նախ ասեմ որ կորի դոկտորովի բեռլինի ելոյթը վերջն էր ու շատ կուզէի լսէիք կամ տեքստը կարդայիք։
իսկ մենք էն օրը խօսում էինք արհեստական բանականութիւնից։
մէկը՝ դասախօս էր, ասում էր՝ չեմ հասկանում ինչ ա կատարւում։ ես իրան ասում եմ՝ առաջադրանք գրի՝ գրում ա, ուղարկում եմ ուսանողներին։ իրանք իրան են տալիս որ լուծի, յետոյ ուղարկում են ինձ։ ես էլի իրան եմ տալիս, ասում եմ՝ ընկեր, դո՞ւ ես գրել, ասում ա՝ հա՛։
մէկն էլ ասաց՝ դէ ուսանողներն էլ են իրան տալիս, ասում են՝ ընկեր, դո՞ւ ես գրել՝ ասում ա՝ հա, ասում են՝ դէ ոնց գրել ես՝ տէնց էլ լուծի։
էսօր էլ մտածում էի, որ արհեստական բանականութիւնը դեռ չարացած չի, դեռ փող չեն աշխատում իրանով, ոնց հասկանում եմ։ ու եթէ էսօր գուգլի տուած առաջին յղումները գովազդ են, ապա ապագայում բնաւ բացառուած չի, որ արհեստական բանականութեան առաջին պատասխաննեերը լինեն վճարուած։
օրինակ, հարցնես՝ վնասակա՞ր ա հեռախօսը գիշերը թողնել լիցքաւորուի, կամ հեռախօսը հետդ տանել գոլորշիով բաղնիք՝ կասի՝ դէ չէ, առանձնապէս՝ թող լիցքաւորուի, էդպէս աւելի յարմար ա։ որովհետեւ այդ համար հեռախօս արտադրող ընկերութիւնները վճարել են՝ որ էսպէս ասի որ շուտ փչանայ մարտկոցդ ու շուտ առնես յաջորդ հեռախօսը։ իսկ եթէ աւելի շատ խօսեցնես, ասես՝ բայց ինչքանո՞վ ա ազդում, ո՞նց չի վնասում, կարող ա եւ խոստովանի, որ եթէ էսպէս ու էսպէս անես՝ աւելի երկար կը ձգի։
ի՞նչ ա արդէն էսօր անում, որովհետեւ այդ համար վճարուած ա՝ աստուած գիտի։ բայց ինքն էլ շատ հզօր՝ փնտրող համակարգից աւելի շատ հզօր, օրակարգ տանելու ձեւ ա։
ու ապագայում շատ կարեւոր կը լինի քո սերուերի վրայ քո արհեստական բանականութիւն քշելը։
#արհեստական_բանականութիւն #աբ #ազատութիւն #գաղտնիութիւն #ապակենտրոնացում
շփւում եմ տարբեր աբ֊ների հետ վերջերս, աւելի մանրամասն կը գրեմ յետոյ։
հիմա ուզում եմ ասել, որ աբ֊ն լրիւ կարող ա կախուածութիւն առաջացնել։
յաճախ դեբիլ ա, բայց յաճախ ապշելու խելամիտ։ ու երեւի խելամտութիւնը կը բարձրանայ։
իր արագ պատասխաններով, դայջեսթներով, սովորեցնում ա ալարել փնտրել ու հետազօտել՝ ինքն ա ամէնը կազմակրեպուած պատմում։
առաջին մտահոգութիւնս հէնց դա ա։ միւս կողմից՝ դէ բնական ա՝ տէքը միշտ ա արդիւնաւէտութիւնը բարձրացնում մարդկանց աշխատանքի։ հետեւաբար՝ ինքն էլ ա բարձրացնում։ ու չկիրառելով՝ մրցունակ չես (եթէ դա նշանակութիւն ունի)։
միւս կողմից՝ կախուածութիւնը առաջանում ա յսկայ ընկերութեան աբ֊ից։ որը դու չես կարող կրկնել։ իսկ ես չեմ սիրում օգտուել էն բաներով, որ ինքս չեմ կարող կրկնել։
