լաւացրել են, դեռ կատարեալ չի։ բայց հաւանաբար մէկ ա հիմա էլ ունէք ձեզ հետ եւ լար եւ մարտկոց։
ու մնացածը պէտք ա ընդունել։ դուք ունէք փայնֆօն ոչ նրա համար որ ստանաք ինստագրամի ծանուցումները, ոչ նրա համար որ աշխատեցնէք յաւելուածներ որ ձեր ամէն քայլն արձանագրում են։
այո, անյարմար ա՝ բայց ազատ համայնքը չունի էն ռեսուրսներն ինչ նաեւ ձեր փողերով եւ ժամանակ տրամադրելով հարստացած «բիգ տէքը»։
ինչքան շատ մարդ օգտուի ազատ օհ֊երով հեռախօսներից, այդքան շատ մարդ դրանց միջից կը լինի դեւ, ու էդքան շատ մարդ կը մասնակցի ազատ հարթակների սպասարկման եւ զարգացման գործին։
այո, դուք մնալու էք ինքներդ ձեզ հետ շատ անգամ։ որովհետեւ ազատ յաւելուածներն ու ծառայութիւնները ձեզ չեն ծնգլահան անելու, ծանուցումախեղդ անելու, ու չեն մանիպուլացնելու որ աւելի շատ ժամանակ անց կացնէք էկրանի մօտ։ էդ պատճառով ա որ դիասպորայից կամ մաստոդոնից շատ քիչ մարդ ա օգտւում՝ մանիպուլացուած չեն ու չեն օգտւում։ պէտք ա անել քաղաքական ընտրութիւն ու ընդունել չմանիպուլացուած լինելու հանգստութիւնը եւ ծրագրակազմի հում լինելը։
էսօր ես քայլել եմ, լսել եմ պոդքաստ։ չաթս աշխատում ա, դիտարկիչս նոյնպէս։ խցիկս նոյնպէս՝ դանդաղ ա, բայց աշխատում ա։ վիդեօ նկարելու ծրագրակազմ ոնց որ դեռ չկայ։ լինում ա ապրել։ ես էդպէս ապրում եմ՝ դուք էլ կարող էք։
#փայնֆոն #փայնֆօն #ազատութիւն #ծրագրակազմ #երկաթ #ապրելակերպ
եթէ fasttracker2֊ի կոդը բացէին, վաղուց կրոսպլատֆորմ, հաւէս, արագ, կիրառելի ծրագրակազմ էր դառնալու։
մի պահ մի տղային էին տուել որ զարգացնի, բայց ասել էին՝ մարդու չտաս։
էհ։
#պասկալ #ազատութիւն #ծրագրակազմ
լեմմիի համար կայ թեթեւ ուեբ միջերէս։
այստեղ կարելի ա փորձել, ինձ մօտ նէթսըրֆ֊ով ախատեց։
էս էլ նախագծի էջը։
#լեմմի #նէթսըրֆ #էկրանահան #դիտարկիչ #մինիմալ #ծրագրակազմ
էս մեր համայնքներում շփւում եմ, տեսնում եմ նէնց մարդիկ կան, ես իրենց կողքը բնաւ մարգինալ չեմ, այլ մէյնսթրիմ դախ մարդ եմ։
ասենք մէկն ասում ա՝ ամերիկացիների գրած կոդը չեմ օգտագործի։ կարեւոր չի, ասում ա, թէ ազատ ա կամ չէ։ կարեւորը ամերիկացու ձեռքի կոդ չլինի։
մտածում եմ, ապա ո՞ւմ կոդն ես օգտագործելու։ ուրիշ կոդ մնա՞ց։
(նկատի ունեմ, ճնշող մեծամասնութիւնը ազատ կոդի ամն֊ում ա գրուել՝ իրենք ունեն կուլտուրան, ու էնտեղ ա տնտեսութիւնն էնքան զարգացած որ ազատ կոդ գրելը կարող ա ձեռք տալ)
իսկ լեննարտ պոետերինգի կոդը կօգտագործե՞ս, նա ոնց որ բրազիլացի ա։ թէ՞ փչացած բրազիլացի ա։
մէկ էլ խօսում են թէ «լինուքսը» չաղ ա։
ես հասկանում եմ, ինչ նկատի ունեն՝ ժամանակակից զարգացած ուիդջէթները՝ gtk֊ն, qt֊ն, ու դրանցով գրած միջավայրերը՝ gnome֊ն ու kde֊ն։
բայց ինչի, դրանք չկա՞ն օրինակ bsd֊ներում։ կամ ի՞նչ ծրագիր էք քշում ոչ «լինուքս»֊ում՝ նոյն qt֊ո՞վ չի գրուած։ կարո՞ղ ա tk֊ով գրուած ծրագրեր էք քշում։ (այ ես քշում եմ, ի դէպ)։
իսկ միջուկը չաղ չի։ դէ, ես ինքս հետեւում եմ ոնց ա չաղանում, ու նկատեցի երբ անցանք էն պահը որ ֆլոփիի վրայ էլ մինիմալ օհ տեղ չի տեղ անի։ բայց ֆլոփիի վրայ այլեւս պէտք էլ չի՝ ֆլեշ սթորէջի մէջ ա պէտք, ու թող 10մբ լինի, մէկ չլինի։ էդ դժուար համարեն «չաղ»։
«չաղ» ասում են զի մէյնսթրիմ լինուքս դիստրօները «նորմալ» մարդկանց համար՝ բա ի՞նչ լինեն, պիտի լինեն գրաւիչ եւ «ֆէնսի» եւ հետեւաբար «չաղ»։ բայց ես դա չեմ քշում չէ՞։
չեմ ասում, նոյնիսկ gentoo քշէք, կամ alpine՝ սովորական debian֊ը կամ manjaro֊ն եթէ նիհար միջավայր դնես, էդքան էլ սարսափելի չեն։
ու էդ չի նշանակում որ bsd֊ներին ինչ֊որ կտրականապէս դէմ եմ, զուտ ուզում եմ շեշտել որ պայմանական «լինուքսը», եթէ ռացիոնալ մօտենանք, «չաղ» անուանել էդքան էլ ճիշտ չի։
ի դէպ՝ ամերիկացիների կոդի մասին։
բա ի՞նչ լեզուով էք գրում։ պարզւում ա՝ նիհար, c լեզուով։ օ՛, բա gnu ընդլայնումներ չէ՞ք օգտագործում, եթէ աւելի պարզ կոմպիլեատորով հաւաքենք, կը շինուի՞ ձեր կոդը։ իսկ c֊ն ամերիկացու ստեղծա՞ծ չի։
իսկ կարո՞ղ էք ջանք դնել, օրինակ modula-3֊ով գրէք։ մի փոքրիկ նախագծիկ։ երեւի շատ բարդ կը լինի։
ու էլի վերադառնամ նրան, թէ «ով ա գրել»։ չեմ հասկանում լաւ, ազնիւ խօսք, ազատ կոդը ինչ կապ ունի թէ ով ա գրել։ ասենք պայմանական «թուրք» ա գրել։ ասենք «թալաատն» ա գրել։ օրինակ չինաստանում եւ հիւսիսային կորէայում, եւ իրանում հանգիստ օգտագործում են ամերիկացիների գրած ազատ ծրագրակազմը։ ու հէնց ամերիկայի դէմ։ կամ իրենց քաղաքացիներին ճնշելու համար։ դէ ում կարողանում են, աւելի ճիշտ՝ կարում են՝ նրանց են ճնշում։
դիցուք մ․ մինասեանն ա գրել ազատ կոդը։ կամ ա․ գեւորգեանը։ չէի ուզում էս անունները տալ։ բայց եթէ բեքդոր չունի, ու ինձ պէտք ա, ինչի՞ չօգտագործեմ։ դէ հա, եթէ c֊ով ա գրուած, ու կարեւոր նախագիծ ա ու պիտի յուսալի ծրագիր լինի, ապա գուցէ եւ չէ՝ բայց դա տեքնոլոգիայի հարց ա, գրողի հարց չի։
ինձ համար ժողովրդավարութիւնը մօտաւորապէս նման բաների մասին ա՝ որ տարբեր քաղաքական ուժեր կարող են էս հարցում միասին պայքարել, կամ ցոյցի գնալ, կամ քուէարկել, կամ ակցիա կազմակերպել, իսկ էն հարցում իրար դէմ լինել։
ու դիցուք էսինչ կոդի հեղինակը ձեր հետ քաղաքական հարցերում համակարծիք չի։ կամ ինչ֊որ դեբիլութիւն ա դուրս տուել։ նախ՝ սաղս դեբիլ ենք, ում հարցնես, եթէ արտայայտուի՝ կը պարզուի որ լիքը դեբիլութիւն կարող ա դուրս տալ։ երկրորդը՝ էն մի հարցում՝ ազատ ծրագրակազմի, որը էսինչ խնդիրը լուծում ա, մենք ըստ երեւոյթին կիսում ենք արժէք ու պահանջ ու կարծիք։
ինչի՞ այն չօգտագործել։
իրա կոդի մէջ չի գրուած ինքը ինչ ա կարծում։ իրա կոդի մէջ գրուած են այլ բաներ՝ ինչպէս էս խնդիրը լուծել, ու ինչպէս էն։
իսկ էդ ծրագրակազմն օգտագործելով կարող ա գրել ինչ ա կարծում։ բայց կարող ա եւ այլ ծրագրակազմ օգտագործելով գրել։ կարող ա ինքը չի գրել էն ծրագրակազմը որով գրում ա կարծիքները։
կամ կարող ա մէյլ կլիենտով ա գրում փաբլիկ մէյլինգ լիստ։ հիմա եթէ նա կպել ա էդ մէյլ կլիենտին, էդ մէյլ կլիենտը փչացա՞ծ ա, չօգտուե՞նք դրանից։ կամ մէյլ հաղորդակարգից։ իսկ եթէ նա իր գրած մէյլ կլիենտով ա գրել, դրանից հաղորդակարգը վա՞տն ա, կամ իր գրած մէյլ կլիենտը, որ քեզ կարող ա օգտակար լինել։
վարկած ունեմ որ էս արտայայտում ա մարդկանց՝ խմբերի բաժանուելու ու իրար չհանդուրժելու ուժեղ պահանջը։ էնքան ուժեղ, որ նոյնիսկ ծրագրակազմին ա կպնում։ որը ինքնին մեղք չունի, զի չի կարող ունենալ։ այն էլ ազատը։
գուցէ չաթ ծրագիրը կարող ա ունենալ ոչ միայն ազատ, այլեւ սեփականատիրական հաղորդակարգի սափորտ։ չե՞ս ուզում էդ կոդը՝ հանի իրան, նոր շինի։
աաահ, systemd֊ի պէս նէնց են արել որ բա՞րդ լինի հանել՝ այ դա խնդիր ա, մի՛ օգտուիր systemd֊ից։ ես չեմ օգտւում։ բայց այն պատճառով չէ որ էս մարդն ա գրել ու էն օրը սէնց բան ա դուրս տուել։
ես nsa֊ի կոդից եմ օգտւում։ նէնց չի որ աշխարհի ամենաբարի ու ամենալաւ գործերն անող կազմակերպութիւնն ա։ բայց պէտք ա, օգտւում եմ, ինձ օգուտ ա տալիս։ օգնում ա գաղտնիութեան եւ անվտանգութեան հարցերում։ իրանի կառավարութիւնն էլ ա օգտագործում։ չեն ասում՝ «քըխ» ա, օգտագործում են։ (:
հետաքրքիր ա որ արեւմտեան քաղաքակրթութեան մէջ ա դա հնարաւոր որ nsa֊ի կոդը լինի ազատ, ու ես կարողանամ օգտագործել։
ու տէնց։
#անվտանգութիւն #զզուանք #ազատութիւն #ծրագրակազմ #մարդիկ
էսօր հին ընկերոջս տեսայ, կիմչի֊ում թէյ խմեցինք։
կիմչիի սեղանին ծաղիկներ էին դրած, նկարեցին android֊ի գործիքներից մէկով ու պարզեցին որ շանբերան ծաղիկն ա, անգլերէն՝ snapdragon։
մէկն էլ փորձեց snapdragon փնտրել, ասացի՝ էսա chipset֊ն ա բերելու qualcomm֊ի։ ու հա, բերեց։
ու էդ պահին ընկերս հարցրեց՝ ո՞նց անեմ, որ եօթիւբը «բեքգրաունդ» վիճակում շարունակի նուագել։
ասում ա՝ գնացի նոյնիսկ հիւսիսային պօղոտայի xiaomi֊ի, էնտեղ էլ նայեցին, նայեցին, ասին՝ չենք կարող անել։
ասում ա՝ յետոյ ես ձեւը ինքս գտել էի՝ դիտարկիչով էի աշխատացնում, դրա մէջ աշխատում էր։ յետոյ ասում ա «քրոմը» թարմացաւ, ու մի պահ սկսեց էլ չթողել։
ասի՝ ինչ֊որ բան կարդացել եմ այդ մասին։
ասի՝ սպասի։ տեղակայեցի իրան fdroid, մտածեցի՝ դրա մէջ հաստատ մի բան կը գտնուի որ էդպէս կաշխատի։ փնտրեցի youtube, տեսայ ինչ֊որ libretube կայ։
ասի՝ փորձենք, տե՛ս, սա ազատագրող յաւելուած ա, այն կաշխատի «բեքգրաունդ»֊ում երեւի։
իհարկէ, հոգիներս դուրս եկաւ, մինչեւ xiaomi֊ի android֊ի վրայ fdroid֊ը տեղակայեցինք, բայց ես արդէն փորձ ունէի, գիտէի ինչ բարդ ա։ եւ ի դէպ, դրա միջերէսը ամենաշատը չեմ սիրում տարբեր android֊ներից, զի չունի յաւելուածների ցանկ, պիտի գտնես պատկերակը էկրանին։
չգիտեմ ինչի՞ էն էդպէս արել, համարում են որ դեբի՞լ են իրեցն օգտուողները, եթէ էկրանին չդնեն, չե՞ն ֆայմի գտնել։ ինչեւէ։
իսկապէս, աշխատեց libretube֊ը, ու ես ասացի, թէ՝ տես, ազատում ա, ազատագրող ա։
ու մտածեցի որ ասում ենք «ազատ» մարդիկ չեն ջոկում ինչ ենք ասում։ իսկ «ազատագրող»֊ը կամ «ազատողը» շատ աւելի հասկանալի ա։ ու իմաստն աւելի ա արտայատում։
#ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #ազատութիւն #ծրագրակազմ #անդրոիդ #տեք #եօթիւբ #յաւելուած #պատմութիւն #առօրեայ #եզրաբանութիւն
snac֊ը ansi c֊ով գրուած, պարզ, մինիմալիստիկ դաշնեզերքի ատեանի ծրագրակազմ ա։
ինչպէս տեսնում էք, աշխատում ա նոյնիսկ netsurf դիտարկչի հետ։ իսկ netsurf֊ը աշխատում ա նոյնիսկ amiga֊ի վրայ։
#դաշնեզերք #ծրագրակազմ #էկրանահան
պէտք ա զբաղուել
https://huggingface.co/datasets
https://bigscience.huggingface.co/blog/bloom
https://en.wikipedia.org/wiki/BLOOM_(language_model)
#աբ #արհեստական_բանականութիւն #ազատութիւն #ծրագրակազմ #լեզու #հայերէն
երէկ մի այլ ընկերոջս տեղակայեցինք մաեմօ լեսթէ (փաստացի դեբեան, նոկիայի նախագծուած հիլդոն դէսքթոփով)։
իր դրոիդ չորսը եկել էր կոտրուած էկրանով։ սիրտս ցաւում էր, որ իրան էդպիսի սարք հասաւ։ բայց նա գտաւ համացանցում էդ մեքենայի համար դիջիթայզեր։ ես հա, հեռախօսին էլ եմ մեքենայ ասում, զի ինչպէս եւ կարգիչը՝ մեքենայ ա։ կարգիչ չլինելը՝ ծրագրակազմի սահմանափակում ա։
ես էլ մեկնաբանեցի, որ իմ կարծիքով լաւ բան կանի, իսկապէս, քանի արդէն էս կոտրուած էկրանով մեքենան ունի, ծանօթացնի իրան նաեւ լաւ էկրանի հետ՝ եւ էկրանը կօգտագործուի, եւ նա կունենայ լաւ էկրանով մեքենայ, եւ աշխարհում կը լինի մի չկոտրուած էկրանով սարք աւել։ ու թէկուզ նա յետոյ այն չօգտագործի՝ գուցէ մէկ ուրիշին տայ կամ վաճառի, բայց կիրառելի կը լինի։
կան, օրինակ, կոպիմիստներ, որ հաւատում են՝ պատճէնելու գործընթացը սուրբ ա։ հարարին ասում ա՝ էսօր շատերը դատայիստ են։
ես զգացի, որ ես հաւատում եմ որ վերանորոգումն ու վերօգտագործումը՝ սուրբ են։
նախ իհարկէ, ազատ ծրագրակազմն էլ ա այն, ինչ թոյլ ա տալիս, ոչ միշտ, բայց թոյլ ա տալիս ունենալ ամենաժամանակակից ծրագրեր թէկուզ եւ այդ հին սարքի վրայ։ թոյլ ա տալիս օգտագործել այն էսօր, չնայած իր բնիկ ծրագրակազմը վաղուց չի թարմացուել։ երբ կարդում ենք հեռախօսների մասին, գրում են՝ գալիս ա անդրոիդ էսինչով, կը ստանայ էսինչ թարմացումը։ ու վերջ։ ու էդ սարքը առնուազն դառնում ա անապահով նոյնիսկ, խոցելիութիւններով։
ազատ ծրագրակազմն էդ խնդիրը լուծում ա։ եթէ կարողանում ենք սարքը կոտրել, իսկապէս տիրանալ իրան ու ապա տիրութիւն անել, հոգ տանել՝ դրա համար յաճախ՝ փոխել ծրագրակազմը։ իհարկէ կատարեալ աշխարհում երբ ձեռք ենք բերում սարք՝ կը նշանակէր նաեւ ունենք իրաւունք դրա ծրագրակազմը փոխելու՝ բայց էսօր միշտ չի էդպէս։ ու թեէ էդպէս չի՝ կոտրելն էլ ա սրբութիւն։ զի կոտրում ես, որ կարողանաս հոգ տանել սարքի մասին, որ ինքն էլ հոգ տանի քո մասին։
ազատ ծրագրակազմը նաեւ ծրագրակազմ վերանորոգելու կամ վերօգտագործելու խնդիրն ա լուծում։ բաց ա՝ լինում ա նորոգել։ եւ բաց ա՝ լինում ա վերօգտագործել։ ինչպէս, ի դէպ, այո՝ նոկիայի միջավայրը էսօր կարողանում ենք օգտագործել ոչ միայն նոկիայի մեքենաների վրայ։
էսօր վերօգտագործումը յաճախ ասոցացւում ա ճարտարապետութեան հետ՝ եւ իսկապէս, մարդկութիւնն էդքան կառուցելու խնդիր չունի, ինչքան՝ վերօգտագործելու արդէն կառուցուածը։ դա հայաստանին չի վերաբերում, զի մեզ մօտ կառուցուածն էնքան անորակ ա, իսկ տարածաշրջանը վտանգաւոր, որ միայն կարեւոր, նշանակութիւն ունեցող շէնքերն են որ պէտք ա ամրացնել ու վերօգտագործել, իմաստ չկայ ամէն խրուսչեօվկան ամրացնել՝ աւելի ճիշտ ա փոխարէնը լաւ նախագծուած եւ իրականացուած նոր շէնքեր ու թաղամասեր սարքել։ բայց դա էլ ա վերօգտագործում՝ տարածքի, հոգ տանել ա, յոյս ունենալ ա։
արդէն ամէնը պարզ ա, բայց եւս մի օրինակ կարող եմ բերել՝ ֆոտօ խցիկներն ունենում են չիպեր, որ օրինակ հաշւում են պահաժամը, բացուածքը։ էդ չիպերը «general computing device» չեն՝ քասթըմ սարքած են որ կոնկրէտ մի հաշուարկ անեն։ ու երբեմն փչանում են։ շատ մարդ, ի դէպ, նախընտրում ա լրիւ մեքանիկական խցիկներ, զի էլեկտրոնիկայի խնդիրները շատ աւելի բարդ ա, երբեմն իրատեսական չի լուծել, իսկ մեքանիկական խնդիրները աւելի հեշտ՝ կարելի ա օրինակ պէտք եկած ատամնանիւից տպել, կամ պատուիրել որ կտրուի։ եւ հասկանալն ա հնարաւոր՝ եթէ մեքանիկայից հասկանում ես։ եթէ էլեկտրոնիկայից հասկանում ես՝ միշտ չի բաւական որ նորոգես՝ էդ չիպը որ փչացել ա՝ ոչ գիտես որ ոտիկին ինչ ա ստանում, ինչ ա տալիս, ոչ գիտես որտեղից էլ դրանից ճարես՝ էլ չի արտադրւում՝ գուցէ միայն այլ փչացած խցիկից։
եւ օրինակ պոլարոիդ sx-70֊ը կուլտային սարք ա, էն սարքերից ա, որ չես ուզում փչացած մնայ։ եւ մարդիկ հասկացել են, թէ չիպը ոնց ա հաշւում, ու ազատ նախագիծ են արել, արդէն «general computing» սարքով՝ «arduino» մեքենայով, ու կարողանում են էսօր փչացած չիպերի փոխարէն դրանք օգտագործել։ եւ կրկին՝ աշխարհում լինում ա մի պոլարոիդ sx-70 շատ, դու ունես իրանից, եւ ինքն էլ քեզ ծառայում ա, ուրախացնում ա, կոմֆորտ ա ստեղծում։
ամէն։
#վերօգտագործում #վերանորոգում #հաւատք #կրօն #պատմութիւն #ազատութիւն #ծրագրակազմ #տեք #մեքենայ #խցիկ #ֆոտօ #լինուքս #մաեմօ #տիրութիւն #հոգատարութիւն #կեանք
ուրեմն, դինօս պոստմարկէտօսի ոչ մի ձեւ չէր կպնում իւնիկոդ տիրոյթիս։ ասում էր՝ սերտիֆիկատների խնդիր կայ։
բայց սերտիֆիկատների խնդիր չկայ, openssl֊ով ստուգել եմ՝ նորմալ ա։
երբ միացնում էի դինօն դեբագ ռեժիմում, էսպիսի հաղորդագրութիւններ էի տեսնում՝
յետոյ խորհուրդ տուեցին ստուգել ոչ թէ openssl֊ով, այլ gnutls֊ով, զի դինօն պարզւում ա դա ա օգտագործում։ ու ահա՝
pine64-pinephone:~$ gnutls-cli -p 5269 ծոց.հայ --starttls-proto=xmpp
|<1>| There was a non-CA certificate in the trusted list: CN=xn--89ave6c.xn--cbbu1a.xn--y9a3aq.
|<1>| There was a non-CA certificate in the trusted list: CN=xn--cbbu1a.xn--y9a3aq.
|<1>| There was a non-CA certificate in the trusted list: CN=xn--y9aa5a3bb4bo5cd.xn--cbbu1a.xn--y9a3aq.
Processed 149 CA certificate(s).
Cannot convert ծոց.հայ to IDNA: An unimplemented or disabled feature has been requested.
