ասք անժէլ շնաձկան եւ թանաք ութոտնուկի մասին
անժէլը լողում էր թափանցող արեւի ճառագայթների ներքոյ, եւ մտածում այն մասին, թէ ինչ լաւ ա, որ նա շնաձուկ ա։ «մենք, շնաձկներս, ամենահին կենդանիներից ենք», — հաճոյքով յիշեցնում էր նա ինքն իրեն, — «մենք միլիոնաւոր տարիներ կանք, եւ չենք փոխուել՝ փոխուելու կարիք չունենք, որովհետեւ կատարեալ ենք»։ այս մտքից անժէլի սիրտը յաճախակի խփեց, եւ նա աւելի արագ սլացաւ։ «ու մինչ օրս ապրում ենք մեր պապերի պէս՝ նոյն կերպ լողում ենք, նոյն կերպ որս անում, նոյն կերպ խրթխրթացնում ծամելիս… մնեա…» — անժէլի ծնօտը բացուեց համով յիշողութիւններից, եւ դրա մէջ ընկաւ մօտակայքում լողացող պլաստիկ շիշը։
«թֆու», — թքեց անժէլը, — «սա ի՞նչ էր։ այս ինչքա՜ն աղբ կայ այս ովկիանոսում, բա առաջ էդպէ՞ս էր։ ահա՝ նա էլ ա աղտոտում» — մտածեց անժէլը, նկատելով ներքեւում, համացանցային մալուխի հարեւանութեամբ ներկի ամպիկներ արձակող ութոտնուկին։
ասում էին, թէ ութոտնուկը փախել ա նոր զելանդիայի պետական ակուարիումից եւ հետ վերադարձել ովկիանոս։ «լողամ տեսնեմ, ինչ կը պատմի», — որոշեց անժէլը։
— բարե՛ւ, թանաք, — ասաց անժէլը մօտենալիս։ — ի՞նչ կայ չկայ, — պատասխանեց թանաքը։ — բան չէ, — ասաց անժէլը, — բա էս ո՞վ ա քեզ թոյլ տուել ջուրը պղտորել։
այդ ժամանակ ութոտնուկը մի այլ թանաքոտ ամպիկ փչեց, որն ընդունեց շնաձկան ձեւ եւ լողաց֊անցաւ անժէլի կողքով։
անժէլը զարմացաւ՝ — «էդ ակուարիումո՞ւմ ես սովորել»։
— ահա,— պատասխանեց թանաքը,— անգործութիւնից, զբաղւում էի։ — իսկ ճի՞շտ ա, որ էնտեղ կուշտ կերակրում են՝ էլ պէտք չի լողալ, որս անել։ — ճիշտ ա, վատ չեն կերակրում — համաձայնեց թանաքը։ — երնէկ մեր ազգականներին, որ էնտեղ են։ տեսե՞լ ես իրենց, — հետաքրքրուեց անժէլը։ — տեսել եմ, — պատասխանեց թանաքը, — նա կենտրոնացած նոր ամպիկ էր փչում։ — բա ո՞նց են, — շարունակեց անժէլը — լաւ են, ամբողջ օրը նարդի են խաղում։ — երնէկ իրենց, — ասաց անժէլը ու աւելացրեց, — բա դո՞ւ ինչի ես եկել, որ էնտեղ լաւ էր։ այլ ութոտնուկներ չկա՞յին իրենց հետ շփուէիր։
անժէլը չգիտէր, որ ութոտնուկները մենակութեանը սովոր կենդանիներ են։ չգիտէր նաեւ, որ ութոտնուկները շատ հետաքրքրասէր կենդանիներ են, եւ իրենց բարդ ա ապակէ պատերի մէջ։
— ես չասի լաւ էր, — ութոտնուկը փչում էր կատու յիշեցնող ամպիկ։ — էս ի՞նչ ա։ — այդպիսի փռչոտ կենդանի ա։ ես նրան հանդիպել եմ, երբ փորձում էի փախչել ու ձախողել էի։
եւ թանաքը յիշեց, ինչպէս էր դուրս պրծել իր բջիջից եւ շրջել տարածքով։ սահելով հասել էր աստիճաններին, եւ փորձել էր բարձրանալ։ յետոյ էլ բան չէր յիշում։ իսկ յետոյ կրկին ակուարիումում էր, եւ կասկածում էր՝ տեսե՞լ ա կատուին, եղե՞լ ա փախուստի փորձը։ նա չգիտէր, որ բախտի բերումով ակուարիումի աշխատողը նկատել էր թաց հետք, գտել գրեթէ շունչը փչած ութոտնուկին ու վերադարձրել ջուրը։
յաջորդ անգամ նա կարողացաւ սահելով հասնել այն նեղ խողովակին եւ ճզմուել, գցուել դրա մէջ։ խողովակը, ինչպէս պարզուեց, տանում էր ովկիանոս, եւ այդպէս թանաքին յաջողուեց դուրս պրծնել։
— դէ լաւ, թանաք, ստեր մի փչի, — ասաց անժէլը եւ ինքնագոհ ծիծաղեց իր կատակի վրայ։ — ես գնացի։
