Ժամանակ չկա խմբագրելու, ինչ ստացվել՝ ստացվել ա։ ֆսյո։
Համայնքներում մարդիկ երբեմն անվանում են Հաուսին էքզիստենցիալ։
Ես կասկածեցի, ու ինձ հարց տվեցի, արյդո՞ք Հաուսը էքզիստենցիալ է։ Այդ հարցը ինձ բերեց այլ հարցի․
Արդյո՞ք էքզիստենցիալիզմը գիտական է։
Հաուսը ասում է՝ «մարդիկ չեն փոխվում» ու դա ընդունելով որպես հիմք կարողանում է հաշվարկել ու կանխատեսել/կանխարգելել մարդկանց քայլերը։
Օրինակ այսպես․
Dr. House: Yeah, you remember. That’s the stuff you take for the diabetes that you forgot to tell the nurse about. Your hands. No hair, which means nerve damage. And your shoes look about two sizes too small, which means you’ve lost sensation in your feet. And then there’s your pants.
Willie: My pants tell you I have diabetes?
Dr. House: No, they tell me you’re an idiot. Powdered sugar on the right pant leg. Based on the two napkins in your right pocket, I’m willing to bet it’s not your first donut of the day.
Երբեմն էլ այսպես․ “It’s good news. The great news is she insists there’s no way she’s gonna change her mind, which means she’s actually thought about changing her mind, which means she’s not sure she’s ready to be a mom, which means she shouldn’t be a mom, which means she’s gonna change her mind, the only question is when.”
Կրճատենք ասածը․ Հանենք սկիզբն ու վերջը, ու կտսենենք․ «Սա լավ նորություն է։ Նա փոխվելու է։» Ճ
Նա տարբերակ չունի չփոխվելու արդեն, որովհետև այն աստիճանի վրա է, որից հետևում է որ նա կփոխվի։
Էություն․
– Yeah. He’s also a human being. Which means you shouldn’t be trusting him to begin with. Stop relying on his answers and find some on your own.
Այստեղ Գրեգորին հավատում է որ մարդը ունի էություն և բնորոշ հատկանիշներ ու իրան վստահել իմաստ չկա։
Իսկ էքզիստենցիալիստները ասում են․ «կեցությունը նախորդում է էությանը»։
Իսկ ո՞րն է այդ essentia ասածը։ Որ Եթե էությունը այն է ինչ չի փոխվում, ապա ի՞նչն է նրանից ինչ հայտնի է գիտությանը։
Ու ո՞րն է կեցությունը։
Սկսենք էությունից․
Մարդիկ, ինչպես և այլ շատ կենդանիները ունեն նյադային համակարգ։ Այն նկարագրվում է նրանով, թե ինչպիսի պրոցեսներ ունեն պրիորիտետ(niceness) իսկ հավասարակշռված ենք անվանում այն մարդկանց, որոնց գրգռում/արգելափակում հարաբերությունը մոտ է մեկի։
Թեև այդ տվյալները կոնստանտ չեն, նրանք դժվար թե շատ փոխվեն, ու ժառանգվում են ծնողներից, գենետիկ են։
(
Ի դեպ, լսել եմ, որ կենսաբանության դպրոցական գրքի մեջ սանգվինիկ/խոլերիկ/մելանխոլիկ տիպերը նկարագրված են կոմիկսով, որտեղ մի մարդ մոռանում է իր գլխարկը նստարանին, իսկ այլ մեկը այդ գլխարկի վրա նստում է։ Ու կախված թե ինչպիսինն է գլխարկի տիրոջ ռեակցիան, որոշվում է ինչպիսի բնավորություն (temperament) նա ունի։ Ասենք, սանգվինիկը հումորով էր վերաբերվում ու ծիծաղում էր։ Ու դա ահավոր սխալ է քանզի միայն տեմպերամենտը չի որոշում նա կծիծաղի, թե կհիստերիկի, այլ խարակտերը (իմ բառարանում երկուսն էլ բնավորություն են թարգմանվում)
)
Հա, ուրեմն նյարդային համակարգի պարամետրերը կարող ենք ընդունել չփոխվող, իսկ խարակտերը՝ փոխվող։
Կարելի՞ է միմիայն տեմպերամենտը իմանալով կանխատեսել մարդու վարքագիծը։ Որոշ դեպքերում այո, սակայն առհասարակ՝ ոչ։ Պետք է իմանալ ինչ խարակտեր, ու ինչ համոզմունքներ նա ունի։
Այ համոզմունքների փոփոխությունն ել է հազվադեպ տեղի ունենում։ Նրանք կարող են փոխվել կամ այն ժամանակ, երբ ասենք մարդուն ձեռ է տալիս դրանք փոխել, կամ այն դեպքում երբ նա մտածում է ու սիրում է մտածել։
(
Ի դեպ, ըստ Բերնի, ավելի շատ են սիրում են մտածել նիհար մարդիկ։ Ասենք չաղ մարդիկ կարող է շաաաատ խելացի լինեն, սակայն ավելի շատ սիրում են քեֆ անել, քան մտածել։ ։Ճ Իսկ նիհար մարդիկ կարող ա և բութ լինեն, սակայն մտածել սիրում են ։Ճ
Այստեղից հետևում է, որ նիհար մարդիկ ավելի հեշտ և շատ են փոխվում։
)
Հաուսը գիտի որ մարդկանց գերակշռող մեծամասնությունը մտածել չի սիրում։ Այդ իսկ պատճառով նրանք չեն փոխվում։