իսկ իմ մեքենայ վրայ ամէնը նորմալ էր։
պարզեցի՝ gnutls֊ը alpine֊ից ա գալիս postmarketos, էնտեղ էլ ստուգեցի, շինման գրանցամատեանում տեսայ
checking for LIBIDN2... no
configure: WARNING: *** LIBIDN2 was not found. You will not be able to use IDN2008 support
բացեցի այս յայցը, նոյն օրում լուծեցին խնդիրը։
քանի որ պոստմարկէտս «էդջի» վրայ ա, անմիջապէս ստացայ թարմացումները եւ կարողացայ մուտք գործել։
եւ հիմա օգտւում եմ, յէյ։
#ազատութիւն #ծրագրակազմ #ջաբեր #ապակենտրոնացում
ուրեմն մտնում եմ ես իրենց գրասենեակ, տեսնեմ նստած ա շինարարի հետ, խօսում ա, փայնբուքն ա իրենց մօտ, արագ արագ նախագիծը մեծացնում փոքրացնում ա, յետոյ տեղափոխւում ա նոյն նիշքի, նոյն հարթութեան մէջ գտնուող այլ գծագրի վրայ, մեծացնում փոքրացնում ա, ամէնը շատ արձագանքող ա։
այդ ամէնը pinebook pro֊ի վրայ ու qcad֊ով։
փայնբուքն ունի չորս գբ օպերատիւ յիշողութիւն, որ ում ասես՝ կասեն, թէ դրա տակ ապրելն անհնար ա։
qcad֊ն էլ շատ արագ չի կարող աշխատել, զի q տառը յղում ա qt «ֆրէյմուորքին», որը բաւական շքեղ ա, ու դրա հաշուին՝ ծանր, ու շատ տեղափոխելի ա՝ ու դրա համար ունի աբստրակցիաների շատ շերտեր, ու դրա հաշուին նոյնպէս՝ ծանր։
բա որ այդ cad ծրագիրը շատ օպտիմալ գրուած լինէր՝ ոչ qt֊ով, այլ որեւէ պակաս շքեղ գրադարաններով։
#առօրեայ #փայնբուք #ծրագրակազմ #ծրագրաւորում #տեք
տաս տարի առաջուայ motorola droid սարքերից էնքա՛ն եմ ոգեւորւում ոնց որ էսօրուայ դրօշաշակիր սարք լինի։
գիտեմ ինչի, բացի նրանից որ վերջ սարքեր են՝ մէյնլայն միջուկով համակարգ եմ աշխատեցնում դրանց վրայ, հետեւաբար ունեմ արդէն ոչ հեռախօս, այլ պորտատիւ համակարգիչ, որը լրիւ ինձ ա ենթարկւում, ազատ ծրագրակազմով ա, կարող եմ օգտագործել ինչպէս ուզեմ։
հիմա սա գրեցի ու զգացի որ մարդիկ կասեն՝ բանկի յաւելուածը կամ ինստագրամը չի լինի աշխատեցնել։ երեւի ճիշտ ա ասել նաեւ ծրագրակազմի մասին, որ ոչ թէ ազատ ա, այլ անկախ։ զի անկախը շատ բաներ անել չի կարող, ազատ չի, երբեմն էլ անայարմար ա, բայց փոխարէնը անկախ ա։
#ազատ_ծրագրակազմ #անկախ_ծրագրակազմ #ազատութիւն #ծրագրակազմ #համակարգիչ #սարք #կարգիչ #անկախութիւն
օկ փաստօրէն կայ երկու ստանդարտ՝ xep-0231 (bits of data) ու xep-0449 (stickers)։
movim֊ը սատարում ա առաջինին, ու այն պահանջում ա իրականացում միայն կլիենտի կողմում։
pidgin֊ն էլ ա դրան սատարում, ու յաջողութեամբ ստանում ա (բայց չեմ հասկանում արդեօք ուղարկում ա)։
xep-0449֊ը ամենահաւանական թեկնածուն ա ստիկերների ստանդարտի։
սահմանում ա նաեւ ինչպէս կիսուել ստիկերների փաթեթով։
իրականացում կարծես թէ չկայ։
մնում ա սպասել։ կամ իրականացնել։
#ջաբեր #ջաբբեր #չաթ #հաղորդակարգ #ստիկերներ #տեք #ծրագրակազմ
մի բան էլ փայնֆօնի ու ազատ ծրագրակազմի մասին։
ալփայնի ու պմօսի ռեպօներում շատ բան չկայ, ինչն ինձ դրդեց տեսնել, ի՞նչ կայ ֆլատհաբում։ ու ֆլատհաբում, պարզւում ա, կայ «շազամ»֊ի ամպին կպնող ազատ ծրագիր։
ֆլատհաբի ռեպօն սովորեցի տեղակայել ջենթուի ձեռնարկով։
pine64-pinephone:~# flatpak search songrec
Name Description Application ID Version Branch Remotes
SongR… An open-source, unofficial Shazam client for Linux, written in Rus… com.github.marinm.songrec 0.3.2 stable flathub
ու դէ տեղակայեցի՝
pine64-pinephone:~# flatpak install com.github.marinm.songrec
պարզուեց աշխատո՛ւմ ա, ընդամէնը մի երեք վայրկեան լսեց օրբիտալի գործն ու ճանաչեց։
#էկրանահան #ազատ_ծրագրակազմ #ծրագրակազմ #ազատութիւն #օրբիտալ #լինուքս #պոստմարկէտօս #փայնֆոն #փայնֆօն #տեք #լսելիք #երաժշտութիւն #ակնարկ
ֆրանսիայի կառավարութեան ցանկ՝ ծրագրակազմ, որ խորհուրդ ա տրւում օգտագործել՝
https://code.gouv.fr/data/sill.md
ցանկը նաեւ պարունակում ա freepascal ու lazarus։
ու հետաքրքիր ա որ gnat չի պարունակում։
#ֆրանսիա #ծրագրակազմ #ազատութիւն #պասկալ
պատմել էի որ կենդանի պաստառների յաւելուածը վերակենդանացրի, աշխատեցրի նոր մաեմօյի տակ։
հետաքրքիր ա որ մոտորոլա դրոիդ4֊ի էկրանը, որ աւելի մեծ ա, քան նոկիա ն900֊ի էկրանը, ամբողջութեամբ չի ծածկում նկարը, ու երեւում ա, ինչպէս են ամպերը գալիս աջից, եւ ինչպէս ա տրամը դուրս գալիս նկարի սահմաններից։
երբեմն էլ արեւը կամ լուսինն ա նկարից դուրս, յետոյ կամաց կամաց գալիս ա նկարի մէջ։
#էկրանահան #պատմութիւն #գրաֆիկա #ծրագրակազմ #սքրինսէյւեր #ազատ_ծրագրակազմ #ազատ_ծա #վերօգտագործում #վերակենդանացում #քաղաք #տրամուայ #ամպ #ամպեր #շէնք #մաեմօ #մաեմո #մաեմո-լեսթէ #մաեմօ-լեսթէ #պաստառ #կենդանի_պաստառ #անկապ
https://www.youtube.com/watch?v=02mIRnPJm6g
մարդկանց համար փախուստը դէպի դեբիլախօս նրանից չի, որ «խելախօսը» վատն ա, չարն ա, իրանց ծանուցումախեղդ ա անում։
էդ խելախօսը չի ծանուցումախեղդ անում։
խելախօսը՝ դասական, ֆոն նոյմանի ճարտարապետութեան համակարգիչ ա։ ունի օպերատիւ յիշողութիւն, ունի ծրագրերի պահոց, ունի պրոցեսոր։ ծրագիրը բեռնւում ա պահոցից՝ օպերատիւ յիշողութիւն եւ կատարւում ա։
սարքն ունի մարդու համար հաղորդակցուելու միջոցներ՝ stdout՝ էկրան, եւ stdin՝ հպէկրանի ստեղնաշար։
բա ի՞նչ ա եղել որ մարդիկ չեն ուզում համակարգիչ օգտագործել։ արդե՞օք երկաթի մէջ ա խնդիրը։
խնդիրը ծրագրակազմն ա։
էդ ծրագրակազմն ա որ մանիպուլատիւ ա։ էդ ծրագրակազմն ա որ ծանուցումախեղդ ա անում։ էդ ծրագրակազմն ա որ ներգրաւում ա։
ի՞նչ ծրագրակազմ։ փակ ծրագրակազմ։ ոչ ազատ ծրագրակազմ։ սեփականատիրական ծրագրակազմ։ ոչ էթիկ ծրագրակազմ։
մարդիկ ուզում են լինուքսով (կարդա՝ ազատ ծրագրակազմով) հեռախօս, իսկ յետոյ բողոքում են որ դրա վրայ չունեն պայմանական «ինստագրամի» յաւելուած։ ու չեն օգտագործում։
բա էլ ինչի՞ էիք ուզում ազատ ծրագրակազմով սարք։
իմ կինը չունի լրիւ ազատ ծրագրակազմով հեռախօս։ նա ունի գուգլի անդրոիդով հեռախօս։
երբ սկսում ես գուգլի անդրոիդ օգտագործել, նա հաշիւ ա պահանջում, որ «փլէյ սթորն» աշխատի։
գուգլի անդրոիդի մէջ նախապէս դրուած էր «ֆէյսբուքի» յաւելուած։ բայց այդ անդրոիդը ձեռքից չի բռնել, չի ստիպել մուտք գործել ֆէյսբուքի յաւելուած։
այդ անդրոիդը ձեռքից չի բռնում ու չի ստիպում ունենալ «թուիթերի» կամ «ինստագրամի» յաւելուած։
այդ անդրոիդն ունէր պոդքաստներ, ու նա այդ ծրագիրն օգտագործում էր։
սա ամէնը՝ առանց իմ ազդեցութեան։
ես ապշում էի, որ տեսնում էի՝ նստում ա սրճարանում ու հեռախօսի մէջ չի նայում։ տէնց մենակ նստում էր, սուրճ էր խմում, ու ոչ մի բան չէր անում։ կամ իջնում էր իր նկուղը, ժամերով փայտի գործ էր անում։ գործիքներին շատ լաւ ա տիրապետում։ գործիքներից հասկանում ա՝ ես չեմ հասկանում։ վաչագանի գրապահարանը առանց իրա չէինք հաւաքի։ (:
հեռախօս օգտագործում էր նկուղում՝ երբեմն նոյն դինջերի գործն էր դնում, մի օր լուփով լսում։ ահագին յուզիչ էր դա ինձ համար։
իմ ազդեցութիւնն իր համար ինտերնետացնող էր։
իմ ազդեցութիւնն այն ա, որ իր հեռախօսի մէջ կայ fdroid ու կայ conversations։
ու ծանուցում ա գալիս ինձնից։ ծանուցում ա գալիս մեր ընկերներից։
իմ ազդեցութիւնն ա, որ երբ գործնական «զում» միթինգները չեն աշխատում, առաջարկել եմ «ջիթսի» փորձեն, ու դա իրենց մօտ աւելի կայուն ա աշխատում։
ո՞րն ա խնդիրն այդ հեռախօսի։ շատ օգտակար սարք ա։
նոյնիսկ գուգլի անդրոիդով հեռախօսը՝ օգտակար սարք ա։ էդ դուք էք որ դնում էք իրա մէջ ինչ ասես, յետոյ էլ բողոքում էք, ու հեռախօսից հրաժարւում։ (դուք ասելով նկատի ունեմ յղածս տեսանիւթի դեբիլախօս անցնողներին)
ես իհարկէ, գուգլի անդրոիդ չէի քշի։ ես եթէ անդրոիդին սովոր մարդ լինէի՝ կընտրէի սարք, որի վրայ հնարաւոր կը լինէր անդրոիդի որեւէ ազատ բիլդ տեղակայել՝ ասենք թող դա այսօր լինի լինեէյջը։ ու իհարկէ առանց gapps։ ի՞նչ իմաստ ունի տեղակայել լինեէյջ, որ յետոյ gapps դնես։ (հա, լինեէյջը գոնէ թարմանում ա, իսկ արտադրողի անդրոիդն էդքան չի թարմանում։ բայց դա կրկին՝ ազատ ծրագրակազմի մասին ա)
այն օրն էլ գործընկերոջս հետ էի խօսում, ասում էր՝ չեմ կարող կենտրոնանալ, չեմ կարողանում գործ անել, հա ուզում եմ բացել թուիթերում նայել ինչ եղաւ, չեմ կարողանում առանց իմ հոսքերի, բայց ինձ վատ ա դրանից։
« — բժիշկ, երբ ես այսպէս եմ անում ինձ ցաւում ա։
— մի արա էդպէս։ »
դրանից էլ հեշտ բա՞ն։
իսկ ի՞նչ անել։
ունենալ գրքի ընթերցիչ հեռախօսի մէջ։
ունենալ ռսս ընթերցիչ հեռախօսի մէջ։
դուք չէք հաւատայ, բայց ինձ համար հեռախօսի մօտ ժամանակը՝ ընթերցելու ժամանակն ա։
կամ feeder֊ն եմ բացում, լուսանկարչութեանը վերաբերող հոսքեր եմ կարդում։
կամ գիրք եմ կարդում։ ես գիրք հեռախօսով եմ կարդում։ շաաատ հազուադէպ՝ ընթերցիչով։ (ինձ, երեւի պէտք ա A4 կարդալու ընթերցիչ, որ ընթերցիչին կպնեմ՝ թղթեր լինի կարդալ։)
պառկում եմ քնելու, մի քիչ կարդում եմ, նոր եմ քնում։
դա կարգչի մօտ ա, որ եօթիւբ կը դիտեմ, որ ծմակուտ կը մտնեմ։ բայց դա էլ վատ չի։
ու ի դէպ՝ ծմակուտում ես չունեմ լայք։ ու չունեմ ծանուցում։ ծանուցում միայն մէյլով ա ուղարկում։ ինչի՞ ա էդպէս։ զի ջէյսընը «սոշըլհոմն» ինքն իր համար ա գրել։ մարդը չի ուզում ինքն իրան մանիպուլացնի ու ինքն իրան ներգրաւուի։ որ ինքն իր վրայ փող աշխատի՞։
ինձ էջը ծանուցում չի ուղարկում։ սերուերը որ փոխեցի՝ մի ամսից շատ ծմակուտի ծանուցումները մէյլով չէին էլ աշխատում։ դէ չէին աշխատում՝ ոչինչ, աշխարհը չփլուեց։ էդպէս ապրեցի, մինչեւ ժամանակ գտայ խորանալու, ուղղելու։
ուզում եմ կարդալ՝ բացում եմ էջը կարդում եմ։ ու նէնց չի լինում, որ ամբողջ օրը նստեմ թարմացնեմ։
ու իսկապէս, արդե՞օք պէտք ա այդ «լայքը»։ ինձ ա պէտք լինում, կուզէի երբեմն մարդուն իմաց տալ որ «էմփաթայզ» եմ անում, բայց ոչինչ՝ ես չունեմ էմոջի ստեղնաշար ու դրա կուլտուրա, կամ բառեր կը գտնեմ, կամ չեմ գտնի, չեմ ասի։ հասկացողը կը հասկանայ որ լաւ եմ վերաբերւում։ համ էլ բոլորին էլ լաւ եմ վերաբերւում։ ես չեմ ճանաչում նէնց մարդ որ վատ վերաբերուեմ։ ոչ մէկի հետ կիսելու բան չունեմ։ մրցակցութիւն չեմ հասկանում։ ես ուզում եմ ինչ֊որ բաներ ստեղծուած լինեն։ եթէ չկան՝ ստիպուած անում եմ։ դէ հաճելի էլ ա անելը։ ու լաւ, էստեղ էլի ասեմ, որ ինձ մրցոյթներն բացարձակապէս չեն հետաքրքրում։
յ․ գ․ ես երբ մենակ եմ, հեռախօսի մէջ մտնող մարդ եմ։
երէկ տանը չէի, լափթոփը հետս չէր, դրոիդ4֊ով .bashrc էի խմբագրում, յարմարաւէտ alias֊ներ էի սարքում, որ սերուերիս ֆայլային համակարգը կպցնեմ ու անջատեմ։ ես շատ շփուող եմ։ ու ես շատ սիրում եմ չաթեր կարդալ։ արթնանում եմ, գիշերուայ խօսակցութիւններն եմ կարդում։ էդ ինձ շատ զարգացնում ա, ես շատ բան եմ սովորում այդ չաթերի մարդկանցից։ լիքը հետաքրքիր մարդկանց հետ եմ ծանօթ։ մէկ մէկ էլ (հազուադէպ) ես եմ ինչ֊որ բան իմանում ու օգտակար եմ լինում։ կամ անկապ խօսում ենք։
իթ չաթն ինտերնետի մարդկանց մօտիկացնում ա, իրար գլխի ա հաւաքում, քաղաքի պէս ա դարձնում։ երբ ես չաթում եմ՝ ես իմ քաղաքի կենտրոնում եմ։
ամէն մէկս ունի իր քաղաքը ինտերնետում։ ոչ մէկի քաղաքը միւսի քաղաքի պէս չի։
#համացանց #քաղաք #ծանուցում #կախուածութիւն #դեբիլախօս #խելախօս #հեռախօս #համակարգիչ #կարգիչ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #ծրագրակազմ #ազատութիւն
եթէ ոչ mocp, ապա Cynthiune։ (:
յ․ գ․ ազատ ծրագրակազմը չի մահանում՝ ապրում ա։ երբեմն նոյնիսկ զարգանում ա։
#նուագարկիչ #էկրանահան #դիզայն #էսթետիկա #ազատութիւն #ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ
94 թուի գրքերի կատալոգաւորման ծրագրակազմ։
#ծրագրակազմ
ստաբիլ դեբիանը նոր֊նոր սովորել ա երբ եօթիւբ կամ այլ տեսանիւթ ա նուագարկում դիտարկիչը, xscreensaver֊ը անջատել։
#դեբեան #դեբիան #լինուքս #ծրագրակազմ #տեք
շերմանի դոքափը յիշում էք, աշխատեցրել էի, հիմա էլ մաեմօ֊ի live-wallpaper փաթեթը աշխատեցրի, ու shermans-aquarium լայւ պաստառը շինեցի։
ահագին տառապեցի, պէտք եկաւ պորտ անել gstreamer-0.10֊ից որը աւելի քան տաս տարուայ ա, էսօրուայ gstreamer-1.14֊ի։
իսկ ես դրանից բան չէի հասկանում։
նաեւ ասեմ ձեզ, սի֊ն ահաւոր հին աղբ ա։ ու էդ պատճառով ա որ pkg-config, autoconf, ու նման բաներ ունի։ որ մի ձեւ լուծեն, էն էլ վատ են լուծում։
ինչեւէ։
ահա էկրանահաններ, որ ուզէք, մինչեւ յայտնուի պաշտօնական ռեպօներում՝
նախ պէտք ա կարգաւորումների ապլետը գտնել, աշխատեցնել։ չգիտեմ ինչի առանց պատկերակ ա, դա պէտք ա ֆիքսել՝
յետոյ դրա մէջ պէտք ա մեր ուզածն ընտրել, թէ չէ այլ շատ կենդանի պաստառներ կան՝
ու ահա՝
#էկրանահան #պատմութիւն #շերման #կոմիկս #արուեստ #գրաֆիկա #ծրագրակազմ #սքրինսէյւեր #ազատ_ծրագրակազմ #ազատ_ծա #վերօգտագործում #վերակենդանացում #ձուկ #ձկներ #կրիա #մաեմօ #մաեմո #մաեմո-լեսթէ #մաեմօ-լեսթէ #պաստառ #կենդանի_պաստառ #անկապ
չլինի՞ ծրագրակազմի ազատութեան շարժումն անցեալում ա։
որովհետեւ այն ժամանակ, եթէ գաղափարը տտ֊ի հետ կապ ունեցողների մի տոկոսի, կամ 0.1 տոկոսի սրտերում էր արձագանք գտնում՝ դա զգալի էր։
իսկ այսօր տտ֊ի հետ կապ այնքան շատ մարդ կայ, ում դա հետաքրքիր չի, որ ծրագրակազմի ազատութիւնը մարգինալ էլ չէ՝ շատ փախած գաղափար ա։
այդ պատճառով էլ՝ ինչի՞ ակնկալել որ մարդկանց սրտերում արձագանք կը լինի ապակենտրոնացման, կամ այլընտրանքային չաթերի նկատմամբ։
էհ։
#ծրագրակազմ #ազատութիւն
էս գիշեր չեմ քնել, զի սերուերի վրայ նայում էի ինչպէս կարող եմ տեղ ազատել, ու գտել եմ 2008֊ին քաշած ելատեքստ՝ «շերմանի ակուարիումը» լինուքս «սքրինսէյւեր»֊ը։
ուրեմն, իննսունականներին էդպիսի կոմիկս կար՝ sherman's lagoon ու կայք, որ հիմա միայն արքիւում ա պահպանուել։ զգացէ՛ք իննսունականների «վայբերը»։ (:
ու մէկը վերցրել էր այդ կայքից գրաֆիկան, ու հրապարակել իւնիքսի համար՝ xscreensaver֊ի յաւելում, windowmaker֊ի համար dockapp ու gnome 2֊ի համար պանելի յաւելում։
ես 2008֊ին փորձել էի շինել, չէր շինուել, ու կամ չխորացայ, կամ հմտութիւններս չհերիքեցին։
տէնց էլ մնաց։ երէկ գտայ, փորձեցի շինել՝ չեղաւ, բնականաբար։
յետոյ բզբզացի, շինեցի որպէս sdl֊ից կախուածութիւն ունեցող «սքրինսէյւեր»։
բայց ինձ ամենաշատը հետաքրքրում էր dockapp ստանալը։ դա, պարզուեց ունէր կախուածութիւն՝ gai անունով գրադարանից։
փորձեցի շինել այդ general applet interface library֊ն՝ չեղաւ։
դա բզբզացի՝ շինեցի։ հիմա նայում եմ, վերջին «քոմիթը» լաւ բացատրուած չի՝ էնպէս չի որ «հարդկոդ» եղած ուղի ա, այլ ինչ ուղի էլ լինէր, փնտրում էր դրա lib/lib֊ի մէջ։ ինձ թւում ա այդ մասն, օրինակ, երբեք ճիշտ չի աշխատել։ չգիտեմ։
յետոյ կարողացայ արդէն շինել եւ շերմանի աքուարիումը այնպէս, որ «դոքափ» լինի։
ահա, ֆիքսած ելատեքստն այստեղ ա։
շինելու համար, նախ պէտք ա շինել gai֊ն՝
git clone https://github.com/norayr/gai
cd gai
./configure --prefix=/opt/gai
ես այնտեղ դրեցի, որ համակարգին չխանգարի։ պէտք ա փաթեթաւորել, ու ապա «պրեֆիքսը» լինի /usr պանակը։
յետոյ իհարկէ՝ make, sudo make install։ (այ մոռացայ դա գրել այստեղ, յիշեմ աւելացնեմ)։
իսկ հիմա երբ արդէն ունենք gai֊ն, շինենք շերմանի ակուարիումը՝
PKG_CONFIG_PATH="/opt/gai/lib/pkgconfig" ./configure --with-gai --with-gailibs=/opt/gai
make
sudo make install
աւաղ, իր makefile֊ը չի հասկանում, արդեօք նաեւ ապլետն ա շինուել, որ դա էլ տեղակայի։ պէտք ա մտածել, ոնց դա լուծել։
այդ պատճառով, ապլետը պէտք ա ձեռքով տեղակայել՝
cp shermans/shermans_applet /opt/aquarium/bin/
իսկ հիմնական ծրագիրը, որ sdl֊ից ա կախուած՝ shermans֊ը, ինքը տեղակայում ա։
ու հիմա այն կաշխատի այսպէս՝
