#էկրանահան #արհեստական_բանականութիւն #աբ #հայերէն #դասական_ուղղագրութիւն #ուղղագրութիւն
դասական ուղղագրութիւն՝ հայոց լեզու եւ գրականութիւն բլոգում։
#ուղղագրութիւն #հայերէն
ի դէպ, alpine֊ը այսպիսի կարգաւորում ունի, որն ինձ մօտ նշուած ա՝ speller=hunspell -d hy։
ու երբ ուղարկում եմ իմակը, ստուգում ա, առաջարկներ անում՝
#ուղղագրութիւն #հայերէն #էկրանահան #իմակ
յիշեմ որ ֆայրֆոքսը ուղղագրութեան ստուգիչի նիշքերը փնտրում ա /usr/share/myspell֊ի մէջ, եւ ոչ թէ /usr/share/hunspell֊ի մէջ։
աւաղ, ~/.config/enchant֊ի միջինը չի կարողանում օգտագործել։ :/
իսկ փիջինը կարողանում ա՛։
#ուղղագրութիւն #ֆայրֆոքս
նոր սպեկտրումը կոդ ուղարկեց, ու մտածեցի, դասականով էնքան ակնյայտ ու հարազատ ա, որ boolean֊ը բուլեան ա։
էհ։
#բուլեան #դասական_ուղղագրութիւն #ուղղագրութիւն #հայրերէն
>եւ կարելի է լիարժէք արտայայտել միայն 1917 թուականի ուղղագրական փոփոխութիւններով հրատարակուած տեքստերը
@{https://xn–69aa8bzb.xn–y9a3aq/users/emptyfear}ի կիսած նիւթից։
փաստօրէն այստեղ մենք այդքան վատ վիճակում չենք։
բայց կարող էինք լինել, եթէ «ու»֊ն դառնար մի նիշ, իսկ «ւ»֊նը հանուէր շարուածքից, համապատասխանելով բոլշեւիկեան փոփոխութիւնների։ այսպէս չլինելուն նաեւ նպաստել ա սփիւռք ունենալը, զի սփիւռքը չէր ընդունել բոլշեւիկեան փոփոխութիւնները։
ու քանի որ այսպէս ստացուեց, աւելի էր հաւանականութիւնը, որ մարդիկ որ ստեղծում էին armscii-8֊ը, հարցին խելամիտ մօտենան, իսկ այդ գործը հաշուի առնելով յետոյ ձեւաւորուեց իւնիկոդ ստանդարտը։ այնպէս որ մենք էլ կարող էինք նման վիճակում լինել։
#հայերէն #ռուսերէն #համակարգ #ուղղագրութիւն
ուղղագրութեան հետ կատակելու, իմ տպաւորութեամբ՝ ալիքներ են լինում։ երեւի այն ժամանակաշրջաններում, երբ նոր մարդկանց զանգուած սկսում ա առնչուել գրի հետ՝ այդ կատակների ալիքները վրայ են հասնում։
այսպէս էր, ըստ երեւոյթին այն ժամանակ, երբ ամերիկացիների մեծ զանգուած սկսեց գրել֊կարդալ, ու ի յայտ եկած մեմերի (որ էն ժամանակ դեռ այդպէս չէին անուանւում) միջից մեզ մնաց օկը։
ու այնպէս էր երեւի էն ժամանակ, երբ յայտնուեց ռուսերէնի «օլբանսկին»՝ կրկին, մի ժամանակաշրջանում, երբ ինտերնետը տարածուեց, շատ մարդ սկսեց գրել֊կարդալ, եւ անել սովորական սխալներ՝ ի դէպ կրկին՝ սխալների զգալի մասը կապուած էր նրա հետ, որ գրւում ա ոչ այնպէս, ինչպէս լսւում։
ու միայն հայերը որոշեցին կատակն օրինականացնել՝ առաջին ̶բ̶ո̶լ̶շ̶ե̶ւ̶ի̶կ̶ե̶ա̶ն̶ արդի ուղղագրութեամբ։
#ուղղագրութիւն #կատակ #օկ #պատմութիւն #լեզու
արեւմտահայերէնը կը յայտնուէր աւելի ապահով վիճակում եւ ուղղագրութեան հարցը կը սկսէր քննարկուել, եթէ մենք ունենայինք մի քանի հարիւր հազար հայրենադարձ։
