ո՞նց չզզուեմ։
#էկրանահան
ո՞նց չզզուեմ։
#էկրանահան
#անվտանգութիւն
#հեռախօս
ազատ, կամ ինչպէս ես սիրում եմ ասել՝ ազատագրող ծրագրակազմի դէպքում, կայ նոյն խնդիրը, ինչ իրական աշխարհի ազատութեան հետ։
այնպէս չի որ երբ ապրում ես ազատ երկրում՝ նշանակում ա որ կարող ես ամէն ինչ անել։ չունե՞ս փող՝ չես կարող գնալ սեւան, օրինակ։ ամն֊ում մարդուն պաստառով պրոտեստ անելու համար չեն տանի սիբիր, բայց դրանից իր կեանքի շատ խնդիրներ չեն լուծւում։ նա չունի հիմնային խնդիրներ, ու իր մտքով չի էլ անցնում որ հնարաւոր ա դրանք լինեն։
քսան տարի առաջ էր՝ յիշում եմ ֆրանսիացի կամաւորների զարմանքը, երբ եկան էստեղ ու իմացան, որ ապրելու են առանց տաք ջուր տեղում, ու լողանալը խնդիր ա լինելու։ նրանց մտքով չէր անցել որ էդպէս հնարաւոր ա։
ու եթէ օգտագործում ես ազատ ծրագրակազմ՝ հրաշքներ չեն կատարւում։
քեզ չեն ճնշում սեփականատիրական ծրագրակազմի սահմանափակումներով՝ դա ա տարբերութիւնը։
ու երբ քեզ չեն ճնշում (էլ չասած որ մի քիչ առաջ չէիր էլ զգում որ ճնշում են, քեզ պէտք էր բացատրել որ քեզ հետ լաւ չեն վարւում), ու երբ քեզ չեն ճնշում՝ չես էլ մտածում այլեւս որ քո վիճակը նորմա չի։
զի մարդիկ հակուած են չնկատել է՛ն, ինչ չի՛ լինում։
ընտրութիւններին դիտորդների գլխին կռի՞ւ են սարքում, տանո՞ւմ են, մի շաբաթ պահում օլիգարխի նկուղում։ չէ։ ո՞վ ա նկատել։
թերթերի խմբագրութիւն չե՞ն գալիս ռէյդերով, ամէնը ջարդուփշուր անում՝ չէ։
էսինչ փողոցի մայթը լաւ վիճակում ա, հանգիստ քայլել ա լինում, բայց մինչ վերջերս՝ խսհմ֊ից ի վեր երբեէք չի նորոգուել ու ամէնը հող ու փոս էր, կօշիկներ վարի տալով էինք քայլում։ բայց մարդու մտքով չի անցնում որ կարող ա էդպէս չլինել։ կամ որ երկու տարի առաջ էդպէս չէր։
իրական կեանքի տարբերութիւնը, սակայն, այն ա որ երբ սկսում ա վատ լինել՝ աստիճանաբար ա լինում, որ քիչ քիչ սովորես, ու հնարաւորինս սահուն լինի անցումը։
իսկ թուանշային աշքարհում՝ ազատ ծրագրակազմից հրաժարուելիս՝ կտրուկ ընկնում ես զռռ գոյներով անդրոիդ շուկայի գովազդների մէջ ու մշակութային շոկ ապրում։
#ազատութիւն
#աբ #անահիտ #ուապորուէյւ
տնտեսութիւնը արդիւնաւէտ ա աշխատում երբ ամէն մարդ անում ա էն գործը որ լաւ ա անում ու անում ա միայն դա։ երբ մարդիկ մասնագիտացած են գւ տարբեր մասնագէտներ համագործացկում են։ մասնագիտացումը առաջանում ա արդէն ամենավաղ աւաններում։ նաեւ շատ կարեւոր ա մրցակցութիւնը՝ եթէ էս մարդը լաւ չի անում կաւէ պնակներ, ես կը վճարեմ աւելի հմուտ մասնագէտին։ ո՞րն ա բարդ խնդիր լուծելու ձեւը՝ բաժանելը տարբեր պարզ խնդիրների եւ լուծելը մաս մաս։ բնական ա որ համակարգչային գիտութիւնների հետազօտողները նման մտքի են եկել՝ — իւնիքսի դիզայներները եկան նրան որ համակարգը ընդլայնուող ա եւ բաղկացած ա էս կամ էն գործը անող փոքր ու մասնագիտացուած ծրագրերից։ ամէն ծրագիր անում ա մի բան ու անում ա այն լաւ։ — շուէյցարական դպրոցը եկաւ նման մտքի՝ էլի ընդլայնուող համակարգ, բայց բաղկացած ոչ թէ ծրագրերից այլ դինամիկ բեռնուող մոդուլներից։ եւ մի հատ էլ յիշենք՝ — շղթայի կամ խողովակաշարի ամէն ծրագիր կամ մոդուլ փոխարինելի ա՝ եւ կայ դրանց մրցակցութիւն։ տեքնոլոգիայի իմաստը՝ մարդու աշխատանքի արդիւնաւէտութեան բարձրացումն ա։ այսօր նոյն հողակտորից կարելի ա ստանալ տասնեակ անգամներ աւել բերք, քան նախկինում էր, ու ծախսելով անհամեմատ քիչ ռեսուրս։ զի մեքանիզացիա, պարարտանիւթեր, վնաս տուող միջատների կամ հիւանդութիւնիերի դէմ պայքարի միջոցներ։