LD_LIBRARY_PATH="/opt/gai/lib" /opt/aquarium/bin/shermans_applet
ահա ձեզ էկրանահաններ, չնայած գուցէ պէտք ա վիդեօ անել։
երբ հէնց shermans֊ն ես աշխատեցնում, այն վերցնում ա էկրանի հանոյթ, դարձնում մկնիկի ցուցիչն անտեսանելի, եւ ձկնիկներն այդ պատուհանի մէջ լողում են։ այդ պատուհանն ա որ պէտք ա ինտեգրուի (իրենց readme֊ն ինստրուկցիաներ ունի) xscreensaver֊ի մէջ։
կամ էսպէս աւելի մօտիկից՝
իսկ ահա dockapp֊ն ինչ տեսք ունի՝
(այս xv֊ն պարզապէս ձկնային էր, ու իրանով էկրանահանեցի, ու իրան էլ կադրի մէջ թողեցի)
բայց ապլետն եմ ցոյց տալիս, որ բադիկի տակն ա։
ու չգիտեմ, հաւէս կադրեր կան որ չեմ կարողանում բռնացնել։
ահա, կարողացայ տեսանիւթ գրել այսպէս, յուսամ սա ներդրուած կը լինի՝
<iframe title="sherman’s lagoon” src="https://toobnix.org/videos/embed/1b15401a-c48c-4ef6-b31d-df8f8d7239e0” allowfullscreen=”” sandbox="allow-same-origin allow-scripts allow-popups” width="560” height="315” frameborder="0”></iframe>
ահաւոր սիրում եմ կեանքի բերել այդպիսի հին, մոռացուած ծրագրերը։
ու տէնց։
#էկրանահան #պատմութիւն #շերման #կոմիկս #արուեստ #գրաֆիկա #ծրագրակազմ #սքրինսէյւեր #ազատ_ծրագրակազմ #ազատ_ծա #վերօգտագործում #վերակենդանացում #ձուկ #ձկներ #կրիա #վմէյքեր #ուինդոումէյքեր #անկապ #չգիտեմ
ուրեմն, գործի տեղի կարգչին եմ կպնում, էնտեղ դիտարկիչի մէջ միացնում եմ «մայքրոսոֆթ թիմզ»֊ը։
դա էնտեղի «սլէքի» փոխարինիչն ա։
ինքը դէ աւտոմատ գցում ա քեզ «օնլայն» կամ «էուէյ» ստատուսներ։ կարող ես նաեւ ֆիքսել ամբողջ օրուայ համար անփոփոխ ստատուս՝ բայց էդ ստատուսը չի կարող լինել «օնլայն»։ կարող ես ասել որ «բիզի» ես ամբողջ օրը, կամ «էուէյ»։ բայց ոչ «օնլայն»։
կորպորատիւ կապիտալիստ խոզե՛ր։ (:
դէ սա իհարկէ տիպիկ, ոչ ազատ ծրագրակազմի օրինակ ա։ ու երբ դիտարկիչի մէջ ա՝ մէկ ա ազատ չի։ կամ ուրիշի սերուերի վրայ ա, կամ էլ անազատ կոդ ա աշխատում քո դիտարկիչի մէջ։
#ազատութիւն #ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #մայքրոսոֆթ_թիմզ #չաթ #անկապ
յարմարաւէտութիւնը՝ կարճաժամկէտ ստրատեգիա։
որոշումներ, որ ցաւի արդիւնք են՝ վատ որոշումներ են։ հաուս մ․ դ․
մի անգամ գրել էի, որ պէտք չի ակնկալիքներ ունենալ, որ դաշնեզերքի լուծումներն էնքան հասուն ու կայուն կը լինեն, ինչպէս կորպորատիւ նմանօրինակները։
զի կորպորացիաներն անհամեմատ աւելի շատ ռեսուրսներ ունեն «ֆիչըրներ» աւելացնելու համար։ եւ «ֆիչերների» մրցավազքում մենք, գոնէ էս պահին, հետ ենք։ սա նաեւ պատասխան ա այն կարծիքի, որ մեր ազատ/դաշնային տեքը պէտք ա ապահովի «ֆիչըրներ» որ «մրցունակ» լինի եղած լուծումների համեմատ։
ազատ ծրագրակազմի աշխարհում իրավիճակը նման էր՝ իննսունականներին եւ զրօյականների սկզբում էր, երբ պայմանական «լինուքսը» «բարդ» էր օգտագործել, եւ բաւական խնդիրներ կային։
այսօր կարելի ա պնդել, որ ժամանակակից ազատ աշխատանքային միջավայրները չեն զիջում մէյնսթրիմ լուծումներին, բացի մի կէտից՝ սովորութիւն։ մէյնսթրիմ լուծումներին սովոր են։ (հայրս սովոր ա gnome2֊ին, ու ուինդոուսով չի կարողանում գործ անել՝ անյարմար ա)։
բայց ինչպէ՞ս ենք մենք այստեղ հասել։ հասել ենք, մասնաւորապէս որովհետեւ նուիրուած մարդիկ են եղել, եւ դեսքթոփ լինուքս էին քշում։ այո, նաեւ կորպորատիւ ներդրումների շնորհիւ ենք այստեղ յայտնուել, բայց դրանց նախապայմանը միեւնոյնն ա նուիրուած մարդիկ էին։
էսօր, երբ դուք օգտագործում էք «այօս» կամ «մակօս», կամ «ուինդոուս», կամ, եկէք նոյն շարքում դնենք՝ «ֆէյսբուք», «թուիթեր»՝ դուք չէք նպաստում ձեր ապագայ ազատութեանը։
ու եթէ ապագայում լինի ազատութիւն՝ դա այլ մարդկանց նուիրուած լինելու եւ շնորհքի արդիւնքն ա լինելու։
շատերը հարցնում են՝ ես դեւելոփեր չեմ, ի՞նչ տարբերութիւն ինչով եմ օգտւում։ ինչի՞ ինձ գիտակցաբար սահմանափակեմ։ իմ պատասխանն ա՝ նախ ազատութիւնը (տուեալ դէպքում նաեւ անկախութիւնը) պահանջում ա զոհաբերութիւն։ անվճար բան չկայ։ յետոյ, ինչքան ոչ նախագծող մարդ օգտագործի որեւէ տեք, այնքան աւելի շատ ա հաւանականութիւնը, որ նաեւ ներդրում անել ունակ նախագծողներն են գալու այս դաշտ, հետաքրքրուելու են, եւ առաջ են տանելու ազատ ծրագրակազմը։
կարճաժամկէտ յարմարաւէտութեան ստրատեգիան երկարաժամկէտ յարմարաւէտութեանը՝ ազատ կամ/եւ դաշնային ծրագրակազմով չի նպաստում։
մարդիկ գաղափարական կենդանիներ են։ եւ կան ամենատարբեր գաղափարներ, շատերը ոչ ռացիոնալ եւ նոյնիսկ ինքնաոչնչացնող։ բայց մարդիկ նաեւ ռացիոնալ կենդանիներ են, եւ ունակ են գիտակցաբար ազատութիւն, բայց անյարմարաւէտութիւն ընտրելու։ կամ մի այլ յարմարաւէտութիւն։
ու տէնց։
#մարդիկ #գաղափար #ազատութիւն #տեք #համացանց #ծրագրակազմ
evince֊ը հիմա, գոնէ gentoo֊ում, ունի libhandy֊ից կախուածութիւն։ դա գրադարան ա, որ librem նախագծի շրջանակներում ա ստեղծուել՝ gtk ծրագրերը աւելի մոբայլ դարձնելու համար։
dino֊ն էլ ունի handy ճիւղ, ուր libhandy֊ն ա օգտագործում։
երբ squeekboard ստեղնաշարի հայերէն շարուածքներն էի աւելացնում, նկատեցի որ phosh նախագծի ամէն ինչը տեղափոխուել ա gnome֊ի ենթակառուցուածքներ։
այնպէս որ libhandy֊ն երեւի իրենք են ինտեգրում, եւ մոբայլին աւելի լուրջ ուշադրութիւն ա դարձնելու հէնց գնօմ նախագիծը, որը բաւական շատ ռեսուրսներ ունի։ միւս կողմից, նաեւ ունի այնպիսի պատմութիւն, որ շատ շատերին ստիպել ա gnome միջավայրից չօգտուել։
#ինտերֆէյս #ծրագրակազմ #ազատ_ծրագրակազմ #նորութիւն #տեք #տեքնոլոգիաներ #գրադարան #ազատութիւն
մարդու սիրած ծրագրակազմը՝ gemini://gemini.thegonz.net/software.gmi
#ծրագրակազմ
https://talk.maemo.org/showthread.php?t=101042
#մաեմօ #սէյլֆիշ #ջենթու #լինուքս #ծրագրակազմ #ազատութիւն
ազատ ծրագրակազմի ամենակարեւոր արդիւնքներից ա ժառանգութեան պահպանումը, չանհետացումը։
հինը մնում ա, եւ էւոլիւցիա ապրում։
#ազատութիւն #ծրագրակազմ
ես առաջ չէի հասկանում, որ ծրագրակազմը ֆիքսուած չի, միշտ ապրող ա։
ու յաճախ սկզբից վատն ա, յետոյ ա լաւանում։
ապա հետաքրքիր ա, եթէ ժամանակը դիտարկենք տարածութիւն, ապա գրեթէ անխուսափելի ա որ երբ սկսում ես կառուցել ծրագրակազմը, այն գոնէ մի տեղում, տարածքում, տարածքի հատուածում լաւը չի լինում, գրեթէ անխուսափելիօրէն։
#ծրագրակազմ #ժամանակ
երբ լսում եմ չիպերի պակասի մասին, մտածում եմ տարբեր բաներից։
յիշում եմ ինչպէս էին իննսունականներին «կտրում» հին սովետական համակարգիչները, մասնաւորապէս տեղական նախագծման/արտադրութեան համակարգիչները, որ թանկարժէք մետաղներ հանեն։
ինձ համար դա բարբարոսութիւն յիշեցնող բան ա՝ նախագծուած սարք քանդելը։ դրա վրայ ջանք ա դրուել, ու այն կարող ա աշխատել եւ կիրառուել։ ակնյայտ ա, որ նաեւ կորցրել ենք դրանք որպէս նմուշներ, որ էստեղ արտադրուել են այսպիսի մեքենաներ։ այդ նմուշները կարող էին այսօր լինել թանգարաններում, հիւրանոցներում, կաֆէներում, ակումբներում։ ամէն նման տեղը կուզէր ունենալ իր «նայիրի֊2»֊ը։ ու կարող էր, զի բաւական արտադրուած էր։ բայց մնացել չեն էդ մեքենաները։ չկան։
բայց բացի նմուշ ծառայելուց, մեքենան կարող ա կիրառուել։ վերօգտագործուել, ինչպէս էսօր՝ շէնքերը։ որոշ մեքենաների էներգախնայող լինելու հետ հարցեր կան՝ նոյն նայիրիների։ կամ ինթելների։ բայց եկէք յիշենք որ մենք ժամանակակից մեքենաների վրայ օգտագործում ենք փայթըն եւ պերլ որ չեմպիոն են ըստ էլեկտրաէներգիայի ծախսի՝ երեսպաշտ ա դրանք օգտագործել, եւ խօսել հին մեքենաների մասին։
բայց որոշ մեքենաների դէպքում այդ հարցը չկայ բնաւ։ հին տան համակարգիչները, կամ միկրօկարգիչները, դրանք շատ խնայող էին։ իննսունականներին ես օգտագործում էի «սպեկտրում» համատեղելի կարգիչս միացնելով սովորական 5V֊անոց մարտկոցին։ պլիւս փոքրիկ սեւ֊սպիտակ հեռուստացոյց, որը սնւում էր մեքենայի մարտկոցից։
ամէն նինթենդօն, աթարին, ահաւոր քիչ էներգիա են ծախսում, ու ահագին կիրառելի կարող են լինել։
միկրօկոնտրոլերներն էլ են շատ քիչ էներգիա պահանջում։ փորձէք հաշուել, փոքր արեւային պանելով կարո՞ղ էք սնել raspberry pi֊ը՝ չէ, իսկ arduino֊՞ն՝ այո, հանգիստ։
արդե՞օք դա տնտեսութեան համար ա լաւ՝ դէ, ստեղծում ա մի ամբողջ բիզնէսների ոլորտ՝ սարքեր որ կարդիականացնեն հին կարգիչը, մարդիկ որ կը մաքրեն, կը նորոգեն հին կարգիչը, ժամանակակից ծրագրակազմ, որ կաշխատի հին կարգիչների վրայ։
հին կարգիչը կարող ա կարդալ մէյլ։ ես կպնում էի atari st֊ով ֆրինեթի, եւ կարդում մէյլերս։ էն ժամանակ տերմինալ էմուլեատորով, ու pine֊ով, բայց ոչինչ չի խանգարում imap կլիենտ գրել։ էսօր atari st֊ի համար կան ժամանակակից ethernet քարտեր։ ես ուզում եմ atari֊ս սկսել օգտագործել որպէս տերմինալ, եւ որպէս երաժշտական աշխատանքային կարգիչ։ իհարկէ, հաւէսի համար։ բայց քանդել կտրելը աշխատող (կամ ոչ էնքան) սարքը՝ ահաւոր ա։ այն կարելի ա օգտագործել։
էսօր շէնքերի վերօգտագործումը մէյնսթրիմ ա, դա համարւում ա եւ կենսակայուն մօտեցում, եւ իսկապէս բաւական շատ շէնքեր արդէն կան աշխարհում, եւ նոր շէնքեր կառուցելու պահանջ էդքան չկայ, բայց կայ լաւ վերօգտագործողների պահանջ։ սա հայաստանին, ոնց հասկանում եմ, չի վերաբեում, որովհետեւ մեր հին շէնքերը սէյսմակայունութեան հետ խնդիր ունեն, ու պէտք ա ամրացուեն։ բայց դա էլ ա վերօգտագործում։ իսկ բնակելի ֆոնդի զգալի մասը ահաւոր անորակ ա, եւ նախատեսուած չէր էսքան տարի օգտագործելու համար։
ես գիտեմ ինչ հարցեր կարող են ինձ տալ՝ օրինակ, որ հին cpu֊ն չունի կարեւոր ֆիչըրներ՝ երկաթը չի սատարում առանձին հասցէատիրոյթներին, մի քանի պրոցես աշխատեցնելուն։
այո։ բայց դա էլ պարտադիր չի։ կարելի ա օգտագործել մի ծրագիր։ յետոյ անջատել, միացնել այլը։ ոչ մի սարսափելի բան չկայ դրա մէջ։
ու աւարտեմ ապշելու բանով։ էն օրը ընկերոջս տանն էի, նա փլէյսթէյշն ունէր։ ասի ցոյց տուր էդ ինչ ա, ի՞նչ ծրագրեր կան, բացի խաղերից։ ի՞նչ խաղեր կան։ ասի՝ լաւ, արի պակման դիր՝ սիրածս խաղն ա, խաղամ էդ ջոյթսիկով։ պարզուեց՝ պակմանը փողով ա, չհասցրի ասեմ չառնի, բայց դա քիչ ա, երկար քաշում էր 800մբ ծաւալով ծրագիր։
պակմանը, գրողը տանի, աշխատում էր 16կբ յիշողութիւն ունեղող կարգիչների վրայ։ ինչի՞ 800մբ։ ո՞նց։ արդե՞օք դա ա նորմա։
ու չիպերի պակասութիւնը կարող ա վերադարձնել լաւ ծրագիր գրելու կուլտուրան, եւ օլդսքուլ ծրագրաւորողները, որ կարողանում են քամել կարգչի ռեսուրսները կարող են կրկին գնահատուած իրենց զգալ։
#անկապ #տեք #համակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն #միկրօկարգիչ #վերօգտագործում #կուլտուրա #յիշողութիւն #ծրագրակազմ #կենսակայունութիւն #էներգիա
այս, մոդուլային վերաբերող կայքը, նաեւ տրամադրում ա atari st֊ի համար ահագին շատ պատմական ծրագրեր, որոնցից մէկը cubase֊ն ա՝ այն բարդ ա գտնել։
#ծրագրակազմ #արքիւ #աթարի #պատմութիւն
իլեա բորգը, որ կինզուլիսի կայքում շատ հետաքրքիր դասընթաց ունի, պարզւում ա ակտիւ ա dpreview ֆորումներում։
ու պարզւում ա, բացի նրանից, որ լուսանկարիչ ա, նաեւ ծրագրաւորող ա, այն էլ՝ libraw֊ի հեղինակն ա։
նաեւ ունի բլոգ կենդանի մատեանում։
#բորգ #բլոգ #մարդիկ #ծրագրակազմ #լուսանկարչութիւն #ֆոտո #ֆոտօ #դաըսնթաց #ռուսերէն
>ու կարելի ա նոյնիսկ ասել, որ եթէ դուք սկսում էք բիզնես ու ֆէյլ էք լինում, ապա դրանից խոշոր հաշուով ոչինչ չի փոխուում, իսկ ազատ ծրագրակազմի վրայ ժամանակ ծախսող մարդու ֆէյլից էլի լիքը մարդիկ շարունակում են օգտուել, ձեւափոխել ու վերցնել դա եւ այլն
աղբիւր, բայց իմ կայքից աղբիւրն ա։
#ազատութիւն #ծրագրակազմ
այսօր գրեմ «ազատ» լինուքս հեռախօսների մասին, նման ա վիճակը եւ այլ սարքերի հետ, բայց աւելի արտայայտուած։
մենք չենք ակնկալում որ լինուքս միջուկ ունեցող հեռուստացոյցը մեզ չի հետեւի։ եւ հասկանում ենք, ինչ ա անում անդրոիդ սմարտֆոնը։
նոկիա ն900֊ը (եւ բոլոր նոկիայի մաեմօ սարքերը) թւում էր իսկապէս բաւական ազատ սարք։ միջուկի ելատեքստը հասանելի էր, եւ կարելի էր այն ինքնուրոյն շինել։ հետեւաբար կարելի էր փոխել դրայւերներ՝ օրինակ fcamera նախագիծը փոխել էր խցիկի եղած դրայւերները եւ նոր դրայւերներով լինում էր raw նիշքեր գրել։
այլ կարեւոր առանձնահատկութիւն՝ «բութ լոադերը» բաց էր՝ կարելի էր ցանկացած այլ օհ, ցանկացած այլ միջուկ լոադ անել։
եւ ազատ միջուկը երկաթի բաւական աջակցութիւն ունէր նորմալ աշխատելու համար։
այո, կային նոկիայի փակ ծրագրեր։ բայց կարելի էր դրանք հանել, կամ առհասարակ այլ օհ օգտագործել՝ լրիւ ազատ։
ապագայ նոկիա ն9֊ը դեռ էլի համեմատաբար ազատ սարք էր՝ կարելի էր օհ֊ը, միջուկը փոխել։ բայց եղած միջուկն արդէն վերահսկող էր, ունէր «aegis» ենթահամակարգ, եւ նոկիայի փակ ծրագրերը՝ օրինակ քարտէզի յաւելուածը, չէր աշխատի այլ միջուկով, քան հէնց այդ նոկիայի լռելեայն պաշտօնական միջուկը։
«jolla» սարքը ընկալւում էր որպէս ազատ լինուքս սմարտֆոնների վերածնունդ։ մինչդեռ՝ աննախադէպ քիչ իրաւունքներ էր տալիս օգտուողին։ այդ ժամանակ արդէն այօս սարքերը վայֆային կպնելիս փոխում էին ցանցային քարտի «մակ հասցէները» օգտատիրոջ գաղտնիութիւնն ապահովելու համար։
«jolla» սարքի հետ դա հնարաւոր չէր՝ միջուկի մէջ եղած փակ դրայւերները հնարաւորութիւն չեն տալիս քարտի «մակը» փոխել։ այդ համար պէտք են վայֆայ քարտի ազատ դրայւերներ։ ինչպիսի յաջողութիւն՝ չիպսետի ազատ դրայւերներ կա՛ն։ բայց միջուկը միայն բինար ա, իսկ բութ լոադերը՝ փակ։ միջուկը փոխել չի լինի։ հետեւաբար համայնքն անզօր ա այդ սարքի գաղտնիութիւնն աւելացնելու գործում։
ընկերութիւնը վերջերս ընդհատեց «jolla» սարքերի սպասարկումը, եւ մենք բնաւ չունենք իրենց օհ֊ին այլընտրանք։ «սէյլֆիշ»֊ի վարկածներ կան ամենատարբեր հեռախօսների համար, բայց ոչ հէնց «jolla» ընկերութեան «jolla» հեռախօսի համար։
սպասարկումը ընդհատուեց ըստ երեւոյթին այն պատճառով, որ բինար միջուկի վենդորը որոշեց դադարեցնել այդ միջուկի սպասարկումը, եւ թարմացումներ չէր տրամադրում։ կամ «jolla»֊ն որ առանց այդ էլ լաւ վիճակում չի, որոշեց այլեւս փող չծախսել նոր միջուկներ լիցենզաւորելու համար։
իսկապէս ազատ նախագծերում էդպէս չի լինում։ եւ իսկապէս ազատ նախագծերը խուսափում են փակ միջուկներից կախուածութիւնից, փոխարէնը նախընտրում են օգտագործել ազատ միջուկ։
«sony xperia open devices»֊ներն էլ բաց չեն՝ այո, շատերն են թոյլ տալիս բեռնիչի մէջ գրել։ բայց առանց սոնիի միջուկի եւ այլ բայնարիների, որոնց մէջ մեծ հաշուով անյայտ ա ինչ կայ, սարքերը չենք կարողանում օգտագործել ոչ sailfish֊ի, ոչ էլ lineageos֊ի կամ այլ ազատ անդրոիդների տակ։
առհասարակ, «sailfish»֊ն ըստ դիզայնի օգտագործում ա libhybris՝ «wrapper» գրադարան, որը թոյլ ա տալիս օգտագործել փակ անդրոիդ միջուկների փակ գրաֆիկական դրայւերներ լինուքս միջավայրից։ աշխատող եւ կիրառելի, համեմատաբար հեշտ իրագործելի լուծում ա, որը չի աւելացնում օգտուողի ազատութիւնը։
էսօր լինուքս սարքերի հետ վիճակը միայն աւելի վատն ա, քան եղել ա տաս տարի առաջ։
ու այսօր ես յոյս ունեմ այն օհ նախագծերի մէջ, որ օգտագործում են ազատ մէյնլայն միջուկներ։ ոչ պարտադիր ա «փայնֆոնի» վրայ, զի օրինակ մաեմօ֊լեսթէն բաւական լաւ աշխատում ա «մոտորոլա դրոիդ 4»֊ի վրայ՝ որը էներգախնայման լաւ դրայւերներ ունի։ չունի, ճիշտ ա խցիկի դրայւեր։ ու մաեմօն էսօր օգտագործման մէջ աւելի ա նման համակարգչի, քան հեռախօսի։
#լինուքս #հեռախօս #խելախօս #փայնֆոն #նոկիա #պոստմարկէտօս #մաեմօ #սարք #ազատութիւն #ծրագրակազմ
այսօր խօսեցի մաեմօյի չաթում, ասում են փայնֆոնի երկաթը համեմատելի ա Qualcomm Snapdragon 410 MSM8916֊ի հետ։
