վերջերս հետաքրքրեց երեք բառի ծագումնաբանութիւն՝
ղալաթ, մետրօ, ու սլոբոտկա։
նախ մտածեցի՝ տեսնես, ղալաթը պարսկերէ՞ն ա թէ՞ թուրքերէն։ փնտրեցի «galat»֊ը։
գտաւ ինդոնեզիերէն։
նշանակում ա՝ «error» — սխալ։
փորձեցի «ghalat»՝
ապա գտաւ «հինդի» լեզուի բառ։
հմմմ, իսկ ես մտածում էի լրիւ այլ բան։
ապա փնտրեցի նայիրիի բառարաններում՝
ասում ա՝ արաբերէն։
ու հետաքրքիր ա, մալխասեանցի բառարանը 1944 թուի, իսկապէ՞ս դասական ուղղագրութեամբ ա։
նաեւ մտածում էի՝ տեսնես, ինչո՞ւ մետրօ։
մետրօպոլիտէն՝ ենթադրեցի որ պօլիս բառից կը լինի երկրորդ մասը։ յիշեցի, որ ռուսները, կայսրութեան կենտրոնին յղելիս ասում են՝ «մետրոպոլիա»։
պարզւում ա, «մետրօ»֊ն՝ յունարէն «մայր» ա, մայր քաղաք ա, մայրաքաղաք։
կամ դրա հետ կապ ունեցողները։
ստեփանաւանում կայ «սլոբոդկա» ռեստորան, գիւմրիում՝ նման անունով թաղամաս։
պարզւում ա, «սլոբոդա»֊ն «սուոբոդա» բառի հետ կապ ունի՝ ազատութեան մասին ա։
«սլոբոդա»֊ները հատուկ կարգավիճակով թաղամասեր, գիւղեր, տարածքներ էին, ուր բնակիչները ստանում էին որոշակի արտօնութիւններ, կամ ազատուիթիւններ՝ օրինակ հարկերից, կամ ֆեոդալներից։
յաճախ քաղաքներում դրանք պետական աշխատողներ էին։ բայց կային, նման, ազատ կարգավիճակով գերմանական բնակավայրեր, զի ռուսական կայսրութեանը պէտք էին մարդիկ, եւ գերմանացիներին տրամադրում էին արտօնեալ պայմաններ, միայն թէ գային, ապրէին։
ու տէնց։
#ղալաթ #մետրօ #սլոբոդկա #սլոբոտկա #սլաբոտկա #քաղաք #ծագումնաբանութիւն #բառարան #էկրանահան #պատմութիւն
