Չեմ կարող չմեջբերել Սերգեյ Դանիելյանի այս տեքստը՝

Երբեմն քայլում եմ Երևանով և ակամայից ինձ տգետ եմ զգում: Հայատառ խանութի,սրճարանի, ռեստորանի անվանում գրեթե չես գտնի: Նայում ես անգամ տաքսիների վրա գրված սերվիսների անվանումները և քեզ թվում է` այլ մոլորակ ես ընկել:

Էն օրը մտա ռեստորան, մենյուն բերեցին միայն ռուսերենով: Երբ հայտնեցի դժգոհութունս, ինձ ասացին, թե սա ռուսական ռեստորան է: Լավ է` չինական ռեստորան չէր, թե չէ չինարեն էլ պիտի սովորած լինեինք:

Մեր բոլոր դժբախտութունների պատճառը տգիտութունն է: Եթե այդ բոլոր հիմնարկների ,օֆիսների, խանութների,սրճարանների տերերը իմանայի~ն, թե իրենց օտարամոլության պատճառը որն է: Իհարկե, այլ կերպ կվարվեին: Չեմ կարծում, որ այս հոդվածը նրանք կկարդան, բայց փորձենք վերլուծել:

Օտար, ավելի մեծ ազգի լեզվով հանրությանը ներկայանալու ցանկությունը փոքր, իրենից ոչինչ չներկայացնող, քաղաքակրթությունից դուրս գտնվող ժողովրդի ցանկութուն Է; Ֆրանսիացու մտքով անգամ չի անցնի Փարիզում անգլերեն գրել, կամ հայերեն: Դեռ ավելին` Լուվրի համաշխարհային թանգարանում մի հատ անգլերենով ցուցանակ չկա: Այսինքն, եթե մեր հարգարժան բիզնեսմենը մայրենի լեզվով կոչի իր սրճարանը կամ խանութը, ապա իր կարծիքով գրավիչ չի լինի, կդիտվի որպես գավառական, տեղային նշանակություն ունեցող մի ՕԲԵԿՏ: Այ, եթե ռուսերեն կամ անգլերեն լինի, դա ուրիշ բան:

Հայերենով ցուցանակը գրավիչ չի լինի արտասահմանցիների համար: Դե, պատկերացնո±ւմ եք` որևէ սուպերմարկետ հայկական անուն ունենա: Խեղճ արտասահմանցին ոնց պիտի իմանա` որ էդտեղ երշիկ են ծախում, այ, եթե լինի անգլերեն գրված, սաղ կասեն. “wow, it’s amazing!” ու կվազեն առևտուր անելու: Մենք հո գեղցի չենք, որ հայկական անուն դնենք: Հետաքրքիր է` լրիվ հակառակ պատկերն է արտասահմանում: Սփյուռքում մեր հայրենակիցների բոլոր խանութները հայկական անվանումներ ունեն: Դա ասում եմ հենց էնպես, առանց մեկնաբանության:

Կարելի է մտածել` մեր բիզնես-աշխարհի բոլոր մարդկանց պորտերը Կրեմլում կամ Բիգ-Բենի տակ են կտրել: Իսկ ամենասարսափելին այն է, երբ այդ անգլերեն անվանումերը “ստիպված” գրում են նաև հայերեն,տառերով: Մինչև մի ցուցանակ ես կարդում, լեզուդ կուլ ես տալիս: Անգլերեն գրած է “Terranova” հայերեն` ՏԵՌՌԱՆՈՎԱ: Լավ, գոնե “Թերրանովա” գրեին, “ՏԵՌՌԱՆՈՎԱ”-ն որն է: Բանն այն է, որ վերացել է լեզվական ասոցիացիա հասկացութունը: Հիմա բացատրեմ: Ասենք, այն հայը, որն ապրում է Ռուսաստանում, երբեք իր տղայի անունը Сасун, Вагинак կամ Панос չի դնի: Որ էրեխեքը բակում ձեռ չառնեն: Իսկ ոնց կարելի է քաղաքի կենտրոնում Թերրանովայի փոխարեն ՏԵՌՌԱՆՈՎԱ գրել: Կամ էն օրը մի սրճարան եմ մտել, գրած է “Good cake”: Այսինքն` լավ թխվածք կամ երևի տորթ: Դե արի ու հիմա էտ քեյքը կեր: Դե հասկանում եք, չէ, եթե գրվեր “Լավ թխվածք”, մարդ չէր ուտի: Քեյքի համը դուրս կգար: Էլ չեմ ասում, թե մենք ունենք լեզվի կոմիտե, թե չգիտես էլ ինչ:

Հետաքրքիր է` ինչով են զբաղվում այդ պարոնները: Հազիվ տասը տարին մեկ մի ապուշ բառ հորինեն` գրգռաճեղք կամ պտուտակահան…Ավելի լավ է դիմեք ձեր հարգելի պառլամենտին, որ իրենց իսկ ընդունած լեզվի օրենքը չոտնահարվի: Վերջապես հոգնել ենք էս, Սիլ,Գրանտ,Պլազա,Նամբեր ուան, Սքուեր ուան, Զոլոտոյ դյուկ, Սաս,Պռինտ, Գալաքսի և այլ այլանդակ անուններից: Եթե չեմ նշում էն մյուսներին, ապա չի նշանակում, որ հատկապես էդ անվանումերն էի ուզում նշել: Ուղղակի դրանք հիշեցի:

Ես երբեք չեմ եղել ազգայնամոլ և “Մեկ ազգ` մեկ խոհանոց” արտահայտությունն ինձ հարազատ չէ, ուղղակի չեմ ուզում քայլել հարազատ քաղաքով և ինձ տուրիստ զգալ: Եթե ուզենայի շրջագայել կգնայի որևէ ավելի քաղաքակիրթ երկիր` հանգիստս վայելելու: Իսկ էստեղ քայլելով հասկանում եմ, որ մեր բիզնեսի մարդկանց 90 տոկոսը ինքնագնահատականի և արժեվորման պրոբլեմ ունի: Հոգեբանի կարիք ունի:

Այ, եթե հոգեբան լինեի, նրանց բոլորին կհավաքեի,ու հիպնոսի ազդեցության տակ կբացատրեի. “Տղեք ջան, ոչինչ, որ դուք հայ եք, էդպես էլ է պատահում: Դե իհարկե, բախտներդ չի բերել, որ ռուսների նման բոյով,կապուտաչյա և շիկահեր չեք: Անգլիացու պես հարուստ և ազատ չեք: Այո, դուք կոլոտ եք և մազոտ, միշտ ցանկացել եք այլ ազգի կանանց, որովհետև միայն նրանց հետ կարող եք թուլանալ և անել այն, ինչ ձեր կանանց հետ չեք անում: Դուք երբեք Մարկ Ցուկերբերգի չափ փող չեք ունենա, որովհետև ընդամենը առևտրական եք, այլ ոչ թե ծրագրավորող: Ձեզ երբեք չի սիրի Մարիա Կալլասը, որովհետև դուք Օնասիսի նման գոնե տարին մի անգամ օպերա չեք գնում: Բայց դե ինչ արած. աստված ձեզ էդպես է ստեղծել, սիրեք ինքներդ ձեզ, միգուցե այդ ժամանակ, էս անտեր մոլորակի վրա ձեր տեղը գտնենք:

Էհ… Չէ, ինձնից հոգեբան դուրս չի գա…

Սյունյակում արտահայտված մտքերը կարող են չհամընկնել ոչ միայն Ejournal-ի,

այլև Հայաստանի իշխանական և ընդդիմադիր գրաքննիչների տեսակետին:

Ինչարած:

այստեղից