այսինքն համեմատելի ա նաեւ jolla֊ի հետ, որը qualcomm snapdragon 400 էր։ թէ՞ ա։ ինձ մօտ աշխատում ա, ու արագ։
ասում են, իսկ google nexus s֊ը motorola droid 4֊ից մի չորս անգամ թոյլ ա, մօտաւորապէս droid 2֊ի հետ ա համեմատելի։
ես անգլերէն հոսքում հարց էի տուել այն մասին, ինչի՞ ա փայնֆոնը լրիւ քնում, ու երբ ես իրան կպնում եմ, դինօ֊ն երեւում ա որ քնած ա, բզում եմ մի երկու անգամ, քիչ քիչ սկսում ա արթնանալ, քնաթաթախ հաղորդագրութիւններ ա սինք անում։
իսկ sailfish֊ն ու maemo fremantle֊ը անմիջապէս ստանում էին ջաբերի հաղորդագրութիւնները, տեսնում էի, թէ ոնց ա այլ մարդու ստատուսը փոխուել։ հէնց օրինակ, անդրանիկի անդրոիդի էկրանը մարում էր՝ իր conversations֊ը դարձնում էր իրան away, եւ ինձ մօտ անմիջապէս գոյնը փոխւում էր։ անհնար էր նկատել ուշացումը։
պարզւում ա, հարցը շատ սարքերի համար մէյնլայն միջուկում էներգիայի կառավարման բացակայութիւնն ա։ սարքը, օրինակ փայնֆոնը, չի կարող քնեցնել gpu֊ն, քնեցնել չօգտագործուող պորտերը, որ ահագին էներգիա են տանում։ ու պոստմարկէտօսը պարզապէս որոշում ա սարքը քնեցնել ամբողջութեամբ։
իսկ իմ օգտագործած sailfish֊ը մէյնլայն միջուկով չի՝ անդրոիդ միջուկով ա։ չգիտեմ, @{https://vostain.net/users/kamee} քեզ մօտ ո՞նց ա սէյլֆիշի ներդրուած ջաբերն աշխատում մէյնլայն միջուկով, կարծես փայնֆոնի սէյլֆիշը ազատ միջուկով ա։
ստանո՞ւմ ես անմիջապէս, թէ՞ երբ հեռախօսը քնած ա… աաա, գուցէ քեզ մօտ չի էլ քնում, ու ստիպուած ես հա սնել իրան։
իսկ ֆրեմանթլը դէ TI OMAP էր, որը միջուկում լաւ աջակցութիւն ունի։
#փայնֆոն #լինուքս #միջուկ #ծրագրակազմ #նոկիա #պոստմարկէտօս #սէյլֆիշ #մաեմօ
wmaker֊ի համար դոքափներ՝
https://gitlab.com/xander1988/dockapps
էս տղան չափսը կարգաւորուող ա դարձնում, որ բարձր որոշութեամբ էկրաններին աւելի մեծ երեւան։
#ուինդոումէյքեր #ւմէյքեր #վմէյքեր #էքս #դոքափ #տեք #ծրագրակազմ
աստուատ՝
https://beza1e1.tuxen.de/lore/crash_cows.html
#ծրագրաւորում #կով #կովեր #պատմութիւն #սովետ #սովէտ #խսհմ #տեք #գնացք #սուերդլովսկ #համակարգիչ #կարգիչ #SM-1800 #PDP-11 #ծրագրակազմ
էն օրը կարդում էի՝ արագացման չափիչին դիմելու համար յատուկ թոյլտւութիւն պէտք չի, եւ յաւելուածներն են դիմում, եւ կայքերը։
դրանով կարող են հասկանալ, որ զուգարանում ես, զուգարան գնալու եւ լռուելու շաբլոնները։ դրանով կարող են նաեւ լսել ինչ ա խօսւում հեռախօսի սփիքերով։ առանձին բառեր հասկանալ (դե՞ռ) չեն կարողանում, բայց լինում ա կռահել (90% ճշտութեամբ) խօսողի սեռը, եւ նոյնականացնել անձին ձայնահետքերի տուեալների բազայով։
օրինակ, facebook, instagram, whatsapp յաւելուածները միշտ են հաւաքում արագացման չափիչի տուեալները։
դիտարկիչն էլ չի հարցնում, երբ կայքը դիմում ա չափիչին, եւ կայքերը հաւաքում են արագացման չափիչների տուեալները։
այսպէս կայքերն ու յաւելուածների սպասարկիչները, օրինակ, կարող են իմանալ տեղանքդ, նոյնիսկ եթէ տեղայնացումն անջատել ես, կամ նման սարքից հեռախօսիդ մէջ չունես (որը դժուար թէ)։ հնարաւոր ա կռահել, որ դու գտնւում ես շատ այլ մարդկանց հետ միասին մի աւտոբուսի, գնացքի, կամ մեքենայի մէջ՝ արագացման չափիչները սինքրոն տուեալներ են տալու։
մօտաւորապէս նոյնը ռուսերէն։
ես այսքանը կարդալով անմիջապէս ձեռքից կը գցէի հեռախօսը, յետոյ ուշքի կը գայի, եւ կանջատէի այն ընդմիշտ։
ի՞նչ անել։ (:
ես կասէի՝ հրաժարուել ոչ ազատ յաւելուածներից եւ ծրագրակազմից առհասարակ։ այո, gg֊ից էլ։ այո, բարդ ա։ բայց բարդ ա զի դրան էք սովոր։ կարելի ա ձեռք բերել այլ սովորութիւններ։ ինձ օրինակ, բարդ ա առանց իմ նախընտրած sailfish֊ի յաւելուածների։
ամենահամարձակները կարող են փորձել ձեռք բերել pinephone pro, /e/ հեռախօս, կամ sailfish֊ի կողմից աջակցուող xperia֊ներից մէկը, եւ խնդրել ընկերներից մէկին տեղակայել սէյլֆիշ։
այդ օհ֊երը 100%֊ով չեն լուծելու գաղտնիութեան խնդիրները, բայց զգալի տարբերութիւն են տալու։
այդ լուծումներն իմաստ ունեն նաեւ նրանով, որ շատ յաւելուածներ դրանց վրայ պարզապէս չեն աշխատի։ իսկ ինչը հնարաւոր ա աշխատեցնել՝ օրինակ google֊ի մէյլը՝ աւելի լաւ ա չաշխատեցնել։
չաթերից, օրինակ, պէտք ա հրաժարուել։ անցնել ազատ հաղորդակարգերի՝ jabber֊ի կամ matrix֊ի։ բարդ բան չկայ։ ստեղ էլ բազմիցս գրուել ա։ պարզապէս քաղաքական կամք ա պահանջւում։ ու կրկին՝ ոչ թէ «մեսինջեր», այլ հանրութեան կողմից ձեւակերպուող, սահմանուող հաղորդակարգ։
ու չսպասել ազատ, ոչ կոմերցիոն յաւելուածներից ամէն «ֆիչըրները», որ ունեն նմանատիպ կոմերցիոն, հարուստ ընկերութիւնների արտադրած լուծումները։
կարելի ա փորձել պարզել, կամ եթէ չէք կարողանում՝ խնդրել ընկերներին պարզել՝ արդե՞օք հնարաւոր ա ձեր հեռախօսի վրայ տեղակայել lineageos, ու եթէ չէ՝ յաջորդ հեռախօսը ձեռք բերելիս ընտրել այն, որի վրայ հնարաւոր ա։ պատրաստ լինել, որ ձեր նախկինում օգտագործած յաւելուածների զգալի մասը դրա վրայ չի աշխատի՝ զի անիմաստ ա ունենալ ազատ օպերացիոն համակարգ, որ դրա վրայ աւելացնէք «google play services»֊ը իր լրտեսութեամբ, ու էդ նոյն յաւելուածները, որոնցից փախչում էիք։
հրաժարուել անազատ օպերացիոն համակարգերից կարգչի վրայ էլ։ արդէն վաղուց չեմ զարմանում լինուքս քշող մարդ հանդիպելիս, հակառակը՝ զարմանում եմ ուինդոուս կամ մակօս քշող մարդ հանդիպելիս։ բարդ չի, լուծումը մի քայլում ա, ձեռք պարզելու հեռաւորութեան վրայ։
օգտագործել պարզ դիտարկիչներ՝ netsurf֊ի պէս, մուտք գործել, կամ երեւի ելք գործել ջեմինի տիրոյթ։
այո, ջեմինի տիրոյթը (դե՞ռ) մեծ չի, ու շատ գրաւիչ չի՝ զուսպ ա։ իսկ netsurf֊ը ձեր իմացած կայքերի մեծ մասը ցոյց չի տալու։ բայց նաեւ չի կարողանայ աշխատեցնել վտանգաւոր կոդի մեծ մասը։
ընտրել այլ կայքեր, նաեւ օգտագործել rss ընթերցիչներ՝ առանձին ծրագրով ստանալու համար տարբեր կայքերից թարմացումները։ այդ ընթերցիչներից մէկը thunderbird֊ն ա։ բայց դէ պէտք ա ինքներդ ջանք դնէք, փորէք, փնտրէք, ընտրէք այն, որը ձեզ դուր ա գալիս։
ջանք պահանջւում ա, բայց ապրելն արդէն ջանք պահանջում ա, անկախ ապրելն՝ առաւել եւս։ եւ զոհաբերութիւններ՝ զի ձեռքբերումներն առանց զոհաբերութիւնների չեն լինում։
ձեռքբերումների համար չի լինում չվճարել՝ այդ պարզ ճշմարտութիւնը (վիճելի պա՞հ՝ ո՞րը չի), երեւի, պէտք ա սովորեցնել մանկուց՝ որ ապագայում այլ ակնկալիքներ չլինեն։
քո որոշումը ոչ միայն կարեւոր ա նրանով, որ քո կեանքն ա փոխում՝ դա քաղաքական քայլ ա, շուկայի ուղերձներից մէկը։ կարելի ա անվերջ խօսել գաղտնիութեան մասին եւ ամէն օր մտնել ֆէյսբուք՝ դա ոչ մի կերպ չի փոխի աշխարհը, իսկ կողքիններդ լուրջ չեն վերաբերուի ասածներիդ։
էական չի ինչ են մարդիկ խօսում, էականն ա՝ ինչ են անում։ նաեւ ձեզ հանդէպ։
ու տէնց։
#վերահսկողութիւն #արագացման_չափիչ #գաղտնիութիւն #անձնական_տեղեկատւութիւն #ազատութիւն #տեղեկատւութիւն #յաւելուած #կայք #համացանց #մարդիկ #քաղաքականութիւն #քայլ #ազատ_ծա #ծրագրակազմ #կեանք #ջանք #կապ
իթ իմ յարաբերութիւններին շատ վնասում ա սոշըլհոմը՝ ես չեմ կարողանում լայքել մարդկանց գրածները, ու իրենք չգիտեն իմ հիացմունքի մասին, ու ես չեմ կարողանում տարածել գրառում, որը շղթայի մէջ առաջինը չի։
ու մարդիկ չգիտեն իմ դրական եւ գերդրական վերաբերմունքի մասին, նոյնիսկ յաճախ չգիտեն, տեսե՞լ եմ գրածը։
ու երեւի եթէ շատ լինէին սոշըլհոմ օգտագործող մարդիկ, հաղորդակցութեան որակը դաշնեզերքով մէկ կը նուազէր։
#համացանց #հաղորդակցութիւն #յարաբերութիւններ #կապ #կապեր #մարդիկ #լուծում #նախագծում #մինիմալիզմ #դաշնեզերք #սոշըլհոմ #ապակենտրոնացում #ծրագրակազմ
իմ պատասխանը փակ էր գնալու, որոշեցի առանձին գրել։
եթէ ունէք pioneer xdj-rx ու ուզում էք սթրիմ անել նուագածը, ապա կայ երկու տարբերակ՝
նուագում էք հէնց սարքի վրայ, սարքի ծրագրակազմով, սթրիմ էք անում կարգչով։
ապա կարգիչը պէտք ա ունենայ սաունդ քարտ։ սովորաբար ունի ձայնային մուտք, եթէ լափթոփ չի։
եթէ լափթոփ ա՝ պէտք ա առանձին usb֊ով ձայնային քարտ առնել ու դրան մուտք տալ։
այդ դէպքում սթրիմ անելու համար կարելի ա օգտագործել butt ծրագիրը՝ ազատ ա, բոլոր հարթակների համար կայ։ եթէ ձեր լինուքս դիստրիբուտիւի համար համար butt չկայ, ապա կարող ա այս սկրիպտը օգնի այն հաւաքել։
այս մօտեցման թերութիւնը՝ որոշակի որակի կորուստ, զի պէտք ա անալոգա֊թուային փոխակերպում անցնի հոսքը երբ մտնում ա կարգչի մէջ։ բայց դա չնչին թերութիւն ա, եւ անտեսուող, զի եթերում ունենալու ես 192k հոսք ամենալաւ դէպքում, երեւի։
այստեղ կայ մի կարեւոր դետալ՝
եթէ ուզում էք նուագածը նաեւ հնչի սենեակում, եւ ոչ թէ ռադիօյից՝ ուշացումով, ապա պէտք ա նաեւ լարեր որ փայոնիրը միացուի ոչ միայն ձայնային քարտին, այլ եւ սենեակի դինամիկներին։
հեշտ ա գտնել երկու «ծիւլպան» (rca jack) մալուխ, որ երկու ծայրից էլ դրանք են՝ ու հաւանական ա որ ձայնային քարտն այ ձեւ մուտք ունենայ։ բաւական հեշտ ա նաեւ գտնել մալուխ ուր մի կողմից «ծիւլպաններ» են որ կը մտնեն փայոնիրի ելքի մէջ, եւ միւս կողմից՝ սովորական 3.5մմ ջեք ա, որ միանայ կարգչի ձայնային քարտին։
բայց աւելի բարդ ա գտնել female XLR֊ից դէպի 35մմ ջեք մալուխ։ դա փայոնիրի երկրորդ ելքն ա, ու երկու ելք ունենալով, արդէն կարելի ա միաժամանակ եւ լսել սենեակում, եւ տալ ձայնային քարտի մուտքին, որ հեռարձակի։
հարց՝ ապա ո՞նց ա դիջէյը նուագելու, եթէ ոչ միայն չունի մոնիտոր, այլ եւ չի լսում սենեակում ինչ ա հնչում։
պատասխան՝ հետեւեալ ցկիկներն օգտագործելով՝
եւ queue֊ից master անցնելով։ դէպի queue՝ լսւում ա փրեւիւն, դէպի master՝ լսւում ա խառնած։
նուագել եւ հեռարձակել կարգչի վրայ աշխատող ծրագրակազմով, որին միացուած ա pioneer xdj-rx֊ը։ այո, դիջէյական ծրագրերը կարողանում են ոչ միայն դիջէյական աւդիօ գործով զբաղուել, այլ եւ հեռարձակել նուագածը։ նաեւ որոշները կարողանում են վիդեօ սթրիմ անել դէպի եօթիւբ կամ փիրթիւբ, կամ որեւէ տեղ՝ պէտք ա ընտրել վիզուալիզացիաներ, որոնցով ուզում ես իրական ժամանակում ռենդեր անի, ուղարկի հոսքը։
այս դէպքում պէտք չեն ֆլեշկաներ, որ միացւում են այդ փայոնիրի սարքին, եւ փայոնիրի ծրագրակազմը գրեթէ չի աշխատում՝ ամէնը՝ էֆեկտները, միքսինգը, կատարւում ա կարգչի մէջ, իսկ փայոնիրի սարքն օգտագործւում ա որպէս midi կամ hid կոնտրոլեր։ երբ պտտում ես մի ցկիկ, այն հաղորդում ա midi հաղորդակարգով տեղեկութիւն համակարգչին, որ էսպիսի բան ես պտտել։
կարգիչի միջի ծրագրակազմը օգտագործում ա կարգչի միջի (կամ ցանցով հասանելի) երաժշտութիւն, եւ պրոցես ա անում աւդիօն, ընդամէնը հրամաններ ստանալով սարքից։ սարքն այդ դէպքում շատ էական չի՝ շատ այլ նման սարքեր կան, կարեւորն այն ա որ ծրագիրը ունենայ սարքի այսպէս կոչուած «մեփինգ»։ սովորաբար բոլոր կոմերցիոն դիջէյական ծրագրերն ունեն բոլոր մէյնսթրիմ կոնտրոլերների եւ սարքերի «մեփինգներ»։
կայ ազատ ծրագրակազմ՝ mixxx, այն չունի փայոնիր xdj-rx֊ի «մեփինգ», բայց ունի շատ այլ սարքերի աջակցութիւն։ կարողանում ա հեռարձակել, բայց ոչ՝ վիդեօ ռենդերել, եթէ այդ նորութիւնը բաց չեմ թողել։
կայ pioneer xdj-rx֊ի ոչ պաշտօնական մեփինգ, որը կարելի ա ադապտացնել xdj-rx2֊ի համար։ սա փուլ ռիքուեստն ա, որի վրայ դեռ աշխատանք ա պահանջւում։
բայց xdj-rx֊ը (չգիտեմ երկրորդ վարկածի մասին) ունի խնդիր՝ midi հաղորդակարգով այն միայն տալիս ա տեղեկատւութիւն, եւ չի ընդունում։ նշանակում ա՝ իրան հնարաւոր չի ասել որ միացնի կամ մարի լուսադիոդներ։ այդ դէպքում իրանով նուագելը հաւէս չի ոչ քեզ՝ չես տեսնում, օրինակ, որ մի նուագարկիչն ա պտտւում, ոչ էլ դիտողին՝ չի տենսում սիրուն լոյսիկներ։
ոնց հասկանում եմ, կայ այլ ձեւ «մեփինգ» նկարագրելու՝ իւէսբի hid սարք որպէս օգտաագործելով սարքը, եւ երեւի ռեւերս ինջիներինգ անելով իւէսբի տրաֆիկը, երբ նուագում ես կոմերցիոն ծրագրով որ սարքի աջակչութիւնն ունի։ այդ հաղորդակարգով հնարաւոր ա սարքին ասել որ միացնի կամ անջատի լոյսիկներ։
#դիջէյ #ակնարկ #տեք #փայոնիր #աւդիօ #ձայն #նուագարկիչ #ծրագրակազմ #ռադիօ #հեռարձակում
ձեզ հետ եղե՞լ ա որ խցիկը վիդեօ նիշքը չհասցնի գրել, աւարտել, ու անջատուի։
նիշքն այդ դէպքում լինում ա փչացած։
էսպէս յաճախ լինում ա վիդեօ ռեգիստրատորների հետ, նաեւ լինում ա դրոների դէպքում։
ու ես հէնց այսպէս, սեպտեմերի կէսերին, շտապելով, դրոնին կոճակով անջատեցի, մոռանալով որ վիդեօ նկարելը չէի դադարեցրել։
ինչպէս եւ սպասում էի՝ նիշքը փչացած էր դուրս եկել։
երբ էդ փչացած նիշքը նուագարկում էի՝ այսպիսի բան էի տեսնում՝
նման բան նաեւ լինում ա, երբ ffmpeg֊ով, օրինակ, տեսանիւթ ես փոխակերպում, ու համակարգիչը անջատւում ա։ կամ աշխատանքը դեռ չաւարտած, երբ ffmpeg֊ը դեռ գործ ա անում, փորձում ես ելքային նիշքը դիտել։ իսկ եթէ ^c սեղմես՝ ffmpeg֊ը նորմալ դուրս ա գալիս, ճիշտ աւարտում ա գրել նիշքն ու այն նուագարկելի ա լինում։
հիմա, էս նիշքը նուագարկելիս mplayer֊ը հետեւեալ բաներ էր գրում՝
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=70
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]Concealing bitstream errors
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=70
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=75
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]Concealing bitstream errors
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=75
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=65
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=65
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]Concealing bitstream errors
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=66
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=66
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]Concealing bitstream errors
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=64
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]AC EOB marker is absent pos=65
[dvvideo @ 0x7f7547df39c0]Concealing bitstream errors
դեռ սեպտեմբերին փորձեցի վիդեօն վերականգնել։ բայց քանի լուծում չփորձեցի(divfix, mp4fix), ինչքան չտառապեցի ffmpeg֊ի հետ՝ չկպաւ։
այսօր գտայ untrunc ծրագիրը։ հաւաքեցի։ ստացուած բայնարին 51մբ ա՛։ 👀 👀 👀
իրան պէտք ա տաս ոչ միայն փչացած նիշքն, այլեւ նոյն սարքով ու կարգաւորումներով գրուած նորմալ, աշխատող նիշք։ աշխատողը վերլուծելով այն հասկանում ա, ինչպէս վերականգնել փչացածը։
իրա readme֊ում էլ գրուած ա, ինչպէս այն օգտագործել՝
./untrunc /path/to/working-video.m4v /path/to/broken-video.m4v
տուեցի իրան տաս վայրկեանանոց նորմալ նիշք եւ իմ փչացածը։ աշխատեց, բաւական արագ, ու սարքեց տաս անգամ աւելի փոքր նիշք, քան սպասում էի։ նուագարկեցի՝ ու օհ հրաշք, կա՛յ, վերականգնե՛լ ա… ու ուփս, չկպաւ՝ ընդհատուեց 14֊րդ վայրկեանի վրայ։
մի հատ էլ փորձեցի՝ այս անգամ ելքային նիշքը չափով մուտքային նիշքի պէս էր։ բայց աւաղ, կրկին 14֊րդ վայրկեանին mplayer֊ը դուրս թռաւ։
գնացի նախագծի issues բաժին, տեսնեմ հէնց վերեւում մէկը նման խնդրից ա բողոքում, իսկ նախագծողն իրան պատասխանում ա, որ չգիտի ինչ առաջարկել, գուցէ ֆայլե՞րը տայ, նա փորձի, որ հասկանայ ինչ ա կատարւում։
ապա յիշեցի որ vlc֊ն կարողանում ա փչացած ֆայլեր նուագարկել։
դէ, էս փչացածը չէր կարողացել, բայց ամէն դէպքում իր մօտ կարգաւորումներում կայ՝ fix damaged or incomplete file ու ես նշել էի՝ always։
