մի գործի տեղ կար, ուր չաթուելն արգելուած էր։ ինտերնետն էլ էր արգելուած, բայց ոչ ինձ համար։
բայց չաթուելը մէկ ա արգելուած էր։
ու ես մի ամիս աշխատեցի ու դուրս եկայ։
ու տէրը ֆիրմայի գալիս նայում էր՝ չաթւում էի։
irc֊ում։
ու ես ուղիղ ասել էի՝ ես չեմ հասկանում ոնց էք գործ անում առանց դրա։ ես չգիտէի որ հնարաւոր ա առանց դրա։
ես ինչ չէի պատկերացնում, որեւէ irc ալիքում հարցնում էի։ ըստ որում միշտ մտած էի, միշտ կարդում էի ինչ են խօսում։ երբեմն արտայայտւում էի։ եթէ կարողանում էի՝ ինքս էի օգնում։
ու ոնց ա հնարաւոր առանց դրա՝ չեմ պատկերացրել։
եթէ օրինակ մարդուն gentoo էի օգնում տեղակայել, ասում էի որ յետոյ, քանի անփորձ ա, պիտի թարմացումների խնդիրների ժամանակ մտնի irc սենեակ եւ հարցնի։ երբ վերջերս մակի վրայ gentoo տեղակայեցի, ձայնը, պարզուեց չէր աշխատում, կարծես նոյնիսկ readme֊ի մէջ էր գրուած՝ եկէք irc հարցրէք էն մարդուն։
ասում էի՝ գնա irc հարցրու։
դժուարանում էր գնալ, երբ մտնում էր՝ շատ դուխով չէր խօսում։ հասկանալի ա։
բայց ինչ մտածեցի՝ որ ես միշտ էլ չաթուել եմ՝ բնական բանականութեան հետ։ քննարկել եմ խնդիրներս տարբեր բանականութիւնների հետ, որ ինչ֊որ գիտելիք ունեն ոլորտում, փորձ, կամ գուցէ էդ ծրագրակազմի հեղինակներից մէկն են։
նաեւ ջոկել եմ ինչի ինձ կամ այլ ընկերներիս չեն գալիս հարց տալու՝ մենք ի՞նչ ենք գրել որ ինչ սենեակ ունենանք ուր կը պատասխանենք։ կամ որ օգտակար լինի ու մարդիկ հաւաքուեն էդ սենեակում ու քննարկեն։
ինչեւէ։
գալիս եմ նրան որ էսօր մարդիկ էդքան նստել են արհեստական բանականութեան հետ չաթերի, որովհետեւ չեն չաթուել/կուլտուրա չունեն/քաշւում են բնական բանականութեան հետ չաթուել։
եւ դա խնդիր ա։ զի կապիտալիստին փող են տալիս, ածխածինն աւելացնում են, բայց կարելի էր գալ մարդկային այլ մարդկանց հետ շփուել։
հա, իհարկէ, արհեստական բանականութիւնը տոքսիկ իրան չի պահի։ բայց դէ ես էլ եմ տոքսիկ համայնքներից խուսափել, ու էն համայնքներում եմ ուր հանգիստ ա։
հա, վատ փորձառութիւն ունեցել եմ։
բայց չեմ մնացել դէ։
ու տէնց։
#բանականութիւն #չաթ #շփում
պատմել եմ որ ընկերս ամն֊ից աղջկայ հետ ճամփորդում էր, արցախում մի փախած գիւղում մի շիշ ջուր առաւ, աղջիկը թռաւ դէմքին, թէ ինչի՞ ես պլաստիկ առնում, նա էլ արդարացաւ որ ներդրում ա անում տեղի տնտեսութեան մէջ։ աղջիկն էլ ասաւ թէ հազար դրամն ի՞նչ օգուտ։
ես էլ յետոյ ասացի որ չէ՞ որ հազար դրամը հազար դրամ չի ու տարբեր մարդկանց ձեռքերով անցնում ա։
ապա էսօր մտածեցի՝
նախ հաւէս ա երբ շատ մարդ կայ, զի հազար դրամը ինչքան մարդու ձեռքով անցնում ա՝ էնքան շատ ա։ եթէ երկու հոգի կայ՝ մէկը սուրճ ա եփում, մէկը մազ կտրում՝ ապա իրար պէտք ա տան էդ հազար դրամը։
բայց եթէ շատ մարդիկ են, ապա եւ ծառայութիւնները որ իրար կարող են մատուցել՝ շատ են։
ու իրար մատուցելով արդէն շարժ ա լինում ու մարդիկ աւելի լաւ են ապրում։
