Ես Հաննայի մասին վաղուց եմ կարդացել, քանի որ հրեաների վրա տարած եմ։
Հետաքրքիր էր իր վերաբերմունքը ամբողջ դատավարության մտահղացմանը, ինչպես նա, ինձ թված, հեգնանքով խոսեց ՝ «դա Բեն Գուրիոնի մի՞տքն է», օրինակ։
Կամ ինչպես էր Կուրտը մեկնաբանում՝ որ Իսրայելում երիտասարդները ինչպես են ընկալում ճամբարները անցած իրենց ծնողներին։ Ինչպես են մտածում, որ հրեաները իրենց ոչխարների պես են պահել, չեն դիմադրել, այդ պատճառով են այնքան զոհեր եղել։ Ծանո՞թ է։
Շատ հավես էր այն, ինչպես էին փոխում դոկումենտալ եւ բեմադրած կադրերը։
Անչափ հետաքրքիր էր, որ այն միտքը, որ հրեա լիդերները գուցե կարող իրենց ավելի խելացի պահել, ու գուցե ապա այդքան զոհ չլիներ, բնավ չընդունվեծ հրեա հասարակության կողմից։
Չէ՞ որ մենք, հայերս, իրար մեջ դա հաճախ կրկնում ենք՝ հայ լիդերների մասին։ Թե իրենք խելացի լինեին, ասում ենք, գուցե ցեղասպանություն էլ չլիներ։ Այդ միտքն ընդունելը մեզ համար լրիվ նորմա է, բայց հրեաների համար՝ ոչ։
Չէի կարող ուշադրություն չդարձնել, որ գերմանացի հրեաները, արդեն ապրելով նորաստեղծ Իսրայելում, կամ ՄՆ֊ում, իրար հետ խոսում էին գերմաներեն։ Դա այն մասին է, որ գերմաներենը իրենց առաջին լեզուն էր, իրենց մտածելու լեզուն էր, իրենց մշակույթի լեզուն էր։ Իրենք հրեա էին, բայց եւ գերմանական մշակույթի մարդիկ։
Ֆիլմը քաշեք նայեք, ես մեծ հաճույքով եմ այն նայել։
ու տենց