ապա փորձեցի էս, վերականգնուած, բայց տասնչորսերորդ վայրկեանից ընդհատուող նիշքը՝ vlc֊ն կարողացաւ նուագարկել մինչեւ վերջ։
այն նաեւ կարողանում ա փոխակերպել ֆայլեր, ու ես ապա այդ իմ բացած ֆայլը փոխակերպեցի մի կոդէկով եւ որակի կարգաւորումներով, միւս, բայց զգում էի որ մի բան էն չի, որակն ընկնում ա, ու էլ ալարեցի կարգաւորումները բզբզալ։
(ffmpeg֊ի մէջ շատ եմ սիրում նաեւ իր կոդէկի copy հնարաւորութիւնը, երբ հնարաւոր ա առանց որակի կորստի տեսանիւթի կոնտէյներ փոխել)։
ամենասկզբից, երբ untrunc֊ով ոնց որ յաջողուեց, մտածել էի՝ իսկ եթէ որպէս օրինակ աւելի մե՞ծ լաւ նիշք տալ։ տուեցի աւելի երկար նիշք, քան իմ փչացածը։
ու այս անգամ, օ՛հ հրաշք, լրի՛ւ նիշքը փրկուեց։
ու հետաքրքիր ա, որ untrunc֊ը նաեւ կարողացաւ պահել դրոնի գրուած լուսագրերը, որ կոնտէյների մէջ էին։
շատ ուրախացայ։
ինքս էլ գնացի issues բաժնում այն շղթայում պատմեցի ինձ մօտ ինչպէս ստացուեց։
ու տէնց։
յ․ գ․ ընթացքում, մի տեղ կայքի յղում էի գտել՝ իրենք հէնց կայքում, որպէս software as a service substitute առաջարկում էին փչացած նիշքեր ֆիքսել։ նոյն ձեւ են աշխատում՝ ուզում են քեզնից երկու նիշք, կամ պիտի ընտրես ցանկից թէ ինչ սարքի նիշք ա, որ իրենց մօտ եղած օրինակներից փորձեն։ եւ բնականաբար փող են ուզում փրկուած ֆայլի համար։ իրենց յղումը չեմ տայ, իսկական ծրագրի յղումը տուեցի։ իսկ եթէ ինքներդ չկարողանաք ծրագիրը հաւաքել ու փչացած նիշքեր ունենաք՝ ասէ՛ք, կուղղե՛մ։ (:
#տեք #վիդեօ #իւնիքս #լինուքս #ծրագրակազմ #պատմութիւն #առօրեայ
ես, ինձ թւում ա, տասնհինգ հազար անգամ գրել եմ, բայց եկէք եւս մի անգամ գրեմ՝
ուրեմն, ինտերնետը նախագծուած ա որպէս ապակենտրոն համակարգ, ուր ամէն մարդ կարող ա ներկայացուած լինել որեւէ հանգոյցով (ամենասկզբում դա իր համալսարանն էր) եւ այդ համակարգում բոլորն ունէին արտայայտուելու հաւասար իրաւունք։
հանգոյցների մէջ կապը չի վերայսկւում, ցանկացած մարդ մի հանգոյցից կարողանում ա կապուել այլ հանգոյցի մարդու հետ։
դա ձեզ ծանօթ ա էլ․ փոստի համակարգից։ freenet.am֊ից կարելի էր գրել նամակ yahoo.com եւ ոչ մէկն աւելի վեհ քաղաքացի չէր միւսից։
նաեւ կարելի էր արտայայտուել, ունենալով կայք՝ քո դոմենով, քո սերուերում։
էսօր, երբ արտայայտւում ես գեր (նաեւ չաղ իմաստով) հանգոյցի միջոցով՝ օրինակ, բոլորն ունեն «թուիթերի» հաշիւ, ապա այդ թուիթերը ստանում ա աննախադէպ հնարաւորութիւն խօսքը վերայսկելու։ եւ ինչպէս տեսանք, խօսքից զրկեցին նաեւ ամն նախագահին։
քանի որ շուկայում պահանջը ձեւաւորւում ա, «մեսինջերները» մեզ առաջարկում են ծայրից ծայր կրիպտաւորում (end to end encryption) բայց իրականում, երբ դու օգտագործում ես փակ սեփականատիրական ծրագիր, այն կարող ա կարդալ տեքստդ եւ մինչ կրիպտաւորելն ու ուղարկելը։ եւ քո արտայայտածը քո պրոֆիլի մասն ա դառնում, որով, լաւագոյն դէպքում կը որոշուի թէ ինչ գովազդ ա պէտք քեզ ցոյց տալ, վատագոյն դէպքում՝ կը որոշուի սոցիալական վարկանիշդ, եւ արդեօք դու կարող ես ստանալ որոշ ծառայութիւններ, կամ ելքի վիզա։
սա նորմալ հետեւանք ա նրա, որ մենք օգտագործում ենք կենտրոնացուած ծառայութիւններ։
նաեւ ծառայութիւններ, որոնց համար չենք վճարում՝ մարդիկ լիքը փող են ներդրել, պէտք ա էդ փողը հանեն։ եւ դու պիտի նայես գովազդ այդ պատճառով։ պարզ չէր, որտեղից դուրովին էդքան փող բայց նա էլ արդէն գովազդ ցոյց ա տալու։
եթէ վերադառնանք համացանցի մոդելին, ապա դեռ քսան տարի առաջ ես զարմանում էի, որ մարդկանց խեղջ նոութբուքները ճռռում էին, ստարտ անելով yahoo messenger, aol, icq, msn, եւ այլն միաժամանակ։ զի մի կոնտակտը aol֊ում էր, միւսը՝ yahoo֊ում, իսկ բոլորի հետ ուզում ես շփուել։
էս մարդիկ աշխատում են փող, ու պէտք ա ունենան աւելի շատ օգտատէր։ էդ պատճառով էլ իրենց շահին չի համապատասխանում, որ թողնեն դու քո նախընտրած, դիցուք, icq֊ից կապուես իրենց, դիցուք yahoo֊ի օգտատիրոջ հետ։
մի պահ նոյնիսկ aol֊ը փորձեց փակել մէյլը դրսից՝ այլ մէյլ սպասարկիչներից էլ չէր լինում մէյլ ուղարկել aol֊ի օգտատիրոջը։ եւ պէտք ա գրանցուէիր, անպայման նաեւ հաշիւ ունենայիր aol֊ում։ մարդիկ դրան սովոր չէին ու չուրախացան, եւ aol֊ը ստիպուած եղաւ այդ որոշումը հետ շրջել։
օկ, ամէնն իրականում բնաւ էլ վատ չի։ մենք ունենք (դեռ) մեր համացանցը, իր ապակենտրոն դիզայնով։ ոչ մէկ չի պարտադրում ունենալ ֆէյսբուք, կամ իրենց «մեսինջերը»։
ինձ հարցնում են՝ ի՞նչ «մեսինջեր» ես օգտագործում։
ու ինձ բարդ ա պատասխանել՝ զի ես «մեսինջեր» չեմ օգտագործում։
տեսէք, մէյլը աշխատում ա smtp (simple mail transfer protocol) հաղորդակարգով։ իսկ դուք օգտւում էք gmail֊ի վեբ ինտերֆէյսից, թէ microsoft outlook express֊ով, թէ thunderbird֊ով, թէ անդրոիդի տակ ունէք k-9 mail կլիենտը՝ կարեւոր չի։
պէտք ա ընտրել սերուեր (կամ ունենալ քոնը), ընտրել օգտանուն, եւ ահա ունես մէյլ։ ապա կարգաւորում ես կլիենտդ՝ էս իմ օգտանունն ա, էս իմ սերուերն ա՝ եւ կարողանում ես գրել այլ մարդու՝ իր օգտանուն @ իր սերուեր հասցէով։
բաւական պարզ ա չէ՞։ հիմա դեռ իննսունականներին մարդիկ ժողովուել են, եւ որոշել չաթի հաղորդակարգ նոյն սկզբունքներով։ այդ հաղորդակարգը կոչւում ա jabber կամ xmpp (extensible message passing protocol)։
հաղորդակարգը կառավարւում ա հանրութեան, համայնքի, հետաքրքրուած ժողովրդի՝ ժողովուող մարդկանց կողմից։
ոչ թէ ընկերութեան։ օրինակ՝ տելեգրամը թարմացնում ա կլիենտը, եւ կլեինտը սկսում ա սատարել նաեւ նոր հաղորդակարգի՝ այլ մարդ կարողանում ա ջնջել քո մօտից իր գրածը։ առանց քննարկելու դա լաւ ա թէ վատ՝ դա ընկերութեան մենեջմենթի որոշումն ա։ մարդիկ չեն քննարկել եւ չեն քուէարկել այդ «ֆիչըրի» համար։ եթէ քննարկէին եւ քուէարկէին jabber֊ի համայնքում, երեւի թէ այդպիսի «ֆիչըր» կը որոշէին չունենալ, կամ գուցէ կը որոշէին ունենալ, բայց երկու կողմի յստակ համաձայնութեամբ։
շեշտել՝ jabber համայնքը չի գրում, արտադրում «մեսինջեր», որեւէ ծրագրակազմ։ ընդամէնը որոշում ա հաղորդակարգը։ կայ հաղորդակարգ s2s՝ server to server ու c2s՝ client to server։ ինչպէս են սերուերներն իրար հետ խօսում, ինչպէս ա ձեր «կլիենտ» ծրագիրը (յաւելուածը) խօսում սերուերի հետ։
իսկ այ հաղորդակարգը կարող ա իրականացնել ամէն մարդ։ ու կան շատ տարբեր իրականացումներ։ կան տարբեր սերուերներ, ու կան տարբեր կլիենտներ։ ես օգտագործում եմ լինուքսի վրայ pidgin կամ dino, իսկ անդրոիդ հեռախօսի համար սովորաբար առաջարկում եմ f-droid խանութից ներբեռնել conversations յաւելուածը։ եթէ տեսնում եմ, որ մարդը տեքնիկապէս առաջադէմ չի՝ ապա խորհուրդ եմ տալիս փլէյ սթորից՝ blabber.im յաւելուածը։ բայց յաւելուածները շատ են՝ դրանք եմ խորհուրդ տալիս, զի սատարում են ծայրից ծայր կրիպտաւորուած տեսա եւ ձայնա զանգերի, տեքստերի, ու հաղորդակարգի կարեւոր մասերին սատարում են։
բայց կարեւոր նշում՝ դուք չէք կարող ունենալ ե՛ւ յարմարաւէտութիւն, ե՛ւ անվտանգութիւն։ դրանք իրար կողք քիչ են հանդիպում։
եթէ փորձում ես «ուոթսափ», ապա այն վերցնում ա հեռախօսահամարդ, վերցնում ա հասցէագիրքդ, վերցրած ա արդէն ընկերներիդ համարներն ու հասցէագրքերը, հեռախօսահամարդ օգտագործում ա որպէս քո օգտանուն, եւ կազմում ա ձեր կոնտակտ լիստերը։
դա յարմար ա, բայց յարմարաւէտութեան գինն անձնական տուեալներն են։
այլապէս՝ դուք պէտք ա որոշէք՝ ո՞րտեղ գրանցել հաշիւ։ կամ ունենաք ձեր սերուերը։ ահա մի քանի յղում, ուր կարելի ա ընտրել jabber սպասարկիչ՝
ես խորհուրդ եմ տալիս գտնել ընկեր, ում վստահում էք, ու թող նա ձեր ախպերութեան համար jabber սպասարկիչ կարգաւորի։ եթէ չունէք այդ ընկերոջը, ապա խորհուրդ եմ տալիս օգտագործել https://jabber.am սպասարկիչը՝ ադմինը մեր @{https://xn–69aa8bzb.xn–y9a3aq/users/antranigv}֊ն ա ու բաւական լաւ կարգաւորել ա։
նաեւ, հաւէս ա երբ սպասարկիչը հայաստանում ա գտնւում (իսկ jabber.am֊ը էստեղ ա), համ կապն ա արագ, համ երբ վթար ա լինում եւ հանրապետութիւնը զրկւում ա ինտերնետի հետ կապից՝ մենք մեր մէջ մէկ ա չաթ կարողանում ենք անել։
պէտք ա նշեմ եւ վատ կողմը՝ եթէ դրսում սերուեր ես վարձում, ապա կարողանում ես վստահ լինել որ էլեկտրաէներգիայի խափանման խնդիր երեւի թէ չես ունենայ, իսկ այ մեզ մօտ նման խնդիրներ երբեմն առաջանում են։
եւս մի պլիւս jabber.am֊ում հաշիւ ունենալու՝ այն չի պահանջում ոչ մի բան, նոյնիսկ իմէյլ։ պարզապէս ներմուծում ես օգտանուն ու ծածկագիր, ու ունես հաշիւ։ առանց որեւէ աւելորդ տեղեկատւութիւն քո մասին տալու։ բնականաբար, առանց կիսելու հեռախօսահամարդ։
ինչեւէ, ձեզնից հասնում ա՝
ինքը@չոլ.հայ բայց չեմ օգտագործում, զի հիմնականս փոխել չեմ ուզում։ թէ չէ վերջն ա։ահա, սրանից ա կարելի սկսել։ յաւելուածներում կը գտնէք, որ շատ հեշտ ա նաեւ սարքել ձեր չաթերը, եւ մի քանի հոգով չաթը կարող ա լինել end 2 end encrypted, որը վերջն ա։
եւ աենակարեւորը, ամէնն ունի արտայայտման իրաւունք՝ մեծ ընկերութիւնից կախուածութիւնը պարտադիր չի։
արդե՞օք ես կարծում եմ որ հնարաւոր ա ձեր բոլոր ծանօթներին բերել jabber՝ ազատ համացանց։ չէ, դժուար թէ։ մարդկանց մեծ մասին շատ հարցեր չեն հետաքրքրում։ բայց եթէ մինչ այստեղ կարդացել էք, ու ունէք ընկեր, ում էս մտքերը՝ երբ բոլորն ունեն արտայայտուելու հաւասար իրաւունք առանց կախուած լինելու մեծ ընկերութիւնից, հարազատ են՝ ապա իր հետ կարող էք շփուել ջաբեր հաղորդակարգով։
ես լսել եմ էսպիսի մտահոգութիւն՝ իսկ ի՞նչ եթէ էս կամ էն ծառայութիւնը այլեւս չլինի։ ի՞նչ եթէ, օրինակ, թութը փակուի։ դէ, չգիտեմ, ջանում ենք պահել, ու spyurk.am֊ը կայ 2012 թուից։ բայց եթէ եւ չլինի՝ բնաւ բարդ չի տեղափոխուել այլ jabber հանգոյց, կամ ստեղծել քոնը։ շատ թեթեւ փոքր արագ սերուային ծրագրակազմ կայ՝ պէտք ա տեղակայել, եւ բաւական հեշտ ա կարգաւորել։ իսկ այ եթէ գիգանտներից մէկը ֆէյլ լինի՝ դա ո՞նց փոխես։ օրինակ, գուգլը փակել ա բազմաթիւ սերուիսներ։ դրանցից մէկն էր google plus֊ը։ google plus֊ի ժողովուրդը տեղակայել ա իրենց համար pluspora.com դիասպորա հանգոյց, եւ շարունակում են այնտեղ շփուել։ իսկ եթէ չլինէ՞ր դիասպորա ծրագրակազմը, ի՞նչ էին անելու։ այնպէս որ իմ կարծիքով ազատ ծրագրակազմն աւելի ապահով ա այդ առումով՝ դրան սովորեցիր՝ մինչեւ դրա մէջ հետաքրքրուած մի քանի հոգի կան՝ այն ապրելու ա, կենդանի կը պահեն նախագիծը։
իսկ այ մեծ ընկերութիւնը նախագիծը կարող ա փակել, զուտ որովհետեւ բաւական փող չի բերում։
նաեւ քո «ախպերական» սերուերի ադմինը չի ցոյց տայ քեզ գովազդ։ առհասարակ, ինչի՞ պիտի համացանցում գովազդ տեսնես՝ կարելի ա առանց գովազդի աշխարհում ապրել։
զգում եմ, որ արդէն շատ եմ գրել։
աւելացնեմ մի գաղտնիք վերջում՝ whatsapp֊ը երբ ստեղծուեց՝ իրենք պարզապէս օգտագործեցին եղած jabber ծրագրակազմն ու հաղորդակարգը։ բայց իհարկէ չէին թողնում այլ սպասարկիչների մարդկանց խօսել իրենց օգտատէրերի հետ։ նմանապէս ֆէյսբուքը, նմանապէս livejournal messenger֊ը, նմանապէս yandex messenger֊ը, եւ նմանապէս google talk֊ը։
զի էժան ա՝ արդէն գրած ծրագրակազմ ես վերցնում, լաւ ա աշխատում, իսկ յետոյ երբ օգտատէրեր հաւաքես, կը մտածես ինչ անել։ ես միամտօրէն բերում էի մարդկանց google talk զի գիտէի որ առանց google֊ում հաշիւ ունենալու կը կարողանամ չաթուել իրենց հետ։ եւ իսկապէս, իրենք ինձ տեսնում էին որպէս օգտանուն@arnet.am եւ մենք կապի մէջ էինք։
այդ ժամանակ գուգլի նշանաբանն էր՝ «don’t be evil», եւ ամէն որոշումը չէ որ ամենաշատ փողը վաստակելու համար էր կայացւում։ այսօր նշանաբանը «do the right thing» ա, եւ բնականաբար, ես վաղուց չեմ կարող շփուել google talk֊ի կոնտակտներիս հետս։
ահա, արդէն շատ ա ստացուել, գրէք մեկնաբանութիւններում, եթէ խնդիր ունէք, փորձենք ձեզ օգնել տեղափոխել չաթերը ազատ համացանց։
#համացանց #համայնք #ազատութիւն #ծրագրակազմ #պատմութիւն #տեք #տեքնոլոգիաներ #չաթ #մէյլ #ջաբեր #հաղորդակցութիւն
MeLE PCG02֊ս երբ xscreensaver֊ը բաւական երկար աշխատում էր՝ օրինակ գիշերը՝ կախւում էր։
ոնց կարդացի՝ ծրագրակազմի խնդիր էր i915֊ի հետ կապուած, որերբ մի բան ա լինում՝ լրիւ gpu֊ն կախւում ա։
մինչ էդ, վաղուց մտածում էի որ «հարդը չի դիմանում», բայց չկայ տէնց բան հիմնականում՝ խնդիրների մեծ մասը ծրագրակազմից ա։
ու ահա, թարմացրի դեբիանը տասից տասնմէկ։
այլեւս չի կախւում։ xscreensaver֊ը իր համար յուսալի աշխատում ա։
իսկ ես ահաւոր սիրում եմ xscreensaver֊ի անիմացիաները։ էնպէս որ մեր ծելիկը հիմա միշտ xscreensaver ա ցոյց տալիս։ ապրի jwz֊ն։
ու տէնց։
#դեբիան #դեբեան #թարմացում #ծրագրակազմ #կարգիչ
շատ ծրագրակազմերի խնդիրն այն ա, որ չի լինում ունենալ ժամանակակից, թարմ վարկած, որը նաեւ թեթեւ ա։
զի մոդուլար չեն գրած, ու չի լինում որոշ մոդուլներ առանձնացնել, փոխարինել այլ մոդուլներով։
կամ դէ շատ բարդ ա էդ անել։
#ծրագրակազմ
ընկերոջս մօտ g-suite հաշիւը սինք չի լինում մի քանի ամիս ա։ չի էլ ուղարկում մէյլ։
փորփրեցի՝ չլուծուած լիքը դէպքեր են, դեռ 2015 թուից։
առաջարկուող լուծումները տրամաբանական են, ու սահմանափակ՝ անդրոիդում մեր հնարաւորութիւններով։ եւ ոչ ազատ ծրագրակազմի հնարաւորութիւններով՝ ջնջել «քեշը», հեռացնել եւ աւելացնել հաշիւը։
մարդիկ նաեւ նկատել են (ես էլ) որ սինքի ժամկէտ կայ, ու դրուած ա 999 օր, ու դա չի լինում փոխել։ բայց ասում են՝ հաշիւ հեռացնել֊աւելացնելուց յետոյ ուղղւոմւ ա։ մեզ մօտ չուղղուեց։ նաեւ մենք էդքան տուեալ չունենք, իրականում մի քանի ամսուայ մասին ա խօսքը։
մեկնաբանութիւն թողած մարդկանց մեծ մասին խորհրդները չեն օգնում։ եւ յաւելուածի խնդիրը, ոնց հասկացայ, մինչեւ այսօր լուծուած չի։
հետաքրքիր ա որ ընկերոջս մօտ էլ մայիսի մէյլերը կան, ու յետոյ էլ ոչ մի ձեւ չի թարմանում։ գուցէ «բագը» դրա հե՞տ ա կապուած։
ահա ձեզ ասք սեփականատիրական ծրագրակազմի մասին։ էնպէս չի որ ազատ ծրագրերի հետ խնդիրներ չեն լինում։ լինում են՝ բայց էդքան մարդու բողոքներին դժուար թէ ուշադրութիւն դարձրած չլինէին։ նաեւ, իրենցից մէկը կը վրիպազէրծէր, կը ֆիքսէր սխալը՝ կայ այդ ազատութիւնը։ դու ունես ֆիքսելու ազատութիւն։
ինչեւէ, պէ՞տք ա ասել որ ազատ k-9֊ով անմիջապէս աշխատեց իր մօտ ամէն ինչ։ (:
օկ, ոչ անմիջապէս, զի պէտք եղաւ դիտարկիչով մտնել հաշուի կարգաւորումներ, էնտեղ մտայ անվտանգութեան բաժին, ու տեսայ, ասում ա՝ հէնց որ ինչ֊որ մէկը հայաստանից (չի ասում այփին) փորձում էր կպնել մեզ երրորդ կողմի յաւելուածով։ սեղմեցի՝ այդ ես եմ։
յետոյ էլի չաշխատեց, ստիպուած եղայ այդ նոյն «անվտանգութեան» բաժնում մտնել «Less secure app access» ու ասել՝ հա, ուզում եմ աշխատի։
ու «իմափ» կարգաւորումներով արդէն ստացուեց կպնել։
2015 թուի գուգլի սափորթի շղթայ 2019 թուի շղթայ
ու տէնց։
յ․ գ․ առհասարակ, պէտք չի իրենց կազմակերպութիւնը էդքան փող տայ գուգլին։ բայց դէ ո՞վ ա իրենց համար մէյլ սպասարկիչ կարգաւորելու։
#անվտանգութիւն #սեփականատիրական_ծա #սեփականատիրական_ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #ծրագրակազմ #ազատութիւն #պատմութիւն #գուգլ #յաւելուած #կ-9 #ազատութիւն
flexfile ծրագրի դեմօ ունէի
արդէն ունե՞մ նիշք՝
ապա ի՞նչ ֆորմատով են տարեթուերը՝
յետոյ ասում ա՝
👀
յուշում՝ եթէ չես ջոկում որ մկնիկով մենիւն պէտք ա կտացնել, նոր ա շատ մարդկանց համար՝
զանգե՞նք՝
թեստային տուեալները՝
ահա թէ ինչ պէտք ա անէի 1985 թուի սեպտեմբերի չորսին՝