բայց այլ բան որ առաջին անգամ էսօր մտածեցի՝ դիցուք երկու հոգի են, մէկը ստացաւ հազար դրամը, գնաց մազերը կտրեց, միւսը էդ փողը ծախսեց առաջինի խանութում, առաւ պաղպաղակ, էն մէկն էլ էլի եկաւ մազերը կտրեց։
բայց եթէ չկայ էդ հազար դրամը, ապա երկուսն էլ չունեն տշելու գնդակ, ու առանց խաղալու նստած են։
պէտք ա մէկը դրսից գայ էդ հազար դրամը թողնի՝ այլ լեզուով «ինուեստիցիա», ներդրում անի։
ու այդ առումով, մտածեցի՝ լոկալ փողն իմաստ ունի՝ շատ քաղաքներ ու տարածքներ եւրոպայում ու ամն֊ում ունեն իրենց լոկալ փողերը։
հիմնականում դրանց միտքը որոշակի լոկալ ազգայնականութիւնն ա, պարտադիր չի էթնոսի վրայ հիմնուած, բայց աւելի շատ տեղանքի։ բասկերի երկրում ա որ երեւի մի քիչ էթնիկ ազգայնական ալիքներ են։ եւ փողը տպում ա կամ քաղաքապետարանը, կամ մասնաւոր ընկերութիւնը։ եւ տեղական խանութները համաձայնում են էդ փողով առեւտուր անել։ հա, ու մտածեցի, երբ ներդրում չունես, տեղական փողը առաւել եւս կարեւոր ա։
ու այո, էն այլմոլորակայինների պատմութիւնն ա յիշեցնում, երբ գալիս են երկիր, տեսնում են ամէնը քանդուած, վատ, ասում են՝ ինչի՞ ա սէնց վիճակ, ինչո՞վ կարող ենք օգնել, մարդիկ ասում են՝ փող չկայ, ասում են՝ էդ ի՞նչ ռեսուրս ա, կարո՞ղ ա ճարենք բերենք, ասում են՝ չէ, մենք ինքներս ենք տպում։
այլմոլորակայինները մտածում֊մտածում են, ու ջնջում են մարդկանց բանական էակների ցանկից։
#տնտեսութիւն #փող #շրջանառութիւն #ներդրում #տարադրամ #բանականութիւն
ահա այս տեքստի իմ մեկնաբանությունը
միացյալ նահանգներում ժողովուրդը ահագին անճաշակ է, բայց նրանք շատ ավելի լավ են հագնվում քան մենք, որովհետեւ տարբերակ չունեն այնպիսի անճաշակ բաներ գտնելու, ինչպես մենք։
այսինքն մերոնք էլ լավ կհագնվեին, բայց միեւնույն է առանց հասկանալու որ դա ճաշակով է, պարզապես գնելով այն ինչ կա։
այո, նրանց տղաներ/աղջիկները անհամեմատ ավելի ճաշակով են, ու հաճախ անհամեմատ ավելի դատարկ։
մեր «հիփիները» խորհրդային ժամանակներում ավելի քիչ պլեբեյ էին, քան իրենց մոտ, որովհետեւ այստեղ դրանք զարգացած ընտանիքներից ու տարբերվել չվախեցող մարդիկ էին, իսկ իրենց մոտ կոնտինգենտը շատ ավելի զանազան էր։
այժմ մենք ավելի մոտենում ենք նրանց, երբ «տարբերվողները» իրականում նույն չափ դատարկ են, ինչպես «կարգինները» ու իրարից չեն տարբերվում։
ես կարծում եմ որ վեհ մարդը, նույնիսկ եթե փող չունի, ու նորմալ հագուստ չունի, այնպես է հագնված լինելու ու այնպես է իրեն պահելու որ իրենից երեւալու է որ նա վեհ է։
(պոդնյատ վորոտ պուստ կարման)
տեսնողը կտեսնի։
վեհությունը զարգացած լինել է գումարած խելք, բանականություն։
ցանկացած արտաքինի մարդ կարող է լինել վեհ։
ու ես տեսնում եմ լիքը երիտասարդներ, ով փորձում է սթայլիշ հագնվել, ու նրանք բնավ վեհ չեն, այլ դատարկ։ ու եթե առաջին հայացքից դա չի երեւում, ապա դա երեւում է այն ժամանակ, երբ բերանը բացում են։
