գերմանացի ընկերս պատմեց որ նեղւում ա, երբ իրան առանձին ուշադրութիւն են տալիս։ ասաց, որ երբ առաջին անգամ էր եկել հայաստան՝ ազդուել էր, իրան անսովոր խանդավառ հիւրընկալութիւն էր։ յետոյ քանի տարի ստեղ էր ապրել, ու հիմա էլ պարբերաբար գալիս ա, կապը չի կորցնում։
ապա, երբ իրան ասում են՝ ահա իմ հեռախօսը, ես քեզ ման կը տամ, կամ ինչ֊որ առանձին ուշադրութեան ա արժանանում՝ նեղւում ա։ զի նա գիտի հայաստանը գուցէ էդ մարդուց լաւ, ես շատ եմ ճանապարհորդում, բայց նա ինձնից շատ տեղերում ա եղել, ու ինձնից շատ ա ճամփորդել։ նա ինձնից շատ ա շփուել տեղացիների հետ։ նա ի տարբերութիւն ինձ, գնում ա տէնց սրճարաններ, ուր տեղացիներն են ծխում ու նարդի գցում։ նա ա ինձ սովորեցրել «հայկական» հաց ու պանրով ու կանաչիով բրդուջներ ուտել։
ի դէպ, նա ինձ պատմեց վերջերս գերմանիայում դուրս եկած յօդուածի մասին՝ այն անդրադառնում էր բազմազանութեան փառաբանման միտումներին։ թղթում կար օրինակ՝ դասատուն ասում ա երեխաներին, որ միւս օրը բերեն իրենց հետ ուտելիք, եւ հատուկ նշում ա թուրքիայից եւ յունաստանից երեխաներին՝ իսկ դուք կը բերէք ձեր ազգային ուտելիքներից։
եթէ նա պարզապէս չնշէր, թէ ինչ ուտելիք պէտք ա բերել, գուցէ իրենք եւ բերէին տանը պատրաստած ազգային մի բան, իսկ գուցէ՝ ոչ։ բայց նշելով նա առանձնացնում ա իրենց, շեշտում ա ինչքան այլ են, որ կանք մենք, ու կաք՝ դուք։ սա մատցուցւում ա որպէս ինքնութիւն պահպանելուն սատարել, բայց կարող ա նեգատիւ հետեւանքներ ունենալ։
ու հիմա, էս երեխան որ թուրքիայից եկած ընտանիքից ա, բայց կապ չունի թուրքիայի հետ, պիտի մտածի՝ ի՞նչ անեմ, գուցէ պիտի գնայ գտնի թուրքական խանութ, որ էնտեղից ուտելիք ձեռք բերի։
օրինակի շարունակութիւնը՝ միւս օրը, երբ երեխաները բացում են իրենց հետ բերած ուտելիքը, դասատուն ունի պատրաստած դրօշեր, որ տնկում ա ամէն մէկի ուտելիքի վրայ։ բոլորի մօտ՝ գերմանական դրօշեր են, բայց մէկի ուտելիքի մէջ տնկում ա թուրքիայի դրօշը, մէկի՝ յունաստանի։
ու կրկին, հեղինակն ասում ա՝ բայց կարող ա էս մարդը, թէեւ թուրքիայից ա, բայց իր ընտանիքն ա եղել փոքրամասնութիւն, կարող ա հայ ա, ասորի, յոյն, կամ քուրդ, կարող ա իրանց ընտանիքում ցեղասպանութեան վերաբերող պատմութիւն կայ, իսկ դու շեշտելու համար բազմազանութիւնը, տնկում ես իր բերածի մէջ մի դրօշ, որի հետ նա գուցէ ոչ միայն կապ չունի, այլ նաեւ ունի կապուած բացասական յոյզեր։
ես լրիւ հասկանում եմ ընկերոջս զգացածը, զի ես էլ եմ միշտ ուզել լինել լոկալ, զգալ լոկալ։ ու գրել եմ առցանց, որ վրաստանում ինձ լոկալի տեղ դնում են, անկապ մարդիկ վրացերէն են դիմում, ծխախոտ են խնդրում, բայց երեւանում ինձ տեղացու տեղ չէին դնում, ու խօսում էին ռուսերէն, կամ ասում են՝ «հելլօ»։ ես վերցնում էի հայերէն գրքեր կամ թերթեր հետս մետրօ, կարդում էի, որ իբր սովորեցնեմ մարդկանց, որ իրենց կարծիքով տարբերուող տեսքի մարդը, պարտադիր չի որ տեղացի չի։ հիմա հիմնականում անցեալում ա սա, բայց երէկ էլ, սուպերմարկէտում հետս ռուսերէն խօսեցին։
ու ես պատմեցի ընկերոջս, որ սրաճարանում, ուր յաճախ գնում եմ, կայ բարիստաների ամուսնական զոյգ՝ տղան ամերիկացի ա, իսկ աղջիկը միջին արեւելքից՝ արեւմտահայերէն ա խօսում։ ամերիկացին հայերէն ա սովորել, մի կերպ խօսում ա։
ու ես ոչ մի ձեւ իրան առանձին վերաբերմունք ցոյց չեմ տալիս, չեմ ասում՝ վայ էս ինչի՞ ես ստեղ եկել, կամ վայ ապրես, էս ինչ լաւ ես խօսում հայերէն, չեմ ասում՝ վայ ապրես, ինչ լաւ ա որ ստեղ ես։ որովհետեւ դէ նորմալ ա իր տեսակէտից՝ նա ստեղ ա ապրում, փորձում ա լեզուին տիրապետել։ ու ես չեմ ուզում շեշտեմ իր համար որ նա օտար ա, վերաբերւում եմ ոնց որ այլ բարիստաներին՝ սովորական քաղաքավարութեամբ։
#օտար #օտարացում #օտարութիւն #բարիստա #սրճարան #դրօշ #գաղթ #արտագաղթ #ներգաղթ #միգրացիա #լոկալ #տեղացի #քաղաքավարութիւն #հիւրընկալութիւն #ուշադրութիւն #հետազօտութիւն #յօդուած