սա դասական ուղղագրության մասին ֆիլմ է։
ֆիլմը ինքը շատ վատ է արված, եւ տեխնիկապես, եւ գաղափարապես։ Ասենք լույսի, կամ սպիտակի բալանսի մասին գաղափար չունեն։ Նաեւ, ասենք, որոշ մարդկանց այդ ֆիլմում ընդգրկելը միմիայն բացասական ազդեցություն պետք է որ ունենա։ Այսինքն ակամա հարց ես քեզ տալիս, եթե ասենք նա է ասում, ապա արժի՞ լուրջ վերաբերվել, բա նա լավ բան կասի՞։ Թե՞ նույնիսկ նա է հասկանում։ Առանցքային բառը՝ նույնիսկ։
Սակայն, հետաքրքիր են օրինակները, կանոնները, որոշ փաստերը։
Ամեն դեպքում, դիտելը առողջությանը օգտակար կլինի։
Նաեւ շատ հավես է, որ ֆիլմում հայերեն գրվում է դասական ուղղագրությամբ։ Դա մեզ արդեն ընթացքում ցույց է տալիս որ բնավ էլ այդքան վախենալու չէ այն։
Իսկ ես, ի դեպ, բավական վաղուց սկսել եմ մտածել դասական ուղղագրությանը անցնելու մասին։ Այն ժամանակ, երբ կարդացի կանոնները, այն ժամանակ, երբ իմացա որ ես ինքս բառերը սկսում եմ ավելի լավ հասկանալ։
Իսկ իմ համար հասկանալը կարեւոր է։ Հասկանալը ինչպես է աշխատում ՕՀ֊ը, եւ հասկանալը ինչու է այս բառը այսպես գրվում, ու ինչպես է այն կազմվել, ստեղծվել։
Դա իրոք բարդ չէ։ Ու ինձ բնավ բարդ չէ կարդալ ասենք պոլսահայ գրողներին։ Հասկանալի է։
Իհարկե, եթե անցում լինի, այն պետք է լինի սահուն, ընթացիկ ուղղագրությունը որպես լեգասի պահելով, պարզապես նոր մարդկանց այլ կերպ գրել սովորեցնելով։ Իրենց բարդ չի լինի կարդալ սովետում տպված գիրքը այնպես, ինչպես ինձ ու ձեզ՝ բնաւ բարդ չէ կարդալ արեւելահայերեն, սակայն դասական ուղղագրութեամբ տեքստը։
Ու կարեւոր փաստ է, ու ես դա նկատել եմ առանց ֆիլմի էլ, որ Աճարյանի բառարանը դասական ուղղագրությամբ է՝ այլապես անհնար, կամ շատ ավելի բարդ էր բացատրել բառի կազմը, ստեղծումը, իմաստը։
Ֆիլմում չի նշվում այն մասին, որ մեզ եւ վրացիներին երեսունականներին պլանավորվում էր անց կացնել կիրիլլիցայի։ Իսկ ես դա իմացել եմ Մառռի մասին կարդալիս։ Նիկոլայ Մառռը շատ դեմ էր այդ ռեֆորմին ու այնքան էր անհանգստացել որ վատացել էր հենց հայերեն ու վրացերեն այբուբենները պաշտպանող խոսքի ժամանակ։ Իսկ մի քանի ամիս անց մահացավ։
Ու այո, կայսերական սովետական ինտերվենցիան է (միջամտություն բառը լավ չի արտահայտում) որ ստեղծել է բազմաթիվ խնդիրներ, որոնց տակից մինչեւ հիմա դուրս գալ չենք կարող, ու նաեւ լեզվի վրա աղետալի ազդեցություն է ունեցել։
եւ այնդպես