ես չգիտէի, զի չունէի մկնիկ, չունէի համակարգիչ, ու չգիտէի որ կարգիչներ գոյութիւն ունեն։ եւ դրանք իսկապէս գրեթէ գոյութիւն չունէին սովէտական միութիւնում։ եթէ իմանայի ինչ պէտք ա անեմ այդ օրը, գուցէ ամբողջ կեանքս այլ կերպ գնար։ սակայն, փակ երկիր էր, օլիմպիա չէի հասնի։
#աթարի #ատարի #ռետրո #ռետրօ #ռետրոհամակարգչութիւն #համակարգիչ #կարգիչ #էկրանահան #ծրագիր #ծրագրակազմ
թուանշային մինիմալիզմը պատասխան ա կորպորատիւ տեքին։ կորպորատիւ ծրագրակազմն այնքան ա հսկայացել, որ մենք չենք կարող մրցել եւ ստեղծել նմանատիպ այլընտրանքային ծրագրակազմեր։
մտքին եկող առաջին օրինակը՝ մենք չենք կարող ստեղծել մրցունակ վեբ շարժիչ։ իսկ վեբը աճել եւ ճարպերով ա լցուել մասնաւորապէս ինտերնետ գիգանտների շնորհիւ՝ իրենք են առաջարկել եւ անց կացրել իրենց իսկ պէտք եկած ստանդարտներ՝ w3c կոմիտէում։
այսօր մենք մնացել ենք խոշոր խաղացողների վեբ շարժիչների յոյսին։ նոր նախաձեռնութիւն՝ ոչ միայն ազատ, այլ եւ սեփականատիրական՝ դժուար թէ հնարաւոր ա՝ շատ թանկ ա։ արդէն այնքան կոդ ա գրուած, որ այդքանը կրկին գրելն իրատեսական չի։
սա միայն դիտարկիչներին չի վերաբերում։ կան բազմաթիւ տեքնոլոգիաներ, որ առաջ են տարւում թէ որպէս սեփականատիրական, թէ որպէս ազատ, բայց կորպորացիա(ներ)ի կողմից են կառավարւում։
ուզելով բարդ եւ չաղ ծրագրակազմ մենք նպաստում ենք մենաշնորհների ստեղծմանը։
հրաժարուելով ֆիչըրներից եւ ընտրելով մինիմալիզմը՝ ստեղծում ենք մրցունակ տիրոյթ, ազատւում ենք մենաշնորհներից։
հսկայ նախագծերը մեզ նաեւ հետ են պահում իննովացիաներից։ զի քանի որ «այսքանը կրկին գրել չի լինի», մենք կը մնանք իւնիքսում, եւ ոչ աւելի առաջադէմ օպերացիոն համակարգում՝ ինֆերնօյի կամ ա2֊ի պէս, եւ մենք կը մնանք c++֊ով, չկարողանալով անցնել առաջ, եւ ազատուել այդ, իր կեանքն ապրած դինոզաւրից։
ազատ հանրութեան մի մասը դա զգում ա, ու փորձում ա նախագծել պարզ ստանդարտներ եւ պարզ հաղորդակարգեր։
դրա ցայտուն օրինակն ա ջեմինին։ ջեմինին պարզ ա բայ դիզայն եւ նախագծուած ա այնպէս, որ մարդը կարողանայ գոնէ մի շաբաթում գրել սերուեր կամ դիտարկիչ։ որ մարդը կարողանայ մի երկու երեկոյ նստելով, հասկանալ կոդը։
ու այստեղ ես գալիս եմ թուանշային մինիմալիզմի մի մետաֆորայի՝ մինիմալիստական տեքնոլոգիաներով օգտուելը նման ա մարդու չափսին համահունչ քաղաքում ապրելուն։ քաղաքում, ուր երեք֊հինգ յարկանի խիտ դրուած շէնքեր են, եւ ամէն վայր հասանելի ա ոտքով։
ի տարբերութիւն՝ մեծ տարածութիւններով բնակավայրում ունես կախուածութիւն՝ ստիպուած ես տեղափոխուել մեքենայի օգնութեամբ։ խոշոր բիզնէսը, ի դէպ նպաստեց այդ կախուածութեան ստեղծմանը՝ մեքենայ արտադրող կորպորացիաները ժամանակին ձեռք են բերել ամն քաղաքների տրամուայ աշխատեցնող ընկերութիւնները, եւ փակել դրանք։
մեծ տարածութիւնները, նաեւ բարդ ա պահել՝ ճիշտ այնպէս ինչպէս բարդ ա իրականացնել չաղ հաղորդակարգը, ծրագրաւորման լեզուն, գրադարանը, ֆիչերներով լի ծրագիրը։
մարդու չափսին համահունչ չեն նաեւ բարձրայարկերը։ բացի նրանից որ բարձր են, ստեղծում են տարածութիւն՝ բարձրայարկ շէնքերի միջեւ պէտք ա լինի բաւական տեղ՝ եթէ չես ուզում բոլորն ապրեն առանց արեւ, եւ այդ շէնքերի միջեւ ընկած տարածութիւնը, ինչպէս եւ այդ շէնքերը պահելը՝ թանկ ա եւ բարդ։
պարզ տեքնոլոգիաները նաեւ սիրուն են։ զի ստիպուած ես ազատուել նրանից, ինչ շատ պէտք չի, եւ պահել էականը։ դրա համար պէտք ա նաեւ հասկանալ եւ առանձնացնել այդ էականը։
այստեղ մենք կրկին գալիս ենք մոդուլար դիզայնի՝ կամ «մի ծրագիր անում ա մի բան», կամ պէտք եկած պահին բեռնուող մոդուլներ։
անպէտքից հրաժարուելն ու էականը գտնելու հմտութիւնը անհրաժեշտ ա լինում եւ արուեստում, եւ ճարտարապետութեան մէջ, եւ ցանկացած նախագծում։
եթէ չկայ ֆիչըրներ առաջարկող եւ աւելացնող ընկերութեան հետ մրցելու կարիք՝ կարելի ա գրել սիրուն նախագծեր։ մնում ա մարդիկ զգան այդ գեղեցկութիւնը։
զի եթէ մարդիկ ուզեն ամէն «ֆիչըր» որ առաջարկում ա կորպորատիւ ծրագրակազմը՝ մենք ընկնելու ենք ֆիչըրների սպառազինութեան մրցավազքի մէջ, որում, դժուար թէ յաղթենք։
ինձ թւում ա, պէտք ա ընդունել մինիմալիզմը, եւ ընտրել այն։
դա նշանակում ա՝ բարձրացնել համակարգչային գրագիտութիւնը։ գրագիտութեան պակասն ա որ թոյլ ա տալիս կորպորացիաներին հրապուրել եւ կախուածութեան մէջ պահել մարդկանց։ գրագիտութիւնը թոյլ կը տար օգտուել ազատ այլընտրանքներից եւ ստեղծել ազատ այլընտրանքներ։ ազատ՝ երբ տեքնոլոգիան ենթարկւում ա քեզ, ոչ թէ ուրիշին։ ազատութիւնն ու գրագիտութիւնը կողք կողքի են քայլում։
#մինիմալիզմ #ազատութիւն #ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #սեփականատիրական_ծրագրակազմ #ֆիչըրացաւ #սպառազինութեան_մրցավազք #մրցավազք #մարդիկ #նախագծում #գեղեցկութիւն #պարզութիւն #դիզայն #համացանց #քաղաք #գրագիտութիւն
ոնց հասկանում եմ, փիջինը չի կարողանում աշխատել ջաբերի իւնիկոդ տիրոյթների (դոմէն) եւ օգտանունների հետ։
բայց դինօն եւ քոնուերսէյշնսը կարողանում են։
ու ապշելու ա որ prosody֊ն եւ xmpp֊ն ինքը սատարում են իւնիկոդին լրիւ, ամէնուր։
երէկ prosody֊ի չաթում հարցրի՝ կաշխատի՞ իւնիկոդ տիրոյթով, բոլորը սկսեցին տժժալ, մէկը ցոյց տուեց nödåtgärd.se հանգոյցը, միւսը՝ 🤖.yaxim.org֊ը, միւսը՝ ツ.op-co.de ֊ն։ տարբեր բաներ էին փորձում յիշելով, էս երկրորդը տէնց էլ չյիշեցին ոնց էր, բայց վերջինը ես էլ ստուգեցի՝ աշխատում ա։ ツ
#չաթ #ջաբեր #ջաբբեր #ապակենտրոնացում #համացանց #ազատութիւն #իւնիկոդ #ծրագրակազմ #փիջին #դինօ #քոնուերսէյշնս
երբ էփլի կլոնն աւելի լաւ ա աշխատում՝
https://www.youtube.com/watch?v=GZX7tjnb9sE
#էփլ #կլոն #համակարգիչ #կարգիչ #պատմութիւն #ռետրո #ծրագրակազմ
նկարուած ա petdraw ծրագրով։
#ծրագրակազմ #արուեստ #քոմոդոր #ռետրո #համակարգիչ
վայելում եմ droid4֊ի վրայ մաեմօ֊լեսթէ։
իրականում հասկանում եմ որ մարդկանց մեծ մասի համար կիրառելի չի, ու կիրառելի չի նոյնիսկ սրանից զգալիօրէն աւելի ողորկ սէյլֆիշը, բայց ես պարզւում ա իսկապէս մինիմալիստ եմ, ինձ շատ բան պէտք չի, բայց այ էսպիսի բաներ շատ են պէտք, ու ես դրանցից հրճւում եմ։
ի դէպ, տեսէ՛ք, ես աշխատեցնում եմ 1992֊ի խաղ՝ զի այն կայ դեբիանում (ու ջենթու֊ում էլ) ու սա ինձ համար շատ կարեւոր ա, որ զուր չի մարդու երեսուն տարի առաջ գրածը, որ մենք ազատ ծրագրակազմի աշխարհում կարողանում ենք պատչեր անել եւ մինչ այսօր այդ հին խաղն աշխատեցնել, առանց ճարպի շերտեր մեր համակարգերում աւելացնելու։ (դէ լաւ, սա sdl-1 ա գրած, sdl-2֊ի փորտ չեն արել, բայց ահագին բան փաթչած ա, պատշաճեցրած ա։ (:
իհարկէ, ափսոս որ գոնէ մաքուր c չի, c++ էլ կայ, ու որ էդ ձեւ զարգացանք, բայց դէ լաւ, ինչ արած, զատո փոխարէնը յուսանք մեր ծրագրակազմի զգալի մասը շատ էֆեկտիւ ա աշխատում, հնարաւորինս էֆեկտիւ, երբ չի պայթում։ (:
լաւ արդէն շատ շեղուեցի։
#ծրագրակազմ #էկրանահան #պատմութիւն #դեբեան #դեբիան #մաեմո #մաեմօ #մաեմօ-լեսթէ #մաեմո-լեսթէ #լեսթէ #խաղ #մաելսթրոմ #մինիմալիզմ #դրոիդ #մոտորոլա #օհ #օպերացիոն-համակարգեր #օպերացիոն_համակարգեր #ողորկ #տեք
նէնց եմ յոգնել/զզուել որ ջս֊ի պատճառով կարգիչս տաքանում ա։
էս քանի օրը գրել էի c++ լեզուի բարդանալու չափի մասին, որ այլեւս մի առանձին ընկերութիւն, որ թոյլ ընկերութիւն չի, չի կարողանում գործիքի զարգացման տեմպը պահել, ու որ հետեւանքն ա՝ բազմազանութեան նուազումը, մենաշնորհների առաջացումը։ սա շատ ակնյայտ ա դիտարկիչների ոլորտում, երբ այլեւս ոչ մէկ բացի գուգլից ու մոզիլլայից չի հասցնում ստանդարտներն իրականացնել։
իսկ ինչի՞ ա տէնց՝ զի մենք, մարդիկ, ուզում ենք, ուզե՛լ ենք էսքան բարդ վեբ, ու կայք սարքողներն իսկապէ՛ս օգտագործում են այդ հնարաւորութիւնները, որ ստացել են, որ մրցունակ լինեն, զի (ենթադրում եմ) սպառողներն են ուզում ինչ֊որ փորձառութիւն։
զի ծրագրաւորողներն են ուզում c++֊ի նոր ու նոր հնարաւորութիւններ։
ու քչերն են պարզ կայք սարքում։ լիւկը պատմում էր https://wiby.me/ համակարգից, որ պարզ կայքեր ա ինդեքսաւորում։
gemini֊ին շատ ոգեշնչող այլընտրանք ա թւում, բայց ես շրջել եմ, երեւի մաքսիմում մի քանի տասնեակ ռեսուրս կայ, այնքա՛ն մարգինալ ա։ ու ըստ երեւոյթին չես կարող ապրել լոկ ջեմինի֊ում, չես առնի տոմս էնտեղ, չես կարդայ վիքի այնտեղ։
ու առհասարակ, վերցնենք ծրագրակազմը, որոշ ընկերութիւններ, օրինակ ադոբին, էնքան կոդ են գրել, էնքան մարդաժամ են ծախսել, որ պարզապէս անհնար ա իրենց շուկայի հատուած մտնել։ ըստ որում շատերը որ արագ գրեն, ու անցնեն մրցակիցներին՝ վատ, դանդաղ կատարուող կոդ էին գրում։ ու ոչ բոլորն են կարող իրենց թոյլ տալ այդ կոդը լաւացնել, ես կոնկրետ ընկերութիւններ գիտեմ, որ չեն կարող ժամանակ ծախսել կոդը լաւացնելու համար, ու որ կոդը երբ չի ահաւորանում՝ էն նուիրուած մարդկանց շնորհիւ ա, որ իրենց ապագան ընկերութեան հետ են կապում, չեն մտածում անկապ բան գրել֊թռնելու մասին, ու հետեւաբար երեկոներն ու գիշերները ծախսում են աւել աշխատանք անելով՝ որ իրենց իսկ գործն ապագայում հնարաւոր լինի անել։
այս ամէնը գրեցի որ ասեմ՝ կրկին noscript յաւելումն եմ միացրել։ մի ժամանակ օգտւում էի, յետոյ իմացայ որ ազատ չի (ինչ միամի՛տ էի), ու սկսեցի չօգտագործել։ հիմա միացրել եմ, ֆլիքրում չորս հատ սկրիպտ պրովայդեր ա, որից երկուսը հէնց ֆլիքրն են, ու եթէ միացնում ես՝ կայքն աշխատում ա, մէկն ադոբին ա, մէկը չեմ յիշում։ բայց յիշում եմ ոնց էի տաս տարի առաջ հատ հատ սկրիպտեր թոյլատրում֊արգելում, ինչը ժամանակաւոր, ինչը՝ միշտ։ ու էս յաւելումը ստիպուած եղայ միացնել, չնայած տաբ սասփենդեր էլ ունեմ։ ու ազատ ա այն, հէնց սա եմ խորհուրդ տալիս։
թէկուզ ես միլիարդատէր լինէի, ես չէի մտածի՝ դէ աւելի հզօր կարգիչ կառնեմ, որ մի քիչ աւելի հանգիստ զգամ։ նախ, սրանից հզօր նոութ շատ չկայ, միջինից բարձր ա։ յետոյ, էդ ճիշտ լուծում չի՝ յիշողութիւն աւելացնել, հզօրութիւն աւելացնել, ինչ ա թէ ջս֊ը էջերում չափից շատ ա ու ռեսուրսները քամում ա։
ու դեռ ինձ մօտ լաւ ա՝ գործընկերներիս մօտ, նոյնիսկ քոլերի ժամանակ ա զգացւում, ոնց ա ֆռիկը պտտւում, զի դիտակիչների ջս֊ն ա պտտեցնում։ պլիւս, պիտի նշեմ, կներէք, բայց ուինդոուսը։ քանի օր առաջ վիրտուալ ուինդոուս էի միացրել տան կարգիչներից մէկի վրայ որ կարճ բան փորձեմ, յետոյ խնդրեց թարմանայ, ռեսթարտ եղաւ, ու ես մոռացել էի որ այն միացրած եմ թողել։ բայց աշխատում ա նա արտաքին դիսկից, ու մէկ էլ նկատում եմ էդ դիսկի լոյսիկներն են թարթում, մտածում եմ՝ բայց ինչի՞ պիտի թարթեն, ինչի՞ անիմաստ i/o պիտի լինի, տեսնեմ՝ հա, ուինդոուսն եմ միացրած թողել, նա հանգիստ չի մնում, միշտ ինչ֊որ բան անում ա։ մետաբոլիզմն ա բարձր, մկաններ ա աճացրել, ու հիմա պիտի հա ուտի, շարժուի, չի կարողանում հանգիստ վեր ընկնել տեղները։ կենսաբանական առանձնայատկութիւն ա։
լինուքս աշխարհում ունենք պարզի ծայրայեղ տարբերակ՝ k1sslinux նախագիծը, որ ահագին դուրս գալիս ա։ էնտեղ էլ այլ հարցեր կան, բայց էս թեմայի մէջ չեն։
երեւի էսքանը, կրկին, շատ խառը գրառում ստացուեց, բնաւ աշխատած էսսէ չի, բայց ես աշխատած էսսեներ գրելու ժամանակ չունեմ։ կամ պիտի չգրեմ, կամ սէնց։
մի՛նչ։
#մետաբոլիզմ #տեք #ծրագրակազմ #լինուքս #ուինդոուս #կենսաբանութիւն #ճարպ #դիտարկիչ #զարգացում #մինիմալիզմ #յաւելում
այսօր դաշնեզերքի օգնութեամբ բացայայտեցի cppcast պոդքաստը։ լսեցի վերջին էպիզոդը՝ այն մասնաւորապէս ̶բ̶ո̶ր̶լ̶ա̶ն̶դ̶ի̶ էմբարկադերօյի c++ builder֊ի մասին էր։
հետաքրքիր ա որ
սա շատ կարեւոր թեմա ա ինձ համար, նշանակում ա c++֊ն այնքան արագ տեմպերով ա զարգանում, որ նոյնիսկ այդ, բաւական լուրջ, բաւական, թւում ա թէ, փող ունեցող ընկերութիւնը, չի հասցնում իր կազմարկիչը զարգացնել։
սա կարող էր ոգեւորիչ լինել․ ահա՛, ազատ ծրագրակազմը յաղթում ա, ոչ մի առանձին ընկերութիւն չի կարող հասնել, զի համայնքը զօրաւոր ա, եւ մարդկութիւնը իր ամբողջ ռեսուրսներով կարողանում ա աւելին անել, քան առանձին ընկերութիւնը։
ու մասամբ երեւի այդպէս ա։
մտահոգիչ մասն այն ա, որ լեզուն այնքան ա բարդացել, որ չի լինում առանձին ընկերութեան համար այն իրականացնելն այլեւս իրատեսական չի։ մօտաւորապէս նման պատմութիւն ա դիտարկիչների հետ՝ html֊ն ա այնքան բարդացել, որ առանձին ընկերութիւն այն իրականացնել չի կարող։
եւ մեր բախտից ա (դէ իրականում նախկինում տարուած պայքարից) որ գուգլն ու էփլը այսօր ազատ ծրագրակազմ են ֆինանսաւորում, ու կայ chromium֊ը, եւ llvm֊ն ա ազատ։
բայց եթէ մթնոլորթը փոխուի, մի պահ ա գալու, երբ chromium֊ի շարժիչը գուգլը կարող ա եւ փակել։ իսկ եղած ազատը համայնքը չի կարողանայ զարգացնել այնպէս որ արագ զարգացող ստանդարտներին հասնի։ այդ պատճառով էլ եմ ես ոգեւորւում աւելի պարզ համակարգերից, ինչպիսին են gemini֊ն, եւ oberon֊ը։
c լեզուն էլ ա բաւական պարզ (առանց ընդլայնումների) որ մի հոգի նստի եւ մի քանի ամսում իրականացնի կազմարկիչ։
շարունակեմ այն մասին, ինչ եմ յիշում զրոյցից։
ի՞նչ ընդլայնումներ են դրանք։
դէ դա ես գիտէի, ու կարելի ա պատկերացնել՝
c++ builder֊ը օգտագործում ա բորլանդի object pascal֊ով գրուած vcl (եւ արդէն fmx) գրադարանները։ իսկ գրադարանները նախատեսուած են gui ծրագրեր գրելու համար։ այդ պատճառով object pascal֊ն ունի properties՝ յատկութիւններ, որ կլասի դաշտեր են։ բայց երբ դու վերագրում ես յատկութեանը, իրականում տակից կանչւում ա setter մեթոդ, իսկ երբ կարդում ես դրանից, իրականում տակից կանչւում ա getter (fread) մեթոդ։ դրանք պէտք ա սահմանես, եթէ հատկութիւն ես աւելացնում։ յատկութիւններ նաեւ ունի բորլանդի c++ լեզուի դիալեկտը։
վարողը հարցրեց, արդե՞օք ընկերութիւնը փորձել ա լեզուի ընդլայնումներն աւելացնել c++ ստանդարտի մէջ։ ինչ֊որ գործ այդ առումով արուել ա, ու հիւրը մի քանի c++ կոմիտէի թղթերի յղուեց։ բայց վերջին թուղթը որին յղուել էր փաստարկներ էր անում ինչու յատկութիւններ լեզուի մէջ բերելը վատ միտք ա՝ զի կարող են ոչ տեղին օգտագործուել (misuse), երբ պէտք չի (իբր դա c++֊ի համար ամենակարեւոր խնդիրն ա՝ իբր c++֊ում արդէն չկան հնարաւորութիւններ որ կարող ա սխալ կամ ոչ տեղին օգտագործուեն), եւ այլ փաստարկն այն էր, որ թափանցիկ չի, մարդիկ կարող ա չիմանան, որ դաշտ չի այն, ինչը դաշտ ա երեւում։ սա շատ լաւ փաստարկ ա, բայց կրկին՝ c++֊ն արդէն ունի բազմաթիւ հնարաւորութիւններ որ սինտակտիկ շաքար են։ բայց ես ինքս նոյն կարծիքի են՝ ինձ դուր չեն գալիս յատկութիւններ, եթէ դրանք սովորական դաշտի տեսք ունեն, ու սինտաքսից պարզ չի, որ հատկութիւն են, եւ ոչ թէ սովորական դաշտ։
այլ ընդլայնումը վերաբերում էր, իհարկէ, event֊ներին՝ օրինակ, կտոցը կոճակին event ա, որ կապուած ա յատուկ ֆունկցիայի հետ։ այդ համար borland֊ը նախագծել էր closure կոչուող լեզուի յատկութիւն։ տես նաեւ սա։
ի դէպ քիւթը այլ ձեւերով ա լուծում նոյն խնդիրները, իրենք ունեն սիգնալ եւ սլոտ հասկացութիւններ, բայց ձեռք չեն տալիս c++ կազմարկիչը, փոխարէնը գրել են մի գործիք՝ moc, որը իրենց, քիւթին սպեցիֆիկ սիփլասփլասը թարգմանում ա ստանդարտ սիփլասփլասի։
abi֊ի հետ են շատ գործ անում, եւ pascal֊ական տիպերի հետ համատեղելի լինելու։ գիտենք, որ դելֆիի պասկալն ունի cow strings, իմացայ որ ունի նաեւ ինչ֊որ տարադրամի տիպ, ու այդ տիպերին, բնական ա, իրենց c++֊ն էլ պէտք ա սատարի։
դելֆիի պասկալի ֆունկցիայի քոլերն ունեն register կոչուող calling convention, այդ համար էլ ա գործ արւում։ abi֊ն ջանում են մի ստաբիլ վարկածի մէջ չփոխել, ու եթէ abi֊ի փոփոխութիւններ են նախատեսւում, ապա դրանք արւում են մէյջըր ռելիզների ժամանակ։ այդ փոփոխութիւնները ոչ միայն կարող են վերաբերուել հէնց ֆունկցիաներ կանչելու ձեւին, այլեւ նրան ինչպէս են տուեալները պահւում յիշողութեան մէջ։
