վերջերս շատ եմ ճապոնական ֆիլմեր դիտել, ու յիշեցի «always» ֆիլմը։
առաջին հայեացքից՝ շատ նման ա մեր «մեր բակին»։ ու շատ կարեւոր ա ինչով ա տարբերւում։
ճապոնացիները պատմում են իրենց մասին։ պատմելով իրենց մասին էն ժամանակ՝ պատերազմից յետոյ, իրենք պատմում են իրենց մասին՝ միշտ։ ինչպիսին են ճապօնացիները միշտ։ միշտ եղել եւ միշտ կը լինեն։
ի՞նչ են պատմում։ պատմում են այն մասին, որ ճապոնացիները նախընտրում են երբեմն լինել կոպիտ, նուրբ զգացմունքներն անկեղծ արտայայտելու փոխարէն։ բայց այդ կոպտութեան մէջ պէտք ա կարողանալ կարդալ նրբութիւնն ու խորութիւնը։ պատմում են պատերազմից մնացած վէրքերի մասին։ պատմում են վեստերնիզացիայի մասին։ նշում են, որ առանց այդ էլ լիբերալ եւ բազմազան հանրութիւն էին։ պատմում են ինդուստրիալիզացիայի մասին՝ ու այստեղ ֆիլմում առանցքային են ձգտումները՝ եւ աշտարակն են կառուցում, որով բոլորը հպարտանում են, եւ ընկալում են այն զարգանալու խորհրդանիշ, եւ ամէն մարդ, նոյնիսկ «ինտելիգենտիկ» գրողը ունեն ձգտումներ։ սուզուկի աւտո մականունով մարդը երազում ա ունենալ աւտոընկերութիւն, իսկ գրողը՝ յաղթել գրական մրցանակ։
փոքր փողոցում բոլորն, իհարկէ, իրար աջակցում են։
նաեւ երեւում ա, ոնց են մարդիկ յարգում պատասխանատւութիւնը։ դա, ինձ թւում ա՝ բոլոր մարդիկ։ օրինակ, երբ գրողը նոր նոր պիտի վերցնի երեխային, ու դեռ փորձում ա վերադարձնել՝ սուզուկին իրան «չելենջում» ա, ասում ա՝ «ըհը, դուխդ չհերիքեց», որովհետեւ ուզում ա տեսնել պատասխանատու մարդ։ ու հակառակը՝ երբ նա երեխայով սկսում ա զբաղուել՝ նա ինքն էլ ա իրեն աւելի յարգում, եւ հարեւաններն են իրեն սկսում հարգել։ ամէնակարեւորը՝ պատմում են իրենց արժէքների մասին։ ի՞նչն ա ճապօնացու համար կարեւոր։
ու մենք իմանում ենք, որ ճապոնացում համար կարեւոր են ձգտումները, կարեւոր ա աշխատանքը, կարեւոր ա ընտանիքը, կարեւոր ա հանրութիւնը, երկիրը։
ի՞նչ ենք տեսնում «մեր բակում»։ կարծեմ երկրորդի վերջում, երեւի, կայ ամենալաւ պահը՝ երբ բակի բնակիչները պաշտպանում են նկարիչ դոդոյին, որ բնակւում ա նկուղում, որը պէտք ա ինչ֊որ մէկը վերցնի բիզնէսի համար։ տեսնում ենք էն, ինչին կայ պահանջ՝ «ռազբիրատ»։ չենք տեսնում երկիր, չենք տեսնում ոնց ա բակը հանրութեան մաս, չենք տեսնում զարգացում, չենք տեսնում ձգտումներ։ մէկն իր համար չինովնիկ ա, մէկն էլ իր համար նկարիչ ա։ ամենաոգեշնչողը «ռազբիրատ»֊ն ա, դա ա հայ երիտասարդի ձգտումը՝ բակի յարգուած տղայ լինելը։ իհարկէ, դա մասամբ ներկայացուած ա ծաղրանքով։ բայց եւ ամէնն ա ներկայացուած ծաղրանքով։ ակնյայտօրէն, մեր բակը էքսպորտի ֆիլմ չի՝ ներքին շուկայի համար ա։
ինչը կրկին տարբերում ա մեր հանրոթիւնը ճապոնականից, եւ ո՞ւր եմ հեռու գնում՝ նոյնիսկ վրացականից։ վրացիները իրենց կինոյում կարողանում են անդրադառնալ ներքին խնդիրներին այնպէս, որ դա էլ լինի իրենց մասին պատմել՝ ուրիշներին։ օտար հայեացքի համար հետաքրքիր ֆիլմեր են նկարում, ու ինձ թւում ա դա յատուկ չեն անում, պարզապէս այսպէս ստացւում ա, երբ անում ես մի բան, որը կարող ա որեւէ մէկին, քեզնից բացի, հետաքրքիր լինել։
աչքի ա ընկնում նաեւ էն, որ ճապոնիան՝ ի տարբերութիւն մեզ՝ աշխարհի մաս էր։ եւ դա երեւում ա մասնաւորապէս շէնքերով։ ակնյայտ ա, որ մենք էսօր, երբ նոր ենք դառնում աշխարհի մաս՝ չտեսի պէս պիտի շէնքեր կառուցենք, իսկ իրենք կառուցում էին ճաշակով եւ համաշխարհային տենդենցները տեսնելով։
ընդհանուր առմամբ, «միշտ» ու «մեր բակը» ֆիլմերը, սկսած անուանումից, եւ վերջացրած բովանդակութեամբ եւ իրականացումով լրիւ բացատրում են ինչու հայաստանը ճապոնիա չի՝ այլ նոր մանուկ պետութիւն ա, ու ինչի ա ճապոնիան՝ որ նոր չի ծնուել՝ այնպիսին ինչպիսին այն կայ։
#հայաստան #ճապոնիա #կինո #մեր_բակ #միշտ #հանրութիւն #պատմութիւն #արուեստ