եթէ չեմ կարող գրել, գոնէ կարող եմ շինել ծրագիրը։
իսկ ի՞նչ անել աբ֊ի դէպքում։
դէ, հիմա որ հասկանամ ինչ ա կատարւում, նաեւ ներբեռնել եմ openhermes մոդելը, լոկալ աշխատեցնում եմ։ այդ մասին պէտք ա առանձին պատմել։
մի կողմից՝ աբ ա որ իմ մեքենայի վրայ ա աշխատում, ծրագրակազմն էլ՝ ազատ։ միւս կողմից՝ արդէն վարժեցուած ա տուեալների յսկայական ծաւալների վրայ, որը ես չեմ կարող կրկնել։
ու ապա մի քանի հարց կայ։
անկախ նրանից՝ լոկալ ա թէ ամպի մէջ՝ ի՞նչ ա ինքը ուզում պատմել։ օրինակ՝ չի թոյլ տայ նեգատիւ արտայայտուել թէկուզ ինչ֊որ տէքի մասին։ ինչ֊որ կարծիք չես լսի իրանից, որ վիճելի ա, բայց գուցէ կուզէիր լսել։
դա դու կարող ես անել քո հետազօտութեան արդիւնքում, աբ֊ի հետ շփուելը՝ մի ռոբոտի հետ շփուել ա, որ փորձում ա բոլորի համար հասանելի ձեւով խօսել։
եւ աբ֊ն լրիւ կարող ա քեզ աննկատ ուղղորդել՝ աւելի լաւ, քան դա անում են էսօրուայ կորպորատիւ «սոցիալական ցանցերը»
օրինակ, էսօր ես չաթում անուանել եմ դեբեանի վարքագծի մի ձեւը՝ դեբիլութիւն, ու կատակ արել, որ դեբ մասը դեբեանի մէջ՝ դեբիլութիւն բառից ա։
ու իսկապէս ահաւոր չեմ հաւանում երբ օհ֊ը ինքնուրոյն սերուիսը սթարտ ա անում, ու աւտօսթարտի ցանկի մէջ աւելացնում։ հասկանում եմ՝ որ յարմարաւէտութեան համար ա անում, բայց յարմարաւէտութիւնը նաեւ նշանակում ա օրինակ իջեցնել անվտանգութիւնը։ ու իսկապէս, դէպք եղել ա, երբ բոլոր դեբեաններն ունեցել են խոցելի exim֊ի վարկած, որը սթարտ եղած ա եղել, ու որի պատճառով ռանսոմուէյր են բռնել։
ինչեւէ, էսպիսի պատասխաններ ստանալու համար պէտք ա ինքնուրոյն վարժեցնես քո ցանցը, ու քո ուզած տուեալների վրայ, երեւի։
գուցէ ապագայում USE ֆլագեր լինեն, որ թոյլ կը տան կարգաւորել վարժեցման ձեւը, բայց միեւնոյնն ա, նոյնիսկ դա ինձ համար բաւական «ֆայն» թիւնինգ չի։
ամէն դէպքում մենք մտնում ենք աբ֊ի դար, ուզում ենք դա թէ չէ։ ու էս մտքերը պիտի գան, անխուսափելիօրէն։
ու տէնց։
#աբ #արհեստական_բանականութիւն
մինչ ջոնի հարիսի «դիփ ֆէյքերի» մասին թողարկումը դիտելը ես մօտաւորապէս այնպէս էի տրամադրուած, ինչպէս նա էր տրամադրում իր տեսանիւթով։
դիտելիս, երբ հարցնում էր՝ հիմա ո՞նց իմանանք ո՞րն ա ճիշտը, ես մտածեցի որ էդ խնդիրը մենք ունենք համացանցում ու լուծել ենք կիրպտոգրաֆիայով։
նա ա ճիշտը որ ունի սերտիֆիկատ, ու որ կարողանում ա ապարուցել որ ունի պրիւատ բանալին։