ու գուցէ ios դեւելոփմենթն աւելի պարզ բան ա՝ կպնում ես objective c գրադարաններին, պէտք չի jni անել, պէտք չի լիքը այլ բան։ կամ գուցէ իսկապէս այօս դեւելոփմենթի պահանջարկ ունեն։
վախեցայ որ դելֆիից էլ են հանել անդրոիդի մասը, ստուգեցի, ու կայքում կարծես թէ գրուած ա որ ունեն անդրոիդ դեռ։ չգիտեմ։
որոշ չափով խօսուեց delphi֊ի մասին, զի builder֊ի delphi֊ի հետ սերտ կապեր ունի։ օրինակ, կարող ա ընդլայնել պասկալով գրած կլաս։ դէ բնական ա, զի կարող ա ուզես մի կոնտրոլի հիման վրայ մի այլ կոնտրոլ սարքել։ պատմեց, որ delphi֊ն կարողանում ա գեներացնել հեադեր նիշքեր որ իրենց c++ կազմարկիչը կը ճանաչի։ որ շատ հանգիստ լինկ են լինում pascal եւ c++ ծրագրերը։ ու որ աւելի բարդ ա պասկալից կպնել սիփլասական գրադարաններին, քան հակառակը, զի սիփլասփլասը կոնստրուկտներ ունի, որ պասկալը չունի։ իսկ այն կոնստրուկտները որ իրենց պասկալից պէտք էին՝ իրենք արդէն աւելացրել են իրենց սիփլասփլաս կազմարկչի մէջ, ու հետեւաբար պասկալ կոդ շատ հեշտ ա օգտագործել։
նշեց մի քանի նախագիծ, բայց առանց անունների, որ գրուել են սիփլասփլաս բիլդերով։ ու ես հասկացայ որն են իրենց մեծ պատուիրատուները, օրինակ կան ծրագրեր որ սպասարկում են էլեկտրակայաններ, ու քանի որ կոդն ի սկզբանէ գրուած ա եղել բորլանդի բիլդերով, այսօր էլ էմբարկադերօն պէտք ա, որ սպասարկի պրոդուկտ, որը կառնեն այդ էլեկտրակայանի ծրագրակազմ նախագծողները։
ես կարծում եմ որ իրենց գնային քաղաքականութիւնը խանգարում ա իրենց զարգանալ։ եւ այդ պատճառով էլ վարողը հարցրեց, արդեօք կան օփեն սորս դեւերի համար անվճար վերսիաներ։ պատասխանը՝ այո, բայց մի վերսիա հետ ընկած ա, աշխատում ենք թարմացնել։
ովքե՞ր են օգտագործում բիլդեր — հիմնականում ուինդոուս դեւելոփերներ։
ինձ թւում ա, դա բորլանդի, եւ յետոյ էմբարկադերօյի ամենամեծ խնդիրներից ա, որ չեն կարողացել հասցէագրել (այսպէս կարելի՞ ա ասել), չեն կարողացել այնպէս անել որ ոչ ուինդոուս ծրագրաւորողները հետաքրքրուեն նախագծով։ իհարկէ, շատ բարդ ա մրցել լինուքսի աշխարհում, ուր մարդիկ սովոր են ազատ լուծումների, ու սիփլափփլաս մարդիկ սովոր են քիւթին, եւ շատերն իրենց վճարում են։ բայց կարելի էր մրցել, կարելի էր լուրջ փորձեր անել շուկայ մտնելու։ ու բնաւ անիրատեսական չէր մակօսի շուկայ մտնել, կարծում եմ շատ շատերը կը նախընտրէին բիլդեր էքսկոդին, բայց բիլդերի (ինչպէս եւ դելֆիի) այդիին, նախագծման միջավայրը աշխատում ա միայն ուինդոուսում։ ինձ թւում ա դա ամենակարեւոր խնդիրներից ա որ իրենք չլուծեցին, զի մակօս դեւը չի ուզի ուինդոուսում գրել մակօս ծրագրեր։
ընդհանուր առմամբ զարմացած եմ, ինչքան անտեղեակ էր վարողը, որ սիփլասփլաս աշխարհից ա, բիլդերից։ ու դա այն մասին ա, ինչքան ա բիլդերը, որ բաւական լաւ նախագիծ ա, ու ոգեշնչուած ա դելֆիից, չգնահատուած, ինչպէս եւ ինքը դելֆին։
#ծրագրաւորում #ծրագրաւորման_լեզուներ #պասկալ #սիփլասփլաս #սի #բիլդեր #բորլանդ #էմբարկադերօ #նախագծում #ծրագրակազմ #հարցազրոյց #պոդքաստ #տտ #տեք #գործիք #գործիքներ
մի հատ հին սամսունգ ունեն ընկերներս, որ ուինդոուս եօթի տակ կիրառելի չի։ մի գբ յիշողութիւն ունի որը բեռնուելուց յետոյ լրիւ զբաղուած ա։
մտածում եմ փորձել թեթեւ միջավայրով մանջարօ տեղակայել, տալ օգտագործեն։
մի պահ էս սամսունգ ծրագրակազմի մէջ բութ եղաւ, ու հրաժարուելու կոճակ չկայ։
չէ, կներես։
#չէ_կներես #էկրանահան #կարգիչ #սեփականատիրական_ծա #ծրագրակազմ
փաստօրէն, էսպիսի հնարաւորութիւններ ունի փայնբուքի չիպսեթը։ չգիտեմ, արդեօք ծրագրակազմը սատարում ա։ ու չնայած, իմ թեստերով, լոկ իր մէկ արմ միջուկը համեմատելի ա տար տարուայ ինթելի հետ (բայց պակաս ա տաքանում, ու քուլեր չի միացնում), սա շատ էական չի, քանի որ շատ այլ օգտակար ֆունկցիոնալ իրականացուած ա երկաթում։
#փայնբուք #երկաթ #վիդեօ #ծրագրակազմ
blabber֊ի զանգը նէ՜նց հաւէսն ա։
#յաւելուած #ծրագրակազմ #զանգ
ահա, պիտի գրեմ միջավայրի մասին։ ու չեմ կարծում, որ ինչ֊որ խորը չվեհ բան կայ դրա մէջ։
փաստօրէն, socialhome֊ն ունի բագ՝ չի կարողանում փնտրել իւնիկոդ դոմեններով իւզերների։ հետեւաբար՝ թթի մարդկանց փնտրել չեմ կարողանում։ սակայն, եթէ դուք հետեւէք այս հաշուին, ապա ձեր էջը կը ստեղծուի, ու ես կը տեսնեմ՝ այս մարդը հետեւել է։ իսկ ձեր էջից կարող եմ հետեւել ձեզ։
այդ մասին խօսեցի հիմնադրի հետ, խնդրեց gitlab issue բացել։
ու հետաքրքիր ա՝ չաթում կայ բոտ, որ պատմում ա gitlab֊ում տեղի ունեցող իրադարձութիւնների մասին, բայց նաեւ կայ բոտ, որ հասկանում ա նման արտայայտութիւններ՝
ես այդպէս նախկինում էլ եմ ինձ ուղղել, ու մտածում էի՝ գուցէ շատ թիթիզ ա, մարդկանց մի մասը չի հասկանայ, միւս մասի մօտ ընդունուած ա ինքդ քեզ ուղղելու համար՝ աստղանիշ օգտագործել։ բայց ահա, փաստօրէն՝ բոտը լեգիտիմացրել ա իմ վարքագիծը, եթէ բոտը հասկանում ա՝ ապա թիթիզ չի, ապա լեգիտ ա, ապա օրինակարգ ա։
բոտն այս դէպքում շփման կուլտուրայի, էթիկետի reference implementation ա։ (:
#էկրանահան #չաթ #կուլտուրա #մշակոյթ #լեգիտիմութիւն #ծրագրակազմ #դաշնեզերք #իւնիկոդ #բոտ #շփում #էթիկետ
իւնիքս պրոցեսները ունենում են վիճակ։ օրինակ, կարող են լինել կանգնեցուած, կամ տուեալ պահին գործող։ կարող են լինել վրիպազէրծուող։
իսկ կարող են ունենալ պրոցեսների աղիւսակի մէջ որպէս D նշուած վիճակ, որի մասին ձեռնարկում ասւում ա՝ uninterraptible I/O wait։
ու uninterraptible ա այն բառացիօրէն՝ այն չի լինում ընդհատել։
հարցն այն ա, որ պրոցեսը՝ որը ծրագիր ա կատարման ընթացքում, անում ա տարբեր գործողութիւններ՝ օրինակ ինչ֊որ տուեալներ ա ստանում եւ մշակում։ մշակելու ալգորիթմը ձեւակերպում ա ծրագրաւորողը, իսկ ինչպէ՞ս ա տուեալներ ստանում՝ օրինակ դիսկից, կամ համացանցից։
դիսկից կամ համացանցից կարդալ ամէն ծրագիրը չպիտի կարողանայ՝ էդ օհ֊ի պարտականութիւնն ա՝ դիսկից մի բան կարդալ ու տալ ծրագրին։
այդ պատճառով ծրագիրը կանչում ա, դիցուք read() օհ֊ի API֊ի կանչ, ու երբ այն կանչում ա այդ ֆունկցիան, բնական ա, պիտի սպասի, մինչեւ օհ֊ը կարդայ, դիցուք մի բայթ, դիսկի որեւէ ֆայլից, ու տայ ծրագրին։ այս պահին արդէն ծրագիրը գործ չի անում՝ անում ա գործ կերնելը՝ միջուկը։
զի ժամանակակից օպերացիոն համակարգերը պետութեան կամ լուրջ կազմակերպութեան պէս են՝ ծրագիրը չի կարող ցանկացած ռեսուրսի դիմել, ինչպէս ընկերութեան աշխատողը չի կարող տեսնել HR֊ի կամ հաշուապահութեան տուեալները, իսկ ոստիկանութեան աշխատողը չի կարող առանց հատուկ հայցի դիմել փողոցային խցիկներից տուեալներ ստանալու համար։
այսպէս, DOS֊ի ծրագիրը փաստացի կարող էր օգտագործել համակարգի բոլոր հնարաւոր ռեսուրսները։ դա ծրագրին սովորաբար сходило с рук/it could get away with it հաջողւում էր առանց շատ խնդիրների, շնորհիւ նրա, որ այն միակ կատարուող ծրագիրն էր։
աւելի բեթար բարդ վիճակ էր windows95֊ոտ համակարգերում, ուր եւ ակտուալ էին BSOD֊ն ու viral դարձան վիրուսները։
բայց եւ աւելի հին, Unix համակարգերում, նման հարցերը վաղուց ինչ֊որ ձեւ լուծուած էին եւ էդ լուծումները դարձան մէյնսթրիմ այսօր (այլ հարց ա որ դրանք լուծելու այլ ժամանակակից տեսակէտներ կան)։
էսօր սովորական լուծումն այն ա, որ ծրագիրը չի կարող օգտագործել որեւէ ռեսուրս առանց օհ֊ի թոյլտւութեան, զի բոլոր ռեսուրսները՝ ֆայլերը, յիշողութիւնը, նկարչութիւնը (վիդեօ յիշողութիւնը), ցանցը՝ տրամադրում ա միջուկը, հաւանութիւն տալով ծրագրի հայտին, կամ մերժում ա, չի տրամադրում՝ համարելով որ այդ պրոցեսը (որն աշխատում այդ օգտատիրոջ անունից) չի կարող դիմել ռեսուրսի համար, կամ որ աւել ռեսուրս իրան չի հասնում՝ չափազանց շատ ա արդէն օգտագործել, եւ այլն։
այսպէս, նիշքից կարդալու համար, նախ պէտք ա օհ֊ին խնդրել այդ նիշքը տրամադրել, իսկ երբ այն թոյլ տայ՝ օկ, բացիր նիշքը, պիտի ամէն անգամ խնդրես օհ֊ին որ կարդայ, ու քեզ ասի ինչ ա մէջը գրուած։ ինքնուրոյն քիթդ խոթել դրա մէջ չես կարող՝ ամէնն արւում ա օհ֊ի միջոցով։
(windows֊ի աշխարհում դա սկսուեց windows nt֊ից, որն աւելի մասնագիտական, ոչ մէյնսթրիմ մայքրոսոֆթի օհ էր։։ իննսունականներին nt օգտագործող ծրագրաւորողները հպարտանում էին որ իրենց կարգիչներն անհամեմատ աւելի անխոցելի էին զանազան վիրուսների հանդէպ, իսկ windows 2000֊ից նոյն մօտեցումը կիրառուեց աւելի մէյնսթրիմ՝ ոչ միայն մասնագէտների համար։ իսկապէս, win{95,98} ընտանիքի օհ֊ի համար վիրուս գրելն առանձնապէս բարդ չէր՝ արա ինչ ուզում ես, ոչ ոք ձեռքերիդ չի խփի։ nt ընտանիքի օհ֊երի համար վիրուս գրելն արդէն էդքան տրիւիալ գործ չէր, բայց ինչպէս տեսնում ենք մինչ այսօր՝ լրիւ իրատեսական։)
հիմա հասանք այն պահին, որ խնդրում ենք օհ֊ից կարդալ բայթ՝ նիշքից։ ասացինք՝ read(), մեր ծրագիրն էս պահին այլեւս սպասում ա։ եթէ սպասելը երկար ա՝ դուք դա նկատում էք՝ ինտերֆէյսը սառում ա, երբ ծրագրաւորողը multithreaded ձեւով չի գրում։ սկսում էք կտացնել տարբեր տեղեր, եւ գիտէք, ձեր կտոցները պահւում են հատուկ բուֆերի մէջ, որը կոչւում ա message queue, որ յետոյ, երբ ծրագիրն վերսկսի աշխատանքը, էդ ձեր message֊ները պրոցես անի։
արեցինք read() ու այս պահին արդէն գնդակը միջուկի դաշտում ա, պիտի սպասենք մինչեւ մի բան վերադարձնի։ իսկ ի՞նչ անի էդ խեղճ միջուկը, եթէ էս պահին ֆայլը հասանելի չի՝ օրինակ դիսկն ա վատացել, ու չի պատասխանում, կամ դիսկը հեռավար ա, ու կապն ա անջատուել, եւ նիշքը չի երեւում։ կամ ցանցային այլ ռեսուրսից ենք օգտւում, ինտերնետ սոքեթից ենք բան կարդում։
էս էն պահն ա, երբ պրոցեսն ընդունում ա uninterraptible I/O wait կարգավիճակ։ ինչի՞ ա uninterraptible՝ հարցն այն ա, որ էդ պրոցեսը սպանել չի լինի, զի միջուկի ներսի կարդացող պրոցեսը, ըստ միջուկի ծրագրաւորողների սպանել չի կարելի։ այդ դէպքում՝ միջուկի պրոցեսի ընդհատումը կը բերի միջուկի յիշողութեան անկանխատեսելի վիճակին, որը կարող ա բերել ընդհանուր օպերացիոն համակարգի անկանխատեսելի վիճակին։ եւ միջուկի նախագծողները համարեցին (բնականաբար) որ աւելի լաւ ա թոյլ չտալ որոշ պրոցեսներ ընդհատել, կամ այդ ընդհատումը կարող ա բերել այն աղէտալի վիճակի, որ աւելի լաւ ա մարդը, եթէ իրան իսկապէս պէտք ա՝ կոճակը սեղմելով կարգիչը վերամեկնարկի։
ինչի՞ կոճակը սեղմելով՝ զի միջուկը ինքը չի կարող ազատուել, հիմնականում, այդ իր միջի չարաբաստիկ պրոցեսից՝ զի միջուկը չի կարող շարունակել նորմալ աշխատանք եթէ ընթերցող պրոցեսն ընդհատի։
հետեւաբար նման համակարգ չի էլ լինի հրամանով(shutdown, poweroff, halt) անջատել։
իրականում ֆուտբոլը կարող ա իսկապէս լինել լաւ մետաֆորա՝ պատկերացրէք, գնդակը միջուկի՝ այլ թիմի խաղացողների մօտ ա։ պիտի հետը մի բան անեն, նոր տշեն քեզ հետ։ եթէ ընդհատես սպասելդ, ասես՝ չէ, գնդակը պիտի հէնց հիմա յայտնուի ինձ մօտ, ապա էն խաղացողները, որ գնդակ էին տշում, կարող ա իրար խփեն, ընկնեն, վնասուեն՝ անկանխատեսելի ձեւով։ եւ տէնց վնասուած օհ ունենալ աւելի վտանգաւոր ա, քան կախած պրոցես։ այլընտրանքը՝ ձեռքով կոճակ սեղմելն՝ աւելի անվտանգ ա։
ծրագրաւորման ու տտ աշխարհի հետ, իրականում շատ լաւ բռնում են իրական կեանքի, կամ գրքերի սցենարները։ պատկերացրէք, գիքորը բերում ա սամովարը դնի տիրոջ սեղանին, զի պիտի սցենարով առաջնորդուի, բայց պարզւում ա՝ սեղան չկայ, սամովարի միջի տաք ջուրը թափւում ա՝ բոլորն այրուածքներ են ստանում։ ահա ձեզ զուգահեռ ծրագրաւորման օրինակ։
դէ մինչ։
#ծրագրաւորում #տեքնոլոգիաներ #գիքոր #սամովար #զուգահեռութիւն #միջուկ #կերնել #իւնիքս #օպերացիոն_համակարգեր #օհ #ծրագրակազմ
այսօր էլ էս էպիզոդը դիտեցի, ու մտածեցի՝ տեսէք, երբ լենտան փակում էին՝ անձնակազմը պարզապէս հաւաքուեց, գնաց ռիգա, ու բացուեցին նոր՝ մեդուզա, անուան տակ։
դա նրա շնորհիւ էր, որ լրատուական կայքին շատ բան պէտք չի՝ հիմնականում ազատ տեքնոլոգիաներ են, ու նման կայք կարելի ա մի քանի օրում սարքել։
իսկ երբ եանդէքսն էին ճնշում՝ էդ մարդիկ չէին կարող դուրս գալ, գնալ այլ տեղ, այլընտրանքային եանդէքս բացել, որը իրան էնպէս ա պահելու, որ ինուեստորները փողը չհանեն։ զի իրենք փակ են պահել իրենց նախագծածները, ու այդ փակ կոդը մնում էր նոր եանդէքսին։
էսպէս, մտածում եմ, որ քո կոդը բացելը քեզ նոյնիսկ ապահովագրում ա, շեշտելով ինչքան են կարեւոր ընկերութեան մարդիկ, ու մարդիկ են որ անում են, կազմում են ընկերութիւնը։
նախկին գրառումներն այդ ֆիլմը նշելով՝ սա ու սա։
#ինտերնետ #համացանց #ազատութիւն #խօսքի_ազատութիւն #ազատ_ծա #ծրագրակազմ #կայք #լրատուամիջոց #գրաքննութիւն #ռուսաստան #վաւերագրական #պատմութիւն
ապշելու ա, ինչքան ա կարեւոր շուկան ու տնտեսութիւնը։
ես վաղուց զգում էի, որ ազատ ծրագրակազմի շարժումը կարող էր կենսունակ լինել հէնց ամն֊ում, որովհետեւ այդ առաջին ազատ ծա֊ի նմուշները պահանջուած էին, իսկ հեղինակները վատ չէին վաստակում իրենց գրածի տեք․ աջակցութեամբ՝ ազատ ծա աճեցնելու համար պէտք էր զարգացած տնտեսութեան պարարտ հողը։
եւ ահա իմացայ ինչպէս ծնուեց ռուսական «էմբոքս» օպերացիոն համակարգը՝ ինչ֊որ մարդիկ ունէին լինուքսի տակ գրած֊աշխատւղ կոդ, եւ համակարգը պիտի սերտիֆիկացիա անցնէր մինչեւ արդիւնաբերութիւնում ներդրուելը։
բաւական շուտ պարզ եղաւ որ չի լինի լինուքս միջուկը կտրել էնքան, որ տողերի քանակը կրճատուի էն չափով որ լինի այն սերտիֆիկացիա անել ռդ֊ում։
ապա յիշեցին ծանօթների մասին որ ունէին աւտոմատացում կառաւարող կոդ, որն ունէր օհ֊ի մի երկու հատկանիշ եւ առաջարկեցին նախագծողներին դարձնել այն օհ եւ սերտիֆիկացիա անցնել։
նախագծողներն իրենք էլ չէին սպասում որ իրենց գրածն ինչ֊որ մէկին պէտք կը գայ այնչափ, որ կը դառնայ օհ։
այսպէս շուկան, տնտեսութիւնը, կապերը եւ լուծումների պահանջը ստեղծեցին մի նոր նախագիծ։
իսկ մենք ոչ նախանձելի վիճակում ենք ոչ միայն այն պատճառով, որ բաւական «խելացի» չենք, այլ եւ այն, որ չունենք այդ տնտեսութիւնը, չունենք այդ գործերը, որոնց համար պէտք էր գրել այն կոդը, որը, երբ պահանջարկ ստեղծուէր, կը փոխակերպուէր այսպէս կոչուած իրական ժամանակի օպերացիոն համակարգի։
մեզ մօտ գուցէ գտնուեն մի քանի երազող որ հաւէսի համար իրենց նախագծերը կը բզբզան՝ աշխատանքներից եւ ընտանիքից եւ պատերազմից ազատ ժամանակ, եւ այդ նախագծերը դժուար թէ լրջանան՝ գոնէ ռեսուրսների պակասի պատճառով, եւ քիչ հաւանական ա որ կիրառուեն որեւէ տեղ՝ եթէ եւ գտնուի պահանջ, ապա դրսում պատրաստուած ազատ կամ կոմերցիոն լուծումն արդէն առաջ ա, արդէն լաւ թեստաւորուած ա, արդէն համայնք ունի ու ստաբիլ ա, իսկ մեր միկրօ բիզնէսը չի կարող իրան թոյլ տալ նոյնսիկ աւելորդ օրեր ծախսել նախագծման եւ թեստաւորման վրայ։
կարճ ասած՝ ինչպէս էլեմենտների աղիւսակ ամէն մարդ երազում չի տեսնում, այնպէս էլ նախագծի բախտը բերելու համար պէտք ա այդ բախտի հաւանականոոթիւնը իրատեսական դարձնող միջավայր։
անշուշտ, բախտի բան էր, որ էմբոքսը ստեղծուեց, բայց այդ բախտը բերելու համար նախադրեալներ էին պէտք։
#ծրագրակազմ #նախագծում #օպերացիոն_համակարգեր #էմբոքս #տնտեսութիւն #շուկայ #նախադրեալներ #բախտ #արդիւնաբերութիւն #կապ #պատմութիւն
According to Hudson Institute researchers Richard W. Judy and Robert W. Clough, the situation in the Soviet software industry was such that “it does not deserve to be called an industry”.
