գիշերուայ սէթը յաջող էր՝
գիշերուայ սէթը յաջող էր՝
էսօրուայ տիեզերքն ասաց (տիգրանի բօտը, կներէք լինկելու կամ նշելու ժամանակ չունեմ)՝ ինչը չես փոխում՝ ընտրում ես։
մեր կեանքում կան լիքը լռելեայն ընտրութիւններ, որ մենք նոյնիսկ չենք գիտակցում։
ու զարմանում ենք երբ տեսնում ենք ինչ֊որ մէկը այլ ընտրութիւն ա արել։ դա վերաբերում ա նոյնիսկ էնքան պարզ բաներին՝ qwerty ստեղնաշարը նոյնիսկ անգլերէնի համար ա վատ, հնարաւոր ամենավատ շարուածքներից ա, ուր մնաց հայերէնի։
այո, մեզ մօտ վաճառուել են ստիկերներ որ կարելի էր կպցնել ստեղնաշարերին սովորելու համար, բայց մարդիկ կպցրել են դրանք ոչ գրամեքենայի շարուածքով։ որովհետեւ դա լռելեայն չէր։
լռելեայն ընտրութիւնները յաճախ շատ վատն են։
ու էսօր էլ, կրկին, էդքան կարեւոր ա որ մարդիկ բոլորը քշէին ջաբեր։ մենք չունենք դա որպէս լռելեայն ընտրութիւն։
բայց գրողը տանի, հազար ենք ասել, անկապ մի մնացէք, ստեղծէք լոկալ սերուերներ։
շփուէք լոկալ սերուերների միջոցով։
եթէ հայաստանում լինէր հարիւր հազար լոկալ սերուեր՝ ամէն մէկը սպասարկէր տասից հարիւր հոգու՝ ո՞ր մէկն էին կոտրելու ադրբեջանցիները։ էդքան ռեսուրս ոչ մէկ չունի։
երկու կարեւոր նկատողութիւն՝
— երբ 2018֊ին դեռ չհեռացած կառավարութիւնը փորձեց վախեցնել ժողովրդին անկայունութեամբ սահմաններում, նիկոլն ասաց՝ բնական ա, եթէ պատերազմ ա՝ մենք ցրւում ենք, եւ վերադառնում ենք պատերազմից յետոյ։
— 2018֊ին ցուցարարները մեքենաներ կամ պատուհաններ չէին կոտրում։ պրոտեստը խաղաղ էր։ կոտրում էին կրիմինալ էլեմենտները, խոշտանգելով ցուցարարներին։ էսօր ցուցարարներն են որ նկատելիօրէն բռնութիւն են կիրառում։
ես դէ կրկին սկսում եմ էսպերանտօյով գրել։
ու պարզ ա, դրա համար պէտք ա ընդամէնը գրել՝
setxkbmap "us(dvp), am, epo(dvorak)" -option "grp:lalt_shift_toggle,lv3:ralt_switch"
բայց դա կը նշանակի որ ես ունեմ երեք շարուածք։ ու էդ բարդ ա։
կարդացի որ gnome֊ի կամ kde֊ի օգտատէրերը կարող են ընդամէնը մի չէքբոքս նշել, ու աւելացնել էսպերանտօյի սուպերսկրիպտ նշանները ինչ֊որ ստեղն սեղմելով։ օրինակ, աջ «ալտ»֊ը սեղմել s տառի հետ, որ ստանամ ŝ նիշը։
փնտրեցի, փնտեցի, ու գտայ, պէտք ա հէնց option աւելացնել՝
setxkbmap "us(dvp), am" -option "esperanto:dvorak,grp:lalt_shift_toggle,lv3:ralt_switch"
#էսպերանտօ #շարուածք ########
պատմում են, որ սէթ գոդինը գրում էր, որ երբէք չկան օգտատէրեր, կայ՝ համայնք։ նա բիզնէսի վերաբերեալ էր իր տեսակէտն արտայայտում՝ որ օրինակ արտադրում ես տամագոչի, կամ որեւէ բան՝ ով ձեռք ա բերել՝ համայնք են, ու պէտք ա համայնքի պէս վերաբերուես։
դա բռնում ա նոկիայի նախկին ceo֊ի բլոգի անուան հետ՝ «communities dominate brands»։
սակայն համացանցում հանգոյց պահելն աւելի բարդ ա։ որովհեիեւ համայնքը միայն պրոդուկտով չի որ հետաքրքրուած ա՝ օրինակ «մաստոդոն» ծրագրակազմով ու պարբերական թարմացումներով։
դրանով հետաքրքրուած ա անշուշտ՝ ու օրինակ «սոշըլհոմ»֊ում փաստացի միայն ես եմ գրում։ ա՛, ու եւս մի հոգի, որ փորձում ա եւ դիասպորայի հետ կապը պահել։
էսպիսի սոցիալական հանգոյցի համայնքին նաեւ կարեւոր ա այլ լիքը բան, սկսած ծրագրակազմի հեղինակների քաղաքական հայեացքներից, յետոյ հանգոյցի ադմինի, նաեւ որ համատեղելի մարդիկ հաւաքուեն, որ քննարկելու բան ունենան ու իրար հասկանալու պոտենցիալ։ որ հանգիստ ու կոմֆորտ զգան իրանց։ էստեղից էլ ապաֆեդերացուելու ցանկութիւնը շատ հանգոյցների ժողովրդի մօտ։
#դաշնեզերք #համացանց
ի դէպ դաշնեզերքի եւս մի առավելութիւն՝ դիցուք ուզում ես հայաստանի ինտերնետին վնասել՝ ինչքա՞ն ջանք պէտք ա ծախսես առանձին տարբեր հանգոյցներ կոտրելու համար, ու ո՞րն ա ազդեցութիւնդ, եթէ ամէն հագնոյցն ունի տաս օգտատէր։
իսկ մի հատ արմինկօ ես կոտրում՝ իրանց մօտ հոստ եղած հարիւրաւոր կայքեր վնասում ես։
էսպէս պայմանական արմինկօն կենտրոն ա, ու տապալման միակ կէտն ա (single point of failure ուզում եմ ասել, բայց չգիտեմ ինչպէս)։
դրա զուգահեռն ա՝ դրոնով ուռալին խփելը՝ մի ջանք, հարիւրաւոր զոհեր, ընդդէմ լիքը մանր ջիպերի՝ էդքանի դրոն չի հերիքի։
#անվտանգութիւն #դաշնեզերք #ապակենտրոնացում #համացանց