ինձ միշտ ցաւում ա նրանից, որ սփիւռքից եկածների զգալի մասը չեն մնում, կամ չեն էլ դիտարկում հայաստանը գալու համար՝ մեկնում են եթէ հնարաւոր ա ամն։
ու հիմնական պատճառը պարզ ա՝ էնպէս չի որ իրենք չեն կարող մեզ պէս ապրել։
մեզ պէս ապրել կարող են՝ դրան պատրաստ չեն, պատրաստ չեն դաունգրէյդ լինել վաստակած փողի առումով անգամ նրանք, որ իրանից կամ լիբանանից են։
#ներգաղթ #սփիւռք #արեւմտահայերէն #հայերէն #ուղղագրութիւն
Այդ պահերից ի վեր պարտադրուած ուղղագրութիւնը տարբեր եղանակներով յանգեցրեց գիտակցութեան մէջ բառարմատ-գաղափարների եղերական կորուստի՝ կա´մ դրանք ածանցների վերածելով, ինչպէս՝ օրէն(ք)՝ կերպ, կարգ - ազատորեն, ազնվորեն, կա´մ խեղուած ձեւի մէջ տարրալուծելով եւ իսպառ անհետացնելով արմատը, ինչպէս՝ ի+օրին+ել (յօրինել, որն, ըստ էութեան, յիշեցնում է տիեզերքի եւ ամէն նոր յղացումի արարչական սկիզբ՝ անօրինակ մի բան օրինակ դարձնելը, օրէնքի ու կարգաւորման բերելը, յարդարելը) - հորինել, կա´մ համահունչ արմատները միակերպելով
#հայերէն #ուղղագրութիւն
Այս բացատրութեամբ նկարագրուող գրաբարում առկայ «հաշտ» (համերաշխ, խաղաղ, ներող եւ այլն) և «յաշտ» (զոհ, նուէր, ձօն, «յաշտ առնել»՝ զոհ մատուցել) բառային զոյգը սկզբնապէս, ամենայն հաւանականութեամբ, ծագել է միեւնոյն իմաստային դաշտից, իսկ հետագայում տարբերակումը շարունակ մեծացել է։ Ի վերջոյ ի՞նչ է հաշտութիւնը, եթէ ոչ իւրատեսակ զոհաբերութիւն։ Եւ զոհաբերումը, որ հոգեկան եւ ֆիզիկական գործընթաց-ծէսի նկարագրութիւն է, անհրաժեշտ եւ բաւարար պայմանն է հաշտութեան, իսկ հաշտութիւնը ինքնին արդիւնքն է զոհաբերութեան։
#լուսինէ_աւետիսեան #հայերէն #ուղղագրութիւն
(03/19/19 11:33:21 ) kamee: wordsthatidefend: երբ բառը հոլովելիս, բոլշեւիկեանի ե֊ն դառնում ա ֊ի, ուրեմն դասականում դա գրւում ա է։
հետեւաբար, իսկապէս․ քանի որ, պէս֊ը դառնում է ֊պիսի։ վրայ․ քանի որ, բոլոր բազմավանկ բառերի վերջում՝ եթէ իրենք աւարտւում են ա֊ով եւ ո֊ով, գրւում է ֊յ։ սա հեշտ կարող ես յիշել, քանի որ բոլշեւիկեանում էլ հոլովելիս աւելորդ «յ» ա գալիս, օրինակ, սեղանի վրայի, իրականում էդ հոլովման օրէնքը սրա վրայ ա հիմնւում։
ժամկէտը նոյնպէս է֊ով։ ֊էք, ֊ացէք, գրւում են է֊ով, կրկին է֊ի ձեւափոխման վրայ հիմնուելով։
խօսքով, ոչ թէ «խոսքու» կամ «խօսքու», որովհետեւ, ո֊ից յետոյ աւելացնելով «ւ»֊ը դու ստանում ես «ու»֊ն, որը բոլշեւիկեանում առանձին տառ ա։ հետեւաբար, եթէ չես ուզում գրես «ու», այլ՝ «֊ով», ուրեմն երբեք֊երբեք֊երբեք չգրես «ւ»֊ով։
կը֊ն առանձին մասնիկ ա։ անգլերէնի “shall/will”֊ի պէս։ հետեւաբար՝ կը քնես։ արեւելահայերէնում՝ միայն բաղաձայներից առաջ ենք գրում «կը», իսկ ձայնաւորներից առաջ սովորական կարող ես շարունակել՝ օրինակ՝ «կապտակեմ»։
#հայերէն #դասական #ուղղագրութիւն
#դասական #ուղղագրութիւն
@{ մարիամ ; wordsthatidefend@spyurk.am} 04.03.2019, 11:51:48
ուղղագրութիւնը յիշողութիւն է, պէտք է բառերի գրութիւնը յիշել տառ առ տառ: կան նաեւ ուղղագրական կանոններ, որոնք օգնում են բառապատկերները յիշելու:
ռաֆայէլ իշխանեան «դասական ուղղագրութեան կանոններ»
#հայերէն #լեզու
իսկ իմ ալփայն 2.21֊ը սփելչեք էլ է անում։ :P
դրա համար .pinerc֊ի մէջ պէտք է գրել՝
speller=hunspell -d hy
դէ իմ նիշքերը hy.dic են ասենք։ կարելի է նաեւ աւելացնել այլ լեզուներ, ասենք en_GB, հանսփելը մի քանի լեզուի հետ աշխատում է։ #ալփայն #ուղղագրութիւն #հայերէն
#եպոս #էպոս #ՅԵՐԵՎԱՆ #երեւան #1939 #գիրք #աբեղեանական_ուղղագրութիւն #ուղղագրութիւն #հայերէն #սասունցի_դաւիթ
ß տառի էւոլիւցիա։
#էվոլյուցիա էւոլիւցիա #ß #գերմաներէն #նախագծում #ուղղագրութիւն #տառ
ինչքան գիտեմ, ß տառը չի օգտագործւում Շուեյցարիայում այն պատճառով, որ իրենք ուզում էին ունենալ մէկ ստանդարտ գրամեքենայ կոնֆեդերացիայի երեք հիմնական լեզուների համար։ Հետաքրքիր է, ինչպէս տեխնոլոգիան ազդում է, ձեւաւորում է ճաշակը, ուղղագրութիւնը, ստանդարտները։
#ուղղագրութիւն #գերմաներէն #շուեյցարիա #տեխնոլոգիա #գրամեքենա
մի պահ նկատեցի որ ձեռքս սովոր էր սովետական ուղղագրութեանը՝ «ություն» գրել, իսկ մատներս՝ դասական՝ «ութիւն» են հաւաքում։
#ուղղագրութիւն #հայերէն #անկապ
մտածում եմ, մեր ուղղագրութինը կարելի է շատ հեշտ «լաւացնել», գիտեմ, որ վիճելի է այդ բառը, եւ բերել աւելի մօտ դասականին, որը, յիշեցնեմ, օգտագործում են ոչ միայն արեւմտահայերէնի, այլեւ արեւելահայերէնի համար սփիւռքի համայնքներում, ընդամէնը անելով երկու քայլ․
— վերադարձնել «ւ»֊ը, ու հետեւաբար, հեռացնել «և»֊ն ու «ու»֊ն որպէս տառ։
— վերադարձնել «է»֊ի կիրառումը։
ւ֊ի մասին․
այո, անգլերէնն էլ է ապրել ուղղագրութեան փոփոխութիւն, բայց անգլերէնում չեն փոխել այն, որ fault գրւում է au֊ով։ մաշտոցն ակնյայտօրէն եւրոպական ազդեցութեան տակ էր, ու իր համար հարազատ էր «ու»֊ն գրել որպէս «ou»։
ոչ մէկի նեարդերին չի ազդում գրել՝ soup անգլերէն չէ՞։ կամ sauce, կամ vault։
այո, ես իրականում «աւ»֊ն «օ»֊ով փոխարինելուց հիացած չեմ։ փորձե՞լ էք երեխային բացատրել, ինչո՞ւ կայ «ո» եւ «օ»։ իսկ ինքներդ հասկացե՞լ էք, երբ սովորում էիք։
ունենալով «ւ»֊ը, մենք վերադարձնում ենք լեզուի մէջ կորած արմատներն եւ սկսում ենք ենթատեքստից անկախ տարբերել ասենք ռազմաւարն ու ռազմավարը։
ունենալով «օ»֊ն տարբերում ենք ասենք հոտն ու հօտը։ ես կարծում եմ, որ սա շահելու մասին է։
իհարկէ, ւ֊ն վերականգնելը նշանակում է որ ունենք ութիւն, ապա նաեւ՝ եան, եւ այլն։
վիւնագիրների մօտեցումը, այնպէս, ինչպէս անում են պարսկահայերը, երեւի աւելի հեշտ է ընկալել։ այսինքն՝ աղւէս, ոչ թէ աղուէս։
