մէկը նոստալգիայով պատմում էր իր մանկութեան ֆորումներից, դրանք իհարկէ ինչ֊որ ընկերութեան ուեբ ֆորումներ էին։

նա հաւէս ժամանակ էր անց կացրել էնտեղ, ու զգում էր որ ժամանակակից ուեբն իր ալգորիթմներով որ սատարում են ինֆլուենսերներին, որ գովազդում են ապրանքներ՝ այն չի։

սակայն իր սիրած ֆորումներն արդէն կապիտալիստական էին եւ կենտրոնացուած։ պէտք էր կոնկրետ հանգոյցում հաշիւ ունենալ։

մինչդեռ ութսունականների սկզբից արդէն կային լրիւ ապակենտրոն ֆորումներ՝ USENET որ աշխատում էր շատ պարզ NNTP հաղորդակարգով։

էսօր մենք ունենք activity pub խմբեր։ բայց աստուած, դրանք իրականացնելն ինչ բարդ ա։

NNTP իրականացնելու համար պէտք էր TCP սոքէթ։ նոյնիսկ DNS պէտք չի։

activity pub֊ի համար՝ https, json, tls, webfinger ու DNS։

նաեւ activity pub֊ն ուզում ա փոստարկղներ, գործողներ, օբյեկտներ՝ actor֊ներ, inbox, outbox, objects։

իսկ NNTP֊ում ընդամէնը մի քանի հրաման ա՝ GROUP, LIST, ARTICLE, POST, HEAD։

ու տէնց։

#տէք #ապակենտրոնացում #մինիմալիզմ

բնօրինակ ծմակուտում(եւ մեկնաբանութիւննե՞ր)