կամ երբ ստատուս են գրում։ կամ ինչ որ բան գրում են։
մարդկանց միմիկայի մեջ արտացոլվում է զգայականը, իսկ հայացքի մեջ՝ կարելի է տեսնել խելքը։
այսինքն ես միմիկային չեմ վստահում։
միմիկան կարող է ձգել, ու կբերի այն մարդուն, ով ինձ վտանգավոր է, ումից պետք է հեռու մնալ։ օրինակ, Միշելի միմիկան Գոդարի «breathless»-ում։
Միշելը բնավ վեհ չէ, նա պարզապես հիմար է, ի տարբերություն Օստապին, ով իրոք վեհ է։
Իսկ Օստապը վեհ է, որովհետեւ նա զարգացած է, Օստապին աղջիկները սիրում էին, նույնիսկ ատամնաբույժերը, իսկ Միշելով նորմալ աղջիկ չէր հետաքրքրվի, իր հետ ձանձրալի է։
Այլ հարց է, որ Օստապներ իրական կյանքում չեն լինում։
Իսկ հայացքը՝ դա կրկին միմիկա է, որովհետեւ աչքերը իրենք իրենցով ոչ մի բան չեն արտահայտում, արտահայտում են մկանները աչքերի շուրջ, ու դա գիտական փաստ է։
Ու հայացքը արտահայտում է զարգացած լինելը, խելքը։
ու ճաշակը կախված է զարգացած լինելուց։
իսկ այն որ քիչ թե շատ լավ հագնվածները դուր են գալիս, դա մեր ընդհանուր չտեսությունից է, որովհետեւ աչքը կարոտ է, իսկ այ գնա եւրոպաներ, Սատրապիի պես, ու տես ինչ լավ են իրենք հագնվում, ու ինչքան ավելի քիչ պատկերացում ունեն ազատության կամ պրոտեստի մասին, այլ միայն հիմար հիմար ծխում են ու Չե-ի դեմքով շապիկներ հագնում, առանց հասկանալու։
ու տենց
Ես միշտ հիանում էի Հաուսի հեղինակների գրագետ լինելով։ Սերիալի մասին պատմելով հաճախ նշում եմ, որ գրողները լավ տեղյակ են հոգեբանությունից։ Սակայն այստեղ նրանք պռոկոլ արեցին․
Այստեղ արծաթե քամին գրում է որ Հաուսը հարգեց Քադդիի դստերը, երբ ականատես եղավ ինչ տաղանդավոր թեթեւությամբ նա ստեց։
Սակայն սովորաբար Հաուսը սուտը չի հարգում, կանխատեսում է։ Նույնիսկ հեգնանքով է արտահայտվում, ասենք՝ «ապա խաբեք նրան, բոլոր հաջող ամուսնությունները սկսվում են ստից»։
Կարծում եմ, նա հարգեց աղջկան ոչ ստելու փաստի համար, այլ որովհետեւ նա ֆայմեց տեղում ստել։
Իսկ ի՞նչն էր ստիպել նրան ֆայմել ու խաբել։ Կարծում եմ որ այս դեպքում բանալ ռասսուդոկը։ Հայերեն բառարանում տարբերություն չգտա, ենթադրում եմ, որ անգլերեն ռազումը – mind, reason ա, իսկ ռասսուդոկը՝ sense-ն ա։
Էրիխ Ֆրոմմը իր «առողջ հասարակություն» գրքում գրում էր՝
Разум — инструмент человека для достижения истины, рассудок — инструмент для более успешного обращения с миром; первый — человечен по своей сути, второй принадлежит к животному в человеке.
Սակայն Հաուսը բնական կլիներ եթե ռազումը գնահատեր, ու կարողանար այն ռասսուդոկից տարբերել։
Սցենարիստները լոխանուծսյա եղան։ Որովհետեւ երեւի ուզում էին մի բան մտածել, ինչպես անել
որ երեխաներից զզվող Հաուսը այդ երեխային կապվի։ Ուրեմն պիտի գնահատի։ Ինչի՞ համար։ Մտքի։
ու տենց