— Է֊ի մասին։
Բառի վերջում միայն «է» գրելը միայն հեշտացնում է սովորողի գործը՝ գուցէ, ինչեւէ, գայանէ։ հեշտ է չէ՞։
նաեւ շատ հասկանալի է ինչու սէր֊սիրոյ, գէտ֊գիտութիւն, պէտք֊պիտանի, դէմ֊դիմաց, փոխարէն֊փոխարինող։
Ընդամէնը այս երկու քայլն անելով, մենք զգալիօրէն մօտեցնում ենք երկու ապրող ուղղագրութիւնը առանց դժուարութեան։
Իրականում, այս օ֊ն, է֊ն ու ւ֊ն այնքան կարեւոր են, ինչպէս ր֊ն ու ռ֊ն։ Մենք չենք ուզում խառնել պառկ եւ պարկ արմատները չէ՞։ չենք ուզում կռահել թէ որի մասին է խօսքը։ ապա ինչո՞ւ ենք ուզում կռահել հոտ թէ հօտ, չէ՞ որ դրանք տարբեր են։ անգլիացիներն էլ պատահաբար չէ որ գրում են ship ու sheep եւ շարունակում են գրել։
Ի՞նչն է կարելի թողնել։
Բառասկզբի յ֊ն։
Երեւի ոչինչ, որ գրելիս չհասկանանք, ինչու է Հակոբը իրականում Յակոբ։ Երեւի պարտադիր չէ յիշել, որ՝ յատուկ, յիմար, յանցաւոր, յեղափոխութիւն։ Չեմ տեսնում յիմարի առաւելութիւնը հիմարի համեմատ։ Գուցէ սա դեռ չեմ հասկանում։
Բառավերջի յ֊ն։
Կռահում եմ, որ սա հեշտացնում է ընկալել, ինչու «երեկոյ֊երեկոյեան», «կրիայ֊կրիայի», որտեղից այդ յ֊ն։ Բայց չեմ հասկանում ինչ ենք կորցնում եթէ գրենք «հետո» «յետոյ»֊ի փոխարէն։
երեւի այսքանը։ կարծում եմ, այդ երկու֊երեք պարզ քայլը բնաւ ցաւոտ չեն, ու ակնյայտ շահաւէտ։
լեզուների, ուղղագրութիւնների, ազգակերտման, քաղաքականութեան մասին շատ հետաքրքիր տեքստ՝ http://www.kasparov.ru/material.php?id=54E2EB1B4E2F7
#ռուսերէն #քաղաքականութիւն #լեզուներ #լեզու #գիր #հունարէն #հեբրայերէն #նորուեգերէն #ֆրանսերէն #չինարէն #օսմաներէն #թուրքերէն #ուղղագրութիւն
Հայաստանի Հանրապետութիւնը նպաստում է հայերէնի ուղղագրութեան միասնականացմանը։
Հայաստանի Հանրապետութեան օրէնքը լեզուի մասին
#հայաստանի֊հանրապետութիւն #լեզուի֊օրէնք #օրէնք #հայերէն #ուղղագրութիւն #քաղուածք
գուգլ թարգմանիչը սկսել է հասկանալ դասական ուղղագրութիւն։
#հայերէն #էկրանահան #ուղղագրութիւն
փաստօրէն, ռուսերէնի ուղղագրութիւնն էլ փոփոխութեան պատճառով աւելի շատ է համատեքստից կախուած։ իրենք առաջ ունէին мир ու мiр որ նշանակում էին խաղաղութիւն կամ աշխարհ։
#ռուսերէն #ուղղագրութիւն #սովետ #աշխարհ #խաղաղութիւն #########
Ինչքան էլ մտածում եմ, մէկ է՝ դասական ուղղագրութիւնը որոշակի տրամաբանութիւն ունի, որին հետեւում է։ Աբեղեանական ուղղագրութիւնը, երբ «Յերեվան» էին գրում, ինչքան էլ որ դուրս չի գալիս, որ ինչպէս լսւում, այդպէս էլ գրւում է, էլի տրամաբանութիւն ունի։ Գոնէ հենց դա՝ ինչպէս լսւում, այդպէս գրում ենք։ Էլի տրամաբանութիւն է։ Իսկ էս արդի սովետականը հետ համատեղելիութեան համար աբեղեանականի էլեմենտներ է պահպանել, ինչ֊որ բաներ դասականից է հետ բերել, ու արդիւնքում ինչ֊որ խառնաշփոթ, ոչ տրամաբանական կանոնների բազմութիւն է ստացուել, հիբրիդ է ստացուել։ Իսկ հիբրիդ մեքենաներն էլ լաւը չեն, կամ ներքին այրման շարժիչ, կամ էլեկտրական։ Այո, եթէ ինձ հարցնէք, ես նախընտրում եմ աբեղեանականը այսօրուայ ուղղագրութեանը։ Այն աւելի լաւն էր դիզայնի տեսանկիւնից։ իհարկէ դասականը էլ աւելի լաւն է։