ըստ հիւդսոնի ինստիտուտի հետազօտողների՝ ռիչարդ ջուդիի եւ ռոբերտ քլոֆի, խորհրդային ծրագրակազմի արդիւնաբերութեան վիճակն այնպիսին էր, որ այն «արժանի չէր կոչուել արդիւնաբերութիւն»։
#սովետ #սովէտ #խսհմ #մէջբերում #արդիւնաբերութիւն #ծրագրակազմ #պատմութիւն #հետազօտութիւն
երէկ social dilemma֊ն եմ դիտել։ հիմնականում անդրադառնում ա մարդու՝ կախուածութիւն ձեռք բերելուն, եւ սոց․ ցանցերի ալգորիթմներին եւ արհեստական բանականութեանը, որը նախագծուած ա էդ կախուածութիւնը ստեղծելու, եւ ներգրաւուածութիւնն աւելացնելու համար։
դրանից մի օֆթոփ միտք՝
միշիկը մինասեանը իմ հասկանալով՝ AI էր աշխատում։ մտածում էր՝ եկէք մեդիայում դիցուք էմօների մասին քննարկում սկսենք։ ու բոլորը վազեցին էմօներից խօսելու՝ մի մասը թէ «վտանգաւոր են հանրութեան եւ իրենք իրենց համար»՝ մի մասն էլ թէ՝ «թողէք խեղճ էրեխեքին հանգիստ»։
ի դէպ, այդ մասին՝ յիշո՞ւմ էք մեր հանրութիւնը ինչ էժան կտեր ա կերել ընդամէնը մի քանի տարի առաջ։ ահա՝ զարգացում։ էսօր արդէն խօսում են էն մասին, թէ արթուր մանուկեանը՝ իմ քայլի պատգամաւորն՝ իրեն տուն ա առել։ ու դէ պարզւում ա որ ժառանգութիւն ստացած տունը վաճառել ա՝ աւելի էժան տուն ա առել, եւ ոչ մի յանցանք՝ բայց երեւի թէ՝ քննարկումների այլ մակարդակ։ էլի էժան ա, անշուշտ, բայց էմօների կամ լգբտ֊ի հետ համեմատելի չի՝ գոնէ կոռուպցիոն ռիսկերի մասին ա։
ու հիմնական միտքս՝ վերջերս habr֊ում յօդուած եմ կարդացել այն մասին որ/ինչու ազատ ծա֊ն սովորաբար զիջում ա ux֊ով եւ ui֊ով՝ սեփականատիրական նախագծերին։
ու social dilemma֊ն դիտելուց յետոյ մտածեցի որ եւ դիասպորան, եւ մաստոդոնը, եւ ջաբերը՝ մարդկանց բարդ են։ մի քանի օր առաջ մէկը գրանցուել ա թթում՝ ու էսօր գրել ա՝ ափսոս, երեւում ա ստեղ միայն դու ես գրում։ որովհետեւ միայն ինձ էր հետեւում, ու չի նկատել որ տեղական եւ համաշխարհային հոսքեր կան՝ առաջադէմ ինտերֆէյսը լռելեայն անջատուած ա։ ես երկար ժամանակ եմ ծախսում, ուղեկցում եմ մարդկանց, երբ հրաւիրում եմ՝ «հիմա տես էստեղ սէնց բան կայ, իսկ սա այսպէս ա աշխատում», ու իրենք շատ հարցեր են ունենում։
ընդհանուր առմամբ՝ նկատեցի որ մեր այլընտրանքային սոցիալական ցանցերն էնպէս են դիզայն արուած, որ չես էլ հասկանում ոնց օգտուել՝ ուր մնաց՝ կպնես։
#դիասպորա #մաստոդոն #սփիւռք #թութ #դիզայն #նախագծում #համացանց #ֆիլմ #անկապ #քաղաքականութիւն #հանրութիւն #պատմութիւն #ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատութիւն
արդէն երկու նոութբուքս անց կացրի #ֆանթու ֊ից #ջենթու ֊ի, ու նկատում եմ որ փորթըջ ծառը ընդհանուր առմամբ աւելի լաւ վիճակում ա ու աւելի քիչ խնդիրներ են լինում։
բայց ասածս այլ ա՝ ջենթու֊ում ինձ մօտ նաեւ աշխատեց #մաելսթրոմ #խաղ֊ը, որ #1992֊ի խաղ ա, ու ես այն խաղացել եմ դեռ redhat-5.2֊ի (չշփոթել rhel֊ի հետ, այն թողարկուել ա #1998֊ի նոյեմբերին) վրայ։
այս խաղը դիստրիբուտիւների մեծամասնութիւնում բացակայում ա՝ չի կազմարկւում ոչ ժամանակակից կոմպիլեատորներով, եւ 64 բիթ համակարգերում, պահանջում ա հին SDL գրադարան։
սակայն ջենթու եբիլդներ կան, որ այն կազմարկում են։ այս հին ծրագրերից նաեւ սիրում եմ xv֊ն։
ու մտածեցի, որ սա նման ա «հին քաղաք» պահելուն, երբ մարդիկ կարող են գնալ, կամ ապրել քաղաքի հին մասում, որը մենթէյն են անում, ու մինչեւ այսօր պահել են։
սա պատմութեան եւ նախկին ժամանակի հետ կապի մասին ա, որը կորցնում ենք ու չենք զգում շատ ժամանակակից քաղաքներում՝ օրինակ երեւանում, եւ նաեւ էն պատճառով որ շատ պատմական ծրագրեր կամ մշակոյթ կապուած են եղել այլ երկաթի կամ օպերացիոն համակարգերի հետ՝ օրինակ աթարիի կամ ամիգայի աշխարհից են։
մաելսթրոմը, xv֊ն ու ուինդոումէյքերը՝ unix աշխարհից են ու դրանք հնարաւոր ա մենթէյն անել, ու այսօր օգտագործել, ու ինձ շատ դուր ա գալիս, որ մարդիկ կան որ դա անում են։ xv֊ն, ի դէպ, 1994֊ի ծրագիր ա, ու էն ժամանակ չկար png ֆորմատը, բայց այսօր այն ունի ժամանակակից փաթչեր եւ սատարում ա նոր նկարների ֆորմատներին, որը շատ հաւէս ա։
#իւնիքս #պատմութիւն #ժառանգութիւն #կապ #լինուքս #մշակոյթ #ծրագրակազմ
այսօր ակտուալ վերջին կայուն միջուկն եմ քաշում (5.6.11) որ հաւաքեմ, ու մտածեցի՝
ազատ ծրագրակազմի հետ գործ ունենալիս չունես էդ նոր վարկածներից վախը՝ զի չեն տանի քեզնից ոչ մի բան, իսկ եթէ տանեն բինար թողարկման մէջ՝ կարող ես հաւաքել այնպէս, որ լինի։ չեն զրկի հնարաւորութիւններից, յաճախ կաշխատի աւելի արագ, աւելի յուսալի, ու ընդհանուր առմամբ դու միշտ կուզես վերջին ստաբիլ վարկածներն ունենալ։ առհասարակ սովորում ես գնահատել նորը, հետաքրքրուել նորով, հետեւել նորին։ ի տարբերութիւն անազատ ծրագրակազմի, երբ կարող ա կառչես հին վարկածներից, ու անհանգիստ լինես։
#ծրագրակազմ #ազատ_ծա #տեքնոլոգիաներ #ազատութիւն
մտածում եմ, #ծրագրակազմ ֊ն այսօրուայ ինչքան #ազատական ա։
ու դա դեռ ամենասկզբից՝ իւնիքս ստեղծելիս մարդիկ մտածել էին ունենալ բովանդակութեան հանդէպ ագնոստիկ գործիքներ, որ իրենց գործն անում են։
այսօր՝ որովհետեւ միշտ փոխուում են, ինչպէս եւ հանրութիւնը, եւ շուկան, միշտ շարժման մէջ են։ հնարաւոր չի պատկերացնել ծրագիր, որ կայ ու էլ չի փոխուի։ այսինքն կան, մէկը կնութի tex֊ն ա, բայց նա հէնց այդ աշխարհից չի։
ու տարբեր տիրոյթներ կան՝ կան աւտորիտար էկոհամակարգեր՝ էփլի պէս, կան բազմազան՝ ու հետեւաբար աւելի կայուն՝ եթէ համակարգից մէկը վերանում ա՝ միւսը վերցնում ա իր դէրն ու պատասխանատուութիւնը, ինչպէս իսկական էկոհամակարգերում։
#էկոհամակարգ #տեքնոլոգիաներ #ազատութիւն #ազատականութիւն #ժամանակ
լիքը մարդիկ կարողանում են ոչ թէ պարզապէս օգտուել, այլ հէնց՝ take advantage of էն ինչ այլ մարդիկ արել են, ու դա ոչ մի ձեւ չի օգնում այդ աշխատանքը կատարած մարդկանց, կամ համայնքին՝ օգնում ա միայն իրենց։
դա կատարուում ա ամենատարբեր շերտերում։
սկսած դեբիլ դեւելոփերից որ կարողացել ա կայք սարքել որը վիդեօ ա փոխարկում իսկ տակից օգտագործում ա ffmpeg֊ը, որն ազատ ու համայնքի կողմից զարգացած գործիք ա, կամ կայքից որը տեքստ ֆայլերի ֆորմատներն ա իրար փոխում, բայց տակից օգտագործում ա ասենք կալիբրի փոխարկիչը, ու էդ կայքերը ձեզ ցոյց են տալիս գովազդ, թռնում են ձեր դէմքին զանազան առաջարկներով, ու լկտիութիւն են ունենում ուոթերմարկ դնել նկարի վրայ որը խմբագրել են տակից աշխատող ազատ imagemagick֊ով, քանի որ իրենց փող եւ անձնական տուեալներ չէք տալիս։
իսկ աւարտած դէ օրինակ անդրոիդ հեռախօսների արտադրողներով, որ ինչ ասես չեն աւելացնում լինուքս կերնելի մէջ, պլիւս լիքը ձեզ համար անպիտան, բայց իրենց համար կարեւոր սոֆթ են աւելացնում հեռախօսի մէջ, որը ձեզ վաճառում են։ ու էդ հեռախօսն ունենալիս դուք չէք կարող էդ ամէնը հանել։
էսպէս իրենք օգտուում են համայնքի սարքած բարիքներից՝ իսկ յետոյ անհամեմատ աւելի քիչ ջանք դնելով այդ գործի վրայ՝ աշխատում են անհամեմատ աւելի շատ փող։
ինչո՞ւ՝ որովհետեւ կարող են։ որովհետեւ մեր արտօնագրերը իրենց թոյլ են տալիս։ որովհետեւ մարդիկ կան, որ ասում են, որ bsd արտօնագիրը ամենալիբերալն ա։ ես այդ պնդման հետ բնաւ համաձայն չեմ։ այն ամենալիբերալը չի՝ ամենաալտրուիստականն ա։ ըստ որում ալտրուիստական ա ոչ թէ մարդկանց մեծամասնութեան՝ իրենց դնում ա վատ վիճակի մէջ, այլ մի քանիսի համար ա ալտրուիստական, որ փող են քաղելու հեղինակների արած գործից։
ու ես մտածում եմ, որ պէտք չի անել նոյնը, ինչ անում են իրենք։ էթիկապէս ճիշտ չի օգտագործել անդրոիդ նոյնիսկ իր ազատ ձեւով՝ ռեպլիկանտի, կամ թէկուզ ազատին մօտ՝ լինէյջի ձեւով։
պէտք չի։ դրանով մենք չենք նպաստում մեր ազատ օհ֊երի լաւացմանը, դրանով մենք նպաստում ենք անդրոիդում հասանելի յաւելուածների շատացմանը։ դրանով մենք նպաստում ենք որ vlc֊ն դարձել ա bsd արտօնագրի տակ՝ զի gpl ծրագրակազմը չի կարող լինել փլէյ սթորում՝ փլէյ սթորի պայմաններով ամէնը ինչ այնտեղից ներբեռնած ա՝ չի կարելի տարածել։
ու նաեւ էթիկապէս լաւ չի։ պէտք չի անել էնպէս ինչպէս իրենք են անում։ մեզ պէտք չեն իրենց սարքած պսեւդո ազատ գործիքները։ մենք մերը սարքում ենք ու կարող ենք զարգացնել։
#ազատութիւն #ծրագրակազմ #ազատ_ծա #ազատ_ծրագրակազմ #միջուկ #կերնել #լինուքս #անդրոիդ #արտօնագիր
երէկ տառապել եմ դեբիանի փաքաջինգի հետ։ եւ ջենքինս բիլդերի։
ուզում էի photolightmeter֊ը աւելացնել maemo-leste֊ի ռեպօներ։ ահաւոր երկար տեւեց։
ամենաբարդ խնդիրն էր, որի վրայ լռուել էի՝ բիլդ լինում էր ինձ մօտ, բիլդ լինում էր իրենց վմ֊ի մէջ, բայց չէր լինում նման վմ֊ի մէջ ջենքինսում։ որն արդէն երեք պլատֆորմի համար շինում ա՝ amd64, armhf, arm64։ ծրագիրս գրուած ա պասկալով, օգտագործում էի lazbuild այն կազմարկելու համար։
ուրեմն, սէնց փախած սխալ էր տալիս՝
Fatal: (10022) Can’t find unit FastHTMLParser used by Clipbrd
ուրեմն էս lazbuild֊ը չգիտեմ ինչի չէր հաւանում եղած քոմփայլ արած .o ու .ppu նիշքերը որ գալիս են իր հետ՝ LCL գրադարանի մաս են, կամ նրանք, որ ստանդարտ ֆրիպասկալի մաս են, ու ուզում էր կրկին կազմարկել ելատեքստից։
իսկ դէ փաթեր չէր գտնում։
տեղակայեցի fpc-source-3.0.4 ու դրա մէջ գտայ այդ fasthtmlparser.pas֊ը։ արդէն շինում էի ոչ թէ lazbuild֊ով այլ հէնց fpc֊ն կանչելով ու երկար երկար փաթեր տալով ամէն մի գրադարանի։
տուեցի՝ սա՝ -Fu/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/src/ — ոնց որ պէտք ա հէնց առանց բացատ աւելացնել -Fu արգումենտին
էլի չի գտնում։ վերջը դրա վերեւի դիրեկտորիայում գտայ ինչ֊որ fpmake.pp
root@devuan:/usr/lib/x86_64-linux-gnu/fpc/3.0.4# ls /usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/
Makefile.fpc fpmake.pp src
root@devuan:/usr/lib/x86_64-linux-gnu/fpc/3.0.4#
ու յիշեցի որ ինչ֊որ fpmake կայ, որը փաքաջներ ա սարքում, ու այդ ուղին տուեցի նաեւ քոմփայլերին։ եւ այո, ստացուեց։ կազմարկուեց։
ապա միակ խնդիրը որ մնացել էր՝ ռեսուրս կոմպայլերը՝ fpres֊ը չէր գտնում։ որովհետեւ ես fpc֊ն կանչել եմ լրիւ ուղղով՝ /usr/bin/fpc, իսկ այ որտեղ ա fpres֊ը չէր գտնում։ չգիտեմ, գուցէ makefile֊իս մէջ պէտք ա ինչ֊որ աւելի յստակ PATH֊ը export անէի, բայց fpc֊ն յատուկ արգումենտ ունէր իր ուզած բինարնիկները գտնելու համար՝ -FD, այսպիսով աւելացրի՝ -FD/usr/bin ու յէյյյ, եղաւ քոմփայլը։
էդ ամենակարեւորն էր։
յետոյ պարզուեց որ armhf մեքենայի վրայ մէկ ա կազմարկումը չի անցնում։ ու չգիտես ինչի էնտեղ fpc֊ն աւելի շատ բան ա ուզում կազմարկի ու չի գտնում։ երեւի դեբիանի armhf սբորկան մի քիչ այլ ձեւ էր, չնայած նոյն վերսիաներն էին ծրագրերի, ու նա ուզում էր աւելի շատ լիբ ինքը շինել, քան արդէն ստացել էր։ ու օկ, էդ արդէն բարդ չէր՝ պոչը բռնել էի։ ինչը ասում էր որ չի գտնում, գտնում էի lcl֊ի կամ fpc֊ի ելատեքստերի մէջ՝ տալիս էի իրան։ armhf բիլդն էլ եղաւ։
էդ պահերին մտածել էի որ arm64 բիլդը իզուր տապալուում ա ու պէտք ա ինչ֊որ ձեւ նշել որ չշինի դրա համար, զի fpc-3.0.2֊ը չունի դեռ arm64֊ի սափորտ։ fpc-3.2֊ն ունի, բայց էդ debian beowulf֊ի մէջ այն չկայ։ ու մտածել էի՝ դէ մինչեւ դեբիանը չթարմանայ ու մաեմոն չօգտագործի նոր դեբիան՝ դէ չի լինի։
բայց ինչ֊որ ձեւ սխալ էի սահմանափակում որ պլատֆորմների համար շինի, ու վերջը թողեցի՝ any, ու չեմ հասկանում ոնց՝ arm64֊ի համար էլ բիլդը լրիւ նորմալ անցնում ա։
հա, էս բիլդերի հետ մի խնդիր էլ կար։ fpc֊ի համար գրադարանների ուղիներում կայ x86_64-linux ու կայ arm-linux որը armhf֊ի վրայ ա։ ու ես makefile֊ի մէջ ջոկում էի որն ա ճարտարապետութիւնը՝
ARCH = $(shell arch)
arch քոմանդլայն հրամանը կանչելով։ ու արդէն այդ ստացած $ARCH֊ը տեղադրում էի fpc֊ի ուղիների մէջ։ վերջում ստացած ուղին սէնց սարսափելի տեսք ունէր՝
PARAMS = -MObjFPC -Scgi -Cg -O1 -g -Xg -XX -l -vewnhibq -FD/usr/bin -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/nonwin32 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/nonwin32 -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/forms -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/forms -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/interfaces/gtk2 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/interfaces/gtk2 -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/widgetset -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/widgetset -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0 -Fi/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/include -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/include -Fi/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm -Fu/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm -Fi/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/src -Fu/usr/share/fpcsrc/3.0.4/packages/chm/src -Filib/$(ARCH)-linux -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/units/$(ARCH)-linux/gtk2 -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/lcl/units/$(ARCH)-linux -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/components/lazutils/lib/$(ARCH)-linux -Fu/usr/lib/lazarus/2.0.0/packager/units/$(ARCH)-linux -Fu. -Fulib/x86_64-linux/ -FE. -o./project1 -dLCL -dLCLgtk
սա արդէն armhf֊ի աւելացումներով։ x86_64֊ի վրայ դեբիանի կազմարկիչն աւելի քիչ բան էր ուզում գտնել։
հա, ու arch հրամանը որ ինթելի վրայ տալիս էր՝ x86_64, armhf համակարգում վերադարձնում էր՝ armv71։
ապա ստիպուած եղայ կեղտոտ հաք անել՝
ARCH = $(shell arch)
ifeq ($(ARCH),armv7l)
ARCH = arm
endif
օկ, սէնց կազմարկուեց։ ու օհ անակնկալ, նաեւ կազմարկուեց arm64 համակարգում։ գտաւ որ կարծես aarch64 ա ճարտարապետութիւնը ու fpc֊ի ուղիներում էլ ամէնը գտաւ ու կազմարկեց։
էսպէս։
բայց կարեւոր ասածս այլ ա։ սէնց բաներ չեն պահանջում լինել յանճար։ ու լիքը բան չի պահանջում։ ես սրա վրայ նստած էի մօտ 12 ժամ։ ու ամէն անգամ, ամէն պահի վարկած ունէի՝ թէ էլ ո՞նց փորձել։ օրինակ նախորդ գրառման խնդրի հետ՝ թեմայի մէջ չէի ու վարկած չունէի։ իսկ սա՝ ամէն անգամ մի նոր բան էի փորձում։ ու մենք ունենք գործ տարբեր մարդկանց սարքած տարբեր ծրագրակազմերի հետ, տուեալ դէպքում՝ fpc, lazarus, jenkins, debian, ու պէտք ա մօտաւորապէս պատկերացնելով որն ա սխալ գնում բզբզալ մինչեւ ստացուի։ սա հէնց էն not science, trying ձեւն ա։ ու պարզապէս պէտք ա փորձել ու փորձելը երկար ա։ ու խելքը կապ չունի շատ։ համբերատարութիւն ա պէտք։
#տեքնոլոգիաներ #մաեմո #մաեմօ #համբերատարութիւն #փորձ #դեբիան #լինուքս #կազմարկում #ծրագրակազմ
խնդիր ունէի գործի կպնելու։ մեզ մօտ օգտագործուում ա, ո՞նց էր կոչուում՝ citrix unified gateway կարծես, ու երբ կարգիչը փոխեցի՝ չգիտեմ համընկաւ թէ չէ՝ հինը չի միանում, էսէսէդին չի տեսնում, որ փորձեմ՝ էս ծրագիրը սկսեց չկարողանալ կպնել։ գրում էր՝
contact your help desk Entrust root certification authority the issuer of the servers security sertificate ssl error 61
տառապեցի, տառապեցի՝ բան չգտայ։ մէկը գրել էր, սակայն, թարմացրի citrix կլիենտը՝ կպաւ։ վինդովսի վրայ էր իր դէպքը։
սէնց խդնիրների հետ չեմ էլ իմանում ուր փորել։ ու տարբերակ չունէի։ ու ահագին ժամանակ բան չէի փորձել։ յետոյ մի պահ մտածեցի՝ կարո՞ղ ա որ թարմացրել ա էս սոֆթը, հետը եկել են ոչ հնացած սերտիֆիկատներ։ սկսեցի փնտրել էս սոֆթը իր հետ սերտիֆիկատնե՞ր ա բերել, թէ չէ։ գտայ որ բերել ա։ ու էսպէս արի՝
cd ~/ICAClient/linuxx64/keystore
mv cacerts cacerts_
ln -s /usr/share/ca-certificates/mozilla cacerts
ու կպաւ։
#անկապ #ենտերփրայս #ծրագրակազմ
դէ զգացողութիւն ունեմ, որ շատ յաճախ «էնտերպրայս», «կորպորատիւ» ծրագրակազմը՝ դախ ա։ ու դէ էնտեղ աշխատող մարդիկ են դախ։
բայց եւ տեսնում եմ որ շատ հաւէս ու կիրառելի ծրագրակազմ կայ, որը կորպորացիաների կողմից ա նախագծած, ու ազատ ա։
ու մտածում եմ՝ ինչ հետաքրքիր ա, կարող ա ազատութիւնը տէնց քաղաքակրթող, սանրող, բարելաւող ազդեցութիւն ունի ծրագրակազմի վրայ։ ու դէ նաեւ բարոյականացնող, զի երբ ազատ ա, արդէն աւելի քիչ հաւանական ա որ տհաճ բաներ անի, ուր օգտատէրը չի վերայսկող, այլ ինքը՝ ծրագրակազմը եւ իր ետեւում կանգնած ընկերութիւնը։
#ազատ_ծա #ծրագրակազմ #ծրագրաւորում #տեքնոլոգիաներ #ազատութիւն
ամենա անորակ սոֆթն այն ա որ գրուած ա կորպորացիայի ներսում օգտագործելու համար՝ ադմինների, ծրագրաւորողների, հաշուապահների ծա֊ն ա։ որովհետեւ այդ մարդկանց ըստ աշխատանքի պայմանների պարտադրւում ա այդ ծա֊ն օգտագործել։ ու էլ այնքան հետաքրքիր չի ինչքանով ա այն հարմարաւէտ, կամ դանդաղ, կամ բագոտ, կամ կիրառելի։ պարտադրում ենք՝ մի ձեւ օգտագործէք։
պատկերացնո՞ւմ էք, ինչպիսին պէտք ա լինէր կոմունիստական ծրագրակազմը՝ կուսակցութիւնը պատուիրել ա՝ դուք պիտի օգտուէք։ ու բնական ա որ շատ վատ ա գրուած լինելու։ դէ, ի դէպ, ռդ֊ի էն դալնոբոյշիկների «պլատոնի» ծրագրակազմն էլ չէր փայլում, հա անկապ էր աշխատում՝ պետ․ պատուեր ա, ու պարտադրուած ա օգտագործողներին։ ո՞րտեղից որակ։
#ծրագրակազմ #սոֆթ #որակ #ծրագրաւորում