բայց
ծրագրակազմի աշխարհում հակառակ միտում կայ՝ լուծումը որ առաջարկում ա էս կամ էն շահ հետապնդող ընկերութիւնը՝ բերում ա աշխատանքի արդիւնաւէտութեան անկման։ որպէս կանոն այդ լուծումը՝ իրարից անբաժան գործիքների փաթեթ ա։ դա ճշմարիտ ա ինչպէս «photoshop»֊ի համար, այնպէս էլ ծրագրաւորողների համար նախատեսուած գործիքների, որոնց ընդհանուր անուանում են՝ «integrated development environment»։ երբ ես փոքր էի եւ շատ աւելի դախ, օգտագործում էի լռելեայն օպերացիոն համակարգը՝ մի ժամանակ դա windows 95֊ն էր։ ես ունէի «կոտրած» «photoshop» բայց նաեւ ունէի փոքրիկ գործիք՝ «irfan view»։ երբ ինձ պէտք էր նկար փոքրացնել՝ ես չէի աշխատեցնի «photoshop»֊ը՝ պիտի երկար սպասէի որ բեռնուի, որ կարճ գործողութիւն անէի ու փակէի։ փոխարէնը ես միացնում էի «irfan view»֊ն որ մեկնարկում էր ակնթարթօրէն եւ արագ բացում էի նկար, փոխում չափսը, պահում, ու փակում ծրագիրը։ էսօր ես անում եմ օրինակ՝
for i in *.jpg; do convert -resize 50% $i ${%i.*}_small.jpg; done
մի տող որ կը փոխի ընթացիկ պանակում բոլոր նկարների չափսը։ ի տարբերութիւն, կապիտալը քեզ տալիս ա գործիքների փունջ՝ մի գործիքի մէջ ու շահագրգռուած ա որ դու չիմանաս ոնց անել նոյնը առանց իրա ծրագրի, որ դու քեզ զգաս անօգնական։ ի՞նչ ա ծրագրաւորողին դայեաղած «ide»֊ն։ այն պարունակում ա տեքստի խմբագրիչ, կոճակ ոը իր տեսքի համար անուանում են «play»՝ այն կանչում ա կոմպիլեատորը ու աշխատեցնում ստացուած ծրագիրը։ հաւաքածուի մէջ կայ վրիպազէրծիչ ու երբեմն մի կոճակ, որով կը լցնես ստացուծ ֆայլը սարքի մէջ։ այլապէս ո՞նց էր աշխատելու ծրագրաւորողը՝ պիտի գրէր որեւէ մի խմբագրիչի մէջ՝ իր ընտրած՝ vim, emacs, neovim, gedit, leafpad, pluma, geany, helix՝ հազարներ կան։ պիտի շինէր՝ ելատեքստից ստանար բինար նիշք։ էլի շատ ընտրութիւն կայ, օրինակ «սի» լեզուի համար՝ gcc, tcc, scc, pcc, եւ այլն։ նոյնը վրիպազէրծիչի հետ։ շղթայի ամէն օղակ կարելն ա փոխել՝ մրցակցութիւն չկան մենաշնորհներ։ կապիտալիստական գործիքի շղթայում՝ ոչ մի բան փոխել չի լինի։ այն աշխատում ա այլ տրամաբանութեան մէջ՝ օգտուողին հնարաւորինս չթողնելով այդ «ide»֊ի սահմանից դուրս։
հետեւաբար՝ — մի ծրագիր անում ա ամէն ինչ, ու որպէս կանոն անում ա վատ։ — մրցակցութիւն գոյութիւն չունի՝ քեզ դայեաղել են լուծումների կոյտ՝ բոլորը մի փաթեթով, այլընտրանք չունես՝ մենաշնորհ։
այսպէս, չնայած տեքնոլոգիաների իմաստը՝ մարդու աշխատանքի արդիւնաւէհութեան բարձրացումն ա, կապիտալիստական, սեփականատիրական լուծումների պարագայում՝ մարդու աշխատանքի արդիւնաւէտութիւնը ընկնում ա։ #ծրագրակազմ #ազատութիւն
չեմ ուզում հասկանալ պրակտիկ մարդկանց։