Ու ես չեմ ասում, որ բարեփոխում պէտք չէր։ Պարզապէս երբ գիտես չես կարողանում լաւ բարեփոխում անել, աւելի լաւ է չանես։ Դէ մեզ ստիպել են, չգիտեմ մենք մեզնով ինչ կանէինք կամ չէինք անի։ Կարճ ասած, տխուր վիճակ է։ Քիչ է շօշափելի, մատերիալ բաներն են վատ դիզայն արած, ասենք՝ վատ դիզայնով շէնքերի մէջ ենք ապրում, մի հատ էլ ոչ նիւթականն է վատը, որ թւում էր, հեշտ է լաւացնել՝ վատ գրած ծրագրերով ենք օգտւում, մի հատ էլ ուղղագրութիւնն է վատը։
#հայերէն #ուղղագրութիւն #նախագծում #դիզայն
որպէսզի փիջինում ուղղագրութեան ստուգիչն աշխատի, փակցնում էք hy.aff֊ն ու hy.dic֊ը .config/enchant/myspell պանակի մէջ։
#հայերէն #փիջին #գնու #լինուքս #ուղղագրութիւն #ակնարկ #ուտենց
դասական ուղղագրութեան մասին ֆիլմը՝
http://www.youtube.com/watch?v=w9f8gA3x2c4
#յարութիւն #ֆիլմ #դասական #ուղղագրութիւն
Գիտեք երեւի, որ հայերենի ուղղագրությունը ստուգող ծրագրերով չափից շատ հետաքրքրված եմ։
Այդ իսկ պատճառով, երբ իմացա մի պրոեկտի մասին, որը չնայած ազատ չէ բնավ, ու աշխատում է ոչ ազատ օհ-ի տակ, այսինքն իմ ու համայնքի համար պիտանի չէ, միևնույն է, ուրախացա։ Որովհետեւ մտածեցի, շատ մարկդանց կարող է պիտանի լինել, ու ընդհանուր առմամբ կարող է նվազեցնել անգրագետ գրառումների քանակը։ Հետաքրքրությունս բավականացնելու համար այցելեցի կայքը, որտեղ եւ գտա այդ փաթեթի մասին հեղինակի հոդվածը՝ http://soft.areg.biz/downloads/poweroffice/2010/statia.htm ։
Ինչպես եւ ակնարկում է հղման միջի statia բառը, հոդվածը ռուսերեն է։ Հավանաբար, հայերեն ուղղագրության ստուգման ծրագրի հեղինակը դժվարանում է հայերեն մտքեր կազմել եւ գրի առնել։
Ահա հոդվածից մի հատված․
Օհ՜ ոչ։
Փաստորեն, չդիմացան, եւ որոշեցին օգտվողների որոշակի զանգվածի քմահաճույքը բավարարելու համար անել այնպես, որ ուղղագրության ստուգման ծրագիրը առաջարկի «դեբիլիզմ» բառը ճիշտ գրել։ Ինչպե՞ս կարելի է ճիշտ գրել այն բառը որը գոյություն չունի։ Եվ ի՞նչ կմտածի այն մարդը, ում ծրագիրը առաջարկի այդ «դեբիլիզմ» բառը։ Բնական է եթե կմտածի որ «դեբիլիզմը» հայերեն բառ է, բացառված չէ որ ուրարտական հարմատներ ունի։
Ես ինքս գրում եմ միտումնավոր սխալներ անելով։ Ինքներդ ել գիտեք, որ ս[ծ]իլի համար ինչ ասես չենք անում։
Սակայն, «սծիլ» բառը իմաստ չունի ուղղել եւ դարձնել «ստիլ», որովհետև դրանք երկուսն ել նույնապես սխալ են եւ հայերենում գոյություն չունեն։
եւ այդպես
ու տենց