անժէլը լողալով բարձրանում էր, թողնելով ներքեւում թանաքոտ ամպիկները եւ սփռուած մալուխները։
— չէ մի չէ՝ փախել ա, — մտածում էր անժէլը, — վռնդել են։ ընդամէնը անպիտան ութոտնուկ ա։ շնաձուկ չի՝ աշխարհի ամենահին կենդանիներից մէկը, որ փայփայեն։ հաստատ վռնդած կը լինեն։
#պատմուածք #շնաձուկ #ութոտնուկ #փախուստ #պատմութիւն
իթ «ձմեռ պապերը» ընդամէնը մի արտայայտութիւն են նրա, ինչպէս են մարդիկ յօրինում դեբիլ հեքիաթներ, ու ուզում են մինչեւ վերջ դրանց հաւատալ։
պատկերացնենք մի դեռահաս, ով տառապում ա, զի չեն տուել ռոմանտիկ տապալում ա ապրում։
նա իրան վատ ա զգում, որ այն, իր պատկերացրած հեքիաթային «վայրը»՝ յարաբերութիւնը՝ հասանելի չի, չի լինի։ ու ուժեղ էլ տառապում են, խեղճերը։ զի հաւատում են այդ հեքիաթին։
իսկ եթէ տապալում չի, այլ ստացւում ա, ու դէ, իհարկէ, հեքիաթը չի, ասում են՝ «ես հասկացայ որ էդ նա չի», զի դէ, բա իհարկէ, նա ռեալ մարդ ա, ու կապ չունի պատկերացրած աշխարհների հետ։ բայց դէ նա ա մեղադրւում, որ նա չի համապատասխանել, մտքով չի անցնի, որ պատկերացումն ու ակնկալիքներն են ոչ իրատեսական։
ու էդ նոյնն ա, երբ մարդիկ խօսում են լեզուի մաքրութեան մասին։ ու ասենք, չեն սիրում «լօքշ» բառը։ լսեն քեզնից, կասեն՝ էս ով ես, ո՞նց դու կարող էիր։
իսկ լեզուն այնպիսին ա, ինչպիսին կայ, որովհետեւ, ասենք այդ «լօքշ» բառը, մարդկանց կպնում ա։ կպնում ա, ինչպէս կպնում են ռոուլինգի, կամ մարտինի, կամ քինգի գրքերը։ որովհետեւ ինչ֊որ բաներ կան դրանց մէջ, որոնց պատճառով մարդիկ այդ գրքերին անտարբեր չեն։
ու մեմեր կան, որոնք մարդկանց կպնում են։ ու մարդիկ դրանք օգտագործում են։
ու մտքով չի անցնի, չէ՞, ասել, էս ի՞նչ մեմեր էք օգտագործում, ճիշտը էս ձեւ արտայայտութիւն օգտագործելն ա։
ու այդ ամէնի արդիւնք՝ մարդիկ փախնում են։ միշտ։ փախնում են աշխատանքից, համալսարանից, յարաբերութիւնից, ու աւաղ՝ երկրից՝ զի իրենց պատկերացրած հեքիաթը անպայման եւ պարտադիր որեւէ տեղ գոյութիւն ունի։
մի պահ կը մտածեն, որ եթէ դեռ չեն գտել, ապա ոչ թէ նրանից ա, որ չկայ, այլ նրանից ա, որ դա հայաստանում չի։ ու կը գնան՝ ով ուր՝ «սովորելու», աւտոստոպով աշխարհը նուաճելու, թմրադեղի «թրիփեր»֊ով շրջելու, եթէ ձեւ ունենային՝ տիեզերք, միայն թէ գտնեն այն, ինչ, չգիտես ինչի, այնքան համոզուած են, որ պէտք ա լինի։
ու տէնց մարդիկ փախչում են, փախչում են, փախչում են։
ու իթ էդ մեր մշակոյթի թերացումն ա։ մենք նախընտրում ենք մարդկանց կերակրել ձմեռ պապերի մասին հեքիաթներով, ոչ թէ իրական ընկերութեան ու իրական յարաբերութիւնների մասին գրքերով ու ֆիլմերով։ մենք պահում ենք երեխաներին նէնց, որ իրենք հաւատան հրաշքների, ու յետոյ ֆրուստրացուեն, որ ամէնը շուրջը դրան չի համապատասխանում։
ու տառապեն։
ու տէնց։
#սէր #յարաբերութիւններ #հեքիաթ #փախուստ #իրականութիւն #լեզու #մարդիկ #մշակոյթ #միշտ
օրվա պլստոցը
#gif #yerevan #PUTinOUT #protest #street #police #sakharov-square #nalbandian-street #flag #դրօշ #երեւան #պլստոց #ցույց #նալբանդյան֊փողոց #սախարովի֊հրապարակ #ազատություն #պուտին #հավաք #լուսանկար #փախուստ #ազատություն #անկախություն