Ո՞նց են ձևավորվում խարակտեռը ու համոզմունքները։ Ակնեերես է, որ միջավայրի (ծնողներ, քուչա, դպրոց, պետություն) ակտիվ ազդեցության տակ։
Այդ է՞ «կեցությունը» որ նախրոդում է մարդու «էությանը»։
Եթե այո, ապա, հոգեբանները պնդում են, որ այն բավականին դժվար է փոփոխվում, իսկ մարդկանց մեծամասնության մոտ մնում է անփոփոխ։
Նրանք խորանում են, թե արդյո՞ք ավազի հետ խաղալու ընթացքում որևէ մի չաղ և տգեղ տղա չի խլել պացիենտից դույլիկը։
Ու այդ էությունը կարող է փոխվել, իհարկե, սակայն երբ մարդը մտածում է։
Իսկ մարդիկ չեն մտածում։ Ուրեմն չեն փոխվում։
Ինձ թվում է, Հաուսը լավ գիտակցում է, որ երբեմն փոխվում են, սակայն ասելով «մարդիկ չեն փոխվում» արտահայտում է իր չբավարարվածությունը այն աշխարհով որի մեջ ապրում է։
Ու ինքը Սթեյսիի հարցին, «բա դու ափսե լվանալ չեիր սիրում» պատասխանում է՝ «մարդիկ փոխվում են»։ Ու էդ մի կողմից իրա բերանից շատ իրոնիկ է հնչում, սակայն ես վստահ եմ որ նա ինքը գիտի, որ նա փոխվում է քանզի նա մտածում է։
Ավելին, նա գիտակցաբար փորձանքների է ենթարկում իր համոզմունքները, ասենք պացիենտի պատմությունը իմանալուց հետո, կրկնելով իր քայլը, դանակահարելով էլեկտրական ռոզետկան, որ տեսնի, ու համոզվի․ «կյանք մահից հետո գոյություն չունի» կամ «ունի»։ Հավանաբար առաջինը։
Այսինքն չի վախենում փոխվել, նույնիսկ կամենում է, սակայն իր ֆորմատով, բանական մնալով։
It’s one of the great tragedies of life — something always changes.
(
Ստեղից նաև հետևում է․
Ես մտածում եմ, ուրեմն կամ, ապրում եմ։
Ես մտածում եմ, ուրեմն փոխվում եմ, ուրեմն կամ։ ։Ճ
Ի՜նչ հավե՜ս է։ Չէ՞ որ չմտածող մարդկանց մեծ մասը չի փոխվում, իսկ իրանց կյանքը առանձնապես ապրել չես անվանի, գոյատևել կանվանես։
)
Այսպիսի մտորումներից հետո (ես նիհար եմ ի դեպ ։Ճ) ես ավելի շատ եմ համոզվում, որ Հաուսը էքզիստենցիալիզմի հետևորդ չէ։
Որովհետև էքզիստենցիալիզմը չնայած որ հրաշալի ու ինչ որ չափով ինձ մոտիկ գաղափարախոսություն է, սակայն քիչ կիրառելի է պրակտիկ։
Իհարկե, շատ հավես է երբ քեզ դնում են մտածողի տեղ, սակայն պրակտիկ իմաստով ելնել նրանից որ բոլոր մարդիկ մտածող են ու հետևաբար մի տեսակ անկանխատեսելի՝ բնավ չի օգնում կանխատեսել, կանխարգելել, ու հաշվարկել, քանի որ նրանք կանխատեսելի են և չմտածող մեծ մասամբ։
– So either you think that smart women look out for each other, which means you’re an idiot, or you think Cuddy’s not smart, which means … well, I guess it’s the same both ways.
Էքզիստենցիալիստները նաև երբեմն զրկում են մարդուն որևէ էությունից, ասելով․ «մարդը զուրկ է էությունից, կամ էլ չի կարող նրանով սահմանվել»։ Ասենք պետք չէ ասել, որ Սուսոն բոզ ա, իսկ Դավոն գոմիկ ա, մինչև չմահանան, որովհետև նրանք կարող են փոխվել։
Ու Հաուսի “You’re actions here are all that matters.” արտահայտությունը գործողության մասին է, հասուն լինելու մասին է։
Սակայն նա գիտի որ կա ճիշտ ընտրություն, ու ոչ թե ընտրությունը ինչ էլ լինի թող լինի։
Այսպես․
– There’s no wrong answer because there’s no right answer.
– Wrong. We just don’t know what the right answer is.
կամ
“Right and wrong do exist. Just because you don’t know what the right answer is — maybe there’s even no way you could know what the right answer is — doesn’t make your answer right or even okay. It’s much simpler than that. It’s just plain wrong.”
Այսպիսի մոտեցումը շատ բանական է, ունի իր փիլիսոփայությունը, գիտական է, ու գործող։
Ի տարբերություն էքզիստենցիալիզմին, որը մի տեսակ նաիվ է ու իդեալիստական։
Հաուսը գիտի որ ապրում է իրական աշխարհում, ու էքզիստենցիալիզմը նրա համար հավասարումներ են, որ նկարագրում են սֆերիկական ձի է ակուումի մեջ։
Նա պրակտիկ է, նա չի աշխատում րսրչում, նա բուժում է իրական մարդկանց։
Ու գուցե իրան շատ ավելի հեշտ կլիներ լիներ րսրչր, սակայն նա ընտրում է այն ինչ գուցե ավելի բարդ է բայց իրանը։
Նա չի խաբում ինքն իրեն, ու անկեղծ է։
Նա ինքը իրեն լավ ճանաչում է։
Նա ճանաչում է մարդկանց, ու սովորում է իրենց ավելի լավ ճանաչել։
Հիվանդությունը բացահայտել իրան հաճախ օգնում է մարդուն ճանաչելը։ Տեխնիկապես և հոգեպես, դա այդպես է գործում։
ու տենց