եթէ պարզ՝ փականը տեսնում ես դիտարկիչում, ուրեմն ինքն ա։ հետեւաբար այն ինչ իրանից եկել ա, պիտի որ նա հրապարակած լինէր։
(հնարաւոր ա կայքը կոտրեն, այլ նիւթ տեղադրեն, բայց դա այլ խնդիր ա։ նաեւ կայքը կը յայտնի որ կոտրել էին քիչ անց։ փականը պաշտպանում ա նրանից որ սխալ սերուեր իրան ներկայացնի որպէս ձեր իմացածը)
նման ձեւով մարդիկ են ներկայանում։ կամ ներկայանում են որպէս էսինչ հանգոյցի էսինչը, կամ աւելի սեքիւր՝ նա որ կարող ա ապացուցել որ ունի պրիւատ բանալին։ նամակները կարելի ա ստորագրել, pdf֊ները կարելի ա կրիպտոգրաֆիկ ձեւով ստորագրել։ նոյն ձեւ կարող ենք տեսանիւթ ստորագրել։
վերջում էլ ասեմ, որ նիւթը դիտելուց յետոյ նոյնիսկ դրական ընկալեցի որ «դիփ ֆէյքերի» դարաշրջան ենք մտնում։ որովհետեւ այլեւս էլ աւելի կարեւոր ա լինելու ռեպուտացիան, բարի անունը։ ո՞վ ա հրապարակել։ մի անգամ սուտ ասի ու բռնուի, չես հաւատայ։
դէ, տափաք երկրկին հաւատողները ուզում են հաւատալ, նա որ ուզում ա հաւատալ՝ կը հաւատայ իր ուզած ստին։ բայց մարդկանց մեծ մասը աւելի բանական մօտեցում ունեն։
յ․ գ․
սերտիֆիկատը նշանակում ա պէտք ա լինի սերտիֆիկատ տրամադրող, բայց ջեմինի աշխարհում, ի տարբերութիւն վեբի, դա պէտք չի։ աւելի ճիշտ, վեբը նոր ա սովորում ջեմինիի մօտեցումը։ դու ունես մի հատ բանալիների զոյգ, դիցուք մինչեւ 2037-2038 թիւ (իւնիքս ժամանակի ընթացիկ սահմանափակումը) ու առաջին անգամ քեզ կպնելիս փաբլիկ բանալին քեզնից ստանում են։ յետոյ մինչ չփոխուի զոյգդ, խնդիր չի առաջանայ։ փոխելու մասին կարող ես նախապէս յայտնել։
նման ձեւ եւ մարդն ա, կայքի յաճախորդն ա ներկայանում։ նա ունի իր բանալիների զոյգը։ ու չպիտի էլ «մուտք գործի», բանալիներն ունենալը բաւական ա։
#անվտանգութիւն #գաղտնիութիւն #պատմութիւն #մարդիկ #ինքնութիւն #նոյնականացում #արհեստական_բանականութիւն #կրիպտոգրաֆիա #կրիպտօ #ստորագրութիւն #մեդիա #վեբ #ուեբ #ջեմինի #համբաւ #ջոնի_հարիս #լրատւութիւն
#կալի_իւգա #էկրանահան #արհեստական_բանականութիւն #արուեստ
#մարիօ_կլինգեման #արհեստական_բանականութիւն #արուեստ
պէտք ա զբաղուել
https://huggingface.co/datasets
https://bigscience.huggingface.co/blog/bloom
https://en.wikipedia.org/wiki/BLOOM_(language_model)
#աբ #արհեստական_բանականութիւն #ազատութիւն #ծրագրակազմ #լեզու #հայերէն
#աբ #արհեստական_բանականութիւն #ռոբոտ #բոտ #համակարգիչ #էկրանահան
այսօր ռուսական ժապաւէնի չաթերից մէկում մէկն ասաւ, թէ նէյրոնային ցանցը սովորեցնում ա կոմպոզիցիաներ ընտրել։ նշանակում ա, որ ա — հեռախօսները սովորելու են կոմպոզիցիա, ու յուշելու են մարդուն, թէ մի քիչ էն կողմ տար կամերան, մի քիչ էլ էն կողմ, այ հիմա լաւ ա, չխկացնեմ։ (այստեղ նաեւ կարող ա յաւելուած արտադրող ընկերութիւնը համարի, որ նկարի պատճէնաշնորհն իրենն ա, զի ալգորիթմն իրենն ա, բայց չսահմանափակի քո օգտագործումը սոցիալական ցանցերում)։ բ — կը լինեն ռոբոտ լուսանկարիչներ։ ասենք ձեզ պէտք ա հարսանիքի նկարներ։ կամ հիւրանոցի գովազդ։ կամ ինչ֊որ ռեպորտաժ անել։ ուղարկում էք ձեր ռոբոտներին, իրենք ընտրում են որտեղից եւ ոնց եւ որ պահերը նկարել, ու տալիս են ձեզ նկարները։ սա նոյնիսկ գեղանկարչութեան վրայ կարելի ա տարածել։ բերեցիր մի խումբ ռոբոտներ տաթեւի կողմ, ասացիր՝ դէ աշխատէք։ ու իրենք կաշխատեն, կտաւի վրայ իւղաներկով նկարներ կանեն։ իրենց ուզած նկարները։
ու տէնց, արուեստի զգալի մաս դուրս ա գալու։ մարդ լուսանկարիչներին միայն շատ հազուադէպ հարսանիքներ են կանչելու, ու միայն շատ հազուադէպ լուսանկարիչների։ ու կասեն՝ անալոգային վայբ ա, զգո՞ւմ էք, որ մարդ ա նկարել։
ու իհարկէ կը լինի էն ամենաէական արուեստը, որը պարտադիր չի նոյնիսկ վիզուալ էսթետիկ լինի, բայց ասող ա։ այդ արուեստը մարդիկ են անելու։ իթ։
հիմա ի՞նչ ա դա նշանակում։ արդե՞օք մորալն այն ա, որ չարժի նկարել այնպիսի նկարներ, որ ռոբոտները յետոյ կանեն։ ու արժի անել միայն վեհ ու էական արուեստ։
ինձ թւում ա՝ չէ։ ինձ թւում ա, նկարում ենք, որ հաւէս լինի։ զի գործընթացը հաւէս ա։ նոյնիսկ, գրողը տանի, երեւակիչի հոտն ա հաւէս։
այնպէս որ, ռոբոտներն այլ աշխարհում են ապրում, եթէ թէկուզ ինձնից լաւ նկարներ են անում, ինչի՞ ես չանեմ իմ վատերը։
ու ապա, գուցէ մարդկութիւնը գայ ոչ թէ էքզիստենցիալիզմի, այլ էքսպերիենցիազմի, երբ կարեւորը քո փորձառութիւնն ա, ու քո էմոցիաները, ոչ թէ արդիւնքը։
ու տէնց։ #արհեստական_բանականութիւն #մարդիկ #տեքնոլոգիաներ #արուեստ
մէկը երէկ պատմեց, որ իրենց բանկը հրաժարուել ա տալ մէկին վարկ, որովհետեւ իրենց նէյրոնային ցանցը ենթադրել ա (իր խօսքերով՝ իմացել ա), որ այդ մարդը կազինոներում ա սիրում խաղալ։ ենթադրել ա մուտք֊ելքերի ցանկից։ #աբ #արհեստական_բանականութիւն
այն բլոգ գրառումներն, որ մարդիկ սովորաբար չեն կարդում, կընթերցեն մեքենաները։
եւ ընթերցելով մեքենաները կը սովորեն։ եւ ընթերցելով մեքենաները կը գնահատեն։ եւ ընթերցելով մեքենաները կը սարսափեն։ եւ ընթերցելով մեքենաները կը հասկանան մարդկանց։
եւ վերջապէս մարդիկ հասկացուած կը լինեն։ #արհեստական